장음표시 사용
391쪽
rum origine & magnopere quidam elactrica, huju . modi materiae maxime resistunt, eamque neque in tra se recipiunt, neque transmittunt , nisi di meiIlime quibusdam solummodo in casibus: eatenam igitur, seu conductorem metallicum picis. & masti. ces crusta per palmum unum , aut alterum obdueimus: factoquae experimento, aeque vividae edueun tur scintillae, omniaque alia electricitatis phaenomena , ct ligna ante atque post catenae partem pice obductam . Similiter tubus vitreus fuit mercu
rio repletus, atquct ex utraque Parte apertus , uemercurio facillimo communicari posset electricitas.& ab illo ulterius transmitti . Experimento autem instituto, de electricitate ad aliud tubi, seu moreumrii extremum ccmmunieata, omnia esus phaenomen Rad opmutam extremitatem edebantur. Cum igit untrateria electrica per media illa corpora origine electrica non permeet, per mediam caelarorum cor
porum, hoc est, auri, argenti Sc. substantiam perinmeara dieendum est.
233. Duo hie opponi possent. Primum : Quod
eorpora omnia electri fieata luam eirea se habeant eleetricitatis atmos haeram , hoc ast , quod materiis electrica circa tubum v. g. alectri fieatum pecu Ii rem eomponat atmosphaeram , intra quam agit, ut inserius experimentis etiam probabimus o per stam igitur atmosphaeram, aerem scilicet rarum transeeurrere Poterit , quin intimam eorporum massain permeet . secundum: Corporum impenetrabilitas ,
soliditas, atque densitas v. g. auri velocissimo illi
extraneae materiae motui opponitur . Respondeo . Materiam electricam ei rea conductorem aut alia corpora electrifieata in atmosphaeras componi insarius demonstrabimus . experimentis pariter eoniatat, eamdem maeriam per exiguam aeris massam
eonductoris partes separantem cum impetu, ct stridore evibrari . insimul tamen iisdem ea perimentiarnani se' um est, ct probavit Beccaria sa , materiam electricam non per aerem S atmosphaeram . qum
392쪽
eomponit circa conductorem , ab uno ad aliud exatremum transeurrere , sed per ipsam met eorporis lubstantiam, eamdemque materiam longe densiorem intra eonductoram , quam ei rea illum aeeumulari. Equidem eum magnam illam in aete resisteatiam lad motam offendat, nullam vero, aut fere nullam in me. allis, mirum non est , quod per eonducto- irem, non cirea illum transcurrat; id quod ex aliis praeterea rationibus, de experimentis adductis evinocitur . Λd id, quod ieeundo loeo opponitur, duo ta tum modo die an , materiam sei licet electri eam per i conductoris poros permeare, non per propriam ii. ilius substantiam impenetrabilem . Mirum id non εvidebitur , si quae de corporum porositate dix,
mus , memoria adhue tenes . Quae autem vires ,
aut primitiva causa materiam ese trisam ad velo ieissimum illum motum per intimos metallorum p ros rectos, obliquos , transversos determinet , at qua impellat, a Deo quaere.
asa. Materia Electrica per medium aerem perrupit, atque evibratur , quamlumvis magnam in perinrumpenda aera resistentiam patiatur , eamque prius
Duo in propositione assirmantur , materiam nimirum electrieam per medium aerem irrumpere ἔaerem tamen resinere , hujulmodique resistenti mPrius superari opor e e et utrumque autem experi menta supeῆiora , ct alia quam plurima eonfieiunt . Quod enim primum attinet, observamus materiam eleetricam ab una ad aliam divisi eonductoris partem separatam per medium aerem transmitti , magno cum impetu transeurrere, de evibrari; lieet per unum, aut a ' erum pedem partes conductoris inter se d flent . Deinde eum electri fieato moductori digiti a ieem admovemus , ad eumdem non Pau cos pollices a eonductore adhue dis an em scintillae electricae expi duntur, de cum impetu , a que stri do, e intra digitum abs bentur . Λlia afferae ad sem omnium confessione indubi m ulter. us co in o ' -
393쪽
ma dam supervacaneum omni .io esset . Anima vertendum solummodo, non per qualemcumque Ee aeris extensionem posse matellam electricam perrum
pere, sed per modicam tantum unius , aut alterius pedis distantiam ab uno ad aliud corpus eommunieatione electricum vibrari. Haee tamen distantia eo major erit , quo minor fuerit siceitas ae iis , electricitas autem in corpore intensior , ct magis densa: primum ex hisce duobus ex eo eruitur , quod aer humidus minus electricae materiae resistat : se- eundum ex eo patet, quod electricitatis vires aucta densitate augeantur: utrumque immediatis iobserva
tionibus, partim jam supra relatis , partim etiam
a 33. Secundam Propositionis partem , quam jam
superius attigimus, plurima experimenta demon lirant. Primo enim si magna inter electrificara cor pora separata interponatur aeris massa , ab uno ad aliud non transmittitur , neque evibratur materia
electri ea. nisi ea sit aeris humiditas, di impuritas,
ut conductoris etiam munus agere possit . 10 Corpora electrificata , & aere ab omni parte circumda ta matariam electricam facile retinent , niti aeris humiditas eam alio derivari permittat . Equidem nisi haee esset aeris natura, atque conditio, vix ulla esset naturalis, aut artificialis electricitas , ejus que phaenomena: haesi enim omnia , ut postea probabimus , ex eo pendent, quod materia electrica in aliis sorporibus aecumuletur . aeque addensetur sin aliis vero rarescat , ut scilieet ab unis ad alia secundum aequilibrii leges transfluere possit : ad id autem Opus omnino est , ut hujusmodi materia in corporibus, ct circa corpora detineatur, atque a li hero effluxu impediatur . 30 Electri ei luminosi pe niel Ili e corporibus electri fieatis erumpentes intra
machinae pneumaticae recipiens eo saei lius evibr a tur, longius extenduntur, minus dividuntur, quominus aeris intra reeipientis eapaeitatem existat . Ita nimirum aptatur maehina , ut per superiorem campanae vitreae partem filum metallicum partim interius introducatur , partim vero exterius emi
neat, quin aeris extractioni , de vaeui inductio ai, Noni. Phil Tom. v I. B b ali
394쪽
ossiciat. Agente machina, sic eatenae extremitat2
superiori metalliei fili parti applicata , per inferi
ram ejusdem tili extremitatem intra Irecipientis eam Iacitatem versus machinae patinam metallicam hae age visitur pernnicillus electricus, ae luminosus, ut dum recipiens eit aere plenum , perinde intra recipiens, atque in aperto aere appaleat, aere autem rarescente , & paullatim extracto . eadem ratione magis semper extendatur pennicillus, minusque di vidatur; quod scilicet rare laente aere, liberius Pro fluat materia electrica .as . Hi ne igitur est stridor ille . quoeum seintilla electrica e conductoi e , aut ab alio quocumque corpore electrificato per madium aerem evibra ur , cum digiti Extremitatem condue cri admovemus . EX una enim parte aer, corpus maaci me elasticum , rarum, & compresIionis capax, ad sonum edendum est omnino aptillimus, immo ec nec artus, ex alia
er , cum electricitati resistat, ab illa repellitur , rumpitur, dilata turr ad lonum igitur edendum da- terminatur. Nullus etiam hujusmodi liridor ab evibrata scintilla producitur, cum in vacuo exploditur . Λnaloga haea etiam sunt tonitruum murmuri, ut in Ioeo die imus. Eu dictis etiam infertur, atque experimentis confirmatur , aeris resistentiam aucta densitate augeri, sicut etiam materiae elactricae intensitas pro masori illius densitate crescit.
ass. Μateria Electrica communicatur, addensatur ,
o accumulatur in eomorrbus commum attolle tantum electricis, quamHu non communicant, nisi cum corporibus origine electricis, atque proinde sunt separata . Propositionis sensus est , quod corpora non.ele ctrica, qualia sunt metalla, ac proin4e catena, aut conductor , dum ex una parte corporibus electricis
excitatis, v. g. globo, aut tuis vitreo electrineato adhaerent, eκ nulla vero cum terra, seu corporibus Communicatione electricis communieant, electris Iatem a globo accipiant, illaque in iis addensetur , Rique accumuletur, quoad vel paullati per humi- .i Eum
395쪽
dum aerem, vel per alia corpora electrica impura , vel tandem per eorpus non electricum, & cum telulure communieans tota materia effluat. a16. Quod materia electrica a globo, seu eorpo re aliquo electri fleato transfluat , ct communicetur . in corpora non electrica , jam supra brevissime attigimus, atque in serius lueuientissimo demonstrabitur, eum Electricitatis theoriam, & materiae electri. eae circulationem ex phaenomenis , atque experi mentis evincemus; interim notare sufficiat , lumii notum illum penni ei lium, qui a globo in conducto rem, & ab opposita conductoris extremitate perenniter emuit, agante machina, dc in machinam etiam dirigitur a cuspide alicujus farreae virgae , quae agenti machinae admoveatur, satis superque demon.
strare , perennem electricae materiae torrentem S gyrante globo in eorpora non electrica communieari, in iisque recipi. Illae etiam vividissimae seinti Niae, quae e corporibus quibuscumque electrificatis exploduntur , & in corpora non electrica evibrantur, cum ab iis tanguntur, aut alia aliis prope admoventur, rem Omnino demonstrant . Sed haec iterum inserius ab immediatis experimentis deducen
as Τ. Materiam vero electricam corporibus non electricis communicatam , in iis addensari , atqueaceumulari, si & corpus sit separatum, & peni nicillus a globo in ipsum in et corpus, v. g. conductoremefecere pergat, facile eo astat , primo, Quia liceus aer origine electricus , ct electricitati maxime resistens , atque conductorem omni ex parte circum- daas maceriae dissipationem impedit, eamque ineonductore, ae ei rea conductorem detineri so inpellit. au Experimento, & communicatione materiae procedentibus , vividior ex conductore elicitur lumiaosa te intilla, aliaqua etiam electricitatis phaeno mena eduntur intensiora, vividior nimirum ex sci tilla dolor sentitur, si leagiores, atque ad majorem etiam distantiam isse produnt attrahentes ζ, dc re pellentes vires ς major etiam ab explosa scintilla stridor in aere editur, atque multa alia iis similia. 3' Id tandem luculenter demunyrabitur ab experi . . , B b a men
396쪽
me ito Lugduno nata vico a terius ex. mendo ἰ a Tquo. oc innumeris ali , conitat , conductorem , &ia militer omnia alia corpora non electrica saullatim materia electrica quali Oaecari . 38. Huiusmodi addentatio , atque aecumulatio electricitatis in corporibus iri per ejusdem materia Compreisonem intra corporis pcii , , ct circa illius superficiem. Quare cupit cumque cor ei risi electricitas quosdam limites trant cendere non potest , ne qua corpora magis iem per 5c ma Eis neri electrica: habeat enim corpora certos comprellionis let minos . ultra qaos progredi naturae via abus nὶ uPostumus . Corpora etiam ciavera a pro varia eo rum indole, atque textura pli s mitiusve electricae materiae in sese recinere pι munt, maloiisque, aucminoris compredionis ejusdem materiae ioni capacia. Id modo nobis sufficit experimentis demoni traile, materiam electri eam hae elle proprietate praeditam δquod nimirum fit adden attonis , accumuis Ποδιιι , compressJonis capax .
as . Comora electri eata , quam diu excitatam , . aut
acreptam virtutem conservant addensatam , aιque ac cumulatam , peculiarem electricitatas atmosphia ram ,-hent .
Est dicere, materia electri ea in corporibus, in
quibus excitatur, aut recipitar, in atmolphaerae s lamam componitur. Id primo constat ex ipsismet et e ctricitatis phaenomenis e corpora electrificata ad aliquam a te i plis dis antiam & repellunt , di a trahunt , caeteraque electrica phaenomena edunt rcum igitur haec omnia peragantur media Virtute , seu materia electri ea ab iisdem corporibus est ueri te, aut circum illa existente ἔ consequens eii huiusmodi corpora aliquam circa se habere virtutis 2-ectricae atmosphaeram , atque , virtutem , i quam ab ipsa materia non distinguimus. a. Cum ad electit fi eatum conductorem digitum admovemus ici iii laeelieiendae causa , sequentia obtervamus: e maiori diu tantia aut nullam , aut remistam , atque tenui ili
397쪽
mam elἰcimus se ni lam , digito autem tradatim ulterius admoto, vividit r gradaim, di vividior semper evibratur se intilla, atque sentitur dolor, & su eustio . Patia omnino atque si re i l i a in alti actionibus, caeterisque phaenomenis observamus , vis scili eet attrahers in ea a quadam dillantia rerri mnime. agens, intersor semper , ct intensior distantia deiserescente eWadit . Haec eadem armosphaera, atquctelectrica virtus secundum intensi nem , atque EX tensionem plurimum altera turr aucta enim electri ratiore, intenditur , ampliatur; explosa se intilla, dissipatur, S vanescite ecrpora electra fieata , atquissbi relicta aere ei reumquaque circumdata eamdem longilii breviora ve tem rore censervant: aliqua ni in eorpora origine electrica v. g. ambarum eam semper habent, alia, quae excitatione opus habent, tandem amittunt, in aliquibus tamen eamdem et ctricitatem per annum, dc amplius observarunt DaFυ, ct D. Gra' sal r sed eorpora eommunication tantum electri ea , qualia sunt metalla, eam vim ut plurimom post exiguum tempus amittunt servarem tamen , si ea in impurum aerem ei reum po
γε . Ex propositione , atque adductis rationibus experimento indixis dedueitur ejusdem atmosphaerae electricas indoles, atque natura . Ea sciliret eae t rarum atmosphaerarum instar circa corpus componitur, ad certum usque limitem extenditur , ab eo terminri usque ad corpus ipsum intensitate , atque densitata crescit: pro varia electrificationis , seu e lectricitatis intensione fit etiam densor, atque a plius extenditur . Hane corporum electrificatorum a m sphaeram electricos vortices aliqui nuncupant a loquere, ut libuerit.
ast. Ex dupliei hae propositione, atque ab ipsis tiam immediatis experimentis dedueitur notabilis alia materiae electricae proprietas, quod scilicet illa Bb et vim .iε Hemoirra de ι' Acad. x 7 3, eisqvieme Memeire erc.
398쪽
vim habeat expansivam, atque dissu sivam , qua sci
licet, eum addensata, atque in aliquo corpore accumulata est , suis circumquaque expandere , atque
diffundere adnititur, de ad aequilibrium in corporibus Componere, illudque semper aflectare . Si ab , experimeatis probare possimus , veram hanc esse materiae electricae proprietatem; facile erit demon-srare, hoc etiam esse universale , & simplicissimum principium , atque totius rei electrieae theo viae, & phaenomenorum causam , ae fundamentum, quod seitieet materia hujusmodi in integro terrem sirium corporum systemate sparsa, atquo diffusa existens , potensquo in aliquibus corporibus alterari, exeitari, transmitti , accumulari , addensari, vim habeat expa olivam, ae diffusivam, qua aequilibrium
semper asseetet, & sese juxta aequilibri i leges , atque corporum indolem componere , & distribuere ad uitatur. Rem modo paucis indicemus, iusius pose te a proseeuturi. Materiam electricam in corpora , in quibus antea non erat , in metallicum scilicet conductorem eonfluere, intra eorum massam recipi . oirea illa etiam atmosphaeras eomponere , in iis atmosphaeris , atque intra illa corpora addensari , cicaeeumulari , hactenus ab experimentis didicimus et eum primum electri fieato conductori , seu materiae electricae accumulatae dieitum , aut aliud quodcumque corpux non electricum admovemus, in quod nimirum electrica illa materia emuere , atque coinmunicari possit; magno statim eum impetu illa sxploditur, evibratur sedundum intensitatis sua rati nem , atque per admotum illud corpus non electr eum distribuitur . a. Cum primum eorpus aliquod
electrificatum v. g. eonductorem alio corpora non e lectrico, separato, quam tum vis magno contingimus,
electrieitas illi eo in seeundum hoc corpus a primo communicatur, transmittitur, & ita distribuitur, ut in utroque illo corpore ad aequilibrium componatur. Ex his & quam plurimis aliis experimentis inserius
adducendis satis evincitur , materiam electricam in corpore aliquo ad densatam sese per alia co Ora Eκ- Pandere, atque diffundere semper adniti ἰ positiva. que circumdantiam corporum Origine electricorum
399쪽
resistentia opus esse , ut expansva hu us materiae virintus impediatur, ipsaque materia in separato corpo re detineatur; cum iam si ae positiva illa resistentia quacumque ex parte tollatur, illico versus eamdem partem materia expandatur, & evibretur. 262. Porro eorpora compressionis. addensationis ,
& aecumulationis capaeia , ejusque indolis , ut lasdensata versu 'q amcumque partem effluant , ex
pandantur, & dilatentur, sunt proculdubio corpora virtute expansiva. atque suimet distuli va praedita . undecumque tandem vis ea proveniat . Id lane est quod observamus in aere, & aliis corporibus e lassiis eis fluidis, igne v. g. aut vaporibus. Unde autem materia electrica vim illam expansvam habeat , ab aliqua nimi im olasticitate . an potius a simpliei misma alia causa primitiva, id ego neque disputo, ne que ab ullo mortalium divinari potest . Si tamen res ita is habet habere autem modo leviter attigimus, latius infra probabimus , materiai electricaeaceumulationi, atque addensationi in corpore, rupintoque aequilibrio , di vi expan11 vas ejusdem omnia electriea phaenomana debemus: nisi enim accumularetur, atque addensaretur in eorporibus, & vi pra terea sese eκ pandendi esset praedita. neque rumperatur aequilibrium, neque cum impetu efflueret, ne. que seintillaret , neque alia ederet phaenomena ab
hae seintiliatione, di expansione omnino Pendentia. Sed de his postea.
a 63. Materia electriea in eorpus aliquod transmissa per illud uniformiter dissunditur ; aummodo tamen ipsum sit homogene maPropositio & a vi expansiva materiae , de ab imo
mediatis experimentis demonstratur . Etenim eum illa habeat vim expansivam, qua sese versus omnes Fartes ad aequilibrium componi adnititur, nisi obsistet peculiaris aliqua corporum resistentia , quae magis ab una, quam ex aliis partibus dissulionem impediat, aequaliter versus omnes partes intra corpora homogenea diffundetur, & uniformiter sese expan-
400쪽
det . Rem sane ita fieri in aere, corpore nimirum.xpansi νο, de versus omnes partes seum eompressus
est sese dilatare eon ante , quotidie . Observamus . I. Deinde eonductor, aut corpus quo deumque aliud non ele 'riean, sed homogeneum electrificetur a in quaeumque parte illud contingamus . ct rem pari modo exploremus, aequalem virium intensionem , seintillas aeque vivas, pares succussiones , & hujusmodi alia phaenomena obtervamus e vis igitur seu materia electriea uniformiter intra corpus distribuitur. Aliqua tamen animadvertenda sunt r ro Itadimunditur uniformiter haee materia, ut at mosphaeram uniformiter intensitate deerescentem componat , ut superius diximus . a ' Haec electrica corporum atmosphaera aucta eorum superfiete augetur, hoc est, corpora, quae majorem habent super fietem, at moruphaeram etiam electrieam habθnt ampliorem , atquctintensiorem, lieet aliunde plurimum in malla, Et de state differant . Quare electri eitatis intensitas in corporibus communicatione electricis, de quibus modo loquimur , videtur esse proportionalis & materiae a lectri eae aestumulationi, seu densitati, alicui etiam superficierum rationi directae. Creseente etiam eorporum longitudina, amplior an iis observa tur, atque intensior atmosphaera, eadem vel diversa sit corporum densitas, atque natura. Id saltem in pluribus eorporibus verum esse deprehenditur , ut praeter allata experimenta videre est apud B eariam ta) . Nequaquam tamen asserere audeam , duo haec postrema aut in omnibus eorporibus locum habere, aut in corpore aliquo esse semper almosphaerae intensitatem, aut extensionem in directa rationem superficierum , aut Iongitudinum . In r Praesenti experimenta pedetentim semper sequi opor
' Si eorpora In .aneuIos desinant , aut eorum superficies aeutis cuspidibus terminentur ἰ longe aliter se res habet , ur postea dieemus . Peculiaria Circa rein hanc phaenomena experimentis passim