장음표시 사용
71쪽
in zona torrIda regiones, quae vel ob perennem , qui illi e spirat , ventum, .vel ob alias causas, quas in serius examinabimus, sunt magis temperatae, &calore minus ardenti perfruuntur, quam aifae rogio nes in Zonis temperatis. sitae : mirum igitur non
erit, si minor ex illis, quam ex illis vaporum copia elevetur.
Ex iis loeis, quae corporibus humidis, gallindis, ct facile inflammabilibus magis abundant, major vaporum vis erumpit, quam a caeteris . licet a sole acrius incalescant. Corpora enim, quae citius , & saei hos inflammantur, subtilioribus constant particulis, plurimo item interno igne abundant ; fac, lius igitur subtiles ejusmodi particulae calore dila in tantur, & surium ob aeris pressionem avolant . Nisi etiam humiditate abundent corpora, vapoces ex iis elevari non pollunt. Hinc circa paludola loea nebulae plerumque aestivo tempore , mare potissimum observanturr l :ca etiam sunt adeo arida , uepluviosum Caelum , aut impendentos nubes numinquam videant . qualia iunt arenosa Peruani Regni liciora per Ioci leueas ab AEquatore ad austrum s eurrentia, & plurimae item Assicae Regiones.
ag Λer , seu atmosphaerae tractus cuicumque r gioni proprius, iis potissimum vaporibus, & exhalationibus scatet, quas ejusdem mei regionis corpora ex se emittunt, nisi validus , & frequens venistus alios ex aliis regionibus, ut plerumque fit odis ducat vapores ', & quos transcurrens illic ostendit, alio etiam secum deferat' Halitus enim, seu subtilia corpulcula, a corporibus avulsa, sursum perpe diculariter ab aere premente attolluntur , utquodum ad eam altitudinem deveniant, in qua aequalis raritatis, & ponderis aerem offendant, laetoquctat quilibrio sui penta haerent, eoaec casu aliquo tinplerius.
72쪽
femus explieando in pristi am densitatem, & li.
quoi s fa tam red sti in tellurem relabantur . ix; Hine plurimae reeiones la luberrimo aere peris fruuntur; at arum vero Provinciarum aer plurima. rum aegii tudinum causa, ct scaturigo exi stit ; alia item loca aerem ineolis quidem sanum, advenis nocivum habent, cujusmodi sunt aliqua Asrieae littora Angola v. g. Drula Divi Thomst, insulae prope pr
monta riuin Viridei & alia loea. Qui prope Ceilanum Indei Maris insulam , quae infinita fere Cinna momi, & aliorum aromatum copia abundat,p aetervehuntur , e plurimarum leuearum distantia suauissimum Cinnamomi, & alorum aromatum Odo rem percipiuot so I; to a scit 'eet aeris, seu atmoseptiae. ae mas I. C lano incumbe η velut spongia , aut nubes odinifero vapore, seu liquore impraegnata, eonsi flerari debet , ex qua ventorum Dpe plurima hine inde sp rguntur eoi puscula , quibus, velut prae nuntiis nautae . S vectores de proximis Ceilani liuoribus admonentur.
13o Terrestria eorpusculai seu vapores ad di ve sis altitudines in atmosphaera ascendunt, pro variosei licet atmosphaerat , ipsorumque vaporum Calore , raritate, ppndere, & pressiones quo enim gravior sit premens aer, & exhalatio levior, in altiorem aleendunt locum j lxta Hydrostaticae leges. Diversa igitur erit pro varia anni flatione , calore, &aeris temperie vaporum, ipsiusque atmosphaera altitudo: quin immo pro locorum diversitate diversam esse va, orum elevationem, & atmosphaerae altitudinem opus eis: eum varia sit alio & alio tem p te, & loco calori 'laris, & subterranei intentitas, aeris & vaporum raritas, ac proinde elevatio. Hi ne altiores ut ' plurimum aestate, quam hyeme nubes psse obse ivamua; classio ies enim, & graviores funiper hyemem vapcres, ex quibus conflantur nubes thumiliores igitur esse necesse est.'
73쪽
I3x Hinc est , quod vapores altius interdiu, quam sub noctem ascendant; quin imo qui diurno, di solari calore rateiacti sursum ascendunt, nocturno Diagore correpti, & condensati in inseriorem aerem, vel in terram relabuntur, & descendunt. Locum ljam in atmosphaera identidem mutant vapores, altius modo as Iurgunt; inferius statim descendunt, cum varius & incolians semper sit atmosphaerae status. Innumeros, qui intra atmosphaeram vi iuntur, effectus, phaenomena, & metheora, quorum materia, dc causa sunt iidem mei vapores, & exhalationes, inferius fuse explicabimus. Μodo adversus propolitionem. x3a oppones. Si aer velut immensa spongia, i numeris capillaribus tubis utrimque perforata poni tur , Per quos aqueos, terreos &e. halitus sursum elevet, inque capillares tubos vaporum ascensio reis
funditur; dubium iterum fiet aeris pondus, ex quo quam plurima Phaenomena, & effectus hactenus ex. Plicavimus , atque deduximus. iterumque in antiquum Vacui borrorem, antiquas Philosophiae Lemurem e physica feliciter eliminatum relabimur, quo nihil pejus in veram philosophiam committere possumus. Resp. Λeris gravitatem ludi 'entissime a Phyfieis de monstrari, supra vidimus; neque citra aeris pondus
illa, quae in atmosphaera visuntur, phaenomena ob tinerent. Deinde liquorum per tubos capillares Micensio in ipsus aeris gravitatem , velut concum Tentem etiam causam refunditur. Tandem neque
liquorum in tubis amplioribus suspensio, neque eorum, qui a tubis capillaribus refugiunt, intra ca- Paci res tubos elevatio in capillares tubos, sed in aeris crassoris pressionem referri potes .r 3 oppones secundo. Explicari nequit, qua tandem ratione vapores, & halitus leviores fiant rare factione; dum enim rarescunt , corporis sinus, renova receptacula aeris particulis replentur, ita ut som' li parietes ex vaporis materia constent; at confla tum ex aere, & vapore, seu liquore v. g. aqua non est aete ipso levius, ut ex se patet. Non levem diis ficultatem attingimus. Resp. Λmpliatam aquae par
74쪽
tieulam duplici de eapita fieri posse ei reum stanti
aere leviorum: Primo, quia aius pori, & sinus sunt majorem partem vacui e Secundo, quod ii dissemina ea vacuolae non admittas, intra vaporis, seu particulae superficies, atque parietes aetherem seu subtilem materiam introite, oc admittere opus est i quae quidem materia subtilis aut nullam in is habet gravitatem , aut, quod verosimile est , crasso aera te vior ex iii ic. 134 At, si nulla sunt in aquea particula, seu vapore disseminata vacuola , inquis, erit vaporis particula ae que densa, atque aurum ipsum, seu matella, ct Co Pus omnium gravillimum: est igitur vapor corpus gravissimum; nequo per aerem alcendere, aut Eleavari potest. Huius di meu tatis s lutio ex iis , quae de gravitatis systemate , de rarefactione diximus,
Petenda elli vel igitur disseminata vaeuola lunt admittenda; vel iis rejectis omnino tenendum est , non .mnem materiam esse gravem, matellamque aetheream, vel subtilem nullam habere gravitatem, aut Iavitatem . Quod si Neutonianus aliquis sardonice subridens eontendat gravitatem , seu attraetionem esse universalem proprietatem materiae juxta Neuto nianam regulam re qualitates corporum, quae intendi, aut remitti naqueunt, & omnibus corporibus Con veniunt . in quibus experimenta capstre licet, pro univorsalibus habendas esse eta ridentem pariter ridebis; universalem gravitatem, & allatam regulam serena fronte inficiari, eorumque probationem in calendas graecas afferendam ex pecta re potes. Equidem Petrus van Μ cbembroeh. Physicus praeclarus, qui Neuto. nianam philosophandi rationem tenebat, gravitatemia luee non agnoseeaal i'. ἔ hinc autem totum corruit systema: Eaerbave in Physica experimentali, di Medicina plane egregius, de gravitata aeris Pro prie talis nimium dubitabat ca . Sed difficultatem ini in suantumvis aliis in Deo non modicam a lueex avitatem provenire corporibus statuat, Aom. PM
75쪽
in nostra sententia tollit, quod diximus de electriea causa elevationis, S suspensionis vaporum.
r 3s atmosphaera terrestνis inperpetuo μνων , ει per turbato insonsbilium, is sensibrisum parituι. ora tum in ejus superficie, tam intra illias massam, o profa artatem exibit. Probatur; Cum enim per universam telIuris suis Perfietem, & atmosphaeram continua sit frigoris de caloris, raritatis & densitatis vicissitudo ob v
riam tempestatum, stationum, & fermentationum, solaris, terrestrisque caloris successivam mutationem. necessario fiet, ut . per Omnem armiphataram conti nuus sit vaporum, di exhalationum motus iursum deorsum lateraliter: modo enim calescentibus cor
poribus, & rareactis corpusculis halitus ascendunt, iri gelgente statim atmosphaera, & telluris superseie, densati iterum vapores relabuntur. Hae in parte calore rarescunt vapores , di cum vaporibus aer, dum in circumposita regionibus S aer , & vap res frigore condensanssire aer autem , & vapores conden lati duidum emetunt i eifice gravius, quod in aeris I rioris, & levioris, minusque proinde re sistentis latet aliter emuit, juxta peculiarem duido rum gravi iandi, & elabendi rationem, quam lupe rius explicavimus.
I 36 venti etiam hae illae seeundum multiplicem
directionem spirantes sursum, deorsum, versus iam ni a latera, vapores, at mosphaeramque continue in tere urbant variorum locorum, regionum, dc codiporum halitus secum deserunt, & permiscent. Is eodem etiam loco dum aer inferior, di terrestria Corpora calescunt, vaporesque sursum in atmosphae ram altiorem emittunt , suprema , aut media aeris re gio innatant eique illic vapores frigore densati ad imteriorem aerem alii, ad terram usque caeteri rei huntur. Λlii etiam vapores, pristina densitate aequi sita tarde labentes ascendentium vaporum, in qu incurrunt, calore i eum rarefacti partim sistun lipartim in luperiora regrediuntur.
76쪽
6 8 AER METRIA Rudem fortas e hujusce rei ideam concipies , si ia
larem radium in obscuram domum ingressum oculos intendas; innumeras enim illic natantes ato amos hae illac versus omnes partes volitarct animadvertes. licet oralliora tantummodo corpuscula aspi-eere pollit hebes oculorum ac ies. Quod si supremamat mos pliaerae ipsius superficiem considerare iubaal. noetabilem etiam irregularitatem observabimus, ux sequenti Proposivione explicamus.
r 27 Licet figura atmosobaerae, seu suprema illius I perficiaes 9Menea esse deboat, et haberi possit, spectata
solummodo gravitantis aeris, et vaporem natura pM ce tamen non est rigorale Diamrca sed is aeroidica, versus polos depresor, altior versus inquatorem. Probatur. Quoniam atmosphaera terrestris ast gor. pus fluidum in telluris centrum gravitans, supremae illius partes eamdem omnino a centro habere deberent distantiam , ut fluidis omnibus commune est;& figuram proinde sphaericam efficere: aum ea sola sit figura, cujus superficiei omnia puncta, aequalitera centro distant: unde si tellus,& atmos haera quiesceret, nullaque exterior causa ajusmodi aequilibrium perturbaret; sphaericam figuram procul dubio haberet atmosphaera. Nihilominus tamen tellus non est perfecte sphaerica, ut alibi demonstramus; sed pressior ad polos, ad aequatorem elatior; eamdem igitur si-guram aeri, seu atmosphaerae tribuendam necesse eli; eum idemmet corpus totale & terra , ct armosphameta constituant. Probatur tamen peculiaritor Propinstio si x38 Terram, & aerem ei rea suum axem diurna vertigine moveri adstruunt sere omnes Astronomi, nos semper supponimus: partes igitur versus sequatorem iitae,& majori celeritate proculdubio circumvolutae vi centrifuga majori donantur: sunt igiturciis partibus longius ab aequatore circumactis leviores ; longius igitur a telluris centro recedere ne-aesia est; nota enim est βuidorum proprietas, quod
77쪽
Torridam circumquaque terram cingens altior est, quam versus polos; ac proinde etiam atmosphaera, quasi malum sint eum sphaeroidicam habet figuram. Seeundo Probatur. Sol extra Tropicos numquam EXcurrens, longe ardentius Zonam Torridam caleis facit; ejus iritur Zonae aer, & vapores magis a s lari calare rarescunt, ae per eonsequens altius etiam ascendunt, quam per alias Mundi plagas . DeindE quo magis ad polos accedimus, eo intensius est frigus; minor proinde aeris, & vaporum raritas, majus pondus, ct ascensio per atmosphaeram minor. 139 oppones tamen. Atmosphaera terrestris est immensa quaedam massa fluida, terram undique circumcingens, & in ejus centrum gravitans: ergo cir
ea hujusmodi centrum sphaerice eomponi necesse est: se ubi enim ob aliquam ex allatis causis amplius aer, seu fluidum elevatur; in lateratas illico par tes , ubi depressior est , effluere debet juxta Iegem omnibus fluidis peculiarem, effluendi scilieet
sursum, deorsum lateraliter r tandem igitur suprema aeris superfietes in sphaeram componetur. Rei p. Ex argumento sequi solummodo, aerem in suprema ejus superficie ab aequatore versus polos perenniter
effluere, & dilabi; unde si alius semper in dilabentis locum nen succederet aer; teneret argumentum: .um tamen causae modo adductae semper existist; eumdem met effectum semper emetunt e parenniter quidem a torrida versus Zonas temperatas em uetaer; in ara uentis tamen locum etiam perenniter elevabitqr, di praedictam atmosphaerae figuram contervabit. 4o oppones secundo. Μereurius in Barometris ad majorem altitudinem sustinatur in regionibus po
lo proximioribus, quam prope aequatorem , ut ex ob
servationibus Dom. Riebre, de aliorum, quas alibi retulimus, plane constat: gravior igitur ei versus Polos, quam in Zona Torrida atmosphaera, & ma jor aeris massa: erit igitur versus polos altior , Versus aequatorem depressior atmosphaera. Resp: Admissis observationibus, quae verae sunt, nego uentiarni Minos aeris gravitas in aequatori, quar, L a v -
78쪽
emus polos majorem , aut minorem elevationem atmosphaerae non probat; sed ex eo nascitur, quia
vapores in regionibus extra Zonam Torridam sit is sunt crassiores , dc magis densi, quam in Torrida ipsa; liaet itu ur aer sit in his regionibus depressior,
maius tam ea habet pondus. Adde, aerem circa ais quatorem esse a Telluris centro remotiorem, quam juxta polos; alibi enim docuimus, eo minorem esse corporum gravitatem, q o magis a centro remove
t et II le aeris tractus, cui sol perpendiculariter ineum bit, ob maiorem, quem k sole recipit, cal rem, dc ortam ex calore raritatem, & levitatem, supra lateralem aerem attollitur, de vastum supra aerem emcit cumulum; cum autem Sol a . horais rum spatio revolutionem suam eonficiar, aliique semper, de alii aeri, dc retioni perpendiculariter resepondeat, inde fiet, insignem aeris cumulum' in Z na Torrida perpetuo solem comitari ab ortu in ocis casum, non quia aer eum sole deseratur , sed quia Reeemve, & perpetuo alius Ac alius attolli rur C mulus . Alias subinda supra aerem in suprema atmosphaerae superfiete mutationes perpetuo evenire credimus; hie enim ealore aliquo rara factus, & ele Uatus, velut in montem assurgit. illi e frigoris causa tonden latus, de gravior in vallem deprimitur: figura igitur maxime irretulari terminabitur: hae e tamen sensibilem sphaericitatem non perturbant, ut deterrenis montibus, & vallibus, majorique eiusdem terrae in aequatora elevationa diximus, ac demon. Bravimus.
.t x a Si eadem esset aerir inferioris, ' superioris a telluris superficie ad supramum usqne atmosphaerae
Masitas, di pondus; secillime illius altitudet. elice-
79쪽
redire Mereuris enim in Tubo TorrieelIIano, aut Farometro ad montis insignis, & notae altitudinis radices, & supra summitatem observata duleenter suspensione , atque altitudine , ad quam suspensus haeret; altitudinum etiam disserentiam digno stimus,
unde per regulam auream tota aeris a 'titudo sequenti analogia eruitur . Quoniam a. digitos v. p. t me curii scilieet altitudinum disserentiam eolumna a ris dat montis altitudini aequalis, sustinet; ad agMereurii digitos sustinendos quota aeris altitudo in pus est
Verum , ut inperius 'am probavirens, non eadem est aeris in diversis altitudinibus gravitas, & pondus; eo enim minor est pondus, quo minor est compressio, seu major elevatio; neque tamen cer tum est , qua proportione hujusmodi aeris gravitas,
i p g decrescat, ut inde instituti possit ea leuis
Ius . Inferioris aeris pondus data opera. de periento pluribus in montibus, atque vaIlibus diligentissime facto saepius explorarunt coras, De Ia-mre , Picor . Eovguer, di plurps alis; neque tamen eorum eat uti exacte sibi respondent; quod nequaquam mirandum; eum res delicatissimo negotio, quod a Pluribus ea ulis phylicis nondum saris notis pendet, facillimum sita vero deflectere . Iuxta Cas i observat cines ta . He xa pedis altitudinis aeris I inoa Mercurii respondet Io solum hexapeda 1 eum φPedibus lineae aequi ponderare observatione comperit.
63 Hoc postremum eum aeris eravitate speeifiea an pra a nobis stabilita melius enhaere . Huiuste in dagationis dissieultas vel μου eo dignosei notest . quod unius lineae deseenso dissicillime in Mereurio. &Baro metro dignosci , ct' observari possit. Lἰeet ver aer aeri ineum bens, illumque premens, ct ad majorem densitatem redistens in eausa sit, ut ab a mosphaerae summo ad terram usque aerit deustas . grarit s continue , dc gradatim crescat . uuod eu rationi, & experientiae consonum p nihilominus ae i intra altitudinis semileueam exissent eitra senis
Rullam arrorem praedicta gravitas attribui potest ,
80쪽
ut Cassini, Maraldi, Be-Cbaetelles obsel vationibus edocemur sa). I Ex his tamen patet. hae methodo non satis exacte atmosphaerae altitudinem inveniri posse rpotest tamen insignium montium, Civitatum ,& regionum supra Maris libellam, & superficiem elevatio sat oeeurate dignosci. Duobus anim Baro me tris similibus eodem tempore supra montem , aut intra Civitatem , & in Maris super fiete , vel loco alio, cujus elevatio supra Maris superficiem fit nota, Mercurii altitudines , earumque diserimina obser est tur computatisque ad sine uias eleuationis lineas Io. Hexapedis & addito insuper ad primam line- m. seu ro. Hexapedas pede uno, duobus pedibus ad secundam , tribus ad tart:am &α nullo negotio montis altitudo elicitur . I s Alia metho4o rem eamdem agressi sunt M ron Omi, ope scilieet refractionis, quam radii so' lares terrestrem atmosphaeram ingredientes patiun turi crepussulumque matutinum, & vespertinum
efficiunt. Posito enim infra Horizontem Α Β Fig. Ia in sole S , eius radii SC atmosphaeram ingressi ex
variis , quas offendunt, atomis C F versus spinctatorem E refrine imur, ct reflectuntur. Hujusmodi refractione sedulo investigata , in atmosphaerae Laltitudi nem cognoscendam Trigoreo metri eo ealculo pertingere contendunt; eum tamen praetermittimus; quia incertis aliquibus nititur principiis, neque hac me thodo atmosphaerae altitudinam exacte assequi possu
46 Hae tamen ratione , quam Dei Hyra, &Eaues b in potissimum coluerunt, at mosphaerat altitu dinem ea, qua fieri potuit, industria ad Is , autas leucas statuerunt . In id fere .mnes eonveniunt, at Ino sphaeram plusquam fi leueas in altitudinem ex tendi, ad Is aut a. pertingere. Porro Albaeten, & itellio quibus fore consentiunt Clavitu ,Τiebo , Lon romontanus, & Cabaeas in milliaria Italica sis in leu