장음표시 사용
291쪽
2 4. Dissertatio Proat Vr. A. Cap. I. Pos XI, XII.
xere, natura enim liberi soli patentibus. non vero parentes liberis succedunt cautum si a. ut est. ne liberi hoc ius testando in to. tum ait serre possint, ted aliquid eas relinque. re teneantur: Proinde haec legitima non ex ju: e naturae est, sed ex iure Gentium. Fqui. ras aurem huius statuti in aprico est; cum enim pater liberis portionem Iel Inquere te neatur, aequum est, ut pati iure etiam liberi parentibν aliquid relinquant : sed tileges uti pro allectu patris in filium prae. 6 niunt, ita etiam praesumunt pro pietatantii in patrem. Inter collaterales non tantum suecesso n tura non est; sed di introducto restandi usu liberi ima saeultas eis concessa eii. collaterales praetereundi, nec ratione horum legitima i re Gentium introducta apparet. Equidem fratribus certo casu iure Romano legitima debetur; sed id magis in poenam eius ita statu in est , qui turpem personain fratri praesert caedeoque id meri auris civilis est. UODECIMA.
.XV. Delicta, & poena materia conveniunt, & utraque in privatione jurium nostrorum consistunt'. At differunt causa
- . In delictis privatio haec fit injuite ab eo, qui privandi jus non habete in poenis jui te a judice, qui tale jus habet ad
bi Nam testandi rationem , quae Inter Gentes obtinet, non esse ex iure naturae ,
probavimus Poc Ix. e Cum jure naturae liberi, ex surrogatione naturae, post mortem pxtris in ejus bona necessario luccellant, summa ipsis per testamentorum usum iniuria fieri videtur , quia in fraudem liberorum ita disponere possieut parentes, ut ius succedendi libet
rum natura quaesitum, eoque ius occupandi . intervertaretur . . Gentes igitur merito hane moderationem
& limitationem introduxere, ut aliquid relinquatur liberis , quod tuitin a dicitur. Haec Igit ut legit iura natura debetur , quia esta cui pollens iuri succedendi , quod in i
cum Cccupationis natura concessit liberis tar cum a Gentibus certa quantitas definita 'ri sit, per leges c v. latum varie definiri
Sed & p. st in in gentes aseendenti uinsuccessionem in bovis descendentium introdu-Pos ITI I
quae homrnibus competunt , & ob igati nes , quae inde sequum ur : superest ut deroe in ag mus. Et si vero delitia, quae ex iniuria oriuntur,) 8c poenae, maxime contra
r: a vi eantnr , revera tamen in eo conue.
niunt , quod di delictum, & poena , con-sctant in praatione iuris alicujus . Qui eor in delinquor , privat alterum iure suo ;qui delinquentem punit , cum itidem pri. t bono, dc iure aliquo. b Nam in desinis privatio iuris alterius est iniusta , quia delinquens ultra fines Q.
evitatis a natura eOncestae agit, de contra voluntatem creatoris ficultatem alii conce Lam auferI; adeoque is, qui privat, ius privandi non habet : at in Ioeoti privatio est jussa, quia fit ab eo, qui ob factnm alterius f AD P o s. XII. illi elium ias ei quaesitum auferre pote MPςna autem des nitur , privatio alicuius boni ob malum actionis: ejusque normii est talio. i. e. ut delinquens tantundem mali pariatur , quantum agendo comitu sit : de
quo plenius ad Grol. t. d. c. et O.
Malum autem actionis in eo consistit , quod delinquens ultra fines facultatis a natu ra concessae agat, emnae injuria, quae nonnisi Per talionem reparari potest . Ee debet. c Ut ergo haec privatio iusta sit, requiri tur I. ut a superiore fiat , qui ius ins bisubditos habet. Non ergo a quocunque privato pς na inferri natura potest delinquenti. uti errat Crotius passim. a. Ut fiat ad emendandos homines, adeoque ex justa causa, & ob malum actioni . PO.
292쪽
De Principiis Henrici de Coctes 275
XVI. Ad haec jura ' regenda β, & contra invitos exequenda necessaria est in terris potestas quae non alia esse potest, quam generis humani , quod per territoria, & partes terrarum in plures civitates divisum est.
COMMENTARIus AD POM XIII. TRADITA hactenus sunt inra priva quae ad utilitatem civitatis faeiunt ; qua
ta naturae r sequuntnr nunc iura naturae pertinet ius commerciorum Sce.
publica. Ex eo enim, quod iura quaedam Atqne ex his apparet, quaenam si disse- inter homines ab arbitro naturae sunt statuta, rentia inter civitates , de latronum conven. quae parendi necessitatem inserunr, sequi- ticula ; in illis congregantur homines ad tuentur, esse quoque potestatem constitutam , da iura, in his, ad inserendam iniuriam . iura illa exequi, Zt homines ad parendum Et si igitur ei vitas actus quosdam iniustos exericompellere possit . Cum enim omnis obli, ceat, non tamen desinit esse ei vitas, quia satio consistat in reparatione juris, i. e. in manet estus iuris tuendi causa congregatus: Iuum enique tribuendo , opus omnino est nam & latronum collegia multa, quae iuris aliquo superiore , qui invitos ad reparan- sunt, admittunt quia nulla societas, adeo. dum cogere possi . que nec latronum , absque jure consistere a Quae sei licet hominibus a natu- potest. Gror. proi. g. et ζ. ; neque t menra eoncessa , Ze eonili tuta sunt o Vido desinit esset societas latronum. Verum . esPU. V. quo praedones consilium mutant, Ac militi.t bὶ Ad eum effectum, ut homo maneat exereenda: eausa congregantur, eo ipso ci. in terminis sedultatis naturalis . vitatem constituere incipi uiar, de pro gen e Naturale enim est, ut ius cuique a te, az pro populo habenture: quod exem-na iura concessiam. 8t ab alio turbatum. vel plo Arsacis praedonis, Sc postea Parthorum ablatum, restituatur in pristinum istarum ἰ regis, probatur.
dc ut is, qui illud inrbavit, si nolit repa- eὶ Qdaeritur hic , euinam natura potare, ad id adigatur . . testas illa tur L naturae etiam eontra invitos ae 3 Ex media necessitate, quia alias iurae exequendi eompetat Nos dicii nus , ini- illast ustra hominibus forent eoneessa, si im- mano generi. Nam r. generi humano pleni i-pune a quovis turbari. 8e auferri possent . sima potestas in hane terram competit, s viae nee superior esset, qui ius haberet invitos pos s. n. I. adeoque Zc potestas summa rendi. , in singulos homines, quia alias non esset Causa ergo unica eonstituti ma*istratus est plenissima. 2. Necessaria illa potestas aut uni administratio iustitiae: de omne eius ostietum est eoncessa, aut pluribus, aut omnibus ;consistit in reparando iure singulis eoncesso, non vero uni est concessa, aut ρluribur , emite omnes summae potestatis partes eonti. quia homo in hominem ius non habet .
nentur. Totum enim eo pertinet, ut privat, omnesque auctoritata pares sunt, necessariorum jus contra aliorum concivium iniuriam . igitur omnisur.
vel civitatis suae jura contra hostem de sen- Aucto enim humana genere, de inrdat. Reliqua omnia subserviunt, ει subsid: a. pleto terrarum orbe, non potuere omnes ex rix sunt indeque ve&galia , eollectas, &e. toto orbe convenire, de simul in admini iure exigunt summae potestates , quia sine stranda iustitia concurrere ; hine neces irro his ei vitas defendi nequitia sequitur, potesta em illam in plures civita-Hinc descendit potestas agendi omnia , te et it per terrarum partes , Lisse divi M in a tam ,
293쪽
lτε dissertatio Prooem. VCap. L. Pos. XIII. XIV oe, XV
sam . adeo ut aeque ei vitas idem ius in ser triri 'rimi hminio suos lives habeat, quod antea totum humanum genus in omnes. Atque noeest, quod
Ex hae antem divisione duo neeeuatio sequuntur .' I. quod divisio illa fieri de Orit finibus territoriorum , non hominum nu. mero ; unde quicquid intra fines territolii invenitur . est sub potestate illius civitatis, adeoque & principes extranei, legati, met. quod civitates illae de suo iure Maiestatis disponere, illudque vel pluribus , vel uni eonferre potuerint y unde status Monaris
f. XVIII. Ius hujus potestatis in proprium territorium , ejus
que membra, Imperium dicitur: in extraneos, Bellum est.
COMME N. T A QUA AD Pos. XIV. CO diviso genere humano . & eonsti tutis pluribus civitatibus officium tuendi iuris ineumbat singulis ei vitatibus, dupliei
modo tuitio haee fit e I. Iure imperιρ . in membra illius civitatis I quando nimirum Maaistratus illius civitatis suum cuique tribuit contra invitos concives hujus enim imperio omnes, qui sunt in eadem civitate, Parere tenentur : 2. Iure belli , in extraneos; cum enim extranei iure imperii , uipyle quod tantum in subditos eo petit, castreeri non possint, nulla alia ratio reparandae in is iuriae superest, quam bellum. Ubi proinde requiritur, ut duae civit Mes. i. e. duae summae potestates , eollidant: si ut iniu-tia sifila sit te ut altera civitas denuncia. tione saEu reparere noliis tunc enim omnialieita sunt , sine quibus reparari iniuria n quit : adeoque occidere personam hostis ,
XVIII. A Jure longe differt virtutis notio a. Illo alteri, quod ipsius est, tribuimus: hac, quod nostrum est ves.perficimus, vel in alium conserimus
curate nequit, nisi eius diuerentia a virtuterire indigitetur. Maxime igitur intes est in originem . 8e normam virtutum inquirere. Res ita se hinet. Diximus supra. Creatorem cui ue hominum ins eoncessitis in suas a monet : alque hoe Ius nostrum dicitur : in nostro autem possumus agere qui equid lubet , iuxta facultatem a Deo concelintn . sine cu;uSqua in
hominis iniuria , eum ius alterius non
At in illis ipfs actibus a Creatore permis sis, & arbitrio nostro relictis, distinguendi
sunt actus mere indifferentes , ab illis, quo rum alii aliis sunt meliores, & persectio re S adeo laude, ac honore , praemioque di gniores . His enim posterioribus mereri pos
simus laudem , honorem , & praea laδ M
que haec persectio VIRTUS dicitur.
294쪽
De Psue piis Henrici de Cocceii. 2 77
Meritum autem pet sectionis sequitur ex ac substantia in 'o versathr , u i cuique vatura persectissimi Creatoris , quia Deo, suum tribuamus: in eo vero , quod alte-enti persectissimo, nihil complacitum est, rius, vel in alienum est , nobis nihil a quam quod bonum est, ει bene agitur; ει bitrii est . Et erni e uim id tutis e st, ut hoe magis complacuit, quo melius, & per- cuique de suo , nemini de alieno statueri- secti uet homo aEit. Unde necessario insertur, di potestas , arbitriumque sit . L ai. C. Deum dignioribus ob meritum illud praemia Mami. Ut igitur quod alterius est , ei tri. des mare, quia persectio est praemia dare buamus, non poteth non praeeita , & ab. per feelius agentibus. Sane iis , qui minus solutae esse necessi talis, nee quiequam no- merent , plus tribuere , vel idem, quod stro in ea re arbitrio relictum. Ad hoc e iis, qui plus merent , impat sectio esset, go jure renemur, de vinei mur, & obliga-
Tota igitur meriti ratio ex persectione Virtus autem versatur eirca id , quod Creatoris sequitur, de haec persectio est so- nostrum est, & eonsistit vel in eo ut remia, & unica norma actuum perfectorum . nosi ram perficiamus , vel ut ea al erum Elli enim homo assequi illam periectionem, juvemus. Virtus igitur supponit , rem in quae summa est, nequeat, manet illa tamen nostra potest Zie, ae arbitrio esse , quia a- regula agendi. quippe quae non esset regu Ilias, si res aliena , alienique iuris erat, is, nisi persecta. mereri non possemus , quia oporteret ; ScEx ante dictis igitur apparet , Deum, aliena re uti, aut de ea disponere , ne li-
ejusque voluntatem, causam esse virtαι iam . eitum quidem, nedum virtus esset. Hoc At cum eadem voluntas Dei caula quoque optime observavit Aristoteles , dum ait, si iuris naturalis , diversitatem huius vo- solam inter virtutes iustitiam occupat I inluntatis divinae nune indagabimus. Des enum re aliena.
votantas, qua ipse ut Dominus . & Crea. Hi ne SECUNDO differunt, quod ex iu
tor, iubet aliquid agere, vel non agere, est re oriatur necessitas agendi, vel non agen- principium juris naturalis. At eacem volun- di, eoque obligatio. Excessus enim a jure, pias , qua ipsi ut summo bono nihil com- quod Deus hominibus concessit, ex voliinvise itum est, quam quod bonum in , & tate ereatoris parit necessitatem reparandi, de ne agitur, est principium virtutis , 8e ει jus illud in priorem statum restituendi ,
scientiae molatis . Ius ergo naturae oritur i. e tribuendi cuique jus, quod ereator ei ex voluntate praecep tua . unde sequitur eoncessit. Unde est, quod ad iuris axeeu necessitas parendi, emne e bigatio . ι irami tioneri poenis quoque adigamur. autem oritur ex voluntate Dei permitten- Ex virtute autem talis reparandi obligat Iote, Et quidem ex illa oluntate permissi- non oritur, sed rex treri arbitrii est. Idque va, ex quR apparet, actus alios Deo prae probatur i. quia facultates a natura nobis aliis complacere, quae voluntas complatem concessae non tantum lanr ad utendum. &tiae dicitur. Exemplo haec differentia et, consumendum , sed & ad aliis benefacien-rior fiet. Dux , qui ad expugnandam ur- dum, ae ita merendum. Haec facultas no hem milites adducit, duplici modo res ali- stri albitrii est; mereri, vel non mereri pos-git: r. proponendo ipsis obligationem, quae sumus, donec facultas illa appareat prohi- ex sacramento eorum oritur : a. monendo bita : quae prohibitio adeo non apparet, ut ad eminentius sortitudinis exemplum, Se potius desinat meriti ratio, ex quo necessaria ei, qui primus murum ascindit, praemium eme ineipit. Idque a. evidentissime ex natura promittendo . Prius est effectus iuris, fle perfectionis confirmatur , quae reqnirit ut miles cum hoste pugnare praeei se tenetur: homo ultro agat, & sit ipse suae actionis Posterius autem eη effectus virtutis, Ze de- causa ἔ adeoque supponit puritatem mentis, Pendet a militum voluntate. Hi ne is, qui piamque inrentionem, i. e. liberrimam vo-Πrurum primus non ascendit, iniuriam non luntatem. Tota igitur metiti, & persecti fuit, sed proposito praemio privatur . nis ratio evanesceret, si actio non a nostra b Hine iam sponte sequuntur diffe- voluntate , ejusque habitu procederet, &rentiae inter ius. Si virtutem . PRIMA, si quis ab alio cogendus esset benefacere. Fa- dc essen talis .differentia est, quod omne eientes enim quini jussi sumus, & facere rex δ na μνα versatur ei rea id , quod alte- nemur, nihil meremus , sed servi inutii sue Mus est. e enim. tota juris ratio , serma. samus, quia quod debuinus facere , seclQ
295쪽
mus, ut Servator ait Luc. XVIL Et hoe est , quod Seneca passim inculcat , desinere esse virtutem, si ex necessitate , & obligatione fiat beneficium . Sen. I. I. benefe. 6. usque ad c S. I 8. Et Apostolus ait, si ultro saeto, mercedem accipIλm. a. Cor. IX.
Hi ne si quid iure mihi debeς, id vi tibi, aut tantundem , e bonis tuis auferri, aut si aliud iplo teneo, retineri a me test. At nihil magis ridiculum est , quam si eontendo ut rem tuam , si sorte egeo, ex liberalitate mihi dones , aut si nolis, eam tibi vi auferri petam, aut si calueam teneo, retinere .llam velim . nec tibi re.
Probatur haee thesis 7. ex natura coactio. nis. Coactio enim non est actus agentis,
sed cogentis; adeoque is, qui coacte agit, non potet d:ci persecte agere , quia eius plane non est ae 1 o. sed & 4. sine effectutor et haec obligatio , quia nemini homi num ius aliquc d abest, quod peti, & exigi possit. Is enim, qui mereri non vult , de suo jure disponit , nihil alieni tenet; adeoque adius illi in potestate, & arbitrio agentis sunt, nec aliis ius in id, quod uo. frum est, competit: Sc se deficit hie vin culum illud, quo necessitata quis adstringitur ad aliquid agendum, vel praestandum
Porro & s. cum certae personae hie non debeatur, sed omnibus, v. g. egentibus, ex
ceptio plurium interessentium petenti ob. staret ; tum quia plures , 8c ditiores exstant, qui in pari obligationis causa sunt; Ium quia plures egeni existunt, qui in pari petendi eonditione positi: & sie pro ra. ta saltem eonvenire pesset , quod exitum
Denique & 6. nulli certi obligationi fines hic constitui possunt, quia certi persectionis fines non sunt, ut in iure; s Co . digeri sexta J sed unusquisque enititur in quan
xum potest, & pro modo suarum virium. S ne, pauper, qui obolum erogat , aeque perfectus est, ac dives, qui Ioci. thaeleros
Equidem improprie quaedam obligat:onis species hie admitti potest, licet res in nostro sit arbitrio, nimirum , qu lacteatori persecta placent, adeo ut praemia prenctiori. bus actibus promittat . Hi ne qui praemiis dignum se reddere cupit, actuς 'irtutis exercere debet; si omittit. caret illa spe praemiorum, quae ens pellaci illimum perseeliu-
ni delimavit: atque hae obligatio Ictis dieitur naturat: si ι. as. I. II. f por. εκLL34. l. as furt. Neque credi debet. parum id esse, quoad virtutem impellimur ; enim vero multo infelicius est nihil mereri, quam suo pti. vati . Pauea. Et caduca sunt , quae nostra sunt, & quibus privari possumus multa. N immensa, quae summus ille praemior viri
dispensator pro meritorum ratione conser
re potest, & pro infinita bonitate collatu.
ADDlTIO SAM. a COCCEII . Naturam huius obligationis impropriae ΡΑ-RENS uberius explicavit in Ethputaritur
iam, quatis snt veri eius estis is, in quia . tis ostisatio. D iam expositum est tit. I. s. Io., hacte s qu aem vi, tuto is ictas esse
laminum au.rrio, At Mitro agendo mereri , ac deme eri 'quesnι , neque ad eas , uti ad
296쪽
De Principiis HemUci de Cocceii .
Et is quoque essectui infamiae es , quae facti
ad L. Iul. de adult. Veium , hoe Pamm est, et si O ilud lon
te maximum ni inter Domines . Quanto gratias υ ro es , his moribus excidere trapia D Dm Numinis, eui n/hii, nisi quia viriti-ris est, placere, gratumque esse ros, dictum es f. 2 idi in a euius iv nos fectu , quis. uris temporariae, aeternaeis felicitatis se , Feuare , exspectandumque nobis est : ita uι certiam plane sit, malis Eominibus , in δεν sin iis mori r ipsas quo Iue , quibux fruno.
ciem eouredi. Nou tantum vera non minus mali, ita ut
diximuν, pertimescendum est et , qui in υitia incumbit, quam qui iniuria agit e sed in eo gravior es tutar, quam hujus contris, quia
pernarum ad resus ab injuria tem erat; at non
fatis fac ιt virtut/bus, etsi omnes exerrear, ni AE pcnte , m libera voluntate , seu virtutiramore exerceat. Hine igitur obtiginis homo,s mereri , si sommo Stamini verarum felieitutum disperiatori summo placere vir , obli
TERTIO disserunt , quod homines adcbservationem iuris natura cogi , pcenis quoque an dictis, possint, quia repugnantes voluntari divinae aniuriam Deo inserunt: at ut viritit m exerceat , nemo eogi , nedum poetias ideo serre debet. Cusus rei ratio ex dii larentia secunda constat .
Hinc jam sequitur QUARTA differentia:
quicquid enim contra ius naturae fit . est ipso iure nullum; quia agens excedit facultatis fines a crearole concessos , At quod contra virtutem fit , subsistit , cuia agens
de suo iure disponit', nee Hii iniuria facta est, indeque actus a nemine impugnari P
rest; tinnio iniuria alter ageret, qui iacui. talem de in eo dii ponendi nnbi auferret.
QUINTO divrunt, quoi ius naturae imis plendo nihil meremus , ied χb iniuria ab.
stinemus . adeoque menas evitamus . Vid. fur. Ei fr. 2. n. a. Virtutem implendo meis
remus praemia, quae ens persectillimum adii. bus perfectioribus destinavit. Impune igitur in vita civili de rebus nostro arbitrio relictis disponere , etiam contra perlectionis, regulas, possumus; sed perit spes bonorum& praemiorum , quae necessario seqimntur meritum ex natura perseetissimi creatoris radeoque perimitur ille se licitatis fructus , qui virtutes salva summi dispensatoris , de rerum arbitri bonitate , non sequi non potest . SEXTO , ius naturae quasi in puncto eousistri , a quo si tantillum receditur, in jurra est. I rtur latitudinem, & gradus habet , intra quos manet virtus; indeque vitium est, non quod a gradu virtutis , sed a virtute deficit . Atque i, Me dari grad.; beatitudinis coniecturari licet. SEPTIMO, jus non exercetur nisi a superiore, qui solus legem condit, & in invitos ius dicit: at υirtutum praecepta a Trivatis quoque inenltari possunt. Atque haee disserenta inter ses, & vir. piatem a Gentilium quoque Philosophis observata init. Immo Theologiam Gentilium persectionum doctrina absolvi, paret ex Poetarum qui fuere Gentili nni Theologi relatione de illis, qui ad inferos deseendita
finguntur : uti apud Homerum Ulysses. χ-pud vir ilium Eneas. apud Senecam Theseus . Nec aliud innuunt mnrtuorum apparitiones, & praedictiones. Via. G t. de ver. νAst. Iib. I. l. aa Apud ICtos Romanos frequens est lixe disserentia . Imperatores non tenentur legibus I at si ultro faciant ,
diana vox dieitur Prin ripis in g. Fu. quem. t s. i . 8e I. 4. C. de legib. Sic in lib. I. g. p. m. Peris. ω commod. venditor potuit iure suo , & emussi vino , dolio uti , sed laudatur si abstrahat . . In iis. 4. g. I. H.
alien. ixae nimi. verecucida dicitur litig exe. cratio.' nec omnia, quae licent, honesta esse
traditur in ι. 344. Reg. iuri In nuptiis non tantum spectandum esse quid liceat , sed de quid honestum, aiunt. Viae L Iy7. Reg. iuri Sed di ius Canonicum hane disiserentiam passim agnoscit .' nam in cap. Q cap. z. cap. 7. disputatur , an Christus Iudaeos admittere debuerit, qui eum tentari
297쪽
voluerunt; & asseritat . aliud esse , quod persectione humilitatis , aliud quod rigore iuris potuit ; ει Canaues concludunt, Chri. num admisisse Judaeos non ex priori , sed ex posteriori capite. Cicero ait in oratione pro Balbo : est aliquid , quod non vorteat
Mic id vero non licet, certe non oportet .....
feeit non solum quia demit , sed . quod debuit. Et pro Roscio: Vestra consilia, vestrae sapientiae est, spectare quia deceat vox, non
quantum herar vilis . Idem in somnio Scipionis : Sed quo sis , Africane , alacrior acitur adam rempublicam , sic habeto: omnιθur, qui patriam cossemarint, a μυσιnt , auxe-vint , certum esse ineatis, ae definιtum locum ubi beati aio sempiterno fruantur . Nιθιι esseaim uti princip; Des, qui omnem hune mundum regit , quod quidam in terris sat , acceptius , quam concilia, e usque fominum iure sociati, quae eivitates appellantur e bais rum Rectores , Uervatores hine profectahue ν evertuntur . In haec verba Maerobius duo capita commentatus probat , praemia
bonis post obitum speranda , quibus , ait ,
adeo viventis cultatio erecta est, ut ad defideratim moriendι Mhro animaretur maiestate
pες istae Maritudinis . oe eaelestis habitis ii r& mox et Iota virtutes faetant beatiam ;s Macrob. in Som. Scip. Lu. I. cap. 8. D. JEt ex Hesiodo refert , Rectores , qui hiesus , Et fas tuiti sunt , etiam in caelo regni participes fieri ; quod ita vertit: s d.
eonsistit differentia tota veteris , de nori testamenti . Prius iurisprudentiam conti. t , posterius persectionis regulas. Prob tur hoc exemplo Servatoris , qui juveni uaerenti , quid sacere debeat ut talvus er et , praecipit, ut justitiae reges s adimis pleret , I e. abstineret a tute alterius ; ερ dicenti, se haec fecisse , ct , da omnia tua
pauperibus f id est , quod tuum , de tui arbitrii est J ; Ee tune demum additur
praemium ., inυenies thesaurum iu eoelis.
Lue. VII. Apostolus ad Hebr. VII. vere ii . . I p. ostendit , ex lege nouesse persectionem . indeque opus fvisse Msio lacerdotio Christi . qui persectionem traderet; εt in vers. I 6. ait, virtutem noueontineri legibus , 5c mandatis , sed esse vim aeternae vitae, Dare omnia paveribas eonsilium est ;iustitiae tum externae, tum internae regulas1simplete ius est Deo debitum. Sane, Servator nunquam legem hominiabus dictavit. sed tanquam virtutum doctor persectionum regulas, quas ludaei neglexerant, inculcavit. Quod vel exinde extra omne dubium ponitur , tum qu :a quot ira mula iuris Q eum deserebatur, eam rei e cit, uti Iob. Cap. I III. LM. C. XII. v. IJ; tum, quia snam doctrinam perpetuo opponit legibus MOSIS , i. e. disciplinae juris . Vid. Marrh. CV. Vis Ondam hominυ, modo eum fueris bin
In hae ditan hicne juris, o virtutis,
Saepius demonstravimus Jesum Chrma suisse & Legislatorem ει doctorem ἔ, isse reiecit eausas iuris externi , non cit illas interni intuitu Dei : quia Raernum satis prospieiebat lex temporalibus indictis ad publicam trλωllitatem .
298쪽
Ubi dubia quaedam eirea primipia PARENTIS tum proponuntur ,
q. XIX. MNES sere retentiores Doctores in eo conVe niunt , voluntatem Dei esse primipiam iuris naturalis, 1ed essendi. Cum vero nondum ex hoc principio cognoscatur, quidnam Deus voluerit , aliud principium quaerunt, unde de voluntate Dei constare possit ; adeoque primipium cognoscendi desiderant , seu talem generalem propositionem , in quam omnes leges naturae particulares ultimo ,& necessario resolvi possint . Quae uberius examinavi in Dissert. pro m.
n. I. At inutilem hane operam tu
dicavit PARENS, tum quia difficile
admodum esse existimavit , talem generalem propositionem statuere , quRab aliis absque contradictione admitteretur; tum quia sufficere eredidit , si voluntas Dei in singulis actibus , per Ordinarios , ae vulgatos probandi modos , i. e. per justas rationis conclusiones, ex Logica praecipue desumtas probetur. Atque in eum finem qui que demonstrandi juris naturalis media
At hos ipsos probandi modos avi
Quod eo magis mirum videtur , tum Sam. de Cocceii Intr. ad Grat. quia ipsam rationem hoc modo everistunt , tum quia in demonstrandissilis principiis necessario ad haec probandi mela eoasugere etiam inviticosuntur . Sane , ipsa socialitas nonnili ex motibus , & instinctibus imtrinsecis, ex actibus ereatoris, ex fineam is, ex medii necessitate probari potest. XX. Ut tamen hac quoque in re communi desiderio satisfaciamus , regulam quandam generalem ex ipsa definitione justitiae naturalis desumtam proposuimus, ex qua omnia , & singula naturae praecepta necessario sequuntur. Probavimus enim in Dissertatione XII. Deum voluisse , us jus suum
euique tribuatur : adeoque natura ju-
Rum esse, qui jus suum euique tribuit; injustim , qui jus suum cuique non tribuit. Atque ex hac regula generali omnia jura, quae & Deo in homines,& hominibus inter se , quaesita sunt , per necessariam sequelam deduci pos-lunt; quod in dissertat. prooem. XIL
is. XXI. Praeterea quaedam in hisositionibus occurrunt, quae dubia ninis videntur, & quae sine dubio PARENS in ipso opere , quod medita. tus est, illustraturus suisset. PAREN a jus naturae dupleX
iacit , permissivum , & praeceptivum . Permi reum consistere , ait , in facultate naturali agendi quicquid lubet ;praeceptivum, in restrictione illius facultatis mere naturalis a creatore fa-
299쪽
cta. Unde et Iisite sacere dicitur, qui Probatam, quia is demum, qui talem
juxta facultatem illam mere natura- iacultatem nabet, iure agere , ac ius lem agit ' illicite , qui contra restiti ei quintum esse dicitur . Sed & a. p ctionem agit . nit praeceptum intuitu aliorum homi- n. t. Mihi ex potentia mere natu- num, ne facultatem illam impediant, fati nulla agendi licentia sequi vide- ne jure agentem turbent, ne ius agentur , quia ni actus cum brutis com- ti quaesitum auserant, id est vijussuum munes nobis sunt, & ad jus naturae cuique tribuant. pertinent, quod natura omnia anima- n. 6. Facultas igitur , seu ius alialia docuit . quid agendi est objectum juris r perie.
n. E. Potentia igitur naturalis sola pium autem de jure illo cuique rei. nullum jus agendi dat hominibus ; buendo est ejus effectus . Non ergo sed tunc demum, quando rationi con- concipi potest facultas , seis jus agem venit , adeoque quando ab auctore di , sine praecepto I nec praeceptum , rationis approbatur: quod fit , quan- quod non supponit jus alii quaesitum. do hendit ad finem a creatore praescri- Facultas igitur agendi , & praeceptumptum. Adeoque facultas naturalis per de non turbanda illa facultate , sunt rationem approbata demum ius agendi ejusdem juris naturalis partes . Hine tribuit. optime Nil inter ejusdem legis vitan. 3. Hinc iam necessario sequitur, tutes posuere, permittere, verare , pu- refrictionem sitim facultatis naturalis nire dcc. sunt enim hae partes , quae non efficere jus praeceptivum ' sed ps omni legi necessario insunt.
tius jus permissivum ' quia Deus iaculis q. XXII. SECUNDO, Parens ad-tates naturales non aliter licitas este mittit communem aliquam hominum voluit, quam intra fines a ratione prae- societatem, quam nec exstare, nec proscriptos: tune enim demum homo -- bari posse, supra demonstravimus, Diis re agit, id est Deo, & ratione appro- proam. I. Cap. II. bante. Vid. Dissert. procem. IV. β. a. XXIII. TERTIO , Parens sta. n. s. seq. tuit, ex dispositione, quae fit inter plu- n. Unde igitur oritur p ceptum8 res de re commutanda , jus in rem ip- Rei p. id sequitur posito iure agendi . iam transferri ' quod contrarium vide. Ex quo enim homo approbante Deo tur ipsis Parentis principiis , qui do- aliquid agit, necessario inde insertur, minium non acquiri , ait , sola prinDeum prohibuisse ne alii actus hos missione , sed tune demum , si tradi-
impediant. adeoque ne jus alteri quae- tio accedit. situm turbent, vel auserant. Unde prae- Nam ex natura, Sc essentia juris inceptum naturae generale oritur , jus re sequitur , illud non constitui , nisi suum cuique tribuere. ubi ipsa res in meam potestatem , 3c n. s. Atque ex his iam patet, per- custodiam transit , ita ut facultatemm Fonem , & praeceptum non esse spm habeam eam apprehendendi , & de eacies diversas juris, invicem oppositas, pro lubitu disponendi. Atque haec ra- sed utraque ad essentiam juris pertine. tio est, cur dominium sine possessi re. Qui enim ius ponit, necessario duo ne, & corporali detentione , acquiri ponit: I. facultatem aSendi jure apis non possit; & cur ICti Romani afferavi
300쪽
De Priseipsis Hemisi de Cocce ἰ.
tant, non verbis, sed triaditione rerum tali pacto ius aliquod u rem sum dominia acquiri. , transferri. Ius in re nec naturali jure At per pactum de re transferenda in alium transit , nisi accedente traditantum abest, ut res in nostram pote- tione, Per quam res in ejus custodia, statem, Sc custodiam transeat , ut po- δc corporali possessione constituitur . tius in paciscentis potestate , & eust Cum ergo pactum hoc mere personaledia maneat; sola enim persona s. obli- sit, unde persona debitoris saltem obligat ad rem tradendam, jura autem rei gatur ad rem praestandam , dominium non mutantur . Nihil igitur impedit rei autem, antequam praeflet , pleni i- hoc pactum, quo minus promissor alie- sme penes eum maneat; admitti non nare talem rem, de alii tradere possiti potest , onus aliquod rei inhazere , Sane , tunc potius est jus ejus, cui quod cum re ipsa, si ea alienatur, in res tradita est, iique praesertur alteri, possessorcin transeat. Neque asseri po- cui res saltem promissa suit , & qui test, creditori jus aliquod per alienatantum actionem ex pacto ire perlo- tionem auferri, quia jus petendi a pronam habet . mittente ei salvum manet, in rem ip-Neque obstat I. quod tamen res pro. sim autem nunquam jus reale habuit. missa Mecise tradi debeat ; nam tra. n. 3. Neque porro obsat , pericu di debet ei, cui promissa est , non vi tum in emtorem transferri re vendita, juris, quod in rem habet, sed vi pa- etsi tradita nondum sit : admoue juscti, unde actio in personam promit. aliquod in re ipsa pacto venditionistentis, datur, ut iidem liberet , i. e. translatum videtur . Resp. Res ipsa rem praestet: at haec actio non impe- non perit emtori , sed venditori , addit, quo minus promissor dominus ma. quem dominium illius. rei pertinet rneat rei cum erictu , ita ut alienare at praeterea actio, seu jus agendi em- quoque eam, & alium dominum rei tori competens interit, quia, cum res constituere possit. periit , emtor frustra ageret ad remn. 2. Neque obsat a. quod partes venditam tradendam , quae in rerum
pro lubitu de suo jure disponere pos. natura esse desit. snt, & quod , prout disponunt , ita n. q. Atque ex his principiis conis ius sit. Si quis igitur disponit , quod stat, ea, quae jure Romano constituta
velit rem in alium transferri , hoc sunt, cum ratione naturae omnino con-
ipso omni jure, quod in rem habet , venire, quod in allegata dissertatione se abdicare , atque jus rei in alium prooemiali magis illustrabimus. transferre viὸetur ; adeoque ut si rem XXIV. QUARTO , hoc quoque
illam alienet , eam cum onere prae- dubium videtur, quod moi tuo occu- standi alienet. Atque hinc concluden- pante res omnes ab eo occupatae Vidum esse videtur , eum, cui res pro. deantur fieri nullius . Nam sequenti missa est , vindicare eam a quocun- dissertatione XII. demonstrabimus, pa-que possessore posse, quia debitor jus r=ates, nuptias contrahendo , & I ibe- petendi rem creditori alienando auferre ros procreando , corpus aliquod s mi nequit. Resp. facile concedimus regu . liae, tum conlenia , tum generatione iam, quod prout partes disponunt de constituere, idque corpus mortuo pa-jure suo, ita jus lit; at negamus, ex tre non dissolvi, indeque jura familiae N n a in