장음표시 사용
331쪽
d eli jura specialia, vix tetigi, nisi quatenus ad illustratio nem principiorum pertinent: quia sacile ex Pandectarum liabris suppleri pollunt. Sed & jura bellorum per indicem sal tem proposui, quia rationes eorum in commentario ad ii bros GROTII de Jure Belli, & Pacis explicavi, quo lectorem, ne actum agam, perpetuo, & allegato ubique t
XII. Praeterea nullum in Pandectis juris Romani tituatum , qui fundamentum in jure naturali habet, invenies , qui non ex opere nostro lucem accipiat ; quod ex indice titulorum, qui in Pandeflis continentur, & quem in fine hujux Distertationis subjiciemus, apparet. Ceterum, illos titulori qui ex mero arbitrio imperantium ortum habent, ut Magistratuum nomina, & ossicia, jura ultimarum voluntatum, cautioneS, eaque, quae ad processum pertinent , &c.
in hoc systemate omisimus, & in praedicto indice asterisco
hoc notavim , LIBER Diuili od by Cooste
332쪽
DE IUSTITIA NATURALI IN GENERE.
I. mT OVUM in scenam produco,systema jurig
naturalis, , quod praecipue ad illustrati nem juris Romani ex ipso jure Romano composui. Iuris prudentia Romana ideo saltem ob scura , & rationi faepius minus conveniens videtur, quia Corpus illud, iuris quod vocant , absque omni ordine, tum titulorum, tum legum, compalatum, Principia autem generalia , ex quibus singulae leges , tanquam rotidem conclusiones sequuntur , nulli bi exposita sunt, etsi Ieges illae plerumque rationibus naturae adstruantur. h. IL Haec principia generalia , hos sontes legum Romanarum , id est rationes naturae, quae in corpore illo dispersae sunt, praesenti opere proposuimus: adeoque jura Romana ex suis principiis, id est: ex ratione naturali deduximus; eoque probavimus, Ius Romanum vere ex principiis Iuris naturalis , & gentium collectum esse. q. III. Novum autem id Systema vocamus, quia universum jus, quatenus in Pandectis iuris Romani continetur , novo, & justo ordine ad prima sua principia revocamus , ejusque aequitatem rationibus naturae, ex ipsis legibus plerumque desumtis, demonstramus, ita ut nulla supersit juris species, quae non ex hoc opere lucem accipiat. Praef. II. q. IV. Primo autem necessitatem , utilitatem , & praesta tiam juris naturalis demonstrabimus. Mid. Cap. I. U. Secundo praecognita juris naturalis ex philosophia r tionali per indicem saltem indagabimus . Vid. p. a. x Re 1 VI.
333쪽
α16 Dissertatio Prooem. XII. Lib. I. Cap. LVI. Tertio examinabimus varias juris naturae significati nes, & quo sensu illud a nobis accipiatur, explicabimus . νια Cop. 3 q. VII. uuarto varias de existentia juris naturalis opiniones recensebimus, & modos probandi naturales , ex quibus existentia juris naturalis, singulaque juris naturalis praecepta demonstrari debent, suppeditabimus. Vid. Cap. 4. VIII. quinto probabimus , existere aliquod ius naturae , quod omnes homines obliget; adeoque dari aliquid natura j stum, vel injustum: ubi simul regulam generalem, & praec pium juris universale proponemus. V d. p. s.f. IX. Sexto exponemus definitionem, causam , subjectum, objectus, & effectum juris naturalis. Vid. Cap. 6.
X. N J ON immerito juris natu- XII. Sane , negligi absque ii l 1 ratis doctores desudant pietate haec diiciplina nequit , quia
in investigando actionum moralium negato jure naturae omnis religio , principio , quia humani generis, rei. adeoque omne reipublicae fundame publicae, S singulorum interest nosse, tum, everteretur. Si enim Deus nisquid homines naturali ratione sacere, hil ab hominibus exegit, id est si jusquid non sacere possint , & debeant. humano generi non constituit nihilh. xl. Alibi demonstrabimus , natura erit prohibitum adeoque on
qu dam jura tum Deo , tum cuique nis mali, & boni ratio cessabie, nul-M in m propria, ac quaesita esse ex la foret transgressio legis, ut in quae oluntate Creatoris ' atque Creat, non existeret, adeoque nuti. . Renu , rem hane voluntatem hominibus per vel omittendi necet utas , Duua Prae- rationem satis declarasse, simulque lea mi orum i pes, nullusque pinnarum m nem dedisse, ne ius hoe naturali ra- tus. Unde cultus Dei, sacrancia , pretione aliis quaestum turbent, vel a ces, eoque omnis religios murum erit serant. Cum hac lege eruo nati sumus, inventum hominum , Vulgi continem& ad hune finem Creator nos existere di causa emctum : fruitia quippe ex Voluit : turpe proinde e fiat ignorare piarent homines crimina , quae natu- conditionem, cum qua nati sumus, & rali ratione non dantur.
ignorare jus, cujus causa nati sumus ι . XIII. Sed & porro hoc s olo ju
334쪽
De Justim naturali in genere. 3I7
re tuti sunt homines inter se : nega. gibus omnes sine exceptione parereto enim jure naturae nulla stiperior tenentur ' . potestas a fu itis, nullus civis a ei. XVI. Μaxime autem eorum , is , nullus homo ab homine tutus es qui nullo iuris civilis vinculo teneniat. imia lublata hac disciplina homci tur, adeoque qui vindicem tempo hominem abique injuria e medio tol. rium non metuunt, 3c summae in te Iere posset, idque absque ullo vindictae metu, si alter alterum clandesti. no modo tollit . Non enim metueruda est vindicta judicis , qui auctorem
sceleris ignor.it ' neque vindicta div 1-na , quia r rnetrantcs ea crimina ius Dei, leu n. tutae, nullum agnoscunt: adeoque sub l .ato iure naturae , nulla est injuria, nulla reparandi nece issitas, nulla fides inti r homines ' &e. qua sententia polita homo propriae securiis talis munimenta reicinderer m . XIV. Eo magis autem interest peneris humani , jura naturae cognita hahere . quia omnis felicitatis , tum praesentis . tum suturae , ratio ab ota servantia huius legis dependet . Pra terea enim quod consentu omnium , etiam bar hararum gentium , trans res res hu; us legia cruciatibus conicientiae perpetuis smῖ ex siti . , ratio nos
docet , Deum ens persectissimum iulis , qui legem naturae transgrediuntur , durillimas minari poenas , tumete ternas , tum temporarias ' cum econtrario amplissima praemia ratio promittat illis , qui legem naturae im
x U. Scientia autem huius iuris in omni vitae genere necessaria est i& summae potestati aeque , ac subdi-ro. foeminis aeque , ac viris p , sagoaeuue, ac togae, clericis aeque, ac lai. civ. continendanda. Omnes enim ejus-
km Dei subsunt imperio , cujus I
ris potestates vocantur , interest , c gnitam habere Creatoris sui voluntatem , ut illis constet , r. quid Deo domino tuo, & Creatori debeant' a. omnem potestatem , quam habent, a Deo esse ' adeoque g. graviter eos peccare potestate illa vicaria abutendo . 4. Apparet ex hae disciplina .
quid in subditos iis liceat, di quid in
extraneos , inprimis tempore belli , stat aere possint ; s. qua ratione expi omissis suis obligentur, & ex suis delictis ς o. an, & quatenus de adultiterio, homi eidio , aliisque criminibus dii pentare possint : . quod jus ipssnon sit leges civiles praeceptis naturae eontrarias statuere I 8. ex quibus causis bellum gerere contra extraneos luceat . Denique A p. id inprimis ex hae diseiplina dileunt summre potestates , uindicem hujus juris esse Deum, eujus poenas sive temporarias, sive a ternas evasurae non sunt, licet a poenis ci Vilibus sint immunes. x VII. Singulorum civium qu que interest, cognita tae jura hab re , ut ipsis innotescat, r. Principiabus parendum esse ut vicariis Dei a. parendum autem non esse in his , quae praeceptis naturae , id est volun
tati divinae , repusnant ; 3. quid li
ceat subditis, ubi judicia civilia cessant ' quid ipsis in extraneos luceat , speciatim belli tempore. Priectapuum autem s. in eo consistit , ut ietuira
335쪽
3 I 8 DHertatio Proaem. XII. Lib. I. Cap. I. O IL
sciant, crimina clandestina etsi vindi- risprudentiae operam dant , & causa. eem temporarium non habeant , non rum decisionibus , vel legibus expli. tamen impunita mansura , sed Deum candis . aut interpretandis , adhiben poenas sive praetentes, sive aeternas ab tur. Nam eum jus Romanum coli
iis sumturum. Cium sit ex principiis juris naturalis. XVIII. His , qui militiam sequuntur , & quibus cum hostibus negotium est , maxime haec disciplina cognita esse debet, ne quid iniqui vel in hostes statuant , vel ab hostibus patiantur. Belli, & Pacis jura ex hac disciplina addis euntur: & ex hoc jure in genere eis constare debet, quid in hostes, quid in subditos hostium , quid in s ios eorum, & quid in me.
dios liccat. XIX. Theologis inprimis utilis, immo necessaria est cognitio hujus juris. Qua enim ratione inculcare populo possunt omela hominum ergat reatorem eas illud perfectissimum , ist jura, quae ex persectione divina se quuntur , ignorant λ uomodo exponere hominibus possunt, quid sibi j vicem debeant , nisi iplis innotescat Voluntas creatoris , quid inter homines, praeci te fieri voluit pXX. Omnium maxime autem e
rum jura haec nosse interest qui ju-& gentium, Sacerdotes illi justitia rationes legum , & jurium nonnisi ex jure natum, tanquam ex suo sonte , des inere possunt . Atque hinc PARENS selicissimo ausu plerasque , &dii illimas iuris ei vilis materias ex
jure naturali illustravit , atque leges Romanas saepissime ab iniquitatis la- , quam adspergere eis nonnulli voluere, purgavit. Vid. lupr. 3. y. xx L Denique grata admodum est haec disciplina , quia ejus conclusones ex sola ratione demonstrinis tur: non ex statutis , non ex doctorum opinionibus, nec ex arbitrici humano. Etiam de causis gentium , rerum publicarum, regum, ac principum hic agitur, quas examinare , defendere , oppugnare , & de iis arbitrari ores jucundissima est : iis autem qui ad latus principum sunt , vel legatorum munus obtinent, maxime nece
turalis scientia suppo. mi cognitionem Philosophiae rationalis, utpote sine qua concipi jus naturae nulla ratione porcst.
XXIII. Ius naturae enim nihil aliud est, quam lex Dei entis pertactissimi, Sc Creatoris univers , homianibus per rationem declarata, quae minatur poenas, tum temporariaS , tum aeternas, restagantibus, praemia autem promittit obsequentibus.
XXIV. In hac ergo iustitiae naturalis disciplina supponitur I. Detini
336쪽
De Iustria naturali in genere.
ex sere a se, id est necessario quia frustra de ejus lege quaereretur , si ipse non existeret.
Eo ipso autem supponitur , Deum esse unum, & ab omni materia separatum : utrumque enim ad neces utatem existentiae a se requiritur ε .XxU. Supponitur 2. Deum esse
ens perfectiomum , vel potius ipsam
perfectionum regulam; cum cnim ominnia jura naturae, praecipue autem ea, quae inter homines , & Deum intera cedunt , ex cultus necessitate , adeoque ex persectione divina sequantur , hoc attributum divinum primario suinponi debet e . q. XXVI. Supponitur 3. Deum CL se Creatorem univers, & speciatim hominum μ.; quia hoc negato omne jus, & imperium Dei in homines , eorumque vitam, & bona, deficeret: neque enim jus praescribendi leges creaturae alienae ei competere posset. XXVII. Supponitur D mcurare non tantum uni Dessa , sed &speciatim actiones hominum , simulque esse omnMeientem π quia fi non curaret actiones hominum , adeoque eas
ignoraret, homo pro lubitu agere posset quidquid libet. Curare enim est
observare ad iones humanas ' exami nare, utrum bonae snt, an malae :cessante hoc examine, adeoque cura , Deus nec poenas, nec praemia tribuere posset eoque sine essectu serent leges naturae, seu Dei.
esse omnipotentem , adeoque omnes res creatas potentiae ejus subesse, eique facultatem coercendi creaturam comis
petere; quia alias, & deficiente hoe
attributo , leges naturae non tantum
effectu destituerentur , sed de persectioni Dei aliquid deesset. Vid. infriq. 67. XXIX. Supponitur 6. Deum hominibus indidisse animam rationalem , ab omni materia alienam , eoque -- mortalem . Cum enim homines criminum suoriim poenam non semper in hac vita patiantur, ex persectione di vina inserendum est, aliam vitam exinstituram in qua divinus rerum arbiter cuique pro merito Vel poenas , vel praemia tribuet . Negata ergo animae immortalitate, eo ipso tolleretur ominnis juris naturalis effectus. XXX. Supponitur 7. Dari pa
nas, quae cum vita non finiuntur I e
que Paradisum infernum , id est loca , ubi Deus cuique pro merito suo poenas, & praemia tributurus est. Si enim homini in sutura vita nihil metuendum esset, frustraneae sorent leges naturae ν .XXXI, Cum vero haec prac gnita in tractatu idiomate germanico conscripto sub titulo : EinIeiiung
nuulit en Religion , late a nobis exisplicata, & illustrata sint. eo lectorem
337쪽
De variis Iuris Naturae figa fication Ibus I m quo sensu a nobis Me iatur.
I sis naturalis , etsi simplicissimis, nobisque innatis constet principiis , adeo intricatam reddidere illi , qui de iure dicto scripsere , ut ipsa existentia eiusmodi juris pluribus inspecta visa suerit. q. XXVIII. Critur autem id inter
alia ex eo, quod non omnes in sgnificatione vocis furis naturalis conveniunt, sed quilibet, qui traetationem hujus juris suscipit , novam , di suis principiis s plerumque erroneis in conformem significationem juri huic aD singere solet. xxx IV. PRIMO enim , sensu admodum improprio, jus, seu lex naturae a quibuidam sumitur pro ordine Naιurae, pro concatenata illa rerum se. rie, quae Stoicis fati nomine venit ;hoe enim sensu omnem calamitatem, S temporum difficultatem, nam ra oris
dinem , legem esse , S E N ET A ait ri . Unde idem Seneca ad legem
naturae refert , pane , ω aqua corum.
rem esse ε . Quam significationem aliis hi ε plurimis auctoi initibus probavi.
--- aliquando sumitur pro faculta te agendi juxta motus a natura indiatos , adeoque juxta instinctum , quem naturae auctor per legem errationis materiae indidit. Indeque jus naturale
e: L. t. s. g. r de just. Ae jur. svi d. - r. f. r. Disserti prooem. IV. f. i. in iur. bell. L I. e. I. g. deseribunt, ρυώ natura omnia an molia docuiι ς . Eiusmodi ad iones enim, seposita ratione , ab omnibus animan tibias pcraguntur juxta te em , ac o dinem materiae a Creatore pmi criptum. A rqtie huc reserant constincti
nem magis, .em uae , moerentionem sobolis, tiberorum Me educationem ' quae
jura id est saeuitates agendi ) iti
dem omnibus animantibus sunt communia a . Curus defiuitionis sensum alibi . explicaVi. h. XXXV. TERTIO Ius naturae a JCtis Romanis sumitur pro facultate agendi juxta conclusiones rationis; atque hoe sensu a GROTIo definiatur : sualitas moralis personae competens ad aliquid ivse habeπdum , vel agendum s . Huic enim juri gentium, quod ratione naturali inter homines peraeque servatur , tribuitur factatas occupandi res nullius . , sicultas acquurendi me alluvionem Θ , per traditi nem ejus, qui jus tradendi habet ν , facultas propulsandi injuriam ἡ , etiam per bellum i , saeuitas manumittendi captum m , in civitatem coeundi , regem etiamdi , agris tuis terminos ponendi, se obligandi , 3cc. . Omiania enim haec iure fieri dicuntur o , id est jure permittente.
ris Consulti Ius naturae accipiunt pro sege
338쪽
D. δε iis naurali in genere. - 32 I
nge , iussu , ae praecepto naturae, quod Posia ergo facultate morali agendί, humano generi necessitatem imponit vel habendi, ponitur necessario, alios aliquid agendi, vel non agendi . Ita jus hoc turbare non posse , id est te. enim prohibitionem incestus ex jure neri ad jus suum cuique tribuendum :gentium deducunt st , & necelsitatem & e contrario , posita obligatione Ius colendi Deum, Sc parentibus parendi suum cuique tribuendi , necessario quo-juri gentium tribuunt f . que ponitur , jus aliis quaesitum esse XXXVII. Duae posteriores juris natura . Si enim jus aliis quaesitum naturae significationes discipliciae , quam non est , per naturam obligari nemo nobis examinandam proposuimus, pro- potest ad jus. quod non est aliis tri-priae sunt: at eas non ὸ iversas species, buendum . sed unius juris naturalis partes esse Minus igitur proprie jus naturae di- essentiales, jam demonstra bimus e . vidi solet in permissi m , 3c praeceptia*. XXXVIII. In omni enim jure, vum. Non enim lunt i cies iuris di. adeoque etiam in jure natur duo versae, uti modo diximus, sed unius, necessario continentur : I. facultas ejusdemque iuris partes . agendi quidquid libet juxta conclusi nes rationis ; quicunque enim intra hos fines agit , -- agere ε , 3c hactenus jus ita agendi , vel habendi , ei quaesitum eo, dicitur: 2. necessitas, seu praeceptum, intuitu aliorum hominum , ne hoc jus aliis quaesitum, hanc
facultatem naturali ratione aliis competentem , turtant ' ex quo praecepto orituri obligatio jus suum cuique tribuendi . Sam. de Cmeii latroac ad Gro . p) ta 3st l. fin. Rit. nupt. l. sin. cond.
Tae. An n. L. 1. Gror. L. a. c. 8. g. 6. Commune far flenιium 2 apud Ch scist mum. Uid. Grol. not ad L. a. e. I 8. g. I. Fas Deum. Florus L 2. c. a . un de. formula, fas violare, id est 1iar narra- να υiolara. Isidorus apud Gr t. L. a. c. P. f. r. n. r. Cons. Glor. L. 3. e. 4.
g. a. n. g. & c. II. g. p. n. r. γγ g. . Instit. de nupr. τὶ L. 6. pr. iust.& jur. l. p. eod. Aristides apud Gror. L. 3. c. ΣΟ. g. 4 I. n. I. Perseus , apud C. o. euud. in not. ad β. 4et. Θω eum ipso genere hAmano proditum es , L I. pr. n. A. R. D. Itia commune teneri h
XXXIX. Ceterum , IUS NATURAE appellari solet Ius gentium ,
quia ratio naturalis id inter gentes constituit vi : Far gentium V : Ius mundi . : Ius commune hominum I :JAs moribus introductum α Pudor μ :Sempiterna lex inter hominas b : Ius commune an mantium c : Lex tacita . t Ius non scriptum e .
mano, Sen. deel amat. r. Σ uia non seriptum, seis ab omnibas ex iustis rati uas conclusionibus rereptum est . L. 8. Rit. N. Dionysius Chrysostomus meat morem
omnιum gentiam, apud Gror. L. z. cap. s. g. I. n. I. unde velin pactum eam mune esse, Aristoteles ait apud Grol. L. 3. c. o. g. a. n. I. Matrem , s Sororem
cere ἰ moribus dieitur ' ibi sum , l. R. fi R. N. l. 3ρ. eod. At idem iuri Murium tribuitur leg. i. in sin. pr. Eod. vid. Grol. l. 3. c. io. I I. n. a. a Paulus pudorem , et ius uatiara pro iisdem habet in L. 14. f. a. fi Rir. nupt. b
C M apud Grotium L. I. e. 6. g. a. m . Sempiterna apud ommes gentes carpta , m permanens persuasis . Dion Prusaeensis apud Gror. L. a. e. 2Ο. f. 46. n. 3. c
339쪽
Ubi variae de Ex sentia Iuris nam Iis opiniones recensentur, di modi naturales, ex quibus exisentia illa probari potest, proponuntur.
L stio est , an iura quaedam , seu saevitates habendi, vel agendi , naturali ratione alicui quaesita sint, quae necessario ab aliis ei tribui debeant λ Adeoque utrum aliquid nat in justum sit , an injustum λ Sive an existat tale jus naturae , taleque praeceptum Dei, quod hominibus necessitatem imponit aliquid agendi , vel non agendi ZXL. Inter Philosophos plures fuere, qui existentiam juris naturalis negarunt: quo pertinent inter Graecos
ARISTIPPUS, THEODORUS A. THEUS , DEMOCRlTUS , PYRRHO, DIOGENES , EPICURUS ,
ARCHELAUS , &ς. inter Romanos BRUTUS, HORATIUS, aliique EPICURI assectae : inter Christianos
In horum numero merito 'uo uemeserendi sunt illi, qui ajunt, jura inventa esse metu inisset g . Vel qui eum EUPHEMIo , aliisque contendunt , inter privatos saltem jus obtinere scilicet civile in ; inter Princia pes autem nihil injustum esse . . Alii non quidem absolute jus naturae dari negant , sed de existentia ejusmodi iuris dubitant , atque de ea in utramque partem disputant ' quo
pertinent TRASIMACHUS GLAU CO, ADIMANTUS, & CARNEA.
DES . Sed & ratio ipsa existentiam ejusmodi juris respuere videtur. Cum enim homo potentiis a natura instructus sit
agendi quidquid lubet, ex hoc secto
naturae sequi videtur , omnia licita esse , quae homo juxta facultates illas
naturales agere potest ' quia contradictionem involvere videtur , naturae
auctorem facultatem naturalem conis
cessisse , & tamen exercitium prohibuisse . Atque hac ratione nititur HOBBESII jus omnium in omnia, dc quod inde infert mutuum bellum k .
Eoque collimat CARNEADES , qui
ex eo , quod homines , immo omnia animantia , ad suas utilitates natura ducente ferantur, concludit, aut nullam esse justitiam, aut si aliqua sit .summam stultitiam esse, quoniam sibi
noceat homo alienis commodis consulens ι .XLI. Nos tum existentiam juris naturae , tum regulam generalem justitiae naturalis demonstraturi , neces.serio quaedam praemittend, esse cenis
n. I. Primo enim in probanda quaestione , an lex aliqua humano generi publicata δει ' non sussicit , eam h minum uni , vel alteri esse publicatam. Cum enim de voluntate aetema Dei sit. kὶ Vid. DisI. Plorem. VIII. g. 7. seq. 0 vid. Grol. prol. s. o.
340쪽
De Justitia naturali in genere. 323
Dei, universo generi humano in per- suum esse λ & quinam sint modi de-petuum declarata , agatur , requiritur monstrandi , unde de tali voluntate necessario publicatio quaedam univer- certa ratione conflare possit 8 Resp. salis . & perpetua , adeoque indicium uti omnis voluntas disponentis, ita &aliquod publicum, & generale , quod voluntas naturae , ejusque auctoris , singulis innotescat, & neminem latere probari debet ex mediis demonstraudi, possit m . quae logica naturalis , id est iacultasTale autem indicium generale , & rat ei nandi, suppeditatis
perpetuum , praeter ratisnem , nullum Media autem voluntatem auctoris existit; cum enim ratio eadem omniis naturae probandi PARENS ad quin-bus hominibus a natura data sit, cer- que capita retulit . Sane , Deum V tum est , communes quasdam conclu- luisse jus aliquod sibi, vel aliis suumsiones dari, rationi convenientes, quas esse, evidenter probatur T. ex actions ignorare nemo potest, qui rationis par- Creatoris , seu facto errationis ' quo 2.ticeps est . pertinent motus, insinctus in bo- Est mim ratiocintilis eximia illa inis minibus a natura eonditi: 3. ex actiointelligendi , judicandique vis . , per num Ane necessario , mi probabili . q. quam intelligimus certas notiones. deis ex medii necessitate. s. ex natura, Crinde consequentias rerum eum princi- essentia ipsius Creatoris . Quibus ad- piis conjungimus, & tandem rite exa- do 6. praesumtionem naturalem , quae minatis praemissis , ac consequentiis , ex communi gentium consensu oritur. concludimus o - duae singula nunc plenius examinan. 2. Secundo, maxime interest, ut bimus instrumenta illa ratiocinationis , quo- XLIII. Primo igitur voluntaxrum ope diiudicare possumus, naturam, Creatoris probatur ex ACTIONE ejusque auctorem, legem aliquam de- CREATORIS, seu FACTO CREA- disse humano generi , & unde probari TIONIS . diis enim , & factum possit , Deum hominibus imponere ejus, qui cum ratione agit , necessa- voluisse necessitatem aliquid agendi , rio voluntatem agentis indigitat, quia vel non agendi, extra omne dubium omnis actio voluntaria ex animo vo-
n. 3. Tertio , ex ante dictis p re- lentis proficiscitur , qui proinde vult quod agit , & prout agit ; quae sunt petendum est , in jure naturae duo verba ΡARENTIS g . Atque haec supponi : I. Ius aliquod cuique s id voluntas , quae ex actione elicitur , est tum Creatori ipsi , tum homini- certa, & indubitata est in actionibus bus in quaesitum esse : 2. Ius hoc tri- Dei, qui nonnisi perfectissimo modo hui ab aliis debere et , cui quaestum agere potest , adeoque quicquid agit ,
est necessario vult . Exemplo res clarior
XLII. Omnis igitur quaestio eo fiet.
redit , unde constet, auctorem naturae Ex actione Creatoris constat , eum