장음표시 사용
361쪽
144 Dissertatio Proam. XII. Lib. II. Cap. II.
& eruciatus illi aliquando tendunt ad violentae morti destinetur, quod hona explorandam fidem , & constantiam ei auferantur , quod honoribus desti- electorum, vel ad manifestandam glo- tuatur , &c. is negat supremum justiam Dei, vel in salutem eorum, qui Dei in creaturam, adeoque ejus im- easus tales patienter tulerunt , ver- perio sese eximit; quod pugnat cum ount idque exemplo JOBI alibi pro- cultu Deo debito et inprimis cum e tavimus u . gnitum hominibus esse debeat, Deum n. a. Secundo, ex eadem qualitate ens persectissimum calamitates illas Creatoris sequitur , eum supremum nonnisi ex justis inferre eatas . Uid. dominium in res terrae jure suo sibi num. I. vindicare. Is enim auctor est omnium CI. Ceterum , plenissimum jus
rerum , quarum usum quidem conces- rebus terrae utendi creaturae suae eon.
st hominibus , dominium supremum cessit rerum Creator ; & haee facultas autem sibi reservavit. Ex hoc igitur naturali ratione nullo modo restricta impe io pro lubitu de rebus terrae dis. apparet . Unde liquet , distinctionem ponere , eas dignis auferre , & indi- in res disini, di humani juris . essegnis conserre potest , nec ulli homi- juris civilis ; adeoque jure Romanonum hactenus fit injuria , quia Deus demum statutum esse , ne res divini suo jure utitur . Iuris in commercio hominum sint . Atque pro hoc supremo dominio & ne in proprietatem sngulorum ve-jussit Israelitis , ut vata aegyptiorum nire possint. auferrent , Iobumque omnibus exuit CII. Res autem disini iuris nis. triplices saciunt ICti Romani: nimi. n. g. Si quis ergo hominum eo rum, sacras , sanctas, m religiosas, impudentiae processerat , ut Deo suc- de quibus singulis infra Lib. 4. Cap.
censeat quod morbo assiciatur , quod I. Uemus . u Dissi prodim. I. 3. εα ει supr. 3. 61. 0 Iis r. ff. Rea. div.
362쪽
Seu de Itire , quod euique eompetit ex hominum flata.
h. CIII. Q. MXPLICAVIMUS lura, quae Deo competunt , eique eX sua natura , ac essemtia propria, ac quaesita sunt , & quae
homines Deo tribuere tenentur : seriquuntur nunc jura, quae hominibus competum , quae naturali ratione singulis quaesita sunt, adeoque quae homo homini tribuere tenetur. CIV. Re tendum autem ex praecedentibus est, omne ius, quo homines inter se utuntur, pertinere ν vel ad personas, earumque flatum, vel ad res, vel ad obligationes pers
Incipiemus a jure personarum, id est a jure , quod cuique competit ex flatu hominum. Haec enim paria ICtis Romanis esse, vel exinde apparet, quia titulus, qui in institutionibus inscribitur de jure personarum in Pandectis recensetur subrubro de satu hominum ' .f. CV. Agemus autem I. de statu hominum in genere . Viae Cap. I. II. Personarum differentias , quatenus ex statu hominum oriuntur, explicabimus. Viae Cap. 2.
III. Speciatim agemus de statu libertatis. Via. Cap. 3. IV. Sequetur tractatio de statu familiae ; ubi de nuptiis , de patria potestate, & de tutela agetur. Vid. Cap. 4. Denique V Explicabimus statum civitatis. Vid. Cop. V.
363쪽
Disse, tutio Prooem. XII. Lib. III. Cap. L.
1.2 es conditis , per quam persona capax si iurium, quae ad satum hominum pertinent δ . Hic satus vel in genere homines reddit jurium cap ces, vel saltem jurium quorundam. CVII. Ad priorem status speciem refertur libertas . Unde summa divisio dicitur personarum , quod aliisnt liberi , alii servi ε . Ut igitur persona jurium in genere capax sit , requiritur , ut libera , id est alieno dominio non subjecta sit; si enim sta. tus hic cesset, omnia personae jura , iiu est omnes ejus facultates agendi , vel habendi, alieno dominio subjacent, adeoque ipsa nullius juris capax
CVIII. Ad poserserem status speciem pertinet I. Civitas ; ut igitur persona de juribus civitatis participare possit , requiritur , praeter libertatem , ut membrum sit illius civit tem, cessante enim civitate , persona ab omnibus juribus illi civitati propriis excluditur : a. Familia ; nemocnim etsi liber, & licet civis iit, jura similiae sibi arrosare potest , nisi pars si illius familiae. Qui proinde
statum hune similiae non habent, incapaces sunt eorum jurium , quae sa- miliae adhaerent.
q. CIX. Recte igitur JCti Roma-
m ajunt , tria nos habere ad eum effectum , ut jurium civilium fiamus capaces, libertatem, civirater. I m fa
CX. CAUSA Baius hominum est ipsa ratio naturalis , quod in singulis speciebus probabimus.
tus sunt personae, quatenus vel liberae sunt, vel eives , vel membra familiae .
CXII. OBIECTUM status h minum sunt jura , quae ex libertate , civitate, & familia oriuntur. L CXIII. EFFECTUS intuitu eius, qui statum habet , in eo consistit , quod jura , quae statum illum comitantur, defendere possit vel bello , si si summa potestas, vel per actiones, quas JCti Romani vocant actiono
praeiudieiales v . Hae actiones neque sunt reales , nec personales . Non reales , quia ex
hypothesi juris Romani Anatuor saltem sunt species juris iά re, ex quarum nulla actio praejudicialis oritur rneque personales, quia acti mibus praejudicialibus non agimus ut alter aliis quid faciat , vel praestet , sed ut agnoscat, me esse Iiberum, vel civem, vel membrum familiae. Neque obstat , iure Romano has .actiones in rem Eiei indeque & a
4 . f. 62. lit. a. xi f. x p. inst. aevibique Theoph.
364쪽
Doctoribus ν , & a Grotio e quoque bet, caput vocatur, unde quoties staeo referri . Resp. Pugnat id cum nais
tura actionum realium . Per actiones in rem affero, rem meam, & in meo dominio esse e quis Vero statuet, parentes , liberos , uxores , agnatos, cives , &c. in dominio esse ejus , qui praeiudiciali actione agit Sane , di-1erte traditur in jure Romano a , liberas per nas, quae sunt juria nostri, uti liberi , non peti per rei vindicationem , ted praejudiciis , id est acti nibus p judicialibus. Cxlv. Homo , qui statum Mistus ille mutatur, evite minui dicitur. Uti igitur status hominum triplex est, ita & mutatio status , seu capitis δε- minutio , triplici modo contingit , nimirum ,. si vel libertas tollitur , Φιcivitas aufertur, vel si quis membrum familiae esse desinit. q. CXV. Antequam vero singulas species , quae statum hominum con stituunt, explicemus, differentias personarum in genere prius examinabi
De Personarum disserentia quoad essectum Jώνis. CXVI. T TT appareat, quaenam
personae statum habeant, necesse est examinare disseremtias personarum. q. CXVII. Personae s. vel sunt Inheri , vel servi . . LIBERI sunt ,
qui suo arbitrio omnia agunt , quae jure, vel vi' non prohibentur : SERVI, qui alieno dominio subjiciuntur. CxVlΗ. Liberi sunt vel ing nui , qui liberi nati, nec in justam
servitutem redacti sunt c : vel liberi ni , qui ex . justa servitute manumissi sunt d hi igitur naturali ratione quoque ab ingenuis differunt , quia ex dispositione dominorum sub certa lege libertatem consecuti sunt. Μeri. to igitur ICtus ait e , jure gentium
id est naturae ) triplex hominum
α pr. inst. de libertinis. o u nomen ortum 'esse , Iiberoru)η , 'iorum , oe Iibertinorum. CXIX. Ρersonae II. sunt vel
sui, vel alieni juris f . SUI IURIS
sunt qui alterius potestati non subjacent, ut patres semilias , Sc matres
similias e . ALIENI IURIS , qui sunt sub potestate patria . , vel d
Non ergo alieni iuris est x. in XOR, quia non est in dominio mariti connituta, sed socia , ae consere jurium maritalium , adeoque sui juris . : nee 1. PUPILLUS etsi sub tutela constitutus i ; nam is suo jure omnia habet , & agit , adem alieno dominio non est subjectus , sed administratio saltem conceditur tuin
365쪽
di 8 disse, ratio proaem. XII.
- . CXX. LI. Personae sunt vel eLmes , vel extranei . CIVES , qui jurium civitatis , cujus para sunt , capaces sunt : EXTRANEI , qui non sunt pars civitatis , adeoque a juribus
civitatis illius excluduntur m . q. CXXI. IV. Personae sunt velf,b tutela, o eura , vel non sunt . Illae sunt, quae per aetatem, vel aliam causam , se ipsas defendere non possunt, uti impuberes, suriosi, &c. Ηarum enim personarum curam vel familia, vel civitas suscipere tenetur , de quo mox. CXXII. Praeterea personae sunt
sal vel nati , vel nascituri . hJvel masculi, vel sceminae, vel hermaphroditae p e J vel uxores , vel Virgines, vel viduae, &c. At hae dis.
serentiae ad statum personarum non pertinent 2 .
Natura enim conditionem harum personarum nulla specialia jura comitantur, neque commoda quaedam propria huic qualitati cohaerent , sed eadem jura in nascituris , in sceminis in hermaphroditis , in virginibus , de viduis obtinent , quae in natis , in masculis, in uxoribus, &c. Cum vero nascituri praesens jus non habeant , sed eventuale , si scilicet nati fuerint , interim venter jura nasciturorum repraesentat . Hinc mater ventris nomine in possessioneni
mittitur at si per calumniam se pravidam dixerit , actione in factum adeo tenetur ι , . Ad exemplum hujus juris Praetor quoque , si venter
praeteritus fuerit a patre , mat mmittebat in possessionem dato cur
TIS M a CX XIV. Libertis autem a ICtis Romanis definitur , facultas naturalis
agendi quicquid libet, ni i s quia vi
vel Iure probibeatur u . PERSIUS aelibertatem eodem modo describit.
Cur mihi non tuear , iussu quodcunque is
ianiit. Struv. Ex. p. th. I. a. to tor. tit. m. si mulier ventris nomine &e. t tot. tit. st de ventre in passei l. mit .
modis illum finiendi . Libertus ergo duo supponi r : nosmultatem natiaratim agendi quicqιι talibet Unde PERSIUS alio loco
ait, ax a An quisquam est alias hber, nisi docere via
CICERO , describit libertatem, maiestatem vivendi tit seris, &c. Eaque definitio Stoicorum est ' ut ex Laertio,.& Epicteto probat L IPSIUS et .
366쪽
supponit 2. ut facultas ilia naturalis tescit, quid ICti Romani per STA non sit jure, vel vi restricta AE . Ali- TUΜ LIBERTATIS intelligant .
bi b enim probax imus , solam potentiam naturalem hominibus jus agendi non dare, quia eadem potentia brutis quoque communis est ; sed tunc demum jus agendi ipsis a Creatore conineessum esse, quando facultas illa non
Sane , Deus humano generi saealtatem ratiocinandi concellit , cujus ope cognitum hominibus est , Creatori jura quaedam in creaturam quaesita esse e , quae Creatoci necessario tribui debent. Hactenus igitur saeuitates hominum nais
tui ales agendi qui equid libet iuruisti Dei restrictae, & prohibitae sunt. Sed & ex
eadem ratione cuique hominum innoatescit, Deum aliis quoque hominibus secultates naturales, & a quales, agendi qui equid libat, concenisse ' in quas proinde si cultates alienas nullum jns nobis competit: unde necessario sequiatur, nostras facultates naturales iniuisualiorum hominum quoque restrictas ,
di prohibitas esse is Sed & ii prohiberi facultates naturales , ICti Romani aiunt. Quod fit si praedo vincula alicui injicit , eoque eum impedit quo minus libere , id
est juxta illas facultates naturales agere possit. Hinc non libere agit qui metu coactus aliquid promittit 4 &nihil magis contrarium bonae fidei videtur, quam vis, 3c metus e . Atque hinc amittit possessionem , qui metu praedonum landum suum ingredi non audet; deficit enim facultas naturalis Fem tenendi s .
nimirum. jus perso e st inhaerens , vi cuius agere potess quicquid vult, exceptis eis, quie iure , vel vi prohibentur. Hoc jus personae igitur in eo eonis stit. quod homo sui juris , i. e. eo poris sui , suarumque actionum 1 aererum arbiter , adeoque alieno dominio non subjectus sit. Etsi igitur quaedam facultates natu tales agendr jure, vel vi prohibitae sint satus libertatis ideo non tollitur, veImutatur; si enim jure saeuitates naturales prohibentur. aetus illi , a Cremtore prohibiti, moraliter pro impossi-hilibus habentur , adeoque libertatem agendi, quae quoad actus jure prohibitos nunquam suit, non imminuunt . Si vi facultates quaedam prohibentur j
injuria id fit 1 adeoque ius agendi quicquid lubet subsistit . facultas mois
ratis manet, & perfbna libera dicituri Atque hine a latronibus captus non fit servus 4 , sed satum libertatis retinet , etsi omnes ejus facultates naturales vi prohibeantur .
CXXV l. Sιatur igitur Libertatis est jus cuique hom1 num naturali mistione. & ex Creatoris voluntate suum, proprium , & quaesitum. Apparet id I. ex actisne Creatoris , qui cuique homini proprias agendi saeuitates dedit adeoque voluit, ut homines juxta sacultates illas, i. e. libere, agant. Unde necessario sequitur , alios homines saeuitates illas impedire, vel turbare non polle , quia creatura transiret diuinae voluntatis lineam, quae suum cuique dedit, de quid suum cujusque
g) Nam status hominum ab imperat re voca nr ius personarum . Tota tiria init. de iur. person. εὶ L. 24. ff. ca
367쪽
D stertatio Proarm. XII. G. III. Cap. III.
jusque esse voluerit, definivit . Qui ne, frustra Creator cuique hominum igitur facultates aliis concessas turbat, injuriam inseri Creatori , perrumpendo fines ab ipso statutos ε .
Confirmatur II. haec voluntas Cre toris ex motibu1 cuique hominum a naritura inditis. Omnes enim homines ad libertatem trahuntur magis , quam seruntur, ac dominium alterius aversantur . Creator igitur per hos motus ,
quos creaturae ibat indidit , satis declaravit, te voluisse ut homines juxta illos motus, id est libere agant. Nomo ergo motus hos impedire , ac contra intentionem Creatoris libertatem agendi alii adimere potest. Libertatem jus hominum esse, pr batur III. ex sine actionis. Sane, nulla ratio dari posset , cur Deus cuique propriam , & omnibus aequalem agendi proprias, δέ non prohibitas facultates agendi concessisset , frustra motus inia didisset humano generi , quo domi.
nium alienum aversantur homines ,&e. si jus cuique esset alios suo dominio subjiciendi : Deus autem nihil
frustra agit. Denique 3c V. omnes gentes in eo conveniunt . homines natura liberosnalci 4 . Hinc Iuris Consulti Romani servitutem contra naturam , id es hcontra sectum , Sc finem creationis , introductam esse, tradunt.
3 CXXVII. Subiectum status libemtatis sunt omnes homines , etiam li
tris, mariti, & tutoris potestate sint constituti. Etsi enim facultate1 eorum naturales agendi quoad certos actus facultatem dederit; cur instinctum in jure sint restrictae se status tamen liberis unaquaque creatura condiderit, qui eam
ad libertatem ducit , & vi cujus ab omni servitute abhorret : nisi ea suisset Creatoris intentio , ut cuique jussit juxta illas facultates, & juxta illos motus agendi . Creatura igitur finem hunc intervertere, Sc ius aliquod in facultates , quas Creator aliis proprias esse voluit, sibi arrogare nequat. Sane, si homo in alterius hominis iaculistates dominium sbi arrogare posset ,
mutuum inter homines oriturum esset
bellum , nonnisi destruistione humani generis finiendum. Quod itidem cum
sne creationis pugnat, ex quo appa ret , conservationem humani generis curae Creatori esse. Homines natura liberos, i. e. alimno dominio non subjectos esse, appa- Iet IV. ex natura entis perfectissimi. Sataris manet, neque ideo alieno dominio subjiciuntur. Ias. )ε. CXXVIII. Objectum illius status est facultas naturalis agendi quicquid lubet, nisi si quid jure , vel vi pso-hibeatur .
CXXIX. Essectus status liberta. tis est , quod is , qui satum talem habet , sui juris este dicatur , & a
nullius arbitrio dependeat, id est alieno dominio non sit 1 u ectus ' atque ideo facultatem habeat agendi quicquid lubet, quatenus jure, Vel vi non. prohibetur ..Hine sequitur , neminem alium statum hunc libertatis , jus hoc cuique
hominum quaesitum, turbare , i. e. a
lium suo dominio subjicere posse : injuriam enim committeret, tum in Crea rorem, qui omnes homines liberos esse
368쪽
voluit, tum in homines, quibus Crea. plicio digni sunt ρ . sane , cum iator jus illud concessit, quod proinde eos, qui unius homicidii rei sunt .
eis ab aliis hominibus tribui debet. vel saltem opem praestiterunt , aut C xxx. Tollitur status liberta. consilio adjuvarunt, capitis poena na. tis per servitutem, quae est eonsitutio turali jure statuta sit q , multo ma. juris gentium, qua quis alieno dominio gis ab eis languis reposci poterit, quirantra naturam subjicitur m ita, ut sa- promiscue in totam civitatem , ejus. cultates naturales agendi , vi vel ju. que cives grassantur , caedibus ei vitare non prohibitae, ab alieno arbitrio tem implent, & bona civium rapiunt.
Quaeri solet, an feri tutis ratis si His principiis positis necessario se a jure naturali ' Equidem plerique Do- quitur, hosti in poenam uti omnia ju.ctores servitutem, quae ius vitae , & ra, ita & libertatem auferri posse , necis domino tribuit, contrariari na- adeoque jus quoque esse tales hostes ea turali juri ajunt , indeque iure gen- prendi, eosque in servitutem redigenistium votantario demum iervitutes inis di. Quem enim statim oecidere licet, et roductas esse, statuunt v : at verius eum masis servare, ae dominio n
est, servitutes ex iplo jure naturali stro subjicere, & supplicium freserva- originem cepisse. Certum enim est , to jure vitae, & necis in differre lici.
Quique hominum non tantum jura tum est ν . quaedam a Creatore assignata esse , Atqui Iuris Consulti Romani se quae ab aliis turbari, vel auferri non vitutem , dixere , esse consitutionem
possunt, sed & eos , qui jura illa iuris genrium s I adeoque servitus
turbant, vel auserunt, reparare hanc non a natura esse videtur : sed & no. injuriam teneri, vel damnum restituen- men servorum jure gentium introdu-do, vel talionem patiendor quae talio ctum esse , a junt . aliquando ad amissionem vitae, &bo. At ex praecedentibus repetendum est, norum, extendi potest. ICt cis Romanos per ius gentium intel- Cum igitur hostis in nos, nostram. ligere ipsum jus naturale, jus, inquam, que civitatem , arma sumit, cives no- quod ratio naturalis inter gentes con. stros interimit, bona civitatis rapit , stituit . sane, jus , quod per capti& vastat , &c. adeoque non tantum vitatem in servos aequirimus, ICti Ro. jura naturali ratione nobis quaesita au- mani tribuunt juri gentium, quod cumfert, sed & reparationi juris nostri in- humano genere Originem cepit V . Ca-iuria ex judicio nostrae civitatis in re- jus potestatem dominorum juris genis sistit, nulla dubitandi ratio superest, rium esse, ait, quia apud omnes perinquin in tales hostes, si eapti sunt, om- aeque gentes animadvertere possumus,nia liceant, utpote qui per victoriam in ter vos vitae , necisque potestatem rei secti sunt O , adeoque mortis su p. fuisse, & quodcumque per servum aciquiis m) L. 4. de stat. ham. η Grol. L. g. r. in s. a. Inst. de Iuri per t
369쪽
: e et Dispertatio prooem. XII. Lib. III. Cp. III.
iuiritur, id domino acquiri x . Quano igitur Ulpianus I ait, jure gent umis vorum nomen cepisse , intelligcnis
dum id est de jure naturali , quod
νatio nati ratis inter gentes constituit;
aliud enim jus gentium Romanis I Ctis
cognitum non suit. Neque obstat, servitutem contra nais turam introductam dies et ergo jurinaturae contraria tae videtur . Res p. Alibi a iam probavimus, Per naturam hie intelligi facultatem mere naturais lem , motum materialem, quo omnia animantia natura ducente feruntur ad libertatem: huic sicultati mere natuis
rasi repugnat servitus; at id non impedit, quominus haec facultas in poenam , etiam naturali ratione , alicui auferri, & criminis reus alieno domu
CXXXI. Subjectu M sercitutis sunt servi. Fiunt autem servi vel jure gentium, vel lege cisiit . . Iure gentium servi fiunt r. capti ab hoste, adeoque tantum illi, qui justo
bello capiuntur, Mon si a praedonibus, cte. ς : z. capti a gente, cum qua nobis quidem bellum non est , at nec amicitia ; & apud quam cives nostri
servi fiunt. Hujus enim gentis cives juri taIionis , cum ad nos pervenerunt, in servitutem redigi possunt .. Lege eivili variis modis servi fili dein noenam . Sic jure Romano statusti Artatis mutatur per deportationem , per damnationem ad metalla , si quis plecti participandi caula se venundisi pallius eis, M. Oh. c. XXXII Obiectum servitutis sunt jura, quae domino in vitam, corpus, ac Iones, & res , immo & in liberos servi competunt : de quibus juribus
CXXXIII. Essemis servitutis est, quod omnis facultas servi naturalis agendi sublata sit & visa , corpus actiones, res, & liberi ejus ab alieno arbitrio dependeant : acleoque homo alieno dominio 1 ubjectus sit f , indeque
nec statum, nec caput habeat g . n. I. Hinc naturali quoque ratione I. sei Vus, tanquam criminis reus occidi ε , a. vendi, donari , legari ε ,& q. noxae dari is potest i atque hoc sensu 4. rerum, & bestiarum loco habetur in ; indeque s. dominus vinducat servum fugitivum, & ad eum e hibendum agit m . Sed & porro 6. servi te caput nutilum jus habere nullius, i. e. nullius juris capax esse n , immo nurulam perlona in habere, dicitur πη ς
deoque mortuis comparatur . . p. Nuptiae cum servis non sunt P ; nec 8. Ii
sui, vel al. Senee. l. I. de benes. e. a I. Gror. L δ. e. q. c. m. per tot. L 16.
V. L. 2I. L. 38. Eod. Tot . tit. ae deserv. fugit. tot. tit. ff. ad exhibendum
incest. nup . Paul. a. sent. Ist. g. g.
370쪽
De Iure Personarum. heros habent in potestate ' . p. Libe- re possit, inanis est actio, adeoque se
ei servorum non succedunt patri r . Vus conveniri nequit ita ut nec in 1 o. Injuria nulla potest fieri servo, sed dominum actio detur nisi ex causa soli domino . II. Liberi quove, uta pote portiones corporis servilis , se tunam parentum sequuntur φ . n. a. Cum igitur servi in dominio alterius sint, ultro inde sequitur, eos
nihil proprii habere u , sed quicquid
acquirunt ipso jure acquirere domino υ ' qui enim in potestate alterius est, ruhil proprii habere potest . . Acis quirit autem domino etiam ignoranti ν , di invito et , immo&vetanti a . Quod vero domino ignoranti acquirat, duplicem patitur exceptionem :I. si de nudo facto possessionis agitur 'possessio enim non acquiritur nisi volenti . : a. s facta a periona separari non possitnt ; haec enim nec volenti
n. 3. Ex eodem principio quoque sequitur decisio quaestionis, an servus se obligare, vel alium sibi obligare possit. Equidem jure naturali semus omisnino se obligare pacto suo potest : nam voluntas personae inhaeret . adeoque in dominium alterius transire nequit :atque hinc etiam jure Romano servus naturaliter obisgari dicitur u . At quia servus nullum jus habet, de quo dii. ponere, & quod in alterum transse
i) Grol. L a. e. s. g. 23. L. q. e. v. f. a. suὶ g. 3. Inst. per quas pers L io. g.
I. Acq. rer. dom. L. I. f. I. riis, qui sui,
uis ergo est effectus illius naturalis obligationis 3 Resp. omnes essectus debiti obtinent, sola actione excepta. Hinci . s lemus fideiussorem dedit, is conveniri potest. a. Si quis nomine ejus solvit, solutum non condicit tanquam indebitum . 3. Si servus ex periculo solvit, cujus administrationem habet, repeti solutum nequit. Sed Sc q. pignus pro eo datum tenebitur f . An vero servus ex delicto se obligr-re potest ρ Rel p. omnino obligatur: ledii delictum est eis te, conven ri non pintest verum , aft io contra dominum datur, ut ille damnum a servo datum restituat , vel eum puniat , vel noxae det k . At in erim Ibus i ple servus conveniri , & ab eo supplicium sumi potest i . Neque obstat, servum , vel servam de adulterii erimine accusari non potuisse m . Nam ideo id statutium est Iure Romano , quia inter servos thorus non est , adeoque nec ejus violatio . Etsi vero actio ex lege Iulia non detur contra servos adulteros , aliae tamen actiones intuitu hujus criminis dantur: V. g. Legis Aquiliae, injuriarum , servi corrupti, dcc. nΥ y n. q.