장음표시 사용
491쪽
q. CCCLYXII. Caeterum , ut urae nis, actio legis Aquiliae per servum debentur in infinitum ι , immo & quaesita, &c. usura usurariun , quia usurae cuiuia Ratio hujus praestationis sequitur exque anni naturam sortis habent ; si ratione naturali. Et si enim nihil h enim debitor solvisset, lucrum exinde rum ex promita debeatur , si tamen
creditor percipere potuisset: eum ergo creditor damnum hoc patiatur ex mora debitoris, hic injuria agit , jus alterius sua cuIpa minuit ; indeque ex regula justitiae generali jus suum cuiuque tribuere, id est usuras usurarum praestare tenetur.
Atque hoc ius naturae etiam jure R mano in quibusdam casbus observatur, de quibus evolvendi sunt scriptores juris civilis u . Sane, in scenore nautico p , in assecuratione g , in hode-meria , Scc. ν , in infinitum 'stipulari usuras licet , quia periculum ibi aestimatur, quod certa quantitate, uti usus rei, definiri nequit.
que aliquando praestare debet CAUSAM , , id est restituere omnem utiis litatem, quam creditor habiturus suisset, si statim judicii accepti tempore res ei restituta fuisset. Ad causam pertinet etiam partus, item fructus rei, 3ce. ε : speciatim autem quae extra com putationem patrimonii nostri sunt M ,& quae possessor non ex re acquirit ν , ut haereditas, legata, quae per servum venditum obvenerunt, causa ulucapio- 0 die . disp. de Anatocisino Sei . I. P. m dict. disp. Sect. i. s. 18. n
damnum aliquod passus sum ideo, quod res promissa mihi tradita non fuerit , debitor vel ideo tenetur, quia locu-lletior factus est mea jactura, vel quia acto debitoris illicito mihi aliquid
abest: omnes enim illas utilitates erisgo percipere potuissem. Naturale essio
est, ut debitor hoc jus, quod mihi abest.
restituatia Priorem rationem innuit Ulpianus ' dum ait: luerum enim ex ea re, quae in lite esse ea perit, facere non debet se . Atque hinc apparet , cur Cti Romani dicant, appellatione re causam quoque contineri ν .
que aliquando restituendae veniunt vetsi in pacto de illis nihil difitumst κ . Ratio naturalis in aprico est ; si enim debitor in re, quam mihi promisit, quaedam impendit, ea impensa ego locupletior fierem , adeoque plus meo acciperem , quod proinde alteri, cui id abest, restituere teneor . Unde apparet, hanc obligationem oriri quasi
Atque haec ratio est, cur dominus, qui rem suam vindicat, etiam a
492쪽
praedone, & a fure ) impensas resti
Si tamen tolli possunt illae impensae, is, eui promissa res est , non nocessario pretium restituit , sed permittere alteri potest ut tollat , sue sint necessaria, sive utiles , sive voluptum fit. Unde distinctio inter has impensas est meri juris ei vilis. SECTIO U. De Aece nisur, feti de eo, quoae interest.
promissum est, debitor aliquando etiam praestare tenetur ID, QUOD INTER- uo nomine intelligitiir omnis utilitas, quae propter rem principalem creditori abest b verbo, luerum cessans, m Aamnum emergens c immo& pretium affectionis ae . q. c. CLXXVI. Cum vero id, quod interest, in infinitum extendi soleat, di praeterea prohatu sit dissicillimum, duo ICti Romani constituerunt: I. id, quod interest, in easibus cerasi duplum excedere non debere: in aliis autem, qui incerti esse videntur, praestari debere id, quod vere interest e : P. ut si dolus adversarii interveniat , in infinitum in litem jurari possit f . CCCL xx VII. Actio igitur adpetendum id, quod interest, pariter ex jure naturae oritur; quia scilicet facto alterius aliquid mihi abest e cessat lucrum , quod habiturus fuissem ; careo Voluptate, quam capere ex re potuis-
Goth ad rubr. C. de Senti quae pro &e. 6 d. l. un d. Ir. L a. an fin. De eo quod eerto lac. .Q Laut comp. pag. 91. Parens in da . de pretio assectis
sem ς emergit damnum , quod pacsurus non fuissem , si jus mihi alter
tribuisset. Haec omnia igitur restitui, natura aequum est, tum eX quasi c-rras , s facto alterius licito id mihi, tum ex quas delicto , si facto ejus illicito lucrum cessat, &c.. CCCLXXVIII. Haec actio obtinetyn omnibus iuris objectis : adeoque siquis me V. g. filium, vel liberum esse negavit, vel si rem meam, quam penes se habet, non restituit, agere ad omne id, quod interest, possum. CCLXx IX. Distere haec actio ab ea, qua petitur causa, ct qta peruntur fructus. Nam in priorem acti
nem veniunt ea, quae extra computationem patrimonii nostri sunt, ρ. γ.)adeoque quae non re , sed aliunde a quaruntur. In pos rurem tantum venit id, quod ex re oritur . In acti nem ad 3b, quod interes, neutrum venit, sed lucrum saltem , quod non ex stat, sed exstare potest, & damnum,.quo res deterior reddita est.
De Praefatisne Doli, o Culpae : iten de Casu, ejusque Periculo.
tor quoque praestare tenetur DOLUM.& CULPAM , non CASUM . De quibus singulis nunc agemus. c. CCL xxx I. Doltis est machinatio fraudulenta ad decipiendum alterum adhibita g
493쪽
Quia igitur per dolum jus alterius & contractus ην eii iuris I ita ut III laeditur, ipsa ratio naturalis dictat, i plo jure nulli reddantur, nec rescis.
eum, qui dolum committit, injuria uone opus habeant; hi autem rescin- agere, adeoque ad reparationem tm dantur per actionem de dolo. neri. Equidem negari nequit, posita ex Ex hae ipsa definitione apparet, jure Romano disserentia inter contra
posse sine dolo aliud agi, aliud simu . Eius bonae fidei, oe fritili juris, velari, v. g. si quis per hujusmodi dis- rum esse , quod negotia bonae Mei dos mulationem sua, vel aliena tuetur ε . Io contracta sint ipso jure nulla, sHinc constat, simulationem Gabaonita. dolus eausam dat contractui. Cum enim rum verum dolum non fuisse , quia vi. substantia contractuum bonae fidei intae conservandae causa simulabant: atis eo consistat , ut omnia optima fideque hinc ex hoc quoque capite nego- fieri debeant , Deile constat , dolum lium cum eis gestum ab ipso numIne contrariari substantiae horum contra. validum declaratum fuit ν . ctuum , indeque negotium esse ipso CCCLXXXII. Dolum commit- jure nullum; quae ratio a ICtis quo-tunt qui delinquere possunt: commit- que allegatur. Dolus societatem ipso iuratitur autem in eos, quibus injuria nullam reddit, quia bonae Mei contra-
seri potest y de quibus infra. riatur . Idque de dote etiam, s quae CCCLXXXIII. Obiectum doli bonae fidei est in traditur item de ven-
est omnis machinatio fraudulenta , qua ditione, &e. m. Quod verum quoque jus alterius laeditur. 38 I. ) est, etsi dolus tertii eausam dederit CCCL xxxi V. Effectus doli in. contra tui, qui est casus ι. 7. pr. domitu lae' est , quod actio inde detur do- dol. mal. ubi minor dolo servi circum-lo deceptis, & haeredibus , ad damni scriptus , servum cum peculio ve dolo dati restitutionem. dit; & additur , venditionem nullam Controverti lolet inter Dectores e se, s in hoc, ut venderet, dolo i r- dolus vitiet negotium, illudque reri vi in circumscriptur M. dat ipso jure nullum' an vero ipso iure Atque haec ratio quoque est , curvis, sub iat, mactione de dolo demum aga- ac metus vitiet negotia bonae fidei e quia fur ad rescindemium negotium. Omnes ei consensui, qui bone fidei iudicia fu- conveniunt , negotium subsistere s sinet , nibu magis contrarium es , dolus si incidens, live negotium sic bo- quamvis, metus u . Si proinde quisua fidei, ii vesricti iuris ). In dolo in- ui, vel metu adactus rem emit , boaeidente ergo omnes statuunt, dolum na fides non patitur . ut cinior ex
separata demum actione, de dolo scili. tali consensu vi exacto obligetur ocet, vel si contractus est bonae fidei, aveoque negotium erit ipso jure nul- actione ex iplo contractu, vindicari lum. posse. ε n. a. Sed δc porro ex iisdem princi-At s dolus e sam dat contractui. piis iuris Romani, & ex natura negOdistinguunt inter eonteuoius bouae Mei, tiorum fricti iuris, necessario sequitur,
494쪽
4 8 D Jertatio Pronem. XIL Lib. V.Cap. I. Sectra
negotio dolo contracta subsistere o quod itidem in negotiis striini juris vi , -- tuque contractis, verum est ρ θοῦ quia lege Romana haec negotia ideci stricti
juris dicuntur, ut tantum quis obligetur ex verbis solennibus, sive ore, si vo litteris expressis. Contrahentex enim omnem fidem in verbis, fi litteris constituunt. Quoties igitur uterque consensum suum verbis, vel litteris declaravit, id solum acti ne peti potest quod expressum est non vero quod Praeterea aequum , &
bonum est. adeoque nec usurae , nec
eausa, nec id, quod interest, nee da.mnum dolo, vel culpa datum , &c. sed haee omnia separatis actionibus . ii debent.
n. 3. Iure natura o es contractus
naturam habent nepotiorum fricti iuris, adeoque nihil in actionem venit, nisi quod inter partes conventum est, sive dolus si incidens. sve causam dans. Nam in tali negotio duo sunt. I. consensus utriusque: 2. dolus, qui eausam dat consensui. Prior actus licitus est, adest duorum in idem plaetis tum, & consensus οῦ adeoque coni auhentes inde obligantur . Posterioν actus illicitus est, adeoque separata actio de dolo datur contra eum, qui alterum ad contrahendum induxit.
Unde simul eoastat, nihil iniqui in his principiis subesse: nam in negoriusfricti juris aeque id, quod aequum, bc bonum est, praestari debet; at non actione ex ipsci contractu, sed acti
ne separata. n. q. Egregie haec confirmantur ex.
emplo C. Canii Equitis Romani, quia Pythio Syracusae s eum sciret, Ca
nium hortum emendum quaerere ininvitatus, magnum vidit plicatorum nuia merum, quos callide conduxerat Pythius , & quotidie id fieri asserebat. Caianius incentus cupiditate loci hujus amaeis nissimi, contendit a Pythio ut venderet ἰgravate Pythius negotium conficit :postridie eompertum habente Canio, nullos ibi piscari solere . quaerebatur, an actio quaedam ad resciendum conistractum competat Canio λ & recte id negat Cicero ν . Noa enim negotium nullum hie dici potuit, quia in rem consensit Canius; adeoque negotium subsistebat, dc saltem actionem eκ contractu bonae fidei ad id, quod interest. ei competiisse , Cicero ait Actionem autem de dolo ad restindendum neg tium dari non potuisse; quia eo tem pore actio de dolo nondum a Praeto re Aquilio erat introducta.
Α tque haec vera omnino sunt, quamdiu non accedit error, qui consensum.
impedit, uti si in substantia rei alterius dolo erratum sit, &c. Vid. infra.
n. s. Cum igitur negotium doloecontractum ipso jure subsistat, certum est, dominium rei ex tali causa tradi. tae transferri in accipientem i, &actio. nem doli saltem dari contra decipientem, ut praestet omne id, quod in te est , dolo deceptum non esse: et si jur . Romano agi quoque possit ad rescindendum negotium ν
CCCLXXXV. Actio haec non datur contra haeredes , quia ex delicto est: nisi inde aliquid ad haeredes pec-
venit m e tunc tenentur quasi ex cori-
tractu, quia locupletiores fierent cur
alte in Q per text. expri in L. q6. U. o. Se I p. C. de Inutia stip. ty per text. ex pr. in L ar g. 4. s. Quod met. eaus. L. II 6
495쪽
alterius iactura. Caeterum, mere juris qui actionem personalem ad rem cedi
ei vilis est, quod f a J actio doli sit tam petendam habet. subsidiaria; f b J quod non detur li- CCCLXXXIX. Primo igitur res
heris contra parentes; f ς J quod prae- perit domino, adeoque solius domini scribatur biennio υ . periculo res est a . Sane, contradictio β. CCCLXXXVI. CULPA quoque est, dominium retinere in re, quae periit; praestari debet in contractibus, uni mi- & facultatem sibi arrogare pro lubiturum unus contrahentium culpa alte. disponendi de re, quae esse desiit. eius damnum sentit. At haec praestatio Idque verum est, etsi apud alium pe- itidem non sequitur ex consensu, seu rierit. Sane, domino hactenus actio conis ex natura pacti, sed ex delicto , vel quasi delicto; quia naturali ratione omisne damnum , etiam culpa levissima datum. verum delictum infert π . Cur vero ICti quaedam damna, culpa data, quasi delicta vocaverint, ejus rei rationem infra explicabimus ν .
q. CCCL LXXVII. Circa praestationem GASUS, jus Romanum itiisdem eum jure naturae egregie conω, spirat.
Quaestio nimirum est , cuinam casus noceatὶ seu cujus perietilo res sit, quae casu periit , vel deterior facta est adeoque ad quem damnum , d trimentumve casu in re datum, peristineant FCasus est eventus, qui nulla humana providentia praecaveri potuit R .
4 CCCLXXXVIII. Casus in genere
nocee r. rei domino οῦ & praeterea Z. ei,
qui jus in illa re habuit; ae 3. et ,
d. c. o. Sect. 14. et L. r. f. 7. de iam. rcr. eiv. L. 13. 1s. R I. L. 4. C. Perie. tuti Laur. p. 228. saὶ L. p. C. pign. l. 8. R. I. L. I a. c. locat. L. 2. S. T. Aiam. Per. civ.
tra possessorem, apud qnem periit, nulla competita sed posse e liberatur rei interitu β . Non ergo casum praestae depositarius e , precario possidens is Mmaudatarius e , commodatarius f , possetar pi noris e , conductor b, mari tua ratione dotis i , tutor negotiorum gestor ι eius m aecipiens in con tractu aestimatorio is , haeres, si res le gara periit . . Excipe, I. si culpa potalessoris intervenit p . χ: si in mora sic possessor rem restituendi domino q- 3. si possessor pacto recepit periculum quod etiam factum videtur si accipiens
in aestimatorio contra ctu rogavit, ut
Quaeritur, ad quem perieulum Dructuum pertineat Resp. ad eum, qui jus ructus illos precipiendi habet: adeoque
regulariter faJ ad dominum, & fyJ us
fructuarium. Idque verum est, etsi se
cius per casum insolitum pereant φ ς quod
496쪽
48o Dissertatis Prooem. XII. Lib. V. Cap. I. Sest. n.
quod tamen legibus Romanis muta- q. CCCXCII. Ex his principiis s
tum est. elle deciduntur omnes difficultates CCCXC. Secundo, non tantum res perit domino quoad dominium sed & interitu rei tolluntur omnia ju.ra, quae rei cohaerent: adeoque hactenus res quoque perit his, qui jus in re habent. Equidem alibi die um est,
jure naturae extra dominium aliud jus in re non dari: at postquam iure Romano alia quaedam jura in re consti . tuta i unt necessario inde sequitur . I. servitutes quoque interitu rei excinis
gui vi . adeoque quoad haec jura in re periculum esse ejus, cui servitus iare competit; sed & 2. Emphyleusin interire . , jus seudi , Sce. q. CCCxCI. Denique,& tertis, res quoque perit ei, qui actionem perso.
nalem habet ad certam rem petendam x : non si de quantitate agitur. Ratio naturalis haec est , quod creditor frustra petat rem, quae casu periit , adeoque non amplius existit. Neque obstat, personam ob lipatam esse, non rem, adeoque obligationem manere. Resp. persona obligata est ad rem preci se praestandam si ergo casu
periit, impossibilis est praestatio, & se
rus agendi creditoris extinguitur. Hi ne jam generalis repula est, in omnibus negotiis, ubi quis certam rem dare proin milit, debitorem liberari rei interitu; adeoque omne detrimentum & periculum esse creditoris, ejusque jus agendi extingui . Exceptiones videbimus f. sese i) Vid. Laut. p. 28 a. & ῖς i. M L 8. f.
I. Serv. rust. Laut. p. 34 . Aig. L. I q. Serv. praed. rus . L. IO. g. a. L 3 3. de se . praed.
EM. L. Ξ4. s. 6. L. I s. g. 4. ffEOLLI 3. V. quae in jure Romano circa praestati nem casus occurrunt. Nam hine T. jam apparet, cur in emtione vendi. tione, si persectum est negotium im sectum autem est, ex quo constat ,
uid quale , & quantum venditum t) et , omne periculum rei sit emtoris ,
etiam ante traditionem a . n. I. Ratio naturalis in aprico est: cum enim persecta emtione sus emtori competat rem illam petendi, faciIeconstat ; actionem inanem esse re perdita, nec exigi posse rem, quae non existit: debitor ergo rei certe liberatur rei interitu. Idque adeo verum est, ut emptor pretium rei deperditae venis ditori solvere teneatur, ac si rem tradidisset ι . Neque obsut,. vendit rem ante traditionem manere rei dominum , rem autem perire domino. Resp. ve
rum hoc est quoad dominium : sed praeterea quoque res perit ei, qui jus habet eam petendi , adeoque &
n. 2. Aliud autem obtinet, & periculum υenditoris est, I. si non cono
stat, quid, quale, & quantum venis ditum sit φ ; uti hi venditio facta est ad mensuram, vel probationem, Vel si non res certa, sed quantitas Vendita est . Idem quoque dicendum ,
2. si genus venditum. species autem demonstrata non est e g. si venditoris dolo, vel culpa casus existit e ζ quo etiam pertinet , si est in mora tradenis
o. L. s. q. fi n. de rescind. vend. B d. g.
497쪽
di 6 1 vel si res periit ex praece pii n. a. Si fruRus rei locatae pereunt, vitio i : item si venditor cedere actio- v. g. per grandinem, per sterilitatem,nes emtori non potest, quibus hic rem, per uredinem , per locustas , &c. ρο- quae calu periit, consequi posset. riculum est conductoiis , quia domi. 4. Si venditor speciali pacto casum nus est seminis 3 . Idque verum est, reeepit i . non si nudam custodiam etsi damnum sit immodicum . Eadem promisit m . enim ratio subsistit : nec iniquitasNB. Casum, i. e. rem vere perii L subest, quia vicissim commodum reli- se , probat is, qui eum allegat : cul- quorum annorum , etsi immodicum , pam vero is, qui alteri eam imputat, lucratur. adeoque in ea se fundat o . Secus, ac jure Romano. ubi si omis. CCCXCIII. Hinc a. apparet , nes fructus casu pereunt , pro rata
uatenus jus Romanum circa praest, merces remittitur, ratione tamen haiationem casus in locatione conductis bita praecedentium , & sequentium amne conveniat cum jure naturae . Va- norum , ita ut ubertas reliquorum anoriae autem quaestiones hic occurrunt : norum compensetur cum sterilitate anis
via enim agitur de periculo rei loca. ni praesentis u . At idem ius Romatae, vel de perieulo fructuum rei lo- num aliud statuit, I. si casus ille non
catae, vel de periculo operae locatae , est extra consuetudinem V r 1. si tulis vel de periculo operis locati. pa conductoris concurrit; uti s exer- n. I. Si res locata perit , Iocatoris citu transeunte domum deseruit π : 3.
est periculum, quia rei dominus est ' si partiarius est socius 3 : si pacto
adeo ut re sublata conductor merce- casum in se recepit et : s. si ex videm praestare non teneatur , quippe tio rei locatae oritur ; uti si raucis , quam pm usu rei promisit, nisi pro ra- aut herbis segetes corruptae fuerint O rta temporis, quo usus est condusior p . 6. si non omnes fructus perierint, sed Si perit antequam res Iocata tradi. super paucitate conductor queritur . . ta st , conductoris quoque periculum Bene autem notandum est, aestima-
est, hactenus ut actio ad rem illam tionem damni fieri iuxta pretium in petendam tollatur; adeo ut nec ad id, contractu talicet in diem . βο- quod interest, agere possit. ιυ ὶ statutum ; non vero juxta pre- Regula autem illa patitur excepti tium praesens nae, dem Martiamnem, I. si res vel locatoris, vel con- g en Prehs ductoris culpa perierit ρ , vel alteruter Quaeri autem solet, cujus si peia. causa sit damni dati ν ; tune enim priori eulum pecudum y Distinguendum jure
casu periculum est conductoris, posterim naturali est , an pecudes snt locat fi eatu locatoris, nisi aliter convenerit . fis , ita ut earum usus saltem condu-
498쪽
48 et Dissertatio Prooem. XIL Lib. V. Cap. I. Sin. VI.
ctori locetur, an vero sint conductoris est, dii linguendum , an materia a lo. propriae. Priori casti dominium pecu. catore operis data pereat, an opus conis dum perit locatori , indeque conductor sectum . Si materia perit , quae reddi pro rata temporis , quo usus non est, debebat in eadem specie, ea perit d pensionem detrahit ' nam pro usu qum mino materiae : nisi I. culpa concuriaque pecudum penuonem solvit : ubi rat . : vel 2. aurum ei datum sit, ut tamen merito attendendae sunt exceis in eodem genere restituatur et quia ri
ptIOnes I. 2. 3. 4. ante allegatae. P
seriori easti omne periculum est conductoris, utpote domini; neque enim aequitati convenit, ut locator, qui nec ius in illas pecudes habet, nec utilitatem inde percipit nam conductor, cui pecudes propriae sunt, ideo min rem pensionem solvit) , damnum e su datum resarcire teneatur domino e . Protriae autem videntur factae conduis Horis si aestimato ei datur ' qui conistractus socidae vocatur . . n. 3. Si opera locata est , eaque praestari non potest, distinguendum est, an per conductorem , an per locat rem stet . Pelari casu integra merces
praestari locatori operae debet , quia is paratus est praestare , & interim operas aliis locare non potest e . Secus igitur si ex opera sua aliunde utilitatem perceperit ) . riseriori casu , si Iocator Operae, v. g. ob morbum, ob captivitatem, &e. impeditur, quominus alteri operas praestare possit, ejus est periculum ; ipse causa est , quod stare promissis non possit , indeque mercedem promissam exigere nequit r uin acceptam restituere tenetur g ἰed contra eum agi ad id , quod interest, nequit . . n. 6. Si opus conficiendum locatum stimato data est materia , & conductor operis dominus fit materiae , cui proinde materia illa perit . . Si νει ro opus ipsum interit, periculum est ejus, qui opus faciendum conduxit , id est opifieis ι , donec vel approba. tum , vel admensuratum si si sciliacet ad pedes, vel ad mensuram opus
praestari debet ) m : nisi faJ per loca.
torem stet, quo minus approbetur οῦ modo tale opus sit ut probari dein
beat . : vel iri vi majora pereat ρ :vel lal casus vitio soli, vel rei acci.
dat, non vitio operis ν . CCCXCIV. Denique ex praemissis apparea ratio, cur in contractibus innominatis, si ego tibi scyphum dedi, ut .Stichum redderes , hie Stichus meo sit periculo adeo ut eo mora tuo ante traditionem , mihi pereat . Ius enim petendi Stiehum cum ejus persona exstinguitur. At ego condicere scyphum potam, causa quippe d
ex mora alterius oritur , itidem est ex
499쪽
delicto, vel quasi delicto . MORA Obligatio . ita enim est injusta rei praestandae , vel faetendae dilatio ν : si nimirum debitor dolo, Vel culpa non solvit , vel non facit quod praestare , vel sacere
cto alterius eulposo diminutum est , quod ex praecello generali naturae rein parare , id est lus suum cuique tribue
CCCXCVI. An vero interpeti latio requiritur 3 Resp. vel certum tempus praestationi, aut sacto praescriptum est οῦ & tunc non opus est in. terpellatione . Atque hoc est , quod Iuris Consulti Romani ajunt , diem interpellare pro homine . Quod etiam contingit adjecta conditione; nam
ea existente, consensu partium defini. tum est tempus . Vel certum tempus praescriptum non est . ; tune debitor non est in mora debendi , nisi inte pellatus sit ν d etsi una saltem Vice et ,& privatim. q. CCCXCVIL Effectus hujus obligationis est . I. ut perpetuetur
ut debitor rei inteis ritu non liberetur ; nam Omne periculum rei transfertur in debitorem ,
si creditor a sua parte fidem implevit b e 1. quod ad fructus perceptos teneatur ; M 3. ad percipiendos: nec non ad omne id , quod interest , id est ad lucrum cessans , & ad dam-
Non autem hie intelliguntur uluis rae ex pacto debitae , nec illae , quas quis actu percepit ; illas enim ex consensu, has ex quasi contractu reristituere tenetur , quia locupletior fit mea jactura e sed usurae , quas non percepit , at quas dominus pecuniae percipere potuisset; adeoque quae deinbentur tanquam lucrum cessans.
CCCXCVIII. Finitur mora oblatione reali , qua res debita in potestate creditoris constituitur , qui rem acceptare recusat ; modo debitor post oblationem pecunia illa usus non sit : si enim usus est . tenetur ex quasi contractu , quia locupletior factus est ex re aliena . Hinc Iuris Consulti Romani , ad evitandas ominnes lites, judicialem requirunt depositionem c .co L. ai. F. Usur. M L. 3a. EM. L.
500쪽
484 . Dissertatio prooem. XII. Lib. V. cap. H.
De vera oνigine iuris, quia ex Personae Promissione, seu pacto ,
Iam mire t1onis personae in genere' sequuntur jam sinsulae speetes: &initium faciemus a lure , quod ex PROΜISSIONE oritur. Cum ex ratione naturali constet , Deum jus aliquod nobis concessisse in res, & actiones nostras ' eadem rationaturalis dictat, unicuique quoque sa- cultatem concessam esse de rebus, &aetionibus suis pro lubitu disponendis, adeoque & jus illud sua voluntate in alium transferendi.
nit , ut jus, quod in res , & actiones suas habet, i. e. utilitatem rei suae , vel actionis, in alium transferat , eo ipso incipit esse jus alterius d , definitisque esse in patrimonio promittentis ,& transit in patrimonium ejus , cui promittitur: prior plus suo, & aes aIis- num in bonis suis habet , miserior minus suo habet: & id, quod alter de
CDI. Hoc posito, necessario a parte ejus, qui promisit , id est jus suum in alium transtulit , sequitur obligatio, seu necessitas faciendi , vel praestandi id , quod promisit; quia ex
regula naturae generali jus suum cubque tribuere teneturia
' Atque h. obligatio naturalis conis me barbararum, firmatur, utpoti.
bus nihil sanctius est fide . ; unae apud Graecos, & Romanos, fris pro Dea culta suit. CICERO fidem dixit vinculum generis humani f : Sta NEC A sanctissimum humani pecto. ris bonum a : QUINTILIANUS
lum . : CICERO iandamentum justitii ν : HORATI Us justitiae sor
rem k . Fide sublata commereium
tolli, ait ARISTOTELES, quod est inter homines ι ; 3c CICERO tradit,
nefarium esse fidem frangere, quae con tinet vitam M : quod plenius alibi illustratum est . . Hinc regula in i re Romano traditur Huod consentientes in aIiquam rem, consensu obIigari necessario ex voluntate nostra videamur o . Atque hane obligationem circa promissa ICti Romani ex aequitate na turali deducunt: quia ni,iι tam βδεῆ humanae congruum est , quam pacta conventa servari p et oe quia grave es mdem fallere ε . Atque haec obligandi ratio aeque in pactis , quae ICti Romani nuda vocant, ac in eontractibus obtinet. Cur vero legislatores Romanorum saltem ex contractibias actionem dederint , non ex