장음표시 사용
61쪽
Dissertatio Prooem. H. Cap. I.
. 42cio repugnat, id etiam esse contra jus naturae, se l. humanae s . Etsi enim non pugnet cum appetitu sociali , pugnare tamen, ait, cum aliquo rectae rationis dictamine. gAtque hoc ius, quia non simpliciter obligat ad jussum i. e. ad custodiam societatis), sed ad rectum s i. e. ad ea ,
quae conveniunt judicio illi recte conformato ), ius naturie laxius vocat h : adeoque hoc sensu injusum esse, ait, quod necessariam cum natura rationalis non sociali in habet repugnantiam. Unde GROTIUS notanter debitum duplici sensu sumi, ait; i. pro ea obligatione, quam inducit jus expletorium: a. interdum laxius, ut significet id, quod nisi inhoneste omitti non potest, etiamsi
justitia illa non ex justitia expletrice, sed ex alio sonte s scit. ex justitia attribu trice ) proficiscatur. h. III. Hos ius laxius G ROTIO vocatur non facultas , sed aptitudo, i. e. id , quod convenit i , Pudor m , Lex earitatis &c. Atque hanc aptitudinem respicere, ait, justitiam attribu- tricem φ , inque ea obtinere proporti nem geometricam p . Ceterum ius boeminus proprie ira diei g , m olitatio. nem fatιem impe Uesiam inde orbi, ait ' ,
illudque opponit juri proprie- sic dicto ,
ius naturae laxius definit : Di fumen rectae rationis , indieans alicui aED; ex ejus eonveniensia, an disconsentenιia cum ratione natisrali inesse moralem turp tadi-
nem , aut necessitatem moralem . pActus autem, de quibus exstat taledictamen, per se licitos , aut illicitos esse, & obligationem inde oriri, ait, ει-s Zetur, Deum non esse; indeque actus illos necessario a Deo vel praeceptos , vel vetitos intelligi. μPer rationem naturalem autem , quatenus ea ad definitionem juris naturae
laxioris pertinet, GROTIUS non intelligit vim Deialem, sed judicium recte
conformatum ad discernenn utilia a no xiis. Adeoque per convenientiam , &disconvenientiam cum ratione naturali, non innuit convenientiam , aut discon venientiam cuni sociali, sed convenientiam, aut disconvenientiam cum juditio illo recte eonformato, V. Aliquid vero osse iuris naturalis laxioris, GROTIUS probat iis. dem modis , quibus jus sociale probavit. Vid. disserta procem. I. 2. )Nimirum I. a PRIORI, si actus aliquis convenit necessario cum natura ra.
ιionaei η , i. e. eum iudieio illo recte conformato ad aesimanda qtiae delectant, aut nocent, oe quae in utrumvis possunt ducere, pro humani intellectus modo F . Quicquid igitur tali judicio repugnat . id quoque esse, ait, contra jus naturae, non socialis , sed humanae η , eoque injustum AE .
gentium, aut moratiorum saltem judicio, talis actus repugnet. Nam universalis emus univerialem requirit caulam I talis autem exi mationis causa
g. 4ἶ. n. 2. c. ra. g. 6. L M. e. ID. q. Io. οὶ L. I. c. I. f. 8. n. I. uuae etiam assignatrix Grotio dicitur l. i I. c. vi I. s. a. n. 2. c. xx. g a. n. a c. I r. g. a. n. a. p L. I. c.
62쪽
eausa vix illa videtur esse posse, praeter sensum ipsum , qui communis ducitur . ,
VI. Causa igitur iuris laxioris GROTIO non est Deus , sed principia quaedam interna, quia jus hoc oriri, ait, ex judicio recte eonformato ad aestimanda quae delectant, aut nocent; indeque concludit, homines obligari e , etsi detur, Deum non esse. οQuoties igitur recta ratio indicat, actum aliquem convenire , vel disconvenire cum ratione naturali, EO IΡ-SO jam constare , ait GROTIUS , actui illi inesse moralem turpitudinem,
aut necessitatem moralem , i. e. actus
debitos, aut illicitos esse PER SE . :atque iὸeo necessario actus illos a Deo Vel praeceptos, vel vetitos intelligi s , adeo ut ius circa hos actus nec mutari a Deo possit. gAddit tamen , Deum consequenter hos actus vetasse , aut approbasse ε , quia voluit ut talia principia in nobis exstarent ε ζ atque hoc sensu ius hoc naturae Iax tis divinum diei posse. ε
nattirae laxioris G R O Tn O est totum humanum stenuς, quia ex interis nis, adeoque innatis principiis fluit , nimirum, ex ratione naturali, 3c humana , quae omnibus hominibus communis est. ιVIII. OBJECTUM iuris naturalis laxioris GROTIO lunt actus , qui conveniunt judicio recte consormato ad aestimanda quae delectant ,
aut nocent , non praesentia tantum .
sed & sutura , & quae in utrumvis possunt ducere, pro humani intellectus
modo. mNam in his judicium recte conso matum sectui, neque metu , aut Voluptatis praetentis illecebris corrumpi, aut temerario rapi impetu, conveniens esse humanae naturae, ait; indeque quicquid tali judicio repugnat. etiam contra jus naturae, humanae scilicet, esse. Ad actus autem illos refert non ea ,
quae jam sunt alterius id enim proprium esse juri sociali, dixit ), sed ea,
quae jam nostra sunt; nam jure laxiori id agi, ait, ut haec , quae nostra sunt, erficiantur, vel alteri prudenter distri.
Totum igitur hoc aenigma, tot amba-ibus involutum, in eo consistit, quod omines ex iure naturae laxiori obligentur ad ostieia virtutum. Hanc vero obligationem non ad omnes virtutes pertinere, ait, sed ad eas saltem, quae aliis b minibus utilitatem asserunt. PHinc ad ius naturae laxius resert deis bitum liberalitatis, misericordiae, pr videntiae rectricis e , prudentem dispensationem pramaiorum r , actus temperantiae, sortitudinis, & prudentiae a , debitum gratiae reponendae , constanistix & fidelitatis a , seu quae quis ex ossicio pietatis , gratiae , & fidei debuit μ , ossicium reverentiae η , &actus, qui ex pietate, Observantia, &gratia rependenda fiunt, item parsimoniae regulas. I
63쪽
44 Disertatio Procim. II. Cap. I.
h. IX. Notanter dixi, GROTI UΜ naturam dictare, ab iis abstinendum esse. 3. Hosum june dolo uti posse, qui perfidia carer, sed pugnare id cum
animi eessitudine m . Natura lieitum esse matrimonium contrahere ' at lauis dabiliorem esse ex pio prop uto coeliis iam castitatem v . s. Repetere licere nuptias; sed laudabilius esse uno eoniatentum esse matrimonio . . o. Uendiistorem vinum venditum, elapso die praestituto, iure inundere , tuisque doliis uti pose; at Iaudandum esse, si, cum possit, non essundit p . 7. Vicem re pendere beneficio AE , & 8. sequere debitum, quo quis in poenam creditoris
ablolutus erat e , honestatis saltem esse, non juris naturae laxis s. P. Doctrinam Ser a toris, ut cum eo, qui amgariabit te ad milliare unum, duo abeas, non esse praeceptum , sed praeseri' tum honestum &c. νβ. X. EFFECTUS iuris naturalis
laxioris in eo consistere, G ROTIUS ait, quod necessitatem moralem producat, i. e. obligationem. νAt bene dicitandum est, hanc obliget .
tionem ex ejus hypothesi esse in solo agente, nullum vero jus inde aliis quae .ri μ . Rationem hujus rei dat, quia is, qui ex hoc jure Iaxiori debet, nihil' alieni habet, sed de ejus solo jumagitur ν ς neque enim id alicui suum es e, ait, ad quod aptus est. γAtque
ad hoe jus naturae laxius eas saltem vi tutes reserre, quae aliis hominibus utiliatatem asserunt π . Reliquas enim viri
tes esse quidem, ait, praescripta hon sta, sed non obligantia AE : indeque
eoncludit, eas legis nomine non Veis nire adeoque abusio ea, quae ratio honesta, aut oppositis meliora esse
iudicat, etsi non debita, sitire si ii. I xiori ) juris naturalis dici. cHaec igitim, quae natura fieri hon stum est, non vere deberi, ait . , neque naturam ea praecipere, sed honestius dictare e , & consiliam saltem es.se, unde nulla obligatio sequitur. fIllos tamen actus G ROTIUS non tantum apud bonos laudem merituros, ait a , sed & apud Deum sua non carituros esse mercede ε immo porro leges divinas voluntarias aeque, ac humanas, circa hos actus occupari ιβ , adeo ut accedente lege amis illi, per
se laudabiles, iam deberi incipiant.
Exempla virtutum, quae aliis hominibus utilitatem non asserunt ,. adeoque
ad p cepta Iuris Iaxioris non perti. nent sequentia in tractatu GROTII inveniuntur. I. Ivire naturae laxiori clarigationem non requiri; honeste tamen,& laudabia ter interponi l . M Jure naturae laxiori non, prohiberi nuptias in linea collaterali ι ς. bonesius tamen
r. c. I. g. s. nu. I. c. II. g. I. num. q. l. II. e. xv. g. l . nu. I. l. m. e. t II. g. 6. num.
64쪽
Atque hine concludit, ex hoc iure natura i Iaxiori non oriri praestandi necessitatem e , nullam restituendi obligationem is , dominium inde non oriri θ , neminem hominum id , quod ex hoe jure debetur, m soro exigere, aut armiS deposcere e , aut me ad praestandum cogere . , aut poenam mihi ideo infligere posse e : neque ea, quae eontra noe jus laxius committuntur, irrita esse s , nec ea, quae ita debentur , ad heredes transire. RUnde hanc obligationem GROTIUS vocat impersectam h ,&jus, quod inde oritur, minus proprium i , quias altem ex pudore , 3c ex charitatis , s ea dilectionis regula , oritur . Ceterum eum, qui actus tales peragit, praemia mereri . , qui autem ea negligit, Pte.
XI. Ex his jam facile constat,
quomodo j- natisrae laxius dis erat a jure naturae Deiali : bdie enim respicis jura hominum inter se, illud iura inter Deum , & homines ; ex hoc homo homini obligatur , ex ilia non homo homini, ted uili Deo obligatur. Atque ex his differentiis GRO.T Ι U S concludit. I. multa jure naturae laxiori praecipi . quae jure naturae Ioeia-Is omittere licet : v. multa γωνe nain aurae ιaxiori prohiberi, quae jure natu-- sociali permittuntur XII. Multa autem jure naturae ιaxiori praecipi, quae iure naturali socia.
ε . Asι; ommittere Iiset, GROTIUS teque ii-tibus exemplis probar. r. In psi ieita ione , ait, obligari quidem eum, qui pollicetur, sed jus proprium alteri inde non dari ' , quia hoc debitum saltem est constantiae, sive fidelitatim quae obligatio saltem est ex iure naturae tuae ori γ . . Unde concludit, ex tali pollicitatione res pollicitantis retineri, aut ipsum, qui pollicitus est , ad implendam fidem cogi iure naturae laxiori non posse. pz. Si quis jurato aliquid promittit, unde alii jus qu.eri non potest, Vel ob vitium personae, sorte praedo est f, aut hostis, sive privatus, sive publIcus vel quia personat, cui praestari jurans Voluit, nominata non est, &c.ν jurans ex hypothesi GROTII te. nentur , quia, etsi personae jus deficiat,& ei nihil debeatur, Deo tamen fides est praestanda. ε3. Si quis animo deliberato promitarit , sed non eo animo, ut jus pc prium alii concedat exinde jus quidem exigendi non dari , eradit .
moralem, tamen necessitatem inde naisset . re
Me iste multa probiberi, ait, quae iure naturae sociali permittuntur. Continge
re enim posse, ait, ut quinctim justa sint ex iure Deiali, seu fhic e sic dicto,
quae illieita sunt ex jure naturae laxi νi x ptidorem saepe vetare , quod lex
per ra. e. XVI l. f. a. num. 2. ) prol. g. xI.-
65쪽
vis Dissertatio Prorem. II. Cap. L
permittit γ . Hinc latius patere, ait, Io. Illo jure populis ratione desti charitatis, quam iuris regulas . et tutis non deberi alimenta : boe jure Atque ex hac suppositione conesu. deberi. εdit, I. jure sociali , seu iure naturae II. Illo iure liberos non teneri ale proprie , ac stricte sic dicto me ag- re parentes' hoc jure teneri. Idem asia gressorem occidere posse , etsi fugere serit de agnatis. νο to possim ' iure naturae laxiori au- I 2. IIIo jure mercatorem navestem id prohibitum esse . - venturas esse , s unde Iucrum dimi-2. Illo jure neminem beneficium re- nueretur in indicare non teneri : obli- pendere teneri; hoe omnino teneri . - gari autem ad id indicandum jure t 3. Illo jure dominum non obligari Hori. nrem suam egenti dare; boe obligari ς . I 3. Illo jure non prohiberi concu-4. Illo jure eum , qui iugit inju- binatus, divortia, & polygamiam --riam aggressoris , interpositum inno- minarum ' prohiberi autem jure Iacentem occidere posse ; at legem duo xiori. octionis id plane non permittere. d I . mo jure ob res caducas surem 5. Illo jure qui coemunt merces , occidi posse; hoc jure non posse. put pluris vendant, proprium ius alte- Is. Ex equi lubditum pro debitorius non violare ; at sacere advelsus principis, non pugnare cum jure sociali,
charitatis normam. r sed vetari jure naturae laxiori. go Usuras a debitore sumere , non I 6. Illo, non hoc jure executionem
repugnare iuri sociali, sed juri natu. ad peram usque fieri contra debitorem rae laxiori . f posse. r7. Bis jure subditos extra belli culpam positos puniri posse ; at id pu-snare cum humanitate. g8. IIIo jure filium , seposito consilio patris, administrare sua posse; hoe
Iure non posse. ες. Illo jure aggressorem occidere nos
posse, etsi aliis utilis maxime sit; b jure id non licere . iI7. Illo iure successionem non nisi liberorum cognitam esse; Me jure etiam
agnatos succedere. εXIV. Ceterum qua ratione ius natiarae laxius differat a iure disino voluntario ν , nec non a iure gentium voluntario re , in sequentibus differtationibus exponemus.
L iii. e. L. c. I. num. 2. cap. m. s. 44 n. . l. l. c. l. s. p. & I . nu. I. e P. xx m. I, 3. o L. III. c. xi M. I, 4. n. I. e. lv. s. a. n. I. seq. e. x. g. r. nu. r. seq. a L. I. c. xv I i. I. II. b) L. II, cap. 1 v. l.
66쪽
Ubi monita quaedam eir a Tns Naturae laxius proponuntur. XV. TῖXplicavimus systema GRΟ- . TII de iure naturae laxiori , quod hactenus Ethices nomine Philosophis cognitum fuit. Unde repetendum hic est, quod lkpius notavi
mus, GROTIUM disciplinis, de qui
bus tractat, nova nomina dare, n
vasque definitiones fingere, eoque rem intellectu facillimam , obscuram, quin saepius suspectam reddere. Ut de veritate hujus animadversionis constet, deis monstrabo presenti eapite. I. GROTI UΜ per jus naturae laxius intelligete disciplinam Ethices , i. e. Virtutum praecepta . Vid. sedi. LII. Iudicium recte conformatum ad eligendum ea, quae delectant, aut nocent, non esse sontem diseiplinae moralis, adeoque nec juris naturae laxioris. Vid. feli. II. III. Fontem hujus disciplinae , di
normam, ac regulam omnium virtu
tum , consistere in imitatione persecti num divinarum. Viriseis. III.
jus naturae laxius ἰntelligere vIrturum praecepta .
q. XVI. GROTIUS ius naturae Iaxius oriri, ait, ex judicis recte conformato ad eligendum ea, quae utilia , vel noxia sunt. Gentilium Philosbphi ex hoc son. te virtutum praecepta desinerunt, adem
que iudicium hoe recte conformatum no mam doctrinae moralis constituerunt ;quod nunc probandum est. XVII. Sane, apud gentilium doctores omnis disciplinae moralis finis erat, 18 summum bonum inquirere , i. e. in veram, persectamque felicitatem.
mani, in eo convenerunt et Summum bonum esse, naturae convenienteν viseis
re η , vel ut EPICTETUS I ait ,
f. XVIII. Quid vero sit , vaturae
convenienter viυere , valde disceptabatur e . Tandem saniores inter Stoi eos statuerunt, id esse νationi eonvenienter misere. Hinc SENECA AE sum muri ι num esse, ait, ex nature voluntate, i. e. iuxta rationem se gree- - & alibi: breEIam rationem , m eonsummatam foι eitatem hom is implere ς di mox , ς
eum sola ratio perficiat hominem , DIaratio perfecta beatum Deis. Sed & SOCRATES re interrogatus, quinam selices λ respondit : suibus animus prae-sans , m ratio ades . Cum vero porro invicem quaererent , quid sit juxta rationem se gerere ' conis eludebant, id esse secundum virtutem , seu honese visere . SENECA d dum quaerit, quid se hominis bonam ρ reis spondet, virtus, seu id, quod honesuvies, i. e. ratio . CICERO . ex doctrina Stoicorum refert e Finem eis esse, eo sentire naturae' hoc autem esse e virtute viis 76. P. m. ap4 te d. Ioeo. eo ap. Lipsi lib. I. man. diu. I 8. Ep. go. p. ni zys. o Lib. a. de fin.
67쪽
vivere, id es honese visere. STOB EUS in Zenone ait: primiis Zeno finem dixit,
convenienter naturae v vere, quod es se. cun m virtutem viwre . CLEMENS
ALEXANDRlNUS s idem testatur :Zeuo Stoicus em censet, siecundum vir tutem vivere. Iuxta CICERONEM, ain homine sitimma omnis animi es , O in auimo rationis, ex qua virtus est, quae rationis absolutis dieitur. Iuxta SENECAM ε , homini summum bonum ratio
est; I hanc perfecit, laudabilis es,
finem naturae Dae attigit e haec ratio te secta virtus vocatur . PHILO Iuda is. Optimo rem explicat : me illud esvud eos. qua ostime philosophati sunt,
incantatum ultimum /onorum e conve
nienter narcirae vivere , quod . c manimus , semitam mirtutum ingrediens, per vesigia ductus rectae ratisnis ambuislat . i. e. sequitur Deum. Atque hinc summum bonum genti-
Iium Philosophis est id, quod honestum est, ut ex SENECA PLATONE i , PLAUTO m , STOBAEO, LAERTIO, TACITO, nec non .ex SPEU-sIPPI. XENOCRATIS , BRACHMANNORUM O . ac CHRISTIAMNORUM sententia probat L IPSIUS p. X lx. Ex praecedentibus igitur constat, virtutem, & honesarem Philos phi 'suisse summum illud bonum, quod omnem hominum felicitatem absolvit .& vitam beatam emcit . Omnis igitur quaestio in eo vertebatur- quid ste virtute, ριι honeste viυere ' & quaenam sit virtutis, seu honestatis ratio, ac definitio 3 Respondebant praelati Philosophi , summum bonum, finem illum verae s licitatis, id est, rationem, seu Virtutem , consstere in prudenti electione f) Π Stiom. O) Lib. 2. de fin. sh Ep.
eorum , quae nobis pνosunt, resectisne comm , quae nobis nocent a s STOBJEUS . ait: fuem ZENO ita ediadis ς convenienter naturae v vere, quod es secundum unam rationem, o concor
inde hoe i iam clarius vadens reddere, ita extulit o Vivere secundiam perit m estrum, quae natura eveniunt. DIOGENES pom rectam rationem, ac Iudicium in e mma γα secundum natur m sunt, elo mone, avi rejectione ponit. Idem .docet
ZENO suem dixit , xaturae convenienter vivere ς DIOGENES autem Nab. tonius) em esse, Hane recte ratiocinari,
dirigere in electione eorum, quin νatur conveniunt.
CLEMENS ALEXANDRINUS , idem testatur de CLEANTHE, ANTIPATRO. &ARCHIDEMO. ZE
NO STOICUS Mem censet, fecundum virtutem vivere . CL EA NTH ES,
eonvenienter naturae vivere, recta rati
ne , m ratiocinatione . quod in electione eoom , quae secundum naturam sunt, ρ Dum arbiιratur. ANTIPATER , eluxauditor, in iis, qua sunt seeundum naturam, assidue, o sine lapsu eligendis .aficiendis autem contrariis. ARCHIDEMUS, elisentem vivere ea, quα ρ- eundum naturam suns , maxima , o praecipua. CICERO si Stoicorum hanc sententiam esse , ait: Stoicis finis es consentire naturae, quod esse volunt e virtute , i. e. honeste vivere ' quod M. NE. isa
interpretantur , vivere cum intelligentia earum rerum , quae natura eveniunt , ella te ea, rejiciente eontraria. SEωNECA postquam unum bonum in
68쪽
virtute esse docuit, addit : quid eris Me virtus λ judicium vertim, , immo.
rum . Huis judicio consentaneum erit, .mn a, quae virtute conrracta sunt, σhona judicare, o inter se paria. PLUTARCHUS O quoque docet, SisIcos essentiam boni constituere in elactionerationabili iuxta naturam . EPICTETUS κ bonum hominis ponit in electione visorum. CICERO 3 Stoicis bonum definiri, ait, aut quod esset natura appetendum, aut quod prodesse , σκνquod juvaret & LAERTIUS , b rium communi re esse, quod utile , sive ipsum iseud, me ab eo diversum . S CRATES quoque summam esse s pientiam, diκit, bona , malaque disein.
Plenius sententiam Stoicorum exinplicat SENECA. b ovi enim secundum naturam sunt, ut Hebas. Fateor I atque deo etiams non expetam , petam ' Quidni , non quia bona sunt, sed quia secundum naturam sunt, quia bono a me judicio sumunt. Quod erit in iliis tune
honum ρ hoe unum e bene eligi.
Exemplo eri ΡLATONIS doctrina desumto id illustratuν apud APULEIUM de Philosoph. Corporum fruitatem,
ait, vires, indolentiam , ceteraque ejusmodi bona extranea, item ἀλίtias, quae fortuna commoda aeielmus , ea non yympliciter bona nuncupanda esse. Nam squis ea possidens usu se abdices, ea Mi
inutilia erunt I s quis autem eorum usum convertit ad malas artes, ea uti etiam noxiae videbuntur. Ergo bonum ex prindenti electione eorum, quae aut nocent, aut prosunt, dependet.
rite conformato ad aestimanda ea , quae deIectant, aut noeent, sequi, ait e , fa
cile apparebit, GROTIUΜ per jus
naturae laxitis nihil aliud intellexisse, quam summum bonum, cujus finis est honeste, i. e. e virtute visene . Unde GROTIUS nil nisi virtutum praecepta ad Me jus reseri, liberalitatem, nimiis rum , misericol iam , temperantiam , sertitudinem, constantiam, fidelitatem, gratiae relationem, reverentiam, pars moniam &c. df. XXI. Facile ex praemissis palmscit, GROTIUM non confundere diis sciplinam juris, & virtutis, sed eum curate admodum jus stricte sie dicturi quod foetati vocat) a disciplina mois rum quam jus naturae laxius vocat) dustinguere
Diserte enim ait, ex selo jure fociali
homines inter se obligari , non autem ex jure naturae laxiori, seu ex praeceptis Virtutum; neminem enim sibi jus in
alterius res, & actiones arrogare, ademque nec exigere ab alio ea. quae ab ejus voluntate dependent , posse . Ceterum in Deum committere eum, qui imperfecte agit, Deum inquam, qui minus per secte agentes poenis quoque afflicturus , obedientibus autem praemia aeterna trio
RENS. Postquam enim passim incuticavit, nullam inter homines concipi posse obligationem ex virtutum pra ceptis , admittit tamen obligationem intuitu Dei , ad eum effectum , ut negligentes a praemiis in futura vita distribuendis excludantur. Verba PΑ-RENTIS haec sunt : f Eis igitur ad
69쪽
virtutes quoque suo sensti obligamur, immen alia longe obligario jiaris, alia virtuistis .... Uis obligat dinis stiris est, quod . hii fit in xinra postesate , arbitrio ia obligatione minutis id arlitrii es, vis
meritis, ac Praemiis, quae virensitas deis bita sunt, carere possint . . . . Ibi primm mur noseris , hae saltem non acquir mus .... Neque credi debet, partim id esse, quoad virtutem impeliimus I enim. vero multo infelicius es, nibu mereri,
quam suo privari . Pauca , di caduca sunt, quae nos sunt , quibus privari possumus: multa , oe immensa , quae fummus isse praemiorum dispensator promeritorum ratione eo erre potes, i pro is ita bonitare eollatums es. Utrinque ergo in confesso est, neces.statem pugnare cum natura virtutum ,
quae in persectione animi consistit , adeoque voluntatem constantem , &perpetuam bene agendi supponit . Sane, SENECA quoque inculcat, desinere esse virtutem, se ex necessitate, obligatione fas e & merito Semator edixit : s omnia feceri=is , quae facere deberis , inutius estis seres e. Verum igitur est, neminem perfecte agere, nis ex libera voluntate, & pia
intentione agat; adeoque desinere esse Virtutem, quae ex obligatione si . At Verum quoque est, hominem, qui ne-pligit hos persectionum actus, privari allis si miis, quae ab ente perfectissimo singulis virtutum actibus sunt destinata. Atque hactenus obligationem inde oriri intuitu Dei, certum est. Hinc apparet, verum esse quod SE. NECA a ait, eum, qui ex necessitate .git, aliquando mereri posse. Illustra.
tur id exemplo justitiae. Quilibet enim
homo jus suum cuique tribuere tenetur; id necessitatis cst : neque hacte- ιθ de offie. lib. I.
nus meretur is, qui justitiae leges implet I id enim a praedone quoque fit, qui coactus rem domino restituit. Quoties autem homo id, quod lex praescribit, non metu poenae , sed amore iustitiae, pia intentione , & ex Constanisti , ac perpetua voluntate peragit , perfecte agit , & praemium sibi tuto promittere potest: non quia actu suum cuique tribuit, necessario enim id trubuere tenetur; sed quia ultro amo iustitiae tribuit.
formatiam ad aes anaeis ea, quis δε- Iectant, aut nocent , non esse verum Principiam viniatu- , nec perfecti
XXII. In praesenti sectione deis
monstrandum nobis erit, judicium recte ronformatiam ad aesimanda ea, quae delectant , aut nocent , non esse .ntem disciplinae moralis : & praecepta viriutum per necessariam consequentiam inde non inferri : sed persecti num normam ab alia causa, & ex alio principio sumi debere. XXIV. Quando enim I. de actibus virtutis quaerimus , & de pertactionum ratione, & origine, id ipsum
in quaestione est, cur quidam actus --gis judicio recte conformato conveniant λ cur homines illos actus prae aliis peragere debeant λ cur eligi masti debeant illi actus, qui iuxta adtimati nem judicii recte conismati voluptatem nobis afferunt , quam qui nocent Non autem principium virtutum esse potest, quod ab alia ratione pendet, quod aliam causam supponit,
70쪽
De Jure Naturae Iorori. ex Sc quod ipsum p ius probandum est . f. XXV. Sed 3cet. id quoque quaeritur, Poriam fit judicium recte eo ommatum , m quaenam n ea, quin perpe
pMo , ac constanter delectant, aut noeent 8Sane, quilibet homo suum judicium pro recte con malo habebit , nec imm rim , si alia regula non est ; nullum enim judicem habet, nisi judicium suum, quod is rite consermatum statuit. Hinc vindicta, quae vita jucundior ipsa est ,
scortatio , similesque actus , qui constanter, & perpetuo delectant, totidem homini voluptuoso erunt virtutes. Alia igitur norma esse debet, ex qua certo constet, quidnam rectum sit, quod judicium sequi debeat. XXVI. Sed 3c g. eertum est , multos esse actus, qui juxta aestimati nem judicii recte consermati homini nocent, & tamen summae sunt virtutes ;quo martyria referri possunt. XXVII. E eontrario A. multa
conveniunt judicio recte consormato , voluptatemque asserunt hominibus ; neque tamen sunt virtutes, sed actus mere indisserentes: ut edere, bibere, ambu
q. XXVIII. Sed&s. jus hoc naturae laxius non esse principium perse-etionis, vel inde probatur, quia GROTIUS quasdam saltem virtutes ad jus
natum laxius resert , nimirum , quae aliis hominibus utilitatem asserunt. Reliquas autem virtutes sub ejus desinitione non comprehendit; certissimo indicio, iudicium recte conformatum , ad aestimanda ea, quae delectant , Vel noeent, non esse senerale virtutum prin
XXIX. Denique & ε. quae,. quaeso, ratione judicium illud recte eo orismarum pro principio, pro regula , & εὶ Vid. sect. seq. 0 Cicero de ossic. I. Ita pro norma virtutum venditari potest ,
eum illud ex supposito GROTII h mines obliget , res detur , Deum nomesse λ In dissertatione prooemiali primis uberius demonstravi, nullum ius fine
superiore, adeoque nec ius naturae laxius fine Deo concipi possis , quae r tiones hic merito repetendae sunt; quibus accedit , quod verum fundamen. tum virtutum consistat in imitar ono perfectionum divinaram 8 : mitari autem homo non posset illas pers ti nes, si Deus non existeret; & cessante Deo, ejusque approbatione , nihil est, quod Deo placere possit. & nihil, quod
nominibus virtuosis 'mium , aut me cedem procurare Valeat. Neque evitare has ratione GRGTIUS potest supponendo , quod Deus
eonsequenter tales actus approbaverit , aut vetaverit. Nam in allegata disseristatione probavi, hoc modo Deum alis
ligari alii causae , & supponi , aliquid
esse extra Deum , quod humano generi legem dicere possit. IECTIO III.
De uuico, vero, ad Mato virtutum
principio, ejusque in vita eisui uitia
XXX. Superest, ut Vera principia doctrinae moralis exponamus , &sontem obligationis, quatenus ex Vi tute oritur, demonstremus.
Disceptatum fuit inter gentilium Philosophos, an virtus in re sit, vel saltem in opinione, i. e. an si aliqua disciplina virtutis 3 3 & an virili turn ratio naturalis dari possit λ Sane , BRUTUS virtutem non in re esse , sed opinione, moriens dixit ε . Hercu-G 1 Iis. c. I r. Uid. Hat. in Bruto.