장음표시 사용
101쪽
oppidulis, quae iaci cives alebant, scholas triviales constitu-' tas fuisse, docet mimonides, ad quas parens Iudaeus filium, ubi sextum, vel septimum, aetatis annum attigisset, adducere, ac magistro, certo pacto didactro, formandum tradere, te nebatur. Levitas etiam in urbibus, quae ipsis colendae datae, institutioni vacasse, dubio caret. De scholis & Academiis, Pag. 3o- quae post urbis eversionem floruerunt, nihil dicit. In Cap. III 34. disterit de QUI , qui non solum principatum tenebat in synedrio, verum etiam supremam in omnes Academias exerceis bat potestatem, & eminentissima fulgebat dignitate. Solus ille gradus Academicos conserebat, nec absque illius conse su quisquam ad honores Doctorales admittebatur. Ipsi, Aca- . demiam ingredienti, assurgebant omnes, nec ante locum capi bane, quam ipse tuitisset. Ubi Scripturam explicabat, verba interpreti in aurem insusurrabat, qui Ebraica dialecto Chaldaeo-34-38. Syra reddebat, quorsum alluditur mitb. X, a'. Proximus dignitate erat PN INP PI, cui pariter Academiam introeunti assurgebant. Reliqui dicti sunt qui postea Philosophos Graecos imitati, modestiae causa dicta 'ndiei maluerunt. De reliquis doctorum titulis, man ' Na & 'LHN, eorumque disserentia, Pr lixitatem ut evitaret, verba non facit. Nomina am, 'a , &38-4I. NI , a temporibus msielis demum in usu esse coeperunt. Sed pergit ad officia docentium & discentium. Ex illis quidam singulis Sabbatis, ut legem praelegerent & interpretarentur, evocabantur, solebant quoque in Academia cum praeside de sensu Seriptum &Talmudis disputare. Disputatio hunc in modum instituebatur. Qui dubium movebat, vel interrogabat, committebat id interpreti, & hic habitu & ore modesto de submisso deferebat ad praesdem, ab eodemque responsum ad 43, 42. interrogationem accipiebat. Discipuli dicebantur quia nomine etiam veniunt in N. T. p. IX, u, Luc. PI, ψo, item P a , tenerrimo enim amore ipsos doctores sui prosequebantur. Hi tempestive scholam accedere tenebantur,. quod non ibium ad corporis sanitatem tuendam, verum etiam ad vitana prorogandam, multum conducere iudicabatur. Docto-
102쪽
res Bis omnibus honoris titulis venerabantur, risdemque servitium praestare obstringebantur, ut, qui ipsis obniteretur, ipsi Deo restagari censeretur. Inde a temporibus Moses ad R. Gamalielem senem usque discipuli, coram doctoribus suis stantes, literis sunt operati, post sedere coeperunt, & quidem ita, ut omnes doctorem suis tueri possent oculis. Quod autem de se profitetur Paulus, se ad pedes Gamalielis enutritum fuisse, illud non tam respicere morem distipulorum, qui dicuntur humi sedisse, deiecti ad pedes doctorum, in altioribus cathedris sedentium, sed potius humilitatem ipsorum ac modestiam repraesentare, arbitratur Doctiss. Grestius; prouti olim tenuioris homines sortis, cum viros, in eminenti dignitate constitutos, compellarent, ad illorum pedes se devolvere sole-bant. Discentes tempore Christi stetisse, liquet ex Matio. M , Luc. II, mub. XIII, t. a. Aliquando colloquia &disceptationes multo cum servore tractabant, in quibus ubi nimio esservescebant calore, praeses flentium imponebat. Qui sapientiae & doctrinae invigilabat, is a tributis de vectigalibus, itemque servitiis publicis, v. c. munitionibus, excubiis, &hujus generis aliis muneribus, immunes erant. Equidem fatendum est, quae in hac Dissertatione prolata sitiit, ab aliis viris doctis , cummaxime Cel. Vitringa, fusus dissertata esse; iuvat tamen etiam subinde illa, quae prolixius ab abis sunt tractata, brevibus comprehensa legere dc repetere; addimus, quaedam tamen esse, quae Vitringa non aeque attigit, v. c. de disputandi apud Iudaeos ratione, distilictius aliquanto hic proposita.
EPISTOLA AD EMINENTISSIMUM ET RE- verendi mum ANGELUM MARIAM 2 IRINUM, qua de gestis Pauli III, Pontificis, cis Henrico VIII,
Avisae Rege. agitur Ous emendiatis ecclesDe Anglic
103쪽
so NOVA ACTA ERUDITORUM UNGIO, M. Theol. D. I Pr . Pal. Orae in Acad.
' Lipsiens. Lipsae, ex tabernis librariis Io. Godost. Dychii, 3747, 4.
Altera haec est Epistola, a doctissimo Autore ad Eminentisi
Patrem purpuratum Quirinum, de Paulo III, Pontifice Maximo, sed non super eodem argumento, perscripta. Initium Pag. 4. disserendi fit ab Epistola Eminentis . Uuirini, qua literis superioribus Summe Reverendi Autoris respondetur, asserunturque testimonia nonnulla , Pauli III vitam moresque comprobanistia. Sumit sibi haec Noster perlustranda, ita tamen, ut an. tea de eo, quod in capite causae versatur, Eminentissi Cases. dinalem moneat. Nulla enim fuerat concertatio inter ipsum,& dissentientem Iuirinum, de egregia mentis indole, anismique dotibus, quibus Paulus largissime instructus fuit; sed de eo quaestio agitabatur, num de sacrorum emendati ne ipse fuerit serio sollicitus. His positis, facile nervi incruduntur elogiorum, de Pontifice isto ab Em. Quirino prolato. rum, quorum curatiorem explorationem, amplioremque e cussionem, alii tempori reservandam Noster duxit. In praeis r. sentia ipsi lassicit, Ioannis Cafa, Laetari Bonamici, & P tri Aretini, nomina notare, & brevissimis beneficia honores. que ob oculos animosque lectorum ponere, quibus allecti illi fuerant, ut in laudes Pauli excurrerent, sibique sedulo caverent, ne ingrati animi notam incurrerent, si, quae vere'. gesta essent, cum posteris communicarent. 'Ad ea, quae ex Cardinalis Contarent epistolis Eminentissi Iuirinus proposuerat, docte respondetur, & utrumque argumentun , tum ad autoritatem Romanorum Pontificum, tum ad Iurecontatorum 33. circa illam opiniones, spectans, ex ipsis rei ecclesiasticae son-IS. tibus declaratur. Nec inter ea Liatherus noster sne defensi ne abit, a Contareno temere notatus, quas occasionem conscribendi libelli sui de captivitate Boblonica ecclesia inde 37. ab opinionibus Jureconsultorum strigosis arripuisset. Suam tamen Uenerabilis Autor Cantareno laudem non invidet, ideo
104쪽
MENfIS FEBRUARII A. MDCCXLVIII. Ot
ῆps decernendam, quod avaritiam, ambitionem, ceterasque pravas actiones, curiae Romanae ingenue professus fuerat. His r 8. xelictis, caput rei,hoc est, quae ab Henrico VIII in negotio sacrorum emendandorum gesta sunt, Noster aggreditur. Magnopere Em. uuirinus Pauli 'II praedicaverat prudentiam, erga Regem Angliae, immorigerum sedis Romanae filium, adhi-hitam. Expediendae hujus causae duo requiruntur momemia, quorum alterum Circa argumenta Em. Patris Purpurati refellenda, alterum circa ipsam reformationis sormam, ab
Henrica VIII institutam, occupatur. In utroque ita Nostervertatur, ut quivis facile videat, non tam ad polemicarum, quam historicarum, literarum classem hoc scribendi genus pertinere. Nora dissimulantur Henrici VIII vitia & sicinora uanus laudanda. Multa tamen inveniuntur in vita eius, de 9. quibus Anglia, inprimis quod ad sacrorum curam, plurimas gloriandi habeat rationes. Maximo repurgandi sacra ardebat desiderio; cuius rei Stridumus autor est locuple- insimus. Socias inde manus ad consciendum gravissimum hoc negoti um lubens offerebat, maximamque Henrici gratiam Lauerant inituri suillent, si ipsius & citharinae Hispanicae divortium suo 1inragio communire voluillent. Multi insin a . per Angliae oratores publice missi, Tum Luctero, Melaniistb aee, & aliis Saxoniae Theologis, colloquentes, nunquam Vero in doctrinis convenientes, huius rei fidem reddunt certi rent. Clandestina tamen a Pontificiis sparsa disiu;orum semina, aliaque impedimenta, unionem, Latiaranos inter Angliae socios susceptam, irritam reddebant. Turbida in- ai. ter haec tempora Pauli celebratur prudentia atque aequitas cerga Hem cum maxime conspicua. Hanc ut confirmaret Emistrinas, testimonio usus est D ni, Autoris laudatissimi. Demonstrare hic Noster studet, testimonium illud excitatum a minus in rem praesentem quadrare, ubi non de reliquis . iHenrisi vitiis &.virtutibus, sed de ipsius cura circa sacra, quaestio instituatur; nec Pontificis invidiam in Henricum oria as. ginem aliunde traxisse dicit, quam ex odio atque dissidio aliquo domestico, quo Pontificem o sedibus suis in Anglia de-Ma . iecerat
105쪽
Pag. 23. iecerat Henricus laudabili sane consilio. In huius itaque eis. sdii causam amplius inquirit Noster, &, quae ad temporast. ea spectant, literarum, gestarumque rerum, monumenta aia
fert , ex quibus natales & incrementa hujus rei plene cognosci queant. In divortium deitati Henrici, eiusque causas, altius inquiritur, de, quam praeclare hic egerit Rex Angliae, ostenditur, ut ex his omnibus diiudicari possit, quae tune 34. temporis ratio fuerit habita. Memoratu hie est dignissimum, dissensionem istam, de divortio Henrici ortam praecipuam sacrorum in Anglia emendandorum praebuisse musam, inopinatam qaidem de inexspectatam, sed saluberrimam. Multa
praeterea Occurrunt in hoc campo rerum momenta, quae attentionem merentur, & providentiam divinam mire testatam fi 3 s. eiunt. Quid vero amplius fiebat inter harum contentionum semina 3 Denegabat Henricus Pontifici obsequium; leges de instituendis sacris purioribus ferebat; Ecclesiae Anglicanae summum in se suscipiebat regimen, summamque potesta-36. tem. Qua in causa nihil est, quod culpandum videatur. 38. Interseruntur hic capita quaedam, libertatem ecclesiae An--. glicanae antiquioris non parum illustrantia. Pauli III m de ratio in subsidium vocatur, ut prudentia atque integritas ipsius in revocando Henrico dilucidius appareat. Eminet vera 4a. ista, judice Em. uirino, in sero promulganda in Regem Henn
eum VIII execratione, quam vocant Bannum ecclesiasticum. Ratio vero huius lenitatis in promtu est. Facile enim praevidebat Paulas, fulmina sua vana atque irrita esse futura, hinc, commodam potius esse eXspectandam occasionem, puta-43 hat, qua concordia inter ipsum de Isenricam restitueretur. Sucis
cedit nunc de Pauli sapientia, in hoc negotio adhibita, tractatio Conspicua haec redditur ex variis atque molestis Poli Patris pumpurati modo in Angliam, modo in Hispaniam de Galliam, sula 43. ptis lagationibus. Hoc licet Pauli III institutum reprehende
dum non esset, eventu tamen prospero consita omnia suerunt destituta, cum .morbo inveterato frustra medicina pararetur.
Nis, peccaste in eo Paulum, forsitan quispiam dixerit, quod 46. Pota usus fuerit in Anglia oratore publico, cuius liber de -
106쪽
MENSIS FEBRUARII A. MDCCXLVII. us
iate erat asica varias in Anglia iam excitaverat murmurationes, licet pub iei iuris nondum, factus esset, ut adeo ipsi minus tutus illic videretur manendi locus. Ipse tamen Poti- Pag. 4 T. tifex sapienter omnino egit in eo, quod Poli librum, nimis acri calamo Conscriptum, opprimendum curaverit. Poti 48. vero in Galliam & Hispaniam legatio excusationem plane nul-ilam habet, eo quippe directa, ut Pauli consilia de debellando Henrico VIII, a Carolo V & Franciso I, Rege Galliae, fir- SP.ma redderemur, & prosperum laccessum nanciscerentur; quae omnia ab Autore nostro ita exponuntur, ut nullus facile dubitationi relinquatur locus. Contenderat Em. uuirinus, Regem
Galliae omnem Pauli m causam in se defendendam suscepisse, sed, quam seustra haec dicta fuerint, facile apparet ex ipsis Pin literis, hae de re ad Pontificem perscriptis, & a Quirino
editis. Confirmatur hoc quoque ex aliis virorum celeberri- a. morum in Gallia literis, quorum autoritati fides temere non est abroganda. His omnibus vero seustra tentatis remediis ad revocanduR Henrisum ad concordiam, cum curia Romana ineundam, ad ipsum anathema, tanquam ad anchoram saeram, Pontifex profugit. Nihil attinet hic plura comme- , Sy. morare de atrocioribus Henrici facinoribus, quorum de causa in ius vocabatur a Pontifice. Nec nostrum est, s 6. palliare Henrici crimina. In utramque tamen partem
hic disputari potest; sque recte causam rerum ponderare velimus, Henricus, quod inprimis aegre ferebant Pontificii, iuste egit in hominibus quibusdam neci tradendis ob denega- . tam iurisiurandi fidem. Quicquid tamen hujus rei se, in quius certe Paulus egit, in Henrico nulla probabili de ea se excommunicando, in civibus ipsus sollicitandis, de prole s T. eius a spe regni herciscundi excludenda. Irrita tamen haec sutamina in Henricum mittebantur. Alterum moliens tractatio- 58. nis argumentum Noster, primordia emendationis sacrorum in
Anglia quaeri, docet, in motu isto salutari, Lutherum inter &Pontificem excitato. Ipse Henricus primis statim temporibus huic negotio se immiscuit, & cum Luthero per literas disp. s
lavit, licet non abnuat Noster, multas in his rebus Philippo,
107쪽
Marchioni Hassiae, quin imo plurimis, esse deserendas paries. Maximi tamen interfuit Regis Angliae, ut sacra repurgarentur,& iugum Pontificium excuteretur, id quod doctissimi viri saepe multumque evictum dederunt. in aggrediendo vero opere isto dissicillimo circumspecte Regi erat agendum, ut non solum sacra emendarentur, sed emendatio etiam firma atque inconcussa redderetur. Hinc iurisiurandi religione obis stringebat cives, ut summam Principis potestatem in rebus externis, ad religionem spectantibus, agnoscerent; publicae prohibebat. & edicto cavebat, ne denarius Petri, vulgo ita dictus, sedi Romanae amplius expendcretur; Annatas, antea curiae Romanae oblatas, rescidit; desidiosos monachos mona steriis partim expulit, partim ad labores adstrinxit; monasteria alia destruxit, alia usui publico addixit, ope que ibi corrases aerario publico vindicavit. In doctrinis fidei crassas ignorantiae nebulas dispellendas, Scriptu ram sacram puriori restituendam nitori, atque in linguam Anglicanam transserendam, curavit. Eandem laudatissiamus Henricus operam adhibuit in libris eeclesiasticis convificiendis, ut sacra commodius in lingua vernacula fieri poΩsent. Rationem etiam articulorum fidei habuit. Quid circa eos immutatum suerit, quoad Pontificiorum inprimis doctrinas, di quae praeterea notatu in confessione fidei Anglicana digna exstent, calcem libelli nostri premunt, ut i dicatu fiat haud dissicile, Henricum ita emendasse doctrinam oultumque publicum in coetu ianct ri, ut laude etiamst melanda ipsius opera, & verbo divino consentanea repurogatio haec nominanda. Coronidis loco Summe Venerabili Autori placuit, nonnulla addere de meritis Henrici in Luth ranum coetum. Reseruntur huc potissimum ipsius legationes ad Lutheranorum conventus, nec non libelli, publice emissi ad verius Mantuanum Vincentinum Concilium. Quae omnia satis docent, quam serio de omendandis sacris Henricus semper
cogitaverit. Haec sunt, quae ex his doctissime perscriptis literis cum Leopribus nostris communicanda dunimus, certo confisi,
108쪽
ξ . MENSIS FEBRUARII A. MDCCXLVIII. 9s
sore, ut iidem Autori nostro pro erantiatis hisce laboribus, quibus in ecclesiae emolumentum, & in rei publicae literariae insienes fructus, praeclare est defunctus, publicas solennesque
.IO ALBERTI FABRICII, Sy THEOL. D.
es Pros Pist. Bibliotheca Latina medite infimae aetatis. Volumen sextum. P. Z. Liber XVII, XVIII,
XIX, XX, cs XXI, quos pos fata Viri summi addidit cΗRISTIANIS SCHOETTGENI S. AGeedit COELII SEDULII Carmen de verbi in
Hamburgi, sumtu Ioannis Caroli Bolin , I 46, 8. Alph. a plag. I 3. Celeberrimus continuatae Bibliothecae GH clavae Autor prat-ciarum hoc negotium suscepit autoritate suasuque M. Chri ophori & Christiani Messiorum. Omne scriptorum genus, quod a Fabricio adhibitum videbat, consuluit, rerum tuarum fidelissime satagens. Hoc magis laudandus, quod simillimum. Fa/riciano dedit opus, neque tamen nisi paucas beati Viri lche- . das, a Celeberrimo eiusdem genero, Mimaro, cum ipso commu- nicatas, in manibus habuit. Primos inter sunt, de quibus hic agitur, scriptores Polemius Silvius Bolgandus; Mcco Polentonus, de quo tanto brevior esse potuit, quanto susior atque accur lior olim in singulari Dissertatione fuit Cel. Dppius noster eius filius, maeesus Polentonus; mninus Possiciatis Melier,u- Aius; Pobdorus Vergilius, Urbinas; Petrus Pomponatius, de Cuius vita evolvi merent ut Νiceronus in Commentariis T. XXV, Baetius in Lexico, & M. Grilis, Olearius in peculiari Diss Jenae -Α. 17 9 edita; Io. μ. Pontanux, Caeretanus ex agro Spolet no, qui, A. r 426 natus, Ioviani nomen ex more illorum temporum Neapoli assumsit, ubi apud Ferdinandum I Regem gra-
109쪽
tia multum valuit, cui primum a secretis fuit, post filii Alpissi inspector, deinde vero a secretis, Obiit A. aso 3,
aetatis II; Ponticus Virunius; Porcinus, vel Porcessius; PONebeius Salvaticus; Pothor, Pransitivus; Primosius; Prisciat-
; Prosper Aquitanicus. Quid autem p Quasi vero huiusmodi de indice facile dari excerpta pollent; aut sufficerent lectoribus nuda nomina, quae quidem huius aetatis omnia ipsemet ibi se reperturum haud temere arbitrabitur; aut tandem crederemus, ullum fore literariae Historiae studiosum, quin ipsum illum librum, quem nominasse & commendasse sufficit, supella stili addat suae 3 Quae
cum ita sint, sola Cel. Schingemi observatio praevia commemoranda adhuc videtur, quae Sedulii Carmen, ex MSto Codice Corbeiensi, ante annos nongentos exarato, desumtum, nobis describit. Memorat ibi, ex quo Codice δε- ' Oenei librum in Genesin eruerit, in eodem exstare sine ullo Autoris nomine SeduliI, Presbyteri Scoti, operis paschalis Librum I, cui tanquam pars eiusdem, nulla 4nterposita distinctione, nulla divisone, nulloque titulo, praemittatur illud de verbo carnem induto poema. Id cum singulari studio perlegisset, eundem in priore & sequente lucubratione stilum animadvertit, nihilque incommodi vidit, si uni eidemque Autori, nempe Sedulio, laborem utrumque attri-hueret. Inprimis dum ipse Sedulius iudicium confirmavit statim initio carminis, quo paschale opus Theodosio Augusto dedicatum fuit. Unde patet, Sedulium in opere paschali VirgilFum Poetam imitari, eiusque locutiones divino adaptare sensui sibi proposuisse. Id autem in cammine, quod hic legitur, sic etiam fuit observatum, ut vix sit versus aliquis, qui Virgiatum non reserat. Unde di singulos Virgilii versus, a Sedatio expretas , subiiciendos curavit Cl. Editor. Ex iisdem patebit, centonem fere Metilianum dici posse illud ipsum recens nobiscum communicatum Poema.
mi r hujus Mengis lin. o quod orationis pro oratiiser testina id vitio sinum operarum scito.
110쪽
Calendis Martis Anno MDCCXLVIII.
NIMISMATA AEREA SELECTIORA MAXIMI
moduli e Musio Pisano, olim Corrario.
Venetiis, apud Io. Bapt. Albritium, Hieronymi filium. sine indicio anni, fol. mai. Constat Tabb. aen. 92.
NUMISMATA AEREA SELECTIORA MA-ximi moduli e Mufio Pisano, olim Corrario, Commentarii. In Monasterio Benedictino-Casinate S. Iacobi Pontidae agri Bergomatis, apud Ioannem Santinum, sumtibus Societatis, IT4o, fol. mai. Alph. a plag. 18.
IN NUMISMATA AEREA SELECTIORA MA-ximi moduli e Museo Pisano, olim Corrario, . Animadversiones. .. Tomi uIn Monasterio Benedictino - Casinate S. Iacobi Pontidae agri Bergomatis, apud Io. Santinum, sumtibus Societatis, T4r & I744, fol. mai. m. I Alph. 3 plag. s, Tom. II Alph. 3 Plag. 3.