장음표시 사용
201쪽
xe si pro Σ statuatur Valor xx φ aequatio ad octa vum gradum est adscensura. Ad curvas ergo Problemati satis faciemes cognoscendas Praestabit, utramque coordinatam x &ν per functiones eiusdem Variabilis u eXprimere, quam eliminando a aequationem rationalem inter coordinatas x & ν eruete, quae nullum alium habere potest usum, nisi quod ostendat, ad quemnam linearum ordinem curva inventa per
T us II. Ex Bibliotheca Fordaniama edidit D. LUDO VICUS UMIUS
Lipsiae, impensis Jo. Frid. Gleditschii I743, 4. Alph. r Plag. I Continet hic Tomus Epistolas CLXVIII celeberrimi quoniadam, nunc desideratissimi, Hamburgensium Theologi, M. Christam. Mosi, limatissimas utique ac dignissimas lectu. His mantissae loco, & ad primum ramum supplendum, adjunguntur Theopbist Sigef. Boeri Epistolae quatuor , una λα subneri, Pauli Gn. I sius se una, una Bernardi metii, Caroli Seboasi sola Germanica, Guillelmi Im lani, pariter singularis,
202쪽
. adeo numeroi bus generarim Est M CLXXVII, quibus rerum atque scriptorum utilissimus index subiungitur. O ruimur cumulo rerum notatu dignitanarum, isto quae in T ins reperiuntur. Inde vel nonnihil per lancem saturam sp eiminum loco, A ad ordinem Epistolarum, proponemus. In Epiuola III grammatica est observatio de litera q, a Romanis non alio, quam τῶ h sono pronuntiata, quod praeter alio mussurum Tu Orthogr. pag. V extra controversiam posuisse, putat immortalia Messius; vix tamen adduci potest, ut credat, ex veterum meute M q secundum interiorem naturam prursus cum k comparatum fuisse. Existimat potius eum Malii fio, literam ρ recentiori aetate ad reliquas alph heti literas accessisse, natam scilicet ex εν, de quo disputat T. I Oper. ρου. Malgasius, Gata eri sententiae simul ac surgens. Noster, ita ni statuamus, haud videt, quis τοῦ qiuerit usus. Epistola VIII nonnullae lacophronis ex tribus Codicibus lectiones asseruntur, ut antea Ep. VI Aprilanii ad Epistolas nonnihil observatum, ibidemque ασἡν adverbia- Iiter per omnino praesertim expositum fuisse, vidimus. Est stola XXXI laudat . messus designationem Grammaticorum Ebraeorum, quam, ab Meraia Iudaeo compositam. & ex Co diee Bibliothecae oratorii Parisiensis descriptam, eum, Ungera, a Rabbinicis literis commendato, communicaverat is Lon , illeque miserat Nostro, qui simul illud exemplum hoe sibi gratius accidisse profitetur, quod isto indice olim in Hsoria Dexie. Hebraic. usus fuerit beneficio Historiae critieae V. T. Rio Simonii, cuius tamen diligentiam tunc aliquoties, hoc a tem exemplum adeptus, multo magis, desideret. Ibidem agitur de Dissertatione Lacrariana, qua Phis. Massonii de limgua Sinensi lententiam consutarat; qui exemplo misit a reptus, fuisse putatur, multum in extrema huic linguae antia
quitate vindicanda desudantis. Di is XLIII, A. iris scripta, Britanas Epistolas se cum voluptate legisse, Molpus proinfitetur, simulque, a Meroetis eum de Leone Iudaeo quaedam didicisse, commemorat. Diu. LV Tereassenii librum Gallicum de Homeri Iliade, nondum visum, vehementer legere N. Hi Aa gestit; Pag. 6.
203쪽
restit; cum, quae in Diario Hagensi exeerpta exstant, mirum sibi quantum piamerint; simulque, quod & sequenti facit, Pag. I 33. de Arpis non proletaria narrat. Epist. LXXI, se legisse, ait, Olmi Rudbeckii Dissinationem de usu cinguae Gothica in em plicandis difficilioribus Seriptu facrae Deis, fateturque, in fgnem variae doctrinae atque inprimis linguarum notitiam ab Autore probari, neque infeliciter Philippi Massint etymologias
vocum Hebraearum, ex Sinica lingua, obtorto quasi collo, 136. surreptas, profligari ab eo, ac Sinensbus remitti. Id vero cogia tando non assequitur Mosus, qui fieri potuerit, ut Sinensibus illis originibus semper Gothicas substitueret, nisi forte Misis num labore, cogitata sua vicissim confutandi, eadem opera m. herare voluerit. Certissime enim persuasus est, notationes mssonianas eandem veri speciem, quam Rudbeeliana praer6 r. se ferre unquam possunt, lectori probaturas esse. uis.' . t LXXXVII, se, scribit, accepisse Barrisset illa Carmina Hispanica, . ii di quidem exemplum Lacroziano plenius, tum narratione quadam de Poetis di scriptoribus Hispanis, tum aliis quibusdam non contemnendis, di funebribus maximam Partem, carmini-1 8. hus. Eris. a Bernardini Baldi Fabulas, ex prosa oratione carmine redditas, sub titulo : Cento solog/i di Monsignor Be sardino Baldi, Abate in Guasasta, portati in versi da Giovanni Mario Cresimbent, Romae A. IToa,ra, editas, tanquam non in-247. concinnas laudat. Diff. m fragmenta di elogia Sanoas indice longiori pereensee, de quibus publicandis in seque tibus pariter agit.' Pluribus autem verbis agitur passim de Libanii Epistolis, a Molpo versis, expositis, publicatis. quibus quantum opem ac diligentiae impensum suerit, n stire arbitratur neminem. Sed non illae solae sunt o eupationes Molpame, lucem quae indidem accipiunt. Praecia a vitae, ab eo actae, momenta hinc poterunt illustrari; u licet non si diffitendum, nonnihil forsitan esse, in amici num quod effuderit passim, quod certe vivus publicari noluisset. Sed habemus quoque, cur Appendicem uno saltem obtutu consideremus. Eminet hic, quae vel sola nos m
a II. ratur, in Ba rianis Epistola CLXXI. Agit illa de migrati
204쪽
atibus gentium, ae de literis Prussorum aliorumque. Literis antiquitus quidquam consignatum fuisse, non credit Ba rvt. Ceterum, habuisse Prussos literas, & a Getis aceepisse, Grinis memorat, immo etiam exemplum earum ex idoli scuto &vexillo nobis reliquit, in quibus ut illum minime nos deci- Pere voluisse credatur, aetas, qua vixit, postulat. Easdem LM' Pag. a 78. . cas David paulo aliter exaravit in opere MSto, unde adduxit atque effinxit Noster figuras, repetitione sorsitan ista non im dignas. Non ita illas primo adspectu Runis septentrionalibus eonvenire iudicavit, sicut deinde, cum, quae Ge. Hiquefius di. Gaus Mormius evulgarunt, monumenta contulisset accuratius. Interim, si quis Asomense monumentum, A. Ia 3 a Valdemaran victori positum, inspiciat, illae quidem literae cum Codicis argentes scriptura,& cum Runis sistorum, a Imramo editorum, quin & eum Istandicis Runis, quas Aregrinus Ionas in Crym ma ex popularis cujusdam scripto, A. Iar 6 exarato, edidit, concordant, at a paulo ante nominatis Prusicis characteribus immane quantum discrepant; quibuscum magis consentiunt, quo antiquiora sunt, monumenta. Fusius id persequimem erus; sed, ne taedio sit Lectoribus longior nostra recensio, abrumpimus filum. . -
nensis, Uber de emendatione intel Evi humani, in duas Partes duesitu, veram operationum omiwn inte lectus theoriam, tum earundem directis 'nem, solide Hysserens. .
Ursint, typis Christiani Starkii, prostat apud Autorem, IT47, 4. Alph. 4 plag. a . a ripas Me sine eximium de Autoris solida cum in Phil sophia antiquiori, tum recentiori, doctrina luculenter
testatur. Prouti e re visum, nunc antiquiorum, nunc rece
tiorum, Philosophorum sequitur placita, nee profecto sine d lectu. Ea, quae sunt multis pressa dissicultatibus, acute inquiruntur, novae saepius animadversiones adduntur, &, quae Aa a
205쪽
veritati sunt congrua, non multitudine, sed vi, argumento metorroborantur. Nec Meco, uti perquam multis hodie moris est, recentioris Philosephiae Mossana praecepta arripit impetu, sed, praemisso examine, ea solum tradit, quae ad veritatem proxime uecedunt. Multis in locis dogmataidilucidius exponuntur, &novis stataliuntur argumentandi modis. Hinc non sine ratione lieet suspicari, fore, ut di alii Romanae ecclesiae addi-Hi ad propagandam veritatem idem essiciant, de hunc de s
lidiori doctrina bene meritum virum in limitibus Philosophiae
filatandis sectenrur. . - . . . . ....
. Libri huius, in duas Panes digesti, prior de ideis & που-
rationibus mentis circa resὲ posteriis de emendatione inter-lestiis humani, praeeipit. In miori Parte Cap. r ω a idearum nostrarum origo & natura considerantur, ubi Autor in climent de origine idearum argumento, illorum tequitur sententiam, qui eandem a sensibus reperinit. Exquisita sane profert pro hae evincenda tuearum origine argumenta; ita, ut Platonis
doctrina, illorumque, qui ipsum sunt secuti, sententia de
origine notionum per modum reminiscentiae, hoc ipso e plodatur. Cum vero rerum existentium aliae sint materiales, uti corpora, aliae immateriales, uti spiritus, ideas rerum comporearum a sensoriis externis, spirituum vero ideas sensu i timo, & ad exemplum nostri, formari, docet. Nec minus in hoc argumento de determinando vocabuli sensus signifiearumie llieitus. Ex Aristotelicorum enim sententia, cum nunc aliquid in corpore, nune aliquid in isto subiecto intelligente, quod animum vocamus, denotetέ multae ex hac amia
higuitate exortae sunt logomachiae. Nec prosecto unum idemque, reserendo hoc senius vocabulum ad corpus, intelligitur; nunc enim ipsas in organis sensioriis indicat speetes impressas, i une m mis ad cerebrum usque continuatos. illarumque specietis iram varias in eodem Tepraesentationes, significat; mde voe hula sensus communis, phantasiae, memoriae sensualis, sunt orta. Ut itaque hae evitentur vocabulorum disceptationes, sen-gis in rigore resertur ad animam, unde sensatio Autori nostro hihil allud est, quam conscientia eorum, quae menti ut rique
206쪽
versantur. Hac vero ratione ea, quae menti nostrae insunt, sollicite distinguuntur a Partibus corporis, quas organa sensoria cum ipso lium his vocare. p. II naturam idearum eXponit, qua cognita, illarum variae mois indificationes, uti memoria, imaginatio, ingenium, abstractio, &c. simul exispenduntur, in quibus reliquarum omnium idearum abstractarum & unia versalium fundamentum est quaerendum. Hac occasone variae moventur quaestiones , uti , an ideae solum in corpore, mente vero solaidearum conscientia; quaenam vocabuli ideae formalis ratio; &e. Cap. III ad rerum, quarum ideas habemus, varietatem progreditur, &, cum in mundo Causarum & effectuum, mediorum & finium, de tur series, quae mirum in modum Variant, hae rerum varietates considerantur,& in sitas classes rediguntur. Ex hoc vero rerum discrimine oriuntur variae cognitionis humanae spectes. Hine primo totam universalium doctrinam , quae in rerum si ularium conditione fundatur,dilucide exponit, &, in his formandis ple. raque arbitrio nostro relinqui, recte statuit, uti contra in nuda indivi. duorum repraesentatione adest necessitas, qua omnes illorum determin tiones simul cogitare adigimur. Hanc generum 4e specierum theoriam
sequitur distinctio humanae cognitionis generalis, qua in historicam, ph, lolophicam, & mathematicam, dirimi solet, ubi smul conceptum Phulosophiae, quod sit scientia possibilitatis rerum, investigat & approbat. Nec enim opus est ad rerum existentiam semper respicere; sussi- . cit, si, a nobis, sub certis quibusdam conditionibus positis,hos, nec alios,
effectus produci posse, evidenter cognoscatur. In reliquis prima Partis Capitibus totius Logices finem, nempe veritatem, considerat, inquirendo, quaenam istius genuina sint criteria, nee non ideas substantiarum & modorum & relationum acute explicat, quibus denique doctrina de vocibus, earumque usu, subjungitur. Pars II in quatuor dirimitur Sectiones. Harum prima de modo a quirendi ideas rerum claras, distinctas, adaequbias, ope sensationis, reflexionis, &c. hoc est, immediatae cognitionis, agit. Hinc, quoniam duplex datur cognitio, a priori & posteriori, Cap. XII de experientia, dc sequentibus de definitionibus & divisionibus, abunde disserit. Non pauca, eaqtie eximia, hic deprehenduntur,.quae in aliis hujus generis Ebris plane sunt praetermiss, AD ID II de Iudicio di Propositionibus exponit, unI Varia, emae ad emendationem intellectus nostri spectant, occurrunt. Prin
207쪽
missa enim de natura, obiecto, motivis, iudicii, tum immediati, tum me diati, doctrina, prie iudicia, intellectui nostro noxia, eaque, quae oriuntur a voluntate nostra, fusius recenset, & denique de propositionum . tura, & generalioribus ipsarum distinctionibus, disserit. Sin. III contemplatur varias argumentandi species. Incipit smplieioribus, & progreditur ad magis composta. Hinc primo expliacat consequentias, quae dicuntur immediatae, cum quibus Cap. sequentibus coniungit Syllogismorum doctrinam, & alios ratiocinandi modos, ueniaque de sophismatibus, di locis logicis, disserit. . . Sectione IV methodus meditandi & probandi in genere & specie traditur, ita, ut Cap. XXV ratiocinium compositum, sive continuatue, tum intra mentem protractum, tum Verbis expressum, explicetur. Huie succedit methodus probandi indirecta, cui Cap. sequentibus a iungitur methodus arguendi Socratica, doctrina de demonstratione &scientiis, methodi dis tandi, refutandi, defendendi, di denique methodus in doeendis diversis disciplinis adhibenda. Ex animo precamur, ut Deus nostri Autoris vitam & vires conse vel, ut hoe tam laudabile propositum feliciter possit perficere, & orbis literatus, hoc opere delectatus, eandem ex reliquis Philosophiae Partihus capiat voluptatem, quas Benedictinus noster moliri se, verbis non obis sturis significavit. .
DE PARALLAXI FIXARUM ANNUA ET RECTAE
sensionibus, quom post Raemerum cI Parentem ex propriis ob mvationibus demonstrat CHRISTIANUS HORRE BOMIUS, in Universitate muniens Asron.
Ferali, quod Havnia passa est, incendio consumis observatorio, obse
vationibusque triginta octo annorum destructis, prae taedici Cel. Daniae observator, Petr. Horreboustius, Astronomiae fere nuntium misit. Eius tamen taedio excitati duo filii, Gristianus & Andreas, observatorium, quamprimum per iniqua fata licuit, A. II 4 I in turri Astronomica instruxerunt. Eos parens sibi ipsis ὀc stenuis eorum conatibus permisit, iamque horum laborum fructus maior natu exhibet. Haec ex parenistis Praefatione, qui simul aberrationes, Braduis detectas, ope An elasium, quas vocat, explicare se monet, qua de re proxime Actis Havsiensibus Tractatum se inserturum, promittit.
208쪽
Ipsus operis Caput praeliminare de satis systematis terrae motae, sevoque seriptionis, trami, historiamque eius sententiae inde a misi ora temporibus repetit. Manserim, qui contra parallaxin orbis annui ex instituto scripsisse videri voluit, id saltem ea ex cause fecisse, quod veram animi sententiam profiteri non ausus fuerit, pater & filius co tendunt. Secundum Caput de methodo sensibilitatem orbis annul servandi agit. Scilicet, si diameter orbis annui ad sphaeram fixarum sensibilem rationem habeat, pro diverso terrae positu phaenomena ortu tur in fixis, stationibus retrogradationibusque Planetarum, quas tam apte ex motu annuo Costernicani explicant, non dissimilia. Haec qualia sint, ex Mnmiti & Manfredii de hoc negotio scriptis Autor enumerat , deinde Hoc ii, Fumsteaei, aliorumque, pro parallaxi investigandanisceptos labores recensens, lapsum Daulaeis Gregorii corrigit, qui ex nutatione axis telluris aberrationem stellae polaris explicare conatus me. Locus Gregorii est EI. A . Lib. III m. 11 Schol. Monstrat vero Autor, aberrationem declinationiΑ ex hac nutatione axis telluris riundam, . non cadere in stellas, quae in & circa colurum solstitiorum versantur, cum deelinationes stellae polaris sensibilites differre inobservatione Hampeini non possint, ipsa poli aberratione, unde dissi
rentia illarum oriri debet, non nai paucorum secundorum existente. Missis vero illis, qui per declinationes parallaxin investigare satege runt, quorum conatus quam laboriosi & lubrici sint, Manfredii & Ra meri testimonio monstrat, ad idem rectascensionum ope invenie dum progreditur, quae meri methodus est, ejusque praestantiam exponit. Nam, quod Casino aecidisse Gregorius refert, ut unicam stellam in duas abeuntem viderit, id nunquam sibi contigisse Autor fatetur. Capite tertio observatorium Autor describit, & cautiones in Observando adhibitas. Usus est rota meridiana, alioque apparatu, in Basi Asir nomia parentis descripto, horologiisque satis exactis. Instrumenta ut semper immota manerent, .mma cura adhibita fuit, ita quidem, ut vitra rubi, quae per biennium, quo hisce observationibus operam dede-mine, sordes aliquas contraxerant, mundare ausi suerint. Fixas observandas elegerunt, capellam, geminorum pedem lucidum, Sirium, caput Draconis, & lucidam Lyrae, quibus, postea iunxerunt Orionisi humerum dextrum, & pedem snistrum. Has fixas aliis praetulere, quia cerni adhue possimi, nubeculis fixas alias minores tegentibus, nec non quod, si qua parallaxis percipi potest, in his, quae, quod maiores appareant, Propiores nobis esse non sine ratione censentur, quaerenda videtur. Denique fixas
adeo .diversia declinationes habentes elegerunt, ut, si accideret, ut quaedam
209쪽
dam ob mutatum instru menti stum parali in mentirentur, id tamen omnibus non contingeret. AEquinoctiorum vero rempus observationibus
his commodissimum sumsere, quia parallaxis observanda est, oum stella in quadraturis cum sole sunt, id est, sexta hora ante, vel post, meridiem culminat,quo sit, ut nimium solis lumen stellas aetti vis mensibus vel proris
reddat inconspicuas, vel illarum splendorem minuat, praeterea, cum caloria frigus serrum expandendo,Vel contrahendo, instrumentorum exacti is dinem turbent,tempora aequinoctiorum, quibus moderatus maxime est culor, reliquis praestant; his etiam temporibus aberratio, ex nutatione axis telluris oriunda, si qua est,observati es non turbati Meridianum instruis menti,etsi non satis accuratus sit,dummodo instrumentum eodem modo
unci anni tempore atque altero aberret, observationes incertas non redis
dere, ostendit. Ipsas observationes Caput quartum enumerat, A. reto tir 743 circa utrimque aequinoctia habitas. Earum maior est numerus, quam ut omnes hic poni possint,paucas autem a reliquis avellere, nullius foret utilitatis. Quare & hoc Caput sequens, quo illas examinat, praeterisimus. Sextum Caput ipsam parallaXin actu exhiber, quam quidem non ex omnibus observationibus eandem deprehendit, quia paucorum tertio rum error in singulis observationibus potest in parallaxes, quarum sin gulae ex quatuor observationibus colliguntur, errorem satis sensbilem imducere. Parallaxes varias binae tabellae recensent, inter quas medium s mendo, duo secunda pro duplo parallaxeos orbis annui circiter reperie Cum institutum non si, parallaxeos quantitatem exacte investigare, sed existentiam ejus. ostendere, liceφ Autori parallaxi tr omnium fixarum ecpialem ponere, etsi hoc nec si, nec, si esset, apparere debeat, aberis ratio enim stellae in rectascensionem magis sensibilis est in stella polo vicina, quam in stella aequatori vicina. Summa vero circumspectione, ani nioque non praeoccupato, Observationes esse peractas, inde constat, quia
Autor, Perili. Messum in Eum. Auron. secutus,olim ipse de parallari dubitavit. Septimum Caput ostendit,tria vitia, in Basi Auronomiae enumerata. parallelismum, inclinationem, & declinationem, sim secundum paria, sive omnia terna coniuncta fuerint, parallaxin mentiri non potuisse. Oct vum Caput ex observationibus, ab administro Astronomico, Nicomo Gua instro, factis, parallaxin colligit. Cum parallaxis duarum quarumeunque fixarum adeo parva sit; facile patere asserit Autor, cur exteri, qui me thodo & instrumentis Rameri uti noluerunt, eam non fuerint assecuti. Sed, Suecos, quia B. Andr. Cesus in observatorio Upsaliensi instrume tum R eri domesticum erexit, idem reperturos, spera
210쪽
Calendis Aprilis Α- MDCCXL VIII.
3CRIPTORES RERUM HUNGARICARUM Vrtores s gemini. partim primum e tenebris eruti, par tim antehac quidem editi, num vero ex mae Codd. rami rus estionibus Bibliothecae Augustis Vindobonensis at innumeras mendis vinduari, plurimis varian-ribus lectionibus, s necessariis hinc inde quibusdam notis, ligustrari, partim etiam ad nostra inque tempora continuati, multisque in locis auctiores redditi, amtiquissimis demum icunculis exornati, s eum in duas a Praefatione MATIBIAE BELII, nee non instru-Einum rerum verborumque Indice, in nitissis iam hane
Lipsae, impensis Io. Pauli Daus, Bibliopolae Vindobonensis, 374s ω 3746, fol. mai.
atis constat, quam fructuosam, patriaeque suae decoram. praestent operam ii, qui Scriptores nationis suae historicos, in unum corpus collectos, in publicam lucem edunt, ut historiae rerumque gestarum cupidi habeant. unde documenta capere possint, quid imitentur, quid vi-