장음표시 사용
451쪽
432 NOV. AUT, ERUD. MENS. IUL. A. MDCCXLVIII
jus attemperandum sit alteri. Neque autem, ut ceteri faciund corpus inenti jubet obedire, sed potius quia corporea natura potentior sit rationali,) honestatem instinctui naturae subjicit. Naturales enitia leges, proseetas ex universis ainbitu hujus iminensitatis, quae ipsum etiam involvit S seeum rapit hominem , anteponendas esse iis, quas natura solis hominibus proprias esse voluit. Instinctutquippe, eum a Deo sint, omnium bonorum Dadalo, prosecti, malos esse non posse. Instinctibus ergo naturae, tanquant voci divinae, parendum esse; breviter: Utilitatibus nosti is, quantum possiunus, inserviendum esse, ita tamen, ut neque Deum, neque homines, ullo inodo offen. damus. Cum igitur justitia ex honestate & naturali libidine, tanquam ex duplici sonte, proficiscatur, hae proprietates autem saepius sibi occurrant & confligant, unam alteri apte & cum ratione attemperandam este, unde ipsius Justitia hanc profert definitionem Est silicet Iustitia 1DMI aliud, quam Utilitaris V Honestatis cum rationeffoepta commιxilo temperatio, sive inrer sokm er tenebras aurora exoriens, ου' quas quoddam crepusculum. Ac de Autoris doetrina ct iuris principio hactenus. Sunt autem praeterea dogmata huic Commentariolo varia inte spersia, quae ad rem grammaticam S juris interpretationem pertinent, inter quae una maxime nos compellat Autoris probabilis conjectura, s blande admonet, ut sui in commentariis hisce, si pluribus fieri non possit, tamen brevibus, faciamus mentionem. Scilicet, quia veteres summa diligentia triplicia illa jura, naturale, gentium, & civile, distinguere soleant, & haec jura, quae diversi sunt, diversia etiam principia habere oporteat, argumentis a verborum notatione ductis, Homis melius ostendit, illa tria notissima praecepta juris: honeste vivere, neminem laedere, jus suum cuique tribuere, triplici divisioni juris respondere, ut honeste vivere principium juris naturae; neminem faedere principium juris gentium; S jus suum cuique tribuere juris civilis principium, esse videatur. Non enim haec tria praecepta ita comparata esse, ut, quemadmodum minus intelligentes opinantur, unum in alicro contineatur, sed diversa quammaxime videri, totoque inter se coelo terraque dissidere. Pariter deinde, tria verba : Bonum, ZEquum, Iustum, eidein divisioni juris respondere, ostendit. Nam illud quod juri naturae conveniat, Bonum; quod vero juri gentium conveniens sit, AEquuin ;& postreino, quod ex jure claui proficiscatur, Justum, voterra appellasse. Haec tria verba unum in Versum coercuit Horatius, ita canens:
fa est i) utilitas 2 justi prope mater U 3 aequi.
Ipsas rationes, quibus hasce suas Autor conjecturas opinionemque eonfirmavit, eruditas sane S ita comparatas, ut solidioris sapientiae studiosum & verborum diligentem serutatorem Possis agnoscere, nos ob chartarum, quibus coerciti sumus, angustias, adducere prohibemur, unde istarum rerum curiosos ad ipse in libellum, exiguo pretio comparandum, remittimus.
452쪽
Calendis Augusti Inno M DCCXLVIII.
formae Musti HONORII ARIGONI, Veneti, ad usum b.dentutis rei numariae studiosi.
Tarvisit, sumtibus Autoris, 1744, sbl. Tom. II Alph. a plag. Is, Tom. lII Alph. 2 plag. I 6. His ipsis in Actis anni o 4s Mense inrtia P. I recensitum fuit, & pro sito merito laudatum, utilissimi &splendidissimi hujus operis primum Volumen. Adimplevit
paene spem & vota, quae tune erant, nostra Cl. Arigonus, editoque gemino hoc Volum ne continuavit opus, quod, ut ipsi famam immortalem, sic rei numismaticae studiosis in-eredibilem & delectationem & fructum, afferet. Apparet omnino, Cl. Virum promovendis literis, S antiquariae prysertim eruditioni, ditandaeque rei publicae vel cum suae domesticae damno, studiosissimum esse; quod S animum generosum prodere, & aeterna laude dignum esse, quis neget, qui taedium, quod in delineandis, aerique incidendis, numis devoratur, seniique aerumnas, morbos, privatas curas, & annuas peregrinationes, cogitet, quibus paene fractum se queritur Vir egregius. Quis illi gratias ideo non habeat,quod loeu-
453쪽
ples quidem & splendidum panderit numophylacium,
emtores tamen non gravarit, non exhauserit, sed acri cum
judieio & laborioso selectu inutilem omnem ostentationem procul esse jusserit, & numos omnes, qui ad eam rem, cui debent inservire, nil faciunt, id est, qui ad illustrandam
historiam veterem, mores, ritus, leges antiquas, nil conserunt. Quem non assiciat optimi candor senis, qui non indignatur, si quando se praeventum ab aliis sentiret, eadem ipsanumismata prodentibus, quae ipse luci publicae destinaverat,
quod facile potuit in tanta temporis mora contingere, quantam sculpendae & excudendae tot aeneae tabulae sibi deposcunt; sed laedatur potius & gratulatur literis novarum opum aecessiones, publicumque bonum suae gloriae praeseri; qui quo diutius,& quo integrioribus alii suis seuerentur, aere multo multoque studio comparatis, thesauris, noluit Commentarios addere, sed rudem se parumque versatum in re antiquaria profiteri & reputari maluit, quam eruditis, in quo ingenium exerceant, & doctrinam monstrent, praeripere. Utinam multos haberet sui similes, qui, ad ejus exemplum, Operam, tempus, opes, & se totos, in id impenderent, quod maxime publico bono conducit; &, ubi id consteini fuerint, satis uberem S amplum laborum, summum, peregrinationum, & vigiliarum ruarum, frictum se percepisse reputarenta Si certe tum satis uberem percipimus studii nostri fructum, eum bene de publica re meremur: qua de re honestu&homo, lucri non cupidus, haudquaquam dubitat; palam est, Cl. Arigonum sui laboris S impendii fruitium tutiue uberrismum, S adhuc majorem percepturum elle, quando operi finem imponet. Unum enim adhuc, ordine quartum, Pro mittit Tomum, in quem, praeter Numismata, in coloniis S urbibus Graecis cuti, Valluntio praeterita, quae locum in secundo Tomo invenire non potuerunt, familiarum quoque Romanarum numos sui cimelii aliquot, A non paucos Regum tam Macedoniae, quam aliorum, conseret. Quo gratissimo dono ut beare possit rem Iiterariam, quemadmodum cetuis beavit, sincera mente Optamus. Interea, quid .
454쪽
MENSIS AUGUSTI A. MDCCXLIIII 43ς
contineant ambo hi Tomi, strictim & per summa tantum
capita lustrabimus, curaturi, ne curiosiore nostra & eritica quorundam expositione rebus his de sua gratia, earumque amatoribus de lua voluptate, quidquam decedat. Tomus itaque secundus continet Numismatum sex ordines, aut classes; quarum prima Tabulas δή, & in iis is nummos, complectitur, in coloniis cusos, a M. Valliantis non relatos. Seeunda classis Numismata Imperatorum Romanorum,
in Graecis urbibus percussa, sistit, numero 47I, Tabulis 3 stertia Romanorum Imperatorum Numismata maximi moduli, Graecis itidem in urbibus percussa, numero vi, Tabulis r ἰquarta Numismata XXI, in AEgypto percussa, seu Alexandrina. secundum Imperatores, Tabulis D. Quinta classis habet alia
etiam Alexandrina Imperatoria, numero r44, Tabuli1Io, quae quare ad superius caput relata non fuerint, nos quidem latet. Sexta tandem Tabulis ia icones exhibet antiquitatum AEgyptiacarum, quales sunt sistrum, eoque signata quaedam Numismata, Pris, Us, Orus, Harpocrates, hieroglyphicae tabula Dii fimi es AEgyptiaci, amuleta.
Tomus tertius quinque classes complectitur, quarum prima Tabulis r antiquissima Romae Numismata, ut assem sine nota, assem cum nota, semissem, trientem, quadrantem, septantem, unciam, tressem, & decessem, exhibet ; secunda classis habet eadem, sed Hetrusca, cum aliis Hetruriae antiquitatibus, Tabulis is; tertia Taltilis G diversas antiquitates aeneas sistit, ut pateras manubriatas, apophoreta, simpula, tintinnabula, strigiles, cyathos, lucernas, variorum numinum imagines, priapos, fibulas, armillas, annulos, claves,
Vasa, urnas, lucernas fictiles, phialas, epichyses, & alia vasa fictiIia; quarta classis praestat Numismata diversarum regionum Tabulis ty, & duabus quidem primis Phoenicia, tertia Punica, quarta, quinta, ct sexta, Hispanica, septima Iudaea, octava ct nona incerta, ceteris a decima inde Arabica, &ultima is tandem scutellam Arabicam. Quinta & ultima classis sacra est antiquitatibus Christianis. De Arabicorum Numismatum apparatu, qui hic exhi-Ιii a betur,
455쪽
betur, paucis monere iuvat, tantum eum esse, quantus alibi vulgatus nusquam exstat. Sunt enim hic expressa aere nonaginta Numismata, in quibus, habebit satis, quod agat, in quo sedet & algeat, & ingenii acumen hebetet, qui obscuros,
obsoletos, rudes, portentosos, & nulla paene arre extricandos, Arabicorum monetariorum typos non tam exponere,
quam divinando assequi, velit; opus, ut fastidii plenum, ita 'nostro quidem judicio, parum utile. Nihil enim praestanthi similesque alii Muhammedanorum numi dignum attentione. Si multum praestant, monstrant, praeter fatuam aliquam Alcorani sententiam, nomen Principis, cujus autoritate, & annum, quo eus fuerunt. Quod autem eorum in
libris seriptis deposita historia non suggerat, habent omnino nihil. Ex editis tamen hie loci discas eos salii, qui, Multa edanorum numos omni humana, vel animali, figu- . ra earere, perhibent. Digesti secundum seriem chronologicam hi numi non fuerunt; & qui poterant digeri, qui legi nequeunt 3 Qui Tabula rg, a n. b inde, adeoque in fine, collocati suerunt, sunt omnium antiquissimi, utpote Seculo. Christi octavo a prinsis Bagdadicis Chalisis cust, quod ita censere persuadet character, quo signati sunt, vulgo inficus dictus. Qui autem initio comparent Tabula io, sunt Sala-dini, & fratris ejus, et Male i V Adest. Posset in universum suspicio nasci, plurimos horum numorum a Franco quodam Seculi XIII cruciatarum expeditionum sodale asportatos ex oriente, deinceps asservatos & auctos ab aliis fuisse. Multi enim eorum aut Gelal oddini Mali schali Sestia , a quo aera Gel alica nomen & originem habet, aut Ilaeti, Principis Damasceni, aut Salarini, fratrisque & nepotum ejus, aut et Imanii n Naseri, Califae Bagdadici, nomina praeserunt, qui omnes XII, aut XIII, Seculo p. C. N. vixere. Eodem pertinet numus 66, qui GaDis e tui, Sullani Iconii, est, quem Graeci Ιατθὼν in Historia Drantina appellant, si veratri, quae scribit Herbesolus in Bibl. Orient. pag. y 7: Lon trou des meritiges de ce Prince, dans tesquelles iis a Uur r era uulion avee te solesi au dessιs de la tete, ear les astrologues tum
avolant dii, que, i i falseu graver os figures, qui represen
456쪽
MENSIS AUGUSTI A. MDCCXLVIII. 437tolant son horoscope, si viendrost a bout de totis ses desseim. In- sunt tamen aliqui recentiores, ut illi, qui Tabula νε, a num. 6 seq. animalium imagines ostendunt, a Mur gehan, regina Indiae, percussi, de qua Herbelatus Bibl. Orient. pag. ID. De scutella tandem Arabica, quae, ut dimam, Tabula seonspicitur, sciendum, esse magicam. Prior enim ejus secies talismanibus & preeatiunculis oppleta est; posterior autem, Vel inferior, virtutem scutellae praedicat. Verba, quatenus legi possunt, extrema enim pars ab artificis imtempestiva diligentia, umbram imitari cupiente, obseurata suit,) apponemus Arabica, ut, quid de hoc recentissimae superstitionis S imposturae documento censendum si, constet.
in colica. Si ter ex ea bibat visustis, aut mandatarius duri&e.
GERARDI FRID ERICI MILLE RI, Academiet Petropolitani ae Professoris Ordinarii, Regiae
Societatis Scientiarum Anglicanae Sodalis, Commentatio de scriptis Tanguricis, in Sibiria repertis, qua re loca, ubi illa scripta reperta sunt, accuratius describuntur, cri orum scriptorum ratio redditur, unius folii Tangu-rici interpretatio, ad Petrum Μ, immortalis gloriae Imperatorem, Parsus missa,sde carere
probatur. Petropoli, typis Academiae Scientiarum, A. Plag. 7L Tab. aen. 8.
Videtur hae varia scriptio, sed isodynamos, esse vocis aliasti seri hi solitae, id est, Tasib, Scutella. ' Nil melius potuimus exsculpere; videtur tamen aliud quid esse seriptum.
457쪽
Hic est titulus pro opusculi ratione sit longus, qui tamen
argumentum ejus concinne simul S luculenter proponit. Multis forte nostrorum Lectorum in recente memoria erit, ab immortalis gloriae Imperatore Rusiorum Petro
M. missa quondam in Europam ad varios eruditos solia, ignotis signata notis, fuisse, quorum specimen in his ipsis Actii Mense Iulio Ami iraa pag. 374 edidimus. Exercuerunt haee solia ex illo tempore Hudia & ingenia quorundam ΦιλογλώH- , apud nos quidem Matth. Vess. la Crorii &Theophili Si ridi Ba eri, in Gallia vero Rumontiorum fratrum, Stephani, & Michaelis. Hi etiam, a Lexico quodam Thibetieo-Latino, quod in Bibliotheca Regia Parisiens servatur, adjuti, solium tale fuerant interpretati, & per Abbatem
Bignoniis Petropolin miserant. Bignonianae ad Rusiorum monarcham literae, huc usque ineditae, hic leguntur. Interpretatio autem Rumomiana prodiit in Commem. Acad. Inseri .'Heg. liter. T. V. Sed ita comparata fuit, ut jamdudum de ejus probitate dubitandi occasionem Cl. Autori nostro dederit. Scilicet A. I73I S I73a, legatorum ali-
quot Calmuccicae gentis, eorumque interpretis, Ope, Petropoli literis Tangulicis pernoscendis aliquid otii tribuebat. Erant nempe inter legatos aliqui sacrificuli gentis illius, quisere omnes Tangutica legere callent. Ab his literarum sonos viva voce accipiebat, conficiebat syllabarum indicem, δε formabat sibi regulas, omni lectioni Tangulicae susscientes. Ita instructus, conferebat pronuntiationem textus Tanguites, a Rurmonuis datam, quam quidem in multis voculis satis convenientem, in plurimis autem & fere ubivis, ubi ex liter cum compositione lectio dissicilior evadit, a vera nimium aberrare, deprehendebat. Studebat ergo rei veritatem indagare, di, quo magis Gallorum jactantiam arguere
postet, ipsam linguam Tanguticam addiscere, sed seustra; mag stri enim ejus praeter vocabula quaedam parum de illa dialecto sitiebant. Cum ergo A. I 33 iter literarium in Sibiriam institueret, apographa solii Tangutici &versionis Rurmomi a secum sumebat, ut stilicet, si forto in
458쪽
Calmuccensium & Mongalentana eonfiniis hominem aliquem reperiret Tangulicae peritum, ex eo, quid rei subsit, rescisceret. Qua in re quantum profecerit, ipse in fine Commentationis caponit, antea Vero, post praemissas aliquas breves de Tangutica lingua observationes, quibus u Croetii& Basteri, item Guillelmi de Rubriquis, errata & perperam tradita eorrigit, notitiam dat locorum, in quibus haec icripta Tangutim S similia alia Mongalensia reperta sunt. Qui inter Calmueeos & Mongalenses degunt sacrificuli, e Tanguli ea, vel Tibeto, oriundi, assueseri non possunt nomadicae reliquorum vitae, sed aedes figunt perennes Deorum cultui saerat.
quas Mi appellant, id est, ut Noster optime reddi posse
putat, monasteria. Vivunt enim ibi popae isti tanquam in eoenobiis caelibes. Plenae sunt aedes illae Deorum imaginibus in charta, linteis, asseribus, parietibus, aut metallo pictis, ct chartarum sarragine, qua isti superbire solent. Asseverarunt Autori nostro Calmucci, quando ipsorum, qui nunc regna
Ρrinceps, Gaidan Zerinus, castra murat, vix centum camelos
sufficere scriptis sacris portandis. Hujus pater, Erden Sebuructu Chontascha, a Choschotorum quodam Principe, Batur Tascha, dono accepit thesaurum scriptorum Tanguli- eorum, Gandetur dissimi quem quadraginta cameli portarunt. Alia bene multa Chamus aliquis Tanguticus TFhingis nomine ad Chontascham misit. Deinde accepit & ipse
Gaidan Zerinus insignem scriptorum numerum a Iungis ino, Sinarum Imperatore, per legatum aliquem e suis, nomine Telei, quibus portandis pariter qO cameli inservierunt. Haeepos rema Dan petur Vocant; omnia autem Tanguli ea prete- dieant, quod iis mirum non Videbitur, qui norunt, Tangu-tieam linguam apud Calmuccos S Mongalenses ita, ut apud Pontificios Latinam, pro sacra haberi, S in cultu idolorum plus patria valere. Ut autem intelligatur, qua ratione Rus. sis ad has Tartarorum sacras Bibliothecas patuerit aditus,
tenendum, si regio quaedam bello imperarer, quod in istis
terris infrequens non est, sacrificulos tunc primos esse,
qui se in fugam conjiciant, qui adeo, eum sacrum apprM
459쪽
ratum secum auferre aut nolint, aut nequeant, sua sana deserunt sacris rebus & seriptis plena; unde factum, ut Rusi in Sibi ria ad Irtin fluvium, cujus superiora Calmucci quondam habitabant, plures tales bello devastatas aedes offenderent, eaSque, nemine prohibente, ingrederentur, & scriptorum, quantum Vellent, asportarent. Talis aedes suit, quam pag. ia memorat, Rusiis Turris Cauasurica, sed male, dicta;
ut S septem sic ditia palaria, de quibus pag. υ seq. palatia
non nisi ex mente Rulsorum, qui omnem stim etiaram lapi-
.deam, utcunque de cetero Vilem, sic appellant. Pag. ill seq. de ruderibus Abia staris agit, unde plus quam sesquimille scriptorum Tanguticorum & Mongolicorum solia, quatuor imagines Divorum, in asseribus pittas, &. sex tabulas ligneas, literis Mongolicis exsculptas, quae olim libris excudendis inservierunt, accepit, & technophylacio Imperatorio intulit. . Pag. II agit de sacrariis ad Jeniseam & Tessum fluvios, in proximis a Sibiria Mongolensium terris, S de foliis Tan-guticis, a Strahisnbergio proditis; quae omnia hic repetere nimis operosum & ab argumento aliquantum alienum foret. Sufficiat indicasse, his ex relationibus multa posse in historia Calmuecorum, & in Geographia Scythiae borealis, disci, ct Misenii librum Belgicum, Mord- en Os-Tartar γ inscriptum, passim illustrari & emendari. Ad rem praesentem magis
faciet, verba Cl. Autoris de solio Tangulico, quod Rumontis Latine reddere conati fuerunt, apponere; unde constabit prus m, quam a vero aberrarim eruditi illi fratres, dein, quanto labore constiterit Nostro, vel tantillae particulae interpretationem obtinere; tandem, quam parum momentosae, imo quam nulla dignae sint attentione, integrae illae barbaricae Bibliothecae. o Cum A. I 3ς Selen ae versarer, is ait, operae pretium mihi visum fuit, castra Lissent, Ρrinci-- pis Mongolici, tribus Zongol, visitare; tum ut mores geno tis Observarem, tum quoque, quod audivissem, sacrificu-- lum aliquem non infimae conditionis, ex Tangutia oriunis dum, Uud Principem commorari, cujus opera de cultuis. Tangutico & Mongolico uberiorem mihi nstitiam comparare, Dissiligod by GOrale
460쪽
MENfIs AUGUSTI A. MDCCXLVIII. 44r
parare, nec non Tangutici solii fide dignam interpreta- tionem obtinere, sperabam. Non infructuosum sane iter μsuit. Sacrificulus, cui cum Principe aequalis a suis honor exhibebatur, erat homo ad suae gentis morem non in-
doctus, affabilis, &, si quis alius, officiosus. Talem de- μprehendens studui, ut, quod donis fieri solet, arctiorem eum μipso amicitiam contraherem. Omnino multa ab hoc viro
proscci, in iis praecipue, quae de ratione cultus Tangutici scire cupiebam, nec prorsus in cassum mihi spes fuit, quod interpretationem solii Tangutici spectaret. Prima cura
suit, ut vcrsonem Rurmontianam amici explicarem. Ille autem maximo stupore meo, hanc ne hilum quidem cum textu Tanguesco convenire, asseveravit. Rogavi deinde sacrificulum, ut ipse operam suam interpretationi conserre non gravaretur, quod cum libenter se iacturum promisset, Selengiae in musto meo laborem voluit perficere. Vix autem incepit versonem, eum animadvertit, ad in-
tegrum folium absolvendum plus temporis requiri, quam quod humanissimus vir mihi destinasset. Ideo post aliquot μlineas substitit, reliqua domi se interpretaturum dicens. μEgo autem hoc concedere non pomi. Instabat enim.
tempus, quo iter persequendum erat, nec persuadere volui, ut me praesente pergeret, ne alia perquirendi saeuitate μme fraudarem. Quin visum fuit, vel ex tali specimine μrotam causam satis Aperque cognitam fore. Rogavi tan- tum, ut suam textus Tangutici pronuntiationem adscribe- ret, quod fecit. Haec lingua & literis Mongolicis scribe- μbantur. Desuit eo tempore interpres, qui Mongalica in Ualiam mihi notam linguam transferret. Nam, etsi plures essent, qui Mongalicam linguam aeque ae Russicam satis commode loquerentur, S in sermonibus miscendis ope. μram suam non inutiliter praestarent, nemo tamen sublimi - . . bus, quod dicebant, locutionibus sacrificuli, quibus inscriptione usus ellet, transferendis parem se pronuntiavit.
Concludas sere ex his, ct sacrifieulom S eeteros Talaros Cl. Mutarum fuisse ludificatos, & noluisse arcana sua Piudere.