장음표시 사용
461쪽
si Post aliquot menses impetravi a priesecto Selengiensi si virum ex Russis, qui ipse literas Mongalicas intelligeret,
si aliumque ex sacrinculorum familia, gente Mongolensem, si qui, quae dissiciliores essent locutiones, orati circumlocuisse tione clarius explanaret. S. d nee horum opera multum se profeci. obscuritatis versionem Mongolicam arguebant,
is quae inde orta sit, quod sacrificulus Tangulanus linguam si Mongolicam non satis calleret. Id tamen intellexi, initium ,, ejus his verbis constare: sui intellectu conscientia, eorde, risiuo omnia comprehendit intelligit), &e. Haec jam nihil certe
is cum interpretatione Fourmontiana commune habent, id es quod etiam de sequentibus interpretes testati sunt, cum si versionem Rumontianam illis explicarem, & quaererem, is an non aliquod verbum occurrat, quod ei versioni respones deat. Si sorte aliquis, quod tamen non facile futurumis spero, de veritate horum dubitaverit, illi scripta testimo- ,, nia afferre possum, quae fidei faciendae causa, ne aliquid si finxisse videar, ab istis hominibus mihi dari curavi. Prae-ἡ terea testem invoco Cl. Gmelinum, qui omnibus meis stu- is diis interfuit. Testimonium etiam praebeat ipsa a sacrificinis io data versio Mongolica, quam una cum textu Tangulico, ri ut aeri incidatur, addo. In iisdem tabulis textus Tanguis lici pronuntiationem adscripsi, unam a sacrificulo Monis golicis literis expressam, alteram secundum Mongolicasis Latinis literis redditam, ut Germani eas efferre solent. Et si hanc ultimam quidem in gratiam illorum, qui literis Tan- , guticis pernoscendis operam dare cupiunt, textui Tanguliis co proxime lubjeci. Gavisus sum, eam eum regulis, olim a se me concinnatis, admodum convenire,quas,s operae pretium si videbitur, alio loco dabo. Versionem autem Mongolieam
is studio servavi, spe fretus, fore, ut aliquando interpretem is invenirem, literis Mongolicis satis innutritum, qui vel si conjectando ejus sensum assequi possit. Nec sesellit evenis tus. Illustri Goliaachio hanc gratiam debemus, quod non. defudi' Tenendum, libellum linne olim orationem fuisse, quam in
Λcademia Petropolitana Autor recitavit.
462쪽
desuerit meis precibus, quin per rinterpretes linguarum μMongalicae s Calmuecicae, qui Petropoli in Collegio Im- μperiali, res exteras curante, aluntur, periculum fieri cura- verit, an non versonis Mongalicae sensum aliquem dare
possint. Ecce, hic egregium se praestitit Petrus ille Smir- novius, linguae Calmucci cae peritissimus interpres, quem μjam alias laudavi sin Collectione notitiarum, ad historiam μRussicam spectantium, quam olim lingua Germanica edi- μdit,). Hic, adhibito in opem Mongolensi quodam homine, ab infantia inter sacrificulos suae gentis educato, & omne μdictionis genus, quod non nisi in sacris eorum libris occur- μrit, egregie callente, concinnavit versonis Mongolicae
versionem Russicam, quod ad indolem saeri stili, qui multa lectorum divinationi relinquit, satis luculentam. Eam ego hic sub finem Latinam iaciam, -- quibus omne nego-
tium expeditum, & liti promovendae obicem positum esse, mihi blandior Hactenus Vir Clarissimus. Apponamus nunc & ejus Latinam
solii Tanguites adeo eontroversi interpretationem, ut conferre hane Fourmontianae possint,quibus volupe erit,& intelligere, quid tandem contineant sacri illi Tartarorum libri. Est autem haec: se Firma conscientia mediante omnia parvi pendendo in principio viventi cuicunque auxilium oritur inde. Quibus omnibus consummatis, suturum quid, nemi-
ni notum est. Religio tota namque religionis explicatio. Magnates autem intellectu suo ea non comprehendunt. Religio tota videlicet omnia continet, religionis explica- tione. Incorporeorum explicatio vere praedicata est,
Liceat nobis Aristophaneum illud ex Acbarneus. v. ευ accinere :οιμοι γ M A G- ως σαφως. Ut enim ibi inimicus ille Regis Persarum ad Athenienses legatus ravdartala1itis inimico suo Persilino satis clare ostende. bat, aurum a barbaris frustra exspectari; ita harbarus hic haud obscure nobis videtur indicare, religionis doctrinam, quantum
Potς, Occultandam esse, neque temere euriosis Peregrinas Prin- dendam.
463쪽
si invenire possitnt. Testimonium interpretis hoe modo habet: si Ante ex Tibetica lingua scriptum hoe in Monasi golicam linguam vertit apud Selengiensem subditum prinis cipem Lobsanum, Gelun Zorsichi Lama vertit. Scripsitiatseliin Bandi scripsit. ,, Gali mathias hoc explicet, qui dignum id otio & aeu-mine suo putet. Forte non deerunt his hieroglyphis albquando sui Greheri Oedipitantes. Nos autem adjeuas octo tabulas aeneas recensebimus, quarum prima exhibet rudera Calbassunensia secunda; rudera septem palatiorum; tertia ichnographiam aedium Ablaritensium, & totius moenium ambitus, quibus cinguntur; quarta scenographiam earundem aedium Ablahitensium; quinta plebiras fani Ablakitani, ct acropodia, quibus idola imposita tuerunt; sexta imagines quatuor Divorum ex sano Ablahitano; septima specum idololatrieam apud Jeniseam fluvium; octava tandem eontinet primo quidem textum Tanguticum folii Rumontiani, eum subjecta singulis syllabis pronuntiatione, literis
Latinis expressa, secundo vero ejusdem textus pronuntiationem literis Mongolicis; tertio versionem ejusdem textus Mongolicam; & tandem subscriptionem Mongolicam Lamae Talarici. Ex dedicatione, ad Academiae Petropol. Praesidem Comitem Rasumovium directa, unum adhue superest monendum, Cl. Autorem in historia Sibiriae condenda occupatum esse, eamque in rem ingentem apparatum monumentorum comportasse. Non poterit orbis eruditus egregiam destinationem sinceris votis non prosequi, aut utilissimum historiae veteri pariter & novae illustrandae opus non cupidissime exspestare.
UL RICI I IUBERI, ICTI ET ANTECESSORIS
Franequerant, Opera minora re rariora, Iuris publici
464쪽
MENSIS AUGUSTI A. MDCCXLVIII. 44s
rioris est, tantoque omnium plausu excepta fuerunt, quae nobile hoc ingenium exstruxerat olim, literarum monumenta, ut lumen inferre soli videremur, si in laudes praesentis operis excurrere, idque magnifico commendare verborum apparatu, institueremus. Ingentem igitur ab orbe lite.
rato gratiam iniit Clarissimus Melingius, ordini suo haudita pridem ereptus, quod scripta Huberi minora eolligendi, unoque conjuncta corpore edendi, laudatissimum consilium ceperiti Etenim eorundem complura, quod recte bibliopola in Praefatione monet, apud ipsos etiam Batavos in
paucorum manibus fuerunt, quaedam, quasi albae aves, ne visa quidem viris eruditissimis. λccesserunt, quae novae editioni novum decus addunt, observationes Nielingit, breves maxima ex parte, at ita comparatae passim, ut Huleriana seripta illustrent omnino atque interpretentur. Quanquam vero totum volumen, uti nunc prodiit, ad finem perductum videre non licuerit Editori; non est tamen in eorum posthumorum classe collocandum, quae nondum persem, nondum polita satis, relinquuntur. Quicquid sane hie legeris, ultimam ejusdem manum facile agnosces, sola, quam meditabatur, Dissertatione de avito amelandiae statu ac jure excepta, cujus adjiciendae potestatem sata non permiserunt. Nunc, quid rerum in hoc opere quaerendum sit, indicabimus. Scenam pertractationum aperiunt Huberi Iustistitiones reipublicae, quae majoris de jure civitatis libri compendium sunt, & jam A. t 688 in 8 excusae fuerunt. Excipit hoe opusculum I isscreatio, Franequerie A. 689, 8, edita, de juro popularis, optimatium, of regalis imperii, fue vi, re a sui juris populo, constituti, in qua cum a Jacobι Perlacnsi lcntentia recesserit Autor, statim subjuncti est Oratio illius, codem
465쪽
anno recitata, de origine natura imperii, inprimis regii.
a libero, re sui iuris, populo fimpliciter delati. Post sequun
tur Huberi auspicia domestica, ieu orationes, elegantiae, qua Autor complacuit omnibus, gravitatisque testes locupletissimi. Prodierunt antea ibidem A. I 682, 8, ac de variis agunt argumentis. Et in prima quidem Oratione exponit facunde, cur, postquam ex Antecessore locum in suprema Fri--rum curia accepisset, inde post trienvium ad tranquilliora se rursum studia contulerit. Habuerat eam ante primam juris Frsei cum Romano collationem, quae ipsa denuo hic exhibetur. In Oratione secunda significat Huberus, quibus rebus otium Dum apud Academiam Ar oecropaturus 3 tertia causam aperit, cur ius publicum olim in Academia Franequerana publica proseisione non sit honoratum; quarta respondetur ad objectiones, quae movemur adversus institutum, Oratione secun- δε commendatum ,' quinta inauguralis est, jurisque Romani
historiam enarrat, ta ex ejus argumento continuam probationem sumit, literas humaniores eum Jurirprudentia esse Ronjungendas; sexta celebres Jcios Frista producit, qui Hperioribus duobus Seculis floruerunt; septima, octava, ta nona, Oratio de statua Eug nomos es agit, qua fuit in foro Constantinopolitano juxta statuam Hermae seponit; decima Pedantismum, intolerabile illud multorum eruditorum vitium, vivis depingit coloribus; undecima inscribitur de vita gloriosa, exitu tragico Glysmi Herois, Guillelmi Frideriei, Dei gratia Principis Ν Jovii; duodecima vero ac postrema Orario natales, vitam, studia, exitum, Gulielmi CV, Antreelsioris Francquerant, commemorat. Adjecta his est, quam in priori orationum editione frustra quaesiveris, Collatio II juris Frifici cum Romano. Succedunt juris Frisici, quatenus a Romano discrepat, Institutiones, quas, quantum nos quidem scimus, A. I 684 Belgico sermone conscriptas divulgavit Auror. Jam vero Latine conspiciuntur eaedem. Denique occurrunt opuscula quatitor, quae deductionum nomine insigniri vulgo solent, Sad Amelandiam spectant, insulam e regione litoris Frisici sitain, cujus hodie dominus est Serenissimus Princeps Arau
466쪽
sonensis. Primum eorum singulari mandato similiae Cam- minganae A. I 676 lingua Belgica conscripsit Huberus, eo quidem consilio, ut hujus gentis haereditarium jus in dictam insulam tueretur contra illos, qui jure studi Caesarei, ab imperio R. G. pendentis, aggredi eandem & occupare volebant. Alterum O. 682 Latine exaravit Noster. Tertium. pariter ac quartum ex aliorum profectum ingenio est. Illud Latino itidem sermone jura Caesaris exponit in Amelandiam, seudum regale, & Imperii dominium; hoc, Belgiee eonsignatum, controVersiam Amelandicam complectitur inter Areo Reuhera & Nareto de Camminga.
versionum criticarum ad loca quaedam Furis ciuilis durauata.
Ρetrus Bondam, Vir Clarissimus, juvenis vix duodeviginti
annos natus, eum animum induxerit, specimen emendationum suarum in lucem conspectumque hominum edere, inprimis loca elegit sibi ex Autoribus, qui Iurisprudentiam vel ante Iustinianum, Vel post ejus tempora, glossis conscribendis excoluere, quibus interdum S alias emendationes addidit seriptorum ejusmodi, quos alii plerumque intactos reliquerunt eruditi. Er, quanquam moderatum corrigendi studium, quo haud raro veterum scripta nitori suo atque integritati restituuntur, haud exiguam meretur laudem, tamen, in hoc opusculo servorem illum juvenilem, ad emendandum valde proclivem, plus justo deprehendi, haud
negannis. Sunt enim multae emendationes paulo audaciores, crine a consueta dicendi ratione aliquantum recedant, tantum abest, ut recepta lectio crebro defendatur atque comprobetur. Ceterum vero haud parvus elegantium emendationum numerus reperitur. Cujus rei pro instituto nostro, age,
quaedam demus specimina. Capite I proponitur locus ex
467쪽
Pag. I seq.' Collat. Leg. Mos er Rom. Tit. XV s. I hujusmodi: Hi enim, qui novellas re inaltilitaι sectas, is terroribus religionibus opponunt, ut pro arbitrio Ibo pravum excludant, quae divinitus concesta junt. η moniam nobis, de quibus solertia tua Serenitati nostrae retulit, Manichaeos audivimus eos nuperrime,
velut nova inopinata prodigia, in hune mundum de Persea adversaria nolis gente progressa, vel orta, esse, multa faci--ra ibi committere. Iam, cum rotus in eo sit, ut lacunam, quae asterisco notata est, suppleat, assumta Mnesii lectione veterioribus religionibus. rejectaque Vocula ut, & mutato 4. genere infinito τῆ excludero in finitum, ex verbis quoniam nobis efficit moliuntur nova, rationemque adjicit, quod scriptum fuerit Moliunt, quod facile in quoniam potuerit mutari, uti vox nobis in nova; duasque periodos in unam consors. mat. Quae emendatio quam dura sit, satis apparet. In eodem loco cum legitur: M o eorum maenas atque poenas debitas undignas illis statuimus, legit, id est, naevis p. aeque ae e. c Sc. . quae lectio non sane improhabilis videtur, nisi quod fortasse dubitandum sit, an naevi de erroribus animi di falsis opinio-6. nibus recte dici possint. Tandern in fine g. haud infeliei prorsus conjectura loco : Devotio tua jussis ac flaturis tranquillitatis nostra maturivi obsecundare, legit obsecundato. Sed 33. pergendum est. Papianus ex nostro judicio haud opus habet emendatione Tit. VI Resp. de fugitivis, ubicunque persona' hujuscemodi inventa fuerit. Quodii ex Autoris voluntate reponitur fugitivus, verba, persona hujuscemodi, abundanti I 4. Porro Tit. VII, sulcunque vero calumniam crimini probatus
. fuerit evicisse, fi objecta non convicerit, poenae simili subjacebit,lo eo evicisse legit objecisse, sed, cum a vero absit, quod in una periodo verba unius terminationis objicere, objecta, & μό- jacere, sint adhibita, potest etiam vetus lectio desendi, cum apud Latinos nihil frequentius sit, quam quod factum ponitur pro eo,quod quis facere voluerit. Quicunque igitur probatus fuerit, calumniam criminis, sue false in crimen, voluisse evincere, hoc est, omni studio operaque adhibita comprobare dic. Inprimis quod haec iocutio, calumniam criminis obicer Diqitigod by Corale
468쪽
MENfIs AUGUSTI A. MDCCXLVIII. 449
obicere non aliter capi possit, quam aliquem criminari, falsam accusationem ab eo susceptam. Vel, si haee vetus lectio cuidam non probetur, legat est cesse, cum calumniam facere apud Latinos dicatur. Praeterea Tit. XIX, eum in vulgata legitur: Si quis autem dolo focum fecerit, emendat,fl quis aura re focum fecerit, illudque temere explicat casu venti serente, quod Paulus Sent. Lib. V Tit. XX g. I habet. Cui emendationi favere vintur, quod hi duo Papiani & Pauli loci sibi videantur contrariari, cum ille dolo, hic easu venti ferente, damnum datum aestimatione resarciendum puter. Sed ignoscet, credimus Cl. Autor, si & in hoc loco ejus partes relinquimus, tum quod non facile ex temere a librario verbum dolo essici potuerit,ium quod temere paulo durius nobis de impetu venti dicatur, cum tantum usurpetur, quando
quis sine ratione & eausa idonea aliquid facit, tandem quod illa pugna inter Paulum & Papianum haud dissiculter tolli ,
potest, si modo statuamus, in utraque causa damnum resar- , eiendum esse, qua in sententia nos confirmat ipse Paulus, qui loco adducto contendit, sortuita incendia, quae casu Venti serente, vel incuria ignem supponentis, evadunt, restitutione damni resarcienda esse. Quid igitur 3 si illud in supina
incuria ac lata culpa ignem supponentis procedit, quid est, quod nos cogat vocem doli ex antiqua tua possessione deturbare, eum satis constet, culpam latam dolo aequiparari, eoque culpam latam contineri ι. ii D. Depos. Cum Vir pClarisae invenisset in Collat. leg. Rom. Tit. XII in Codice Pithaei sigium H legit: quod nec mansueta,nce tamen clause, fuerint M. IEse autem Celsus ait. Sed, cum hoc in Pitharitantum exemplari occurrat, & fortasse in margine loci notandi gratia a posses re adscriptum, neque ad sensum vocabulo hoc opus sit, omni emendatione supersedebimus. Sed nolimus,Lector existimet, ac si omnes emendationes ejusdem farinae sint, cum potius haud paucae inveniantur, quae facile assensum omnium comparare sibi possint. Ita v. c. loco
adduito recte legitur: Pro Perir propter ignem, qui pabuli
469쪽
, ederetur, quod nullum commodum habebat sensum, & 3. sejusd. Tit. sed variae Iisnt punitionum corrigit punitiones,. I9. quemadmodum eodem loco Verbo suasorumque, siuasores quoque substituit. Sed sufficiat haec dixisse de Capitibus V prioribus. In Cap. VI usque ad X varia ex Glossis Nomicis loca pergo. penduntur. Neque prorsus infelici semper eonam. Ita 3 a. VOc. ἀδώλτερ recte ἀδουλτεριγ legitus. In voce Bειεφιέσαις Glassator explieationem adjicit hanc: ευεργε πλοῦ, ποδαώς,
quod ultimum verbum illi Q φικησας haud respondet. Clariss . Autor eo inclinat, ut, in ευεργεσίως primam syllabam paulo majusculis literis scriptam esse, contendat, quod signum demonstraret, is in sequenti voce repetendum esse; quam Ob causam reponit ἐυποιinie , quae explicatio in Cyrilli Glossario voci meritum, beneficium, adjicitur. Cujus repetiti O-nis si autoritas afferri potest, ipsa emendario insignem sane
33. laudem meretur. Vocem Δενανδικνιβο neminem intelligere,
eamque corruptam esse, quisque iacile intelligit, sed, quid ei substituendum, res est diciu difficilis. Clarist Autor conjicit, debere legi ΔEμανγι τατιονιβους. pro δε εμαν-r. cU S rei argumentum ducit ex eo, quod Glossarium adjicit περὶ εκ- ποιησεως, aliae vero Glosae legant emancipatus, εκμητός. 3s. Ιεζαν λιγιασα, χρῆ-τα τα ὁ κBMα Θεω. Hic Doctiss. Autor, rejecta 'Schultingit emendatione ἰερα, e λοιῶσα , c jicit, legendum esse σαωρα, θλιγιῶσα, hae ratione, ut existimet, primam syllabam era fuisse obliteratam, &alteram male in isse mutatam. in qua lectione confirmat eum I. 4 D. ad L. Iul. Peci lat. quae pecuniam sacram religio-
sam affert. Sed, nisi prorsus sallimur, paulo violentior est conjectura, & vel sustinenda Schtittingit lectio, vel, si aliquid
mutandum esset, nos potius duas voccs converteremus hae Tatione . ξλιγιωσα, ἰερα χρηματα Μ. τ. λ. ut explicatio esset
43. Prioris Verbi. occasione voc. τελ v Chartam Henrici III, Regis Angliae, A. D. 3237 ciscrt MStam, atque, uti existimat, ineditam, quae mercatoribus Gutlandiar immunitatem te-
O. lonii promittit. Cap. XI, jura Iustinianea Seculo XII in Anglia lecta fuisse, variis Ioannis Sarisberieos locis com
470쪽
MENSIS AUGUSTI A. MDCCXLVIII. 4sr
mo ostraxe annititur, qua in re Lectores nostros ad Autorem ipsum ablegamus. Caput XII interpretationi quo- Pag. 64. rundam locorum Novellarum Theodosii est dicatum. Ida Tit. Xin verbis nec ad posteriorem manet, legit nec apud post. m. , quo tamen non opus est, cum, apud Latinos ad & apud sibi invicem substitui, palam sit, cujus rei autoritas ex illa formula, res ad Praetorem acta est, duci potest. Sequitur Tre. XI, in quo legunt editiones vulgatae: Haec me cum postrema definiat, sive cum donatione cujuslibet quantitatis
habita ratione parentum in liberos, naturalis pater conferat,
quod de subeunda sorte curiali, seu testamento, seu actorum fide constituat, ita ratum esse, stabiliterque volumus observari, Cl. Bondam legendum existimat, 'e cum postrema definitione, me cum datione &c. Sed utrumque non admitti posse
videtur, cum alterum non habeat, quo se reserar, alterum
vero hac ex eausa dubium videatur, quod in sequentibus dicitur: abdicando donariones, cui accedit hoc , , quod testamentum ad verba postrema definiat, actorum fides ad donationes, pertinet. Quam ob causam vel nihil prorsus mutandum , vel Cl Ruteri ad h. l. emendatio locum habet, qui
legit: Haec s e. p. definiat, s. c. donationem c. q. h. r p i. l.
naturales, pater conferat; uti idem Uir Doniis rectius vidit
Autore nostro in Const. III Tu. XII, si cunctatus cs pastaeas Sc. quo in loco Noster vim inseri legendo, si cursuales sangarias. cum Ruterus iaciliori emendatione ponat, si commeatur es bastaeas, atque utraque satis docte ad hunc locum explicet. Tandem non sine ratione in Const. I Tu. XIX 68, emendat, eum ea, qua disceptationis examinatione decursa possit recuperare legibus poscentibus &c. & eodem loco: quando dominis sunt denuntiata litigia. Ultimo loco Cap. XIII, XIV, & XV, praeter alias, quae veterum Scriptorum 69 locis inseruntur, emendationes, quaedam inprimis ad Digestum Vetus proponuntur, haustae ex Collatione MSti Codicis membranacei, in Bibliotheca civitatis Campensis servati, atque Seculo XIV, quantum videtur, scripti, qui &Εpistolam ad Antecessores, & XXIU Libros Pandectarum, Lll a excepto Diuitigod by Gorale