장음표시 사용
611쪽
tit de adminiculis, quibus discernimus jussum ab injusto, ct
uortim vestigia inter populos maxime feros N immansuetos eprehendimus. Statum hominis naturalem ab ejus flatu ob- Pag. 167. brutescente dignoscere oportet. Rariora enim dantur generis humani monstra. Adminicula illa consstunt exemplis iuec 169. ratione. Haec enim superior & excellentior est instinctu na- ira.turali, Prinei pia detegit, ac inde format conclusiones, ct ad eventa lingula attemperari potest. Capite quarto exhibentur i 4. principia, unde interventu rationis possumus Ieges deducere naturales. Homo ad notitiam harum nequit peruenire, nisi I 8 perpendendo suam naturam, conformationem, ct satum. Inde triplex hominis proficiscitur conditio. Religio tradit I8o. principium legum naturalium, in ossiciis erga Deum sitarum. Amor nostri aliud subininistrat principium legum naturalium. ossicia, quae nobismet debemus, tradentium. Homo spectari potest porro, qua pars ct sodalis coetus ac societatis. Haec so- l M. Eietas ab hominis nanira haud est aliena, sed potius est necessaria, homini conducibilis, ac persectioni ejus apta. Inde oritur principium vitae socialis. Ex hoc principio emanant Ieges hae: Bonum commune obtinet principatum inciorum Is I91.cialis vitae amor debet esse universalis; ooservanda es aequalitas naturalis; cole s serva benevolentiam quoque erga inim eos. Unde emcitur, uindicias sui esse permissas, non vero ultionem. Dijudicat deinde Autor complexum Jurisprudentiae Pu- ΙM.fendor nam, ratus, criticam sibi nimium sumsisse virgulam contra illum. Exhibet vincitia dc collisones ossiciorum nostrorum. Addit jus naturae, quod in permissione consistit. ac jus naturae zO3. dividit in primitivum ac secundarium. Capite quinto tradit aOS. legum natura Ilum patefactionem divinam, proprias notas, ac obligationem, ex eis emanantem. Capite sexto ad ius gen. 138. tium progreditur exponendum, docens modum, quo societates coalescunt civiles; monens, statu civili naturalem non destriti, sed perfectiorem reddi; tradens juris gentium naturam, eertitudinem, principium generale; dividens illud jus in hypothetice necessarium dc conventionale. Capite septimo quae- 226. ilionein tractat, an detur moralitas actionibus inhaerens, quaesit Disiligod by Corale
612쪽
sit ratione cogitandi prior legibus naturalibus, nec. ut legisla. torem praemittat, necessum habeat. Dissensiones Philosopho-- rum succincte commemorat. Fontes, e quibus quaestio pro- Pag. 231. posita sit dijudicanda, recenset. Tres regulas actionum humanarum morales exhibet, quae sunt sensio moralis. ratio. ac Dei praescripti m. Has regulas conjuncte sumendas esse. docet, ratus, regia iam omnem per sese vi gaudere obligandi. &rationem per sese parem esse di idoneam ad obligationis pon. α8- diis homini imponendum. Respondet ad obiecitonem, quae
dictitat, hominem dici haud posse se ipsum obligare. Addit
tandem & hoc, complexus moralium doctrinarum persectifulerim esse religionem. a48. Capite octavo id, quod in eo argumento videtur .esse obse rum & incertum, luce majori impertit, &, quantum intersit inter justa, utilia, honesta, ordinata, ct decora, ac quomodo illa naturali coliaereant nexu, docet. An actionis justitia az Φ, uoluntate Dei, nec aliunde, sit deducenda, quaerit. Capite nono agit de legum naturalium ad actiones humanas attemperatione, ac de conscientia secundum varias divisiones ejusdem disputat. Ad merita S demerita actionuin humanarum, ea rumque imputationem Axpendendam, sese aecingit capite de-2 68 rimo. Capite undecimo suseipit tractationem de horuin principiorum ad diversas actionum humanarum species confor mationi, ut, quomodo illae sint quibuscunque imputandae, in-23 telligatur. Disputat inter haeo de cis, qui usu rationis vacant, de factis per ebrietatem, de eis, quae fieri nequeunt, de oec sionis desectit, de naturalium qualitatum speciebus, de eventis per causas externas exuriis, de eo, quod fit per ignorantiam, errorem, indolem congenitam, cupiditatem praeponderau-28 . tem, coactionem; de cauigrum morallimi genere triplici, ac 3ου- argumentis adinibus. Capite duodecimo ipsi res est cum autoritate ac sanctione legum naturalium. nec non cum bonis
malisque. quae ex Girtute dc vitio proficisci & progigni solent.
3ko, Suut, qui monent, bona ac mala, tum sottunae, tum naturae,
inaequaliter, nec pro meritis hoininum, esse distributa; mala, per injustitiain admissa redundare .aeque ad iunocentes ac ad
613쪽
eriminosos; virtutem saepius persecutionis tolerandae esse conciliatricem, protiti Aripidis exeniplum doceat. Haud infi- 'ciatur Noster, prudentiam humanam hisce inconvenientiis tollendis esse imparem. Et eam ob causam Capite XIII -- Pag. 37s. mortalitatem animarum extra dubitationem collocati illamque inserit sanctionibus legum naturalium. Haec tractatio omnino, dum est maximi momenti, solide sat s fuit expedita. Coi sentiunt in lianc doctrinam gentes ii oratiores. Eum vero consensum Noster non posuit primo, sed ultimo, loco, ne existimes, in eo cardinem verti argumentorum, quibus in mortalitas animarum comprobatur. Ostendit tandem Capito 33 decimo quarto, argumenta allata, eX natura animarum, TX Vo-- lmata te S persectione Dei, desiimia, ad usum vitae satis vale--re. Pondus & gradum veritatis addit argumentis allatis do. ctrina divinitus patefacta. Proponit tamen Ill. Λutor dog- 3 2. mata, immortalitati animariun contraria, ut ex inconvenientia eorum, ad statum hominis Telata, clarius patescat, doctri- . nam, qliae immortalitatem animarum I manarum pro certa,
vel probabili, reputat, nobis esse dignam, & congruentem. Nisi fallimur, ex hac libri epitome 1atis superque intelligi potest, quantum bonae frugis & soliditatis ille complectatur.
DET LEGUM SUECICARUM. RECEPTUS
O opprobatus in Comitiis Stoesholmensibus anni ἔ73ή, ex uicosermone in Latinum versus a CHRISTIANO AOENIG, mesemanniae ac Magn. Cuprimoni.
Cum Iura Romana quamvis obscura saepe,parumque disposta, tanto probata plausi fuerint, ut plures quoque gentes, quasi ex fonte limpidissimo, multa hauserint inde, ac domesticis accommodaverint constitutionibus; recte omnino Editor politissiimus, operae se facturum esse pretium, credidit, si Ff fi emes
614쪽
emendatum legum Suecicarum Codicem, justo ordine, ni iraque perspicuitate, commendabilem, civitate Latina donoret, adeoque extero etiam de singula i nastomis suae in ferendis legibus prudentia redderet certiores. Duos hoc ipse labore vitare se illos studuit; alterum, ne, verbis nimium inhaerendo, obscurum ageret interpretem; alterum, ne liberiore mlo vel adornare librum commentarium, vel aliena proferre, videretur. Omnem igitur lapidem movit, cum ut te flores sine dissicultatibus legislatoris mentem perciperent, tum ut Latinae linguae elegantiam ipse pro viribus exprimeret; quo consilio nonnulla, praesertim in domesticis & oeconomicis rebus.
nunc supplenda aliquali descriptione, nunc in compendium redigenda, fuerunt. Ipsum opus Praefatione superbit, a Regia Majestate, regnique Proceribus, praemiissa, in qua brevis legum Suecicarum historia exhibetur. Antiquissimae lego Suecorum dicuntur illae, quae sub imperio Iulio m Valuerunt. Ex Asia illi jam ante natum Servatorem in hoc regnum venerunt, uaterque eos regnantes novissimus, hi altas, plurimorum Regulorum ditionibus Upsaliensi, vel Suecico, imperio adjeetis, de legibus maxime lollicitus fuit, quibus omnes generatim tenerentur. Eam in rem opera utebatur Vigeri Spa, eognomine Sapientis, illique mandata dabat, ut in unum corin pus redigeret leges, quae deinceps Vigeri sectiones appellatremerunt. Inserviebat postmodo haee ipsa collectio cones nandis legibus Uplandicis, quae a Bizero conscriptae, dc a Rege confirmatae, recipiebantur. Seculo quidem XIV Rex Magniti Erici diversas hasce diversarum regionum i leges nova recensere industria volebat; at successii destituebatur consultum, cum incredibiles Clerici Pontificii difficultates asserrent,
donec populus universus quereretur, antiquarum lcgmn exem- .pla, quae partim Runicis, partim usitatis tum, literis ligno trabibusque incisae, ct catenis in templis, aliisque aedibus, tam publicis, quam privatis, affixae. servabantur, adeo inter se dis. crepare, ut non possit non summa inde oriri confusio. Qua musa motus Christophorus, Rex, Λ. I442, omnes Ieges uno
iunxit volumine, di pro temporis illivi conditione disposuit. Atque
615쪽
MENSIS OCTOBRIS A. MDCCXLVIII sin '
Atque hoc ipsuin Iuris Suedici corpus, a Carola IX A. I 6o8 it rum confirmatum, Carolus XI A. sequentesque Reges. Carο- XII & Friderimi I, qui jam regni sceptra tenet fetiacissime, ad majorem tanper persectionis gradimi evehere studueriint. Quod ad materiarum ordinem attinet, certis titulis primum de jure matrimonii ; postea de jure haereditatis; deinde de jure agrario; nec minus de jure aedimundi; tum de Dre mercan a post de crimi ibus; inde de poena; porro de exectit one; denique de actionibus, necessaria sancita fuerunt, quibus accessit Index rerum, diligenter confectus, una cum explicatione formularum juridicarum, quae in hac docti L i Renuit versione Occurrunt.
FREDI, Tomo quinto, che contime gli Elementidella Chronologia, s cc.
OPERA DOCTORIS EUSTA CANI MA REDI
rimus quintus, ad Chronologiam faciens, cum diversis, ad Catindarium Romanum spectantibus, script Opus posthumum.
Bononiae, e typographeo Laelii a Vulpe, 3744, 4. Alph. a. Autoris, cujus obitum alias significavimus, ea adhue est iaorbe erudito gloria, ut opus hoc posthumum non mianori plausu fuerit excePtum, quam ea scripta, quae mUr dius uiuens & adhuc spirans laras dedit. Editor hoe ritu ,ho, Illustriis Comiti Francisco Atarotti insiripsit atque eonia seerauit. Divisum H est in tres Partes. Prima elementaehronologicae artis coinplectitur. Exponitur in eis de annorum mensuimque forma multiplici, eorumque mutua comparatione, de Calendario eccleuastico, cyclis Industionum, ae
616쪽
epocharum varietate. Parte secunda disseritur de mutua praecipuarum epocharum jugationeo , Annum Juliam M'283 conjungit Autor cum anno epochar Agexandri Magui 62, a GIun. inchoando, ac epochae Nabona arse anno 986. Epo- cham hanc epocha Alexanciri statuit priorem annis AEgyptiis, seu 36s dierum annis sine interealatione, 424. Annum I gyptium Nabonassareum incipit a 23 Augusti. Dion si Astronomi observationem coeIestem in subsidiuin vocat, qua id ipsinia comprobatur. De anno, quo decessit Auxander Magnus, non consentiunt inter se Chronologi. Reserunt Historici, ipsum decessisse anno Olympiadis ri4 primo, qui ecepe- ,rit aestate anni 341, natum Iesum antecedentis. AElianus obiis
tum illum assigit mensis Targelionis Attici diei sexto, qui
in prunum ver incidit. Plutarchus morbi dies, quibus mox Alexander succubuit, collocat omnes in mensein Desios Macedonicum, ipsumque obstus diem definit 28 ejusdem mensis diem. Obiit itaque Alexander exeunte anno primo Olympiadis Il4, hoc est, verno tempore anni 323 ante C. N.
Epochain Dionasse Astronomi Man edius figit in anno a84 A. C. N. quo ad IE Octob. essluxerint jam anni ia Ptolemaei Philadelphi regnantis. Periodi Calippicae initium declarat prius fuisse anno primo epochae Alexandri Magni
sex annis, ideoque incidere in annum 33O ante C. N. Ptolemaei observationes, ex aliis desumtae, hic denuo sunt fundamenti loco. Epochas Syro.Macedonum, seu Syrorum, seu Chaldaeorum, geminas constituita Ara Seleucidarum inchoatur annis i 2 post obitum Alexandri, ac concurrit cum
aere Christianae initio, emensa jam anno 332. Anni ab Alexandro Magno suppinandi sunt AEgyptiaci, ac primordium amense Thoth capiunt, seu a I 2 Nov. Annus vero primus Seleucidarum incipit ab aequinoctio autumnali, seu fine Se.ptembris Annus Julianas incipit a primo octobris, qui tunc respondit primo diei mensis Ebraeorum Tisti. Ex ALbategrio depromtae observationes id sere extra dubium figunt. Epocha Syro . Macedonum Chaldaica antiquior est anaoruin a N. C. initio supputandorum intervallo, &quidem
617쪽
MENSIS OCTOBRIS A. MDCCXLVIII. s93
amdem annis 3 ii. Observationes. a Ptolemaeo commemoratae,
id ipsum constrinpiar. AEna Hispanica Christianam vulgarem praecurrit annis 38,- Actiaca annis 3o, Antiochena, C serianam appellant, annis 49, Diocletiana, otia Christiani Λlexandrini fuerunt usi, incidit in annum nati Christi 28 inibitumque sumit a 17 Sept. Optica incidit in annum 3O3. ac Pag. Ii7. in Martio inente inchoatur, vulgo P a Mart um diota, siqui, deni ab edidio adversum Christianos proposito capit initi pila. Ara Constantinopolitana a Bygantio in Constantinopolin con- II P. verso incipit, enezeniisque urbis,quae in annum Christi 33o incidunt. Non vacat nobis repetere epochas Multa minedanorum, Periarum, Hebraeorum. Epochas minoris momenti recenset
Autor, vix unica excepta, quibus suo loco sua quoque est uti- litas. Praecipue habet Canoni, Ptolema ei rationem, quem 1 3 observationibus astronomicis, in Almagesto Ptolemaei enume- ratis, comprobatum esse, contendit Mansterius. Anni, in Ca- Is
none adhibiti, sunt AEgyptiaci, sine bissextilibus, a primo mensis Thoth coepti. Qui per annum integrum haud regnarunt Reges, in Canone illo sunt omisi, ac tempus, quo illi
rebus praefuerunt, siccessoribus fuit contributum. Eam ob causim Galba, Otho, & Vitellius. in Canone haud commemorantur. In anno obitus Trajani erravit Ptolemaeiu, eo quod
annum 430 ab excessu Alexandri putavit fuisse Tradiani emortualem. Trajauus certe decessit ad io Aug. anni Christiani I 37. Ii7, eum ipso is Jul. jam coepisset annus ab obitu Aexandri q*i. In Almagesta Ptolemaeus haud secus supputavit. At id Canonem ipsum haud turbat. Qua autem rati Pto&maeus in eum inciderit errorem, illud subtiliter indagavit P. Miserebi in Diff. de Initio Alexandri Severi Cap. 4. Ptolemaeus Alexandro Magno post Darii regnum tribuit annos regni 8, Philippo, Alexandri suecessori, I, at filio Alexandri, sexandro AEgo, iet. Huic postponit Ptolevi. m Lagiden, & huic annos 2o assignat. At vero iseus ille per Cassandrum cecidit anno
serae Alexandri I 4. Voluit Ptolemaeis cohaerere annos illeum annis Ptolemaei regis, sine socio regnum tractantis. Numerum igitur annoquin AEgi ita auxit, quemadmodum id fili
618쪽
chronologici ratio sagitabat. omittimus alius Namstedii ad
Canonem Ptolemaicum observationes. D iserit idem de veteris AEgypti Regibiis, eoruinquo chronologia. Subiungit porro hi seu Historiae 'sacrae Uet. Test cum e poclos pr. sanae copulationem. Adhibet eo fine hanc vi ethodum. Ex quo rvi in Babulonia regnare coepit, po anni exulum Iudaeorum desierant, ac Iudaeis fucultas remigrandi iti Palaestio am ficta.
Initium exilii incidit, tine Jeremia, in quartum BD Iam
annum, seri nutauiti ante C. N. 6o6. Inde Epoc harum viscula nem sunt satis facilia. Chronologicam tractationem singulares quidam libelli ac epistolae ex eipiunt. His ex parte pnaefixa est inscriptio quaestionum de recIa Pochae in actione . Fuit in eo Man edius, ut modum, quo Calendarium Gregorianum corrigi, vel novum substitui, posset. inveniret. Nam Ecclesia, astronomicarum rationum .posthabita subtilitate, per Cyclos, sive periodos, novilunia in orbem rest, tuentes, definire consuevit adhuc inter Pontificios. Nec e
cogitari potest cyclus, qui motibus stellariun coelestibus ad amussim respondeat. Dant id ipsiun cx fatentur Canones Gregoriani. Ecclesiastica paschatis constitutio in liis duobus momentis versatur. Uniuia ell, ut Pascha eo die dominico celebre. tur, qui XIV lunam primi mensis proxime sequitur; alterum. ut 1nensis ille primus existimetur, cujus lima XIV vel in ipsiim diem verni aequino stii ecclesiastici, duodecimo Calendas Apr Ies astixi, incidit, vel ab hoc prima succedit. Non una hinc oritur dubitatio, quae nisi dirimatur, ii ec de Gregorianis Epacti nee universe de ullius Cycli cum lunaribus illis temporibus co sensu ot dissensu, judicium fieri potest. Constituendum est ut que id certissimum temporis punctum, unde diei initium do- duci debet. Sunt, qui putant, dies ecclesiasticos a vespera primordium capere. Quaeritur porro, a quonam meridie, a quonam horizonte, phales lunae sint deducendae. Noster ad meridiem Rotnae vult respici ; occasum vero solis atque o tum in Romano figit horizonte. Quaeritur, quid vocabulo
suarta decima luna significetur, α quomodo dies ad posituru
619쪽
MENS Is OCTOBRIS A. MDCCXLVIII. 39s
lunae in easto definiri, ae eum civili die, qui ex Cyclo essXIV, comparari, ipsoque de cyclo judietum ferri, 'iteat. Di ς
crepant lite Mathematici Gregoriaru a rei quis Italicis . Nequidem ex Catholicae Ecclesiae sensu constit, quaenam sit de, cima quarta limo, & quomodo Cyclus sit rediti constitnendus. Dimeultates omnes exponit Man eius, di modum, quo eis mederi liceat, addit, salva Ecelesiae suae autoritate. Proponit annorum secularium Epaelas in tabula secundum diversis Autorum methodos ex anno Chr. sit iroo ad eooo. Succedit ejusdem methodus magis propria, qua lunatioties ecclesiasticae ad astronomicas congruant. Eam excipit Episcis ad Visum CLDr. Domini um quartatronium, qua Anon mi Asserti nes XVI pro reformatione Calcndiarii, ah illo impugnatae, virulicantur. Subjicitur Judietum de opere paschali Abbatis D OMBerlaeteti da Prato, evustato Florentiae A. ι'ta, nec non Index ita Tomum hunc operum Manfredi quintum. Oppido nimita hic solide edisseruntur, quae ad emendationem Calendarii Gregoriani sunt accommodata.
L E ULER I OPUSCULA VARII ARG in
Betolini, sumtibus A. Haude & I. C. Speneri, I746, 4. Alph. I plag. 13, Tabb. aen. 6. Collectio haec est sex minorum scriptornm Celeb. Gleri,
nondum antea editorum, omnibus rei mathematicae cultoribus procul, dubio gratissima. Primum continet solutionem generalem Problematis de motu corporum, tubis mobilibiti im-Hinorum. Argumentum hocce ad partem Mechanicae, adhuc parum excultam, huc usque, pertinet. Soli v dum tentarunt Cel. D. Ber ullius S Cui bus; quorum ille descensuin corporis super plano inclinato, secundum directionem horizontalem mobili, hic vero motum corporis unius pluriumve in tubo, circa axem fixum mobili, consideravit. ΕΟ nimirum res redit: s corpus moveatur in lineae quavis, pressionem exercet in singulis ejus punctis, quae, quam Pag. Π
620쪽
diu linea est immobilis. ut in Mechanica vulgo ponitur,
continuo destruitur. Si vero linea ipsa ponatur mobilis, tum pressio haec ei sectum exeret, lineaque actu movebitur, ac inde ipsius corporis motus quoque variabitur. Potest autem linea illa, in superficie mobili existens, commode concipi ut tu bus, cui includitur corpus ita, ut aliter, quam secundum ejus . directionem, moveri nequeat. Hoc itaque modo Problema ita potest generatim concipi: Dato tubo cujuscutaque figurae, quomodocumque mobili, ct corporibus quibusvis ci inclusis,
quae cum motu insito moveri coeperint, tum a potentiis continuo sollicitentur, determinare ad quodvis tempus tam situm tubi cum corporibus, uuam singulorum motum, & pressionein corporum in latera tubi. Ne autem solutio ejus vim, si non ingenii, attamen caleuli, superet, ideo certis limitibus includendum est. Primo itaque tubus assu intur duplici curvatura non praeditus; corpora spectantur saltein ut puncta, seu ad minimum singulae eorum partes aequali motu secundiuia eandem directionem ferri ponuntur; numerus eorum in tubo re sto statuitur quivis, at in curvo tantum sumitur unicum I potentiae vero geueratim esse possunt quaevis. Rati ne autem motus ipsius tubi tres distinguuntur casus: primus.
1 tubus motu sibi semper parallelo sit mobilis; secundus, si circa axem fixum gyrare possit; tertius, si liberrime quaqua' versum moveri queat. Primum ad casum spectat solutio Bernoulliana, ad secundum Clatraluana, tertium dissicillimum Ces. Autor primus hic attingit. Ante omnia Sectio I totius materiae principia fundamenti loco ponit. Distincte igitur explicat. Itque ad mensuras certas reducit, ideas masse, vis motricis S acceleratricis, celeritatis, temporis, ut re doctrinani de motu pinusti libero rectilineo, curvilineoque libero re non libero, tandem de motu corporis, sibi semper parali te mobilis. His politis, primo tubum considerat rectum, ad horizontem inclinatum, & quidem in directione horizontali mobilem, cum incliiso corpore unico. Ut specimen demus methodi, qua Cel. Autor in hujusmodi Problematibus utitur, visus hujus analysin exhibebimus, e qua dein etiam de reli qui Diuiliaco by COOste