Libellus theologicus perbreuis de primariis aliquot religionis ac fidei christianae capitibus vtpote 1. De Deo & sancta personarum eius Trinitate vbi simul de verbo Dei nonnulla. ... 7. De precibus & vera Dei inuocatione. Conscriptus ab Gerh. Eobano

101쪽

s Lana Lxv THEOLOGICVs Summa δε- Sciendum autem quae& rei summa est'

wncordia, me ullo ipsorum merito, Deus ad salutem predestinauit siceum reprobos, pro suaiustitia,non sine culpa merito, condemnationi, itidem ab aeterno, adiudicasse. Non minus enim iustus ille est quam musericors Mec minus iuste hos perdit, quam salvet illos misericorditer. Et quando Apostolus ait, eum mose, eonfendere iram, nota acerepotentiam suam in vasis irae non iram potentiam hudam4 arbitrariam sed iustam ac necessariam debitamq; iram potentiam,intelligit. Quemadmodum Amgustini. Enchirid.ad Laurenr.cap. 8. xec edistinguit inter miseericordiam: tuitum

indicium debitum item*intergratustam n-dulgentiam Sciustam vindictam. Duo Ora Sunt igiturin tota hac tradi asone duo no-- T ' 'nia pominum Vnum, Quod Deus non ut author mali seu peccati Alterum, quod in puniendis reprobis nihil ille violenter aut crudeliter faciat sed agat iustissime. LDm non Peccati verbauthorem Deum non esse, probaturprimum ab ipsius natura, quod sit iustus&sanctus &solus bonus, sal. s. v. .

a . . Item, a voluntate Dei, quodn lit ac detestetur peccata,I at n. s. Ι.Iohan. 2.3- Et ab eiusdem operibus, quae ante i psum angelorum, hominum in prima creatione erant omnia valde bQna, Genesi. Et

, iusta

102쪽

DE PRAEDEsTINAT 1ONE. ' iusta etiamnum sancta sunt uniuersa VII in Nequaquam igitur per Deum, sed per Diabolum&perunturi hominem peccatu introiit inmundum D n. 8. . . Dcob.

Deinde idem euincitur a fide ac prouide- tia Dei: quod naturam ille hominis a se con ditam conseruare, non peccato immisio de struere, euertere,adeoq; diabolis corrupera.dam S eχ carnificandam, obiicere voluerit,

Tum colligitur hoc ysium a fine creati

naturae immanae,quies lanctitas,uita ac bmatitus non peccatum, morSaut condemn

tio. Aliuqui non ad Dei, sed potius Diaboli imaginem, ille fuisset conditus, si ad pecca.

tum S mortem, Gen. . ,

Praeterea patet ex eo, quod nusquam De ius vasa iniquitatis aut malitiqlegatur pr pa rasse:sed vasa iraeri ignomini*quorum hoc iusti estiudicii,tanquam ciuiae malum,illud 'iniustin&peccati,tanqyam malum culpo a Deo alienissimum. Denique hue facit Ithodoxorum Patria sententia concors honsensus mimus Lremtus lib. . contra Valentinianos cap. 73. de superbia, lapsu primorum parenthum verba faciens, inquit: cnoni'temmo, quonia homine nonfecit, Et cap.sequenti sui igitur abstiteraum Papatem lumine G transgress legem liberavio persua abstit rutculs , tiberi arbitrιi---

103쪽

18 ti BELLV ΤΠgo LOGICUS Iustinus Martyr, in colloquio cum Triphone Iudaeo: n est Deus in caussa, utpraeis destinati ara inium siue angelisiue homines: se ua quus culpa tuus est qualis apparebis.Item; Scriptura praesciuilincorrigibiles in

lalcia De ampunt. Clemens Alexandrinus Stromat libr. 4. uod homo elegerit, atque adeo quod vetitum erat , ingerite non e fi culpa in Deum conis

renda.

Fulgentius ad Monimum lib.I. uospraedestinauit adgloriam praeuestinauit ad tu litiam Vrospradestinauit adpoenam, eos non praedestina it ad culpam. Item: Adhbc non spraedestinata rationa lis creaturν t malumfaciat. Item : Non enim sicut Deus praeparauitsanctos ad iusitiam pemcipiendams praeparauit iniquos ad ustitiam amittendam quiastrauitatis praeparator nun- qua uit. Hieronymus contraIovinianu lib. I. Clane

boni erratis vi ipsi nostro vitios mina eiσυάelapsi Ambrosius devocatione Gentium lib. . de flagitio Caini Ne ex eo quod si cientia diuina nonpoterat, neces tatepeccandi mrebatu acinin oluntatis.

Augustinus de anima Meius origine ad Renatum tib i.c. 7. Praescientia, quippe Dei, eos quos sanaturus est, peccatoros proscit

Idem de origine animae ad Hieronymum,

104쪽

DE PRAEDE sTINATIONE. Ss Eap. . Certus etiamsium auimam nulla ei . necesserate,ve uasedpropriavotaurate inpae nam es collapsam Idem de Ciuitate Dei lib. F. cap. .io ala voluntates a Deo nosset quo niam contra natura unt, quae a Deo est. Ac de Genesi ad literam Concedant non essem iam naturam quasa est, utposset non peccare vellet sis οὐ essententiam, qua

punitAE est , quae voluntate, o L nec state peccauit. me praedestination Dei cap.

dicere De aliqiud, sibonum.prae destinassessie:NAta reprobatio est caussa mali, utpraedestinatio est caussa boni nec obdurati ita cis homine malum, ut miseerscordiasacriboni7. Et in Epist. ad Xistri: Sisunt vasa rae, ut quae perfecit siunt ad perditione quae istu debita redditur bi hocimpurent. Quia ex ea massa

Iohannes Damascenus de Fide Rthodo '' a lib.2. nossDeo ad Θribere, uandos ' ''m' 2 iniustis actioneι fore:nes necessitata: nam eorum non suntquae semper eodem modo se

habent. Prudentius contra Symmachum: -Nec fata reatum

pontini homini: eo rem ipse Fuopte rbitris placitos 2 ρώρου repedit

105쪽

H ymo Epistopi .Halberstatinus in capo

s ad Romanos. Cum dicit Scriptura, Nihilo- assii eorum quaefecisti Et vidit Demonsta uaefecerat,derant Gebona quamo oritur,quare odio dicatur habere Esu ' sua ita soluitur suia non odit naturam qua ecita se e ammta vitium quod nonfecit. Etsi verbiic hominem Deus condidit, ut labi posset;no ideo tamen vel peccari author est,uel eum labi voluit. Nam ita simul eun dem Deus condiderat, ut aeque posset non labi,5 lapsum prohibuerat. Hoc est, ornarat

hominem libero arbitrio,vt ad bonum COHteretur: peaecatorem non fecerat. Sunt a

nim quoidua res inquit Augustinus in s. c. Iohi. homo &peccator. . suod audis homo: Deinfecit. Quod audis peccator ipse homo fecit. Homo igitur contra voluntatem Dei patefactam contra conscientiam, libero abusiis arbitrio,ad malum sese inclinauit. Hic plures soluendae sunt obiectiones. Videtur namque eo ipsis, sine peccato non conditus homo, quod cum luto in sacristi reris ille comparetur. Sed non fit illud ratione primae conditionisci sed respectu i

fisus. Neque enim Deus hominem feceratutum sed ex gleba ter hominem. Postquam vero per peccatum homo iuxta colamminationem Dei in terrae propter ipsum maledictae puluerem recidit lutum factus est impurum. Quemadmodum Paulus h minem in statu corruptionis considerans,

106쪽

integritatis. Et hoc etiam, beariis nus autum,de eadem generis humani massa.

inersto rect6tu damnata, ad Xistum ilium

go vel ex praescientia Dei, qua fallere i lipotest, illud fuit necessarium nec per Dei prisscientiam euitari potuit Responde a asciant tur ab ipsoAugustino de triplici habitaculo, non Uficu

cap ADeipraescientia, neminem, ' in,adpem. ρεος ιμ- candum cogites, millis errantes, dicunt. nim inquiunt,praesciuitAdamumpeccaturum

esse: peccarenonpotuit. Ex quo errore nascitur, Deum esse causam peccati. Quod nefas est dicere. Idem De praedestinatione gratia, cap. 1. Deipraesectentia non cogit hominem vitalissit, qualempraesciuit Deus: Iedpra tralemfuturum, quali uturus quamvis non ceum iiDeus. Ac desci dest Sanctorum, cap. IC. praedestinationet sicientia Fraedestinatione, quippe Deu prasciuit quouerit ipse acturus. V de dicitum est: Tecit quoum sunt. Pres sic ire autemstotens est etiam, quς-βnonfecit: in quecunquepeccata Rursus Delibero arbitrio lib. s.cap.q. Sicut tu memoria tua

107쪽

sa a1nELLvs THEOLOG IC V men omnium, quapraesciuit,author est. rum autem no est malus author , ausim est

ultor

Ac de cimit.Dei lib.s.cap. s. n enim ιλeo peccat homo, quia Deus illum peccaturum Ue,praesciuit:imo iis no dubitatur psum pec- re cum peccat,quia ille cuiusprascientiarasti non potest ad fatum, nonfortuna ron aliquid aliud dipsumpeccaturum,praesciuit Et in

Epistola ad Prosperum milarium in c

ν regula inconcusse tene est: Peccatores Dipe earis praescito se non praeparatos. . Ac citat Lombard illa ex Origene ad Ro- man OS: Vis propterea aliquid erit, quia, De Huturum scito, quiafuturus,ideoscitur

a Deo,antequam x.

Fu entius ad Monimum. ali: Non omni prodestinauit qua praesciuit quavis omnia prae- deliinatapraesciuerit praesciuit enim hominum voluntates bona ct malas: praedestinauit autenon malassedsola, bonas. Damascenus lib. 2. cap. 2 . Ope precium est agnoscere,omniaprcscire Deum non Au- temta omniapraedesinire praedesinare. Prae scit enim ea quae in nobis: noάλ desinimici; sem haec. Nam novivultprauitatem feri steque cogit , neque - a fert virtuti. Ha,mo in cap. Π.ad Romanos. Praedesta nantur non omnia quaprasciuntur Fraesciuntur ehim bonam mala a Deo: praedestinantur

autem solummodo bona. Exemplum huius

108쪽

rei anisestum extatMatth. 26. Vbi praescia esuitChristus seposse rogare patrem,vimittat a plus quam duodecim legiones gelorum, cquoru eriperetur ministerio a potestate te cenebrarum:sed ideo non id fuit pr destinatus . aut ex pr scientia eius,necessarium. Quom cedo enim inquit Saluator) Scriptura imple

obiicitur nisi ex praescietiaDei lapsus ho Praescientia minis necessarius agnoscatur,sequi,quod ea De non dependeat ex humanis actionib. Sed nulla, 'est consecutio. Nam praescientia Ue1 nona risiacliunde dependet, verum in ipsiusmet existit natura omniscia,& veritate.

Quod autem Deus omnia dicitur efficeres Mu

lecundum conlilium voluntatis si a Pepoey t. Umiis eo non insuditur peccatu.Neq; enim Apostolus uniuersalitctvi indesinite loquitur de omnibus quae usquam sunt vellunt, sed de iis omnibus quae fiunt in electis praedestin iis secundu propositu Dei, ut nimiru illi sint laudi glori ipsius, qui priores speraue intin Christum. Ac sermo est, Apostol de iis quo Deus ipsi essicit;non de malitia peccati, qua Diabolusvi homines impii perpetrant. Sic

Augustinus in Enchir.ad Laurent. IOS .di tinguit interp=6ι taDei, qu ipsemet facia bona:&interpraestata quisinat seri non autem ipse faciat videlicet mala. Idem, locum Roman.H.es36. si cinxerpretatur,de natura boni contra 'Manichaeos cap. 28 fumaud

mu omnia ex ipso es taper ipsum ci ipsor

109쪽

c. L1BELLvs THEOLOGI Usoriis, distique natura. eligeredebemus quη naturalitersunt. P es enim ex vj siunipeccata,quq naturam 'nseruant sed vitiant qu' i peccata ex voluntate essepeccantium , multis modis SEcriptura teEatur. is,moti Instat aliquis: Facile Deus impedirepec Deus qua novumpotuiti illud noluisset suta vero non mia vultpςrmis pedisti, certe svoluisse sauthor eius esse vi- ur Veru non est relponsio dissicilisaut intricata.Si.n voluisset, non prohibuisset nec puniret ' Dautem at Augustinus -- suomodo Gensiti senon nolens. Non quod illa permis Deus ris sione peccatum vel probet vel causietunsed μ V ii quod peccantes, loco poenae, deserat, Vtin f ra, peccatis Progrediantur. Sed iterum audi mus disterentem hac de re beatum Augustinum de praedest. Dei, c. .ubi explicati cum Esaiae s. Ego Dominusformans lucen ta creans tenebrM, faciens pacemis creans malum. Nu dicat, inquit,Elι Dominus facienspacem ex me tibi, Ocreans malum ex letibι. Pro peccatis enim tuis bellum tibi tria biso quod mereris. iuod etsi apud messiu sum , ex te tamen tibisit malum, quia non ex me sed ex te peccasti Elproste catopoenam ιιbi creo quς apud me est iusta tibi autem mala. μι mod ergo malum creat Deus, quod perseesbi iti; tuum ex homine homini u ma- Item in Enchirid ad Laurent.cap.IO. uiro ta nessabili modo non si r ter Tei' O dontatem, quodsit contra tame eius volun Diem. Rurliis De Praed.Dei, c. 2J a Deus

110쪽

DE PRAEDEsTINATIONE. sis .in Ogum homini se eumperpotentiamalu ες rationispraedestinauit morti, ut necesse esset mori sedsub ea conditione neccaret. Guia 'igiturpeccauit homo, iustum erat ut morere *ς ture' nonpeccaret et Eouinculopraedestinatio Mynis diuin morti alligaretur. Item:-c, - φwait,praedestinatio conditionis esto iustitiae, Aede prὰdest &efatia, cap.14. Cuiu uis misereturis quem diuit indurat, dicente Domino: Sine me nihil potestisfacere telligit Lia omnia, veladiuuante Dominopesci vel deserente, permitti:vt noueritiamen nolen-re Domino nihiIprosin admitti. Hinc ergo perspicimus voluntatem termissionem Dei, neque causam neque approbationem esse peccati; sed potius poenam desertionis in nomine peccatum eligente prae iustu

tia , .

Sunt porx qui putent effecisse Deum; Anpeccmsi Vt homo peccaret,quia alitermisericordiami v

Est autem prim per se incredibile valde Dei jumetemerarium dictu, adeo sapientissimo Deo mces mi omnem viam gloriae suae patefaciendae prae clusamfuille, ut per peccatum ceu rem sibi exosam ac detestabilem, hanc de uium viam sibi sternere,opus habuerit;idq; ipsum contra propriae prohibitionis rigorem ac stueritatem. Deinde, non est dubium, cogniticionem iustitiar&misericordiae diuinaea oti Nige eminentiorem in homine fuisse ante lapsum quam nunc sit. taeterea multiaeub