Libellus theologicus perbreuis de primariis aliquot religionis ac fidei christianae capitibus vtpote 1. De Deo & sancta personarum eius Trinitate vbi simul de verbo Dei nonnulla. ... 7. De precibus & vera Dei inuocatione. Conscriptus ab Gerh. Eobano

111쪽

2 1188 hvs Tu Eo Log ICvs gentius iam ante in angelis partim seruatin Partim propter apostaliam aeterno gehenae supplicio adiudicatis, gloriam iustitia S mi sericordia suae,manifestarat. Veru sussiciathie nobis piissimi, eruditissimi Bullingeriresposum a Decadib. eius desumptu. Gu,

inquit,ab aeterno decrevis,genus humanu liberare Ueruitute. Ergo fera, potuit qkin' mituti plicaretur Oportuit ervo nos immergi peccato, ut per hoc illucesceret Deigloria iuxta

Elud Aponioli mi exuberauit delictu ibi eri' berabiuratia 3Misse vero ant)infos non illud magis apudsi perperire, Deus ibi exstipso etiasiue nobi ad beatitudine felicitatis esse atu:

acgloria eii .etsi nulli qua creatu prodi isset in luce, pertingeresupra omnes c. s. nz ab aeternoDema At non ab aeterno creatura. EUAutgloriosius Deus ab aeterno ergos ne nobisglorio bens uuis vero ita ineptiat,ut exisFimet, Iucem illam Aternam aliqui loria accipere a nostis tenebris, a putore illo no is aisyeccatis' Ansine nonfisi cHeribin, nulla erat fusiura' eis loria'S piens in Ecclesiarifico, dicac, inquit defecit usu Domini. Mn ἡ δε-

έω,quae oditfacere. Ne dicas, i eme in errore impulit:n enim viro peccante ei opus edis, vel non enim necessariiseunt homine impii. Omne ne foditDommm nee illudprobatur eius cuiatoribus. Haec ille. . . .eμρmstis Instat aliquis,Deum,quia secerit impium D M impii diem mali, authorem esse peccati Q d'

112쪽

DE PRAEDE ITINATIONE crtu Deupeccatis horribiliter irasci: alioquin amptu non destinaret diei malo.Neq;.n. So Iomon dicit, Dei fecisse impia, quas author esset impietatis Semalitiae; sed fecisse eum ad die mali, hoc est, ioena eum destrinasse. Nam Glio qui Deus neq; creauit, necesΠcit reddi; vehomines impios, non magis quam crea- uerit aut fecerit diabolos: Verum omnia ab eo creata erant valde bona. Nec vero homi ne dicitur fecisseDeus ad die malins. n. Deo coditus sui integer elerisq;purus.Sed -- pium ad die malifecit, i. ordinauit eu ad poena, propter impietare, quod ab ipso iste de fecerit. Atq; hune sensum reddunt omnes orthodox interpretes nec aliter sine bl sphemia in Deum hic locus intelligi potest Quod autem Paulus ait Roman u. ub bd. rium est, quasi ad peccadii eos obstrinxerit, δες homino Vt nereia peςcatores ac perirent. Absit V itum conclusit per legem omnes sub peccato,i.lege sua, de peccato eos conuicit, ut hi

imiliter culpam agnoscentium ipse misere tur. Et loquitur diserte Apostolus de reliquus ex Israel adhuc saluandis, qui ac nito peccato resipiscantri misericordiam conseia

quantur. Ipse vero omne tollit ambiguitate cum ad Gl. 3. de Scripturae conclutione re omne nranterpretarit inquiens, rura

Iine Jesu Christi aretur credentibus. Videtur aut durior essesnodus Mobicctio

113쪽

pini cum quae tanquam peccata, lege vetuerat. Sed

ν β Ἀμ- perope inter 1epugnare videntur,quq pro-1 si tamen conueniunt dextre intellecta. Ac plane certissimum est, nihil in iis inesse e cati, quaecunque Deus iussit unquam qui quid talidem statuant homines. Neque enim sanctitas Dei admittit, quod legi, tamquam immotώει aeternae iustitiae eius regu-lmaduersetur.Siquidem omnis αν--pecc tum est: nec Deus propriet legis violator, Abraham tandus est. . . is ima verbi caus iussit Abrahamo Deus, pr -- Aiu prium 'uidem promissionis filium Isa cum immolare. Q d prae taeteris fere cunctis exeniplis,primo intuitu,giceres tum le- gi scriptae, tum ipsi fiaturae aduersari. Sed longe aliter sese res habere deprehenditur, paulo accuratius esculata Primo namque iustius 3 sanctius multo hoc sacrificium Deus postulauit , quam praestare unquam Abrahamus potuerit , Atqui peridem obtulit ille filium Hebraeor. II. multo igitur magis per fidem id fieri Deus voluit. Vt ve-xd non pugnat cum lege fides, quoadobos dientiam & studium virtutis, Gat, st.2r ita necDei mandatum de sacrificio adfidemas clarandam, requisito. Secundo Deus tentabat Abrahamum; nec voluit quod mandarat, nisi per typum

eri,ut euentus declarauit. Sicut ergo Deus

ioc negotium mandaraxata neque legi ipsi-

114쪽

DE RAEDEsTINATIONE. ssus nec naturαfuit contrarium. Ac ne aliter

fieret,ipse prouidit,ac mista angelo,diligem

Tertid, si vel maxime Deus permisisset mactari Isaacum; non ideo tamen, ne sic quidem, homicida fuisse; Abraham. Siquidem Deum iustas habere caussas eius mandati, credidisset: absq; expressis illius verbo nihil nunqtu in tale facturus. Quari , Deus ipse quod per typum in molationis Isaaci praefigurauerathnoni percit propri filio, sed ad mortem cruciaeum tradidit, Rqman. 8 Philip .abee tamen id fecit pater clementisiunu*, tanquam h micida vel tyrannus, nec odio Filii inflam

maruS,aut contra naturam ages, crudeliter,

cum dilectissimo Filio; sed ipsomet Filio as.

sentientes volente, ad finem generi hum no utilissimum, nec non sibiipsi cum Filiori Spiritu sancto gloriosissimum v nimirum, satisfieret iustitiae suae, pro peccatis humani generis δ ut illud redimeretur in laudem excellentis floriae Dei. Sic ergovi Abrahamus percidem in Christum, tanquam semen promissum,unice directam,Heb. II. cuius diem videns laetatus est, 'hain. 8 adi quisitum Filii sui Isaac sacrificium, fuit pro-plissimus. Sciebat enim in Isaaco vocatum esse semen, ac Dei foedus iam esse firmum, ut, priusquam illud distatueretur , crederet, et ex lapidibus Deum excitaturum semen, MatthJaom Nec dubium est, saepe inte-

115쪽

jo LIBELLvs THEOLOGICVS rimin hac ipsi tam dissicili actione, ingentieu feruore ac zelo, cum paterni affectuspro lixas ardetissima testificatione, vel inter tiagandum, antequam cultrum arri eret, ch

rissimo filio , hoc totum aperuisse mysteriaum,eiq,plena de resurrectione mortuorum&vita aeterna con latiotie luculenter proposuisse;ne metu mortis aut animo desponderet,aut crudelitatis patre accusarer. Incredibili certe affectu paterno, quata potuit vi orationis,fit1u cosolatus est Unde ta eum habuit placidiacmorigeru Et ipse AbrahaDeo re omne c5mmendans,obediuit ei atq; credidit, prouidentia sese illius in hoc tanto casu consolatus Queadmodum inter asce*dendum, quatienti filio de victima resis o diae Domin δuidebit depecude holocaust stimi. Quinth, Abrahami patet innocetia, si taehum eius conferatur cum excplisco trariis. Na rex Moabitarum&alit,iniussu Dei,absq, verbo expresso, per i , is ι--mi entate suosq; partim liberos mactantes,partim perione Molecho traducetes,idq; fine superstitioso&idololatrico, crudeliter ac foedissimi

peccarunt contra Deum, lege natura, neque vocatione habentes, neq; causas legiti mas. Quapropter quicunq, expederint, Isaacum hac in parte gessisse typum Christi Sponderauerint mandatum Dei, ipsiimq; re euentum, cossiderantes Abraham fide , chac ratione Deus eum tan patre fidelium tenta id ad declaradum hac tanta obedieti fidei

116쪽

D PRAEDE sΤINATIONE. I fidem eius;illi omnes facileintelligent, niEi prorsus hic vetiti homicidii, vel meo mad tum,vel ab Abrahamo perpetratum esse. χ

Quod vero Deus homicidium prohibes, a

nihilominus gladio percuti igne cOburi; data ., iubeat homines flagitiosos cin eo nulla est i homis discrepantia. Sic iussit excindi Amalekitas, ψη transi hostes Dei Ecclesiae, iusto iudicio, propter ingentia scelera, huic poenae destinatos. Sic ordinario magistratui madat,pl Chere sontes. Nec tamen in eiusmodi casib. 4 homicidium comittitur.Siquide non vetuit Deus, nequis homo interimatur: sed nequis e praeter meritu iniuste, exodio aut avaritia ἐκ

aut per vindictam priuatam cillicitam , ..trucidetur Non gitur homicidii prohibitio, tollit magistiatum, iura,leses belli, vindictam defensionemq; necestariam; sed iniusta tantum vetat homicidia.Ita fit, ut ab Shomicidii suspicione omni Scripturaeos li- beret qui inviti, casu quodam inopinato ac ' praeter animi sententiam, quemlsiam inter emerint. Quinetiam dicitur Deus ipse, tales occidendos,in manus illoru tradidisse. Qua obrem Masyla ac loca tuta, olim talibus fu re constituta, ne a vindice sanguinis oppri

Obiicitur aut,iussu Dei Israelitas auferetes vasa aurea cargentea AEgyptiorum, vestes preciosas; ab eis usui sumptas, furtum commisisse. Extat historia Exod vi versa, Ia vers 3s Ac primum eius rei

117쪽

inandatu reperitur statim, Ea .3.st.2I.22.

de autem vel nomen vel suspicio furti, irrepserit, nusquam apparet. In taecaversionenabetur poliabitu Dptios. Hebraeustextus dici ci. feretu gratum Furti autem anulla fit mentio: Qi dit omne Deus prohibuit execratura ita nunquam popul suo indulsit. Spolia autem iusta nunquam suere prohibita, praesertim ab hostibus, o ptimo iure auferenda. Iam AEgyptii contra omne usac fas, per tyrannidem Israelitas,

ad extremam egestatem &seruitutem redegerant prementes eos durissime. Quinet iam sire mercede molestissimis,longo tempore, laboribus eos exercuerant Fatig rant Deus aut annis ante quadringentis trucinia, pollicitus Abrahae fuerat,de ingentiabus cum diuitiis , semen ipsius hunc vid. Populum ex AEgypto in terram Chanaan, reducturum, Genesis Praedixerat interim Ioseph fratrib.suis, quod omnes thesauri, ad apsos peruenturi essent Gen. o.st. I9. Idemque ex Vita migraturus,assa sua Egypto in terram promissam sportanda eis commendauerat, V.F.ψ.2s. pr terea Deus ipseMOP si praeceperat,vi spoliaret Egyptios ac mo-Him rei simul expositerat , cum suae benedictionis prosperi successus promissione Ex s. u'd uniuersiim postea Moyses, toti

popillo, exoreDei acceptum,proposuit atq;

declarauit, Eam .

Quantum igitur interest inter bona proin

118쪽

equum negatur recuperandae in ii Ha bonafraudib. iniustis ad se translata mi

tum interest etiam inter factum lsraelit Πώει intex larium. Et quantum spolii sis

siue gladio, siue quocunque prudentiae mitilitaris strategemate, erepta, ab omni distant furtiua surreptione; tam abest longo furto qualicunq; eiqs specie,quod iustu&nian datu Dei Israelitae vasa AEgyptior aurea

argentea; ab ipso eis data, una cum vestiumentis eorum preciosis abstulerunt. Qua in parte non pecetarunt magis, quam quod postea, iustu Dei terram Chana noccupes uerint. Nam Domini iterrita quicquid

ea continet Gratis ille dat de suo quibus vuln& rursus quod seum est,a quibus vult aufert ad aliosque transfert sed obstat enim, quo minus de suo faciat quod velit 3 Placuit autem ipsi,ut damnum populo Istaelirimitilatum a NAEgyptiis, qui eum oppresserant&exhauserant, compensaretur:at velint loco mercedis pro diuturna seruitutς, aurum

. argentum AEgyptiorum eis tracti, tanquam iure ipsis debitum Cauerunt etiam Israelitae, quominus restitutionem promitterent; satis utique de voluntate Dei praemoniu&edocti Nec mentiti sunt, quod ad usum solennitatis suae , id genus res peterent. Quis igitur furti accusabit eos,qui e manibus alienis quoquo modo excutiunt, Pue sua sunt

119쪽

I in Extvs THEOLOGICVsdc tig cora Deo bona possideant oscientia. Vbinaq; iniustitia demonstrari nulla potest,

ibi nec hirti vel ratio vel crimen inuenitur. Ac respondet ad eandem quaestionem Ι- reneus, author inde ab ignatio inter patres orthodoxos,post Apostoloru tempora, Vetustissimus,lib. .c. 0.in huc modum, uid

viansim nam omnes diuatiae e gypti, at ipsis erant assignatae paucasumpserunt: c qui potuerulam, multas suas haberes,briantias se non seruiissent, ac diuitos Alure paucissimam mercedemi, pro magna seruitute icciapientes, inopta abierunt Ziuemadmotam, ii

quit, siri u libis, abductus ab aliquo e vim, eruiens ei annis multuo augens=bstatia eius,posse,inde aliquod adminicuta consecutusi putetur quidem modica eius habere quaedam, reuera aut ex m his laborabsuis, S ex ac quia sitione magna paucapercipiens, Vcedat. Ideauthor ibidem porro m0net, ne dispositiones Dei iudicemus iniuste cum ille omnia iuste erofutura, praeuiderit. Adstipulatur et iam Augustinus, in Exod. 7 3 in rotunde Pr nuncianS, non furtum Israelitas feciste , scd iubenti Deo praebuisse ministerium. Qua propter ne quidem in hac parte , quicquam conma legem suam Deus praecepit. Urgetur etiam hoc, quod Deus omne pro- , hibens metu icium, nihilominus mendacit is LM ad decipie dum Achabum cum omni b. pro-lietis eius parato, edixerit, ut abiens ita

120쪽

faceret, I. i. Quinetiam ibidem Deus dicitur pseudoprophetarum ori spiritum mendacii indidisse. Huc affertur in luper,ΦDe' licet scortatione passsim detestetur, Ho .sea tamen praeceperit: Fumescortum es murios. Hostem. Et varia quidem illa primo aspectu videntur, ei praesertim qui Scriptii rae phrasibus noti adiue uerit. NequaCuam vero eo spectant, quassi mendacio Deus aut scortatione interdum delectetur qui omnia peccata serio odit ac punit in non re spiscentibus , horribiliter. Sed uterque propheta tam Hoseas hic, quam ille Mich a tisius Iembae, more prophetico,talibUS,-ttitur schematis ad declaradam reuelatione sibi diuinitus factam, Hos eas quidem statu

populi, scortatione, idololatriae,sic contam nantis exprimere,vi Israelem ad relieticen tiam extimulare voluit re autem ipsa scortatus non fuit. Nam G1mere scortum spurios iubetur; non gignere. Item caulia additiu ; quod terra a Domino delicies post scortatione currat. Et in hanc sententiam' mnes coiicordant eruditi interpretes Q

pertinet insuper Augustini regula:

ru, ubicun Scriptura vitiuauisagitiup inpere videtur guratast nosseda locutio. Ad Michae porro quod attinet hoc ille vult, QDeus loco poenae Achabo debitae, non obstiteri diabolo', sed potestatem ei concenserit, restem ipseudoprophetas eius de

mentandi. Quemadmodum & imp1o cuc tur in mentem tradere reprobam, Romo.I.