장음표시 사용
131쪽
IN XII TABB. LEGE s. IOIberi rustr dat tutorem. l. 28 qui tutelam. . ultim. D. de testam. tuo Item nec mater filiis tutores dare potest l. I. C. de confrin. tutor C. de testam. tui adeo ut matre datus tutor, nequidem neceste habeat se excusare, quippe qui inutiliter datus sit. l. r. de conpi m. tui. Mater enim liberos in potestate non habet, nec suos heredes habere potest. foeminae Inst. te adopi. g. caeteri Ins de hered. quai. o. . . . illud. . r. ad testamenta. D. de bonor possest conir tabb. l. 13. nulla turmina. D. de suis 2 legit. Nec patrona liberta tutorem dat. l. r. C. detest. tui. Exceptio tamen est in matre, quae liberos etiam heredes simul instituit. Ea enim tutores quoque ipsis dare potest. Eruntamen tutores 'illi a praeside confirmari debent
habita inquisitione. . . . D. de resam. tur l. 69. peto. f. r. mater D. deleg. 2. l. I. C. de
consi m. tui. . . mater C. de testam.Iut ubi rectius abest negatio quando autem eos heredes non insiluerit, legendumque, heredes insiluerit ut probat etiam Dia Vul teius, Instit. de tutel. 3. 2. num J. patre vero inutiliterct minus jure datus tutor confirmatur quidem etiam a magistratu, sed sitie inquisitione. Quae notabilis disterentia annotata est modestino in l. . D. detestam rut. 2 in l. i. D. ge constrin. tutor Ratio differentiae est , Quia etsi maior fere est storge matrum erga liberos,
tris maius&persectius est judicium is proinde recti 1Iime liberis consuluisse
videatur, eosque elegisse tutores, qui maxime essent idonei Additur tamen iud.l. . haec limitatio, dummodo res&conditio personae in eodem statu maneat nquo erat dationis tempore Nam aliud est, si vel ex amico inimicus, vel ex divite pauperior factus fuerit.
Qiuod in Lege XII. Tabb. additur VTi LEGA si T. De legandi verbo sciendum, id aliter in M. Tabb. usurpatum suille, quam postea coepit usurpam, hodie significat. Nam in jure nostro, uti hodie vulgo, specialis est significatio vocabuli , denotans tantum unam speciem eorum, quae in testamento scribuntur nempe donationem alicuius rei qui est tuu is singularis 4 discernitur longissime ab heredis institutione, qui est titulus universalis, heres est successor iuris Legatarius verbiantum rei est luccellor. l. 3r .s hereditatem. D. Misi dati. i. sed neque heres. 4. legatariis autem Insit de re amni. ordiu. tottitit. C. In it. de legat serit. g. pro herede, ctrit. pro legato At in XII. Tabulis legare latissa me patet idemque valet, quod resari omniaque ea complectitur, uaecunque in testamentis praescribi solent ut heredum institutiones: Legata inpecie di ista' manumissiones servorum sive libertatum dationes Tutorum con stitutiones&c. Ita vim vocabuli Pomponius explicatini. Iro. V. S. Neeia oviai: est Decemviris se generaliter uti verbis, quae postea ad speciem usus se uentium temporum restrinxit. Nam Emendi quoque verbo similiter latissima igniscatione usi fuerunt. Ad terminationem sen inflexionem verbi quod attinet, s in priste dictum est, pro legarit, seu legaverit. Nam pro R. veteres utebantur litera S. Est pro Erit: Nunc . ..sit pro uncuparit, occentas pro Occentarit Incantasti pro Incant rit Excantas pro Excantarit quod semel admonuisse sussiciat. Denique in legare Heidem sit, quod tesari, ex eo intelligimus, Testamento duntaxat
132쪽
io CuNRADI RIT TER suus. COX MENT. tutorem dare licere quidem testamento non imperfecto non etiam pere' pistolum l. 2. Co . de coorm. tui. Codicillis tamen testamento confirmatis tutor lari potest . Nam de is testamento datus videtur. Q. 3 ct G ultim Dict-
Porro de particula Tu, quae vati quocunque modo pollet quis cogitare liberam ac solutam legibus potestatem testandi coneest in fuisse testatoribu S. Sed id non ita est. Nam procul dubio Deeemviri voluerunt certis legibus adstrictam
esse testandi facultatem at debuisse testatores certum quendam modum obser- Vare,' ito neglecto testamentum esset iniustum S nullius momenti vel effectus. Et si enim certo dicere non possumus, quid de forma ac solennibus testamentorum fuerit in XII. Tabb praeseriptum, tamen aliquid iis fuiste etiam de modo testandi comprehensum verisimile est. Quis enim credat, cum hic de omnibus bonis hominis in alium transferendis post mortem agatur, de tam ilia, de tutelis, c. tantam rem tam negligenter tractasse Decemviros, Ac cuilibet passim ac temere permisit testari quoquo modo vellet Huc pertinet dictum Pomponii, Nemop'test in testamentosu capere, ne leges in suo samento locum habeant. l. is nemo pete t. D.de leg. i. Item quod ex Papiniani responsorum libb. refert Marcianus Meptas voluntates defunctorum circa sepulturam , c. non valere. l. 3. servo alieno. ult. D. deleg. r. Militibus quidem permissum est speciali indulgentia principum, ut faciant testamenta quomodo volent, faciant quomodo poterit, 'u quo modo facta ab his testamenta rata sint. l. I. insin princ. l. 24. D. Troavus. l. O. Titius in princ θὶ ult rescripta principum D de milit resam. LI. C. eod. tot tit. Institui eod. Sed propria atque singulari a jura, quae in testamento militum observantur, ut ait Calus in l. 2. D. d. t. non sunt trahenda ad consequentias. g. I quod per contra. 2 duabus legibus eqq. D. de legib. I. qta quod contra rationem. D de R. I. Imo ex hoc ipso, quod militibus pro privilegio hoc ecio cessium est, ut testari ipsis liceat quomodocunque voliuat Apossunt satis intelligimus, paganis idem non licere, sed eos adstrictos esse ad certas testandi leges alioquin enim nullum esset militum privilegium, si idem liceret omnibus etiam non militibus Iure communi. Imone militibus quidem olim tam fili libera ac soluta testandi potestas, sed tunc demum coepit, cum principes ipsis eam indulserunt init tit. Insit de milit. test. l. I. D. eod. Etsi autem testator etiam ipso jure X II tabb.leges ac sormas certas sequi debuit, tamen verissime dicitur, latissimam potestatem ei tributam fuisse. d. I. Iro Verbu. de V. S. Haec enim tibi invicem non adversantur, at imam habere potestatem , de tamen legibus ad rictum e se . Nam dc qui leges serpibus solitia, magis est licentia, quam libertas appellianda nec est potestas , sed potius tempestas , ut alicubi Baldus ait de Ilenitudine potestatis. Estque eiusdem Baldi nobilissima sententia in consilio chismatis Libertas e toren cogi egi, nitionis illa tamen latitudo potestatis testandi quot modis coangustata fit, ex
133쪽
I XII TABB. LEGE s. Iosplicat Pomponius d. l. rio ubi videantur Interpretes, Sc ad titulum Instituti de
Sequitur in Lege nostra SupER PE cuni Tu TE L. v c Ita enim cum P.pl.&Cuiacio atque Marcilio libenter legimus, exi. s3. D. de C. S. Sc de illa antiptosi Attica dixi supra, non insolentem esse veteribus etiam Iurisconsultis in Pandectis. Pecuniae verbum hic non debemus de nummis tantum , seu de pecunia numerata
intelligere, quae est specialis significatio vocabuli sed de omnibus omnino rebus, quae in patrimonio sunt ad omnes, inquam, res id refertur, si vesint ii ii mobiles, live corpora, sive jura, id est, corporales sive in corporales. l. s. ret in pr.
l. I 28. Pecuniae verbum inpranc. l. 222 pecunia nom. D. de C. S. l. r. . I. C. de contrit.
pecun Signincant igitur Decemviri, testatorem de universis bonis suis liberam testandi potestatem habere. Dico, e niversis. Nam indefinita oratio ut saepe, ita hic quoque pro universali ponitur sperinde quasi dixi sient legislatores, super
omni pecu ita, velo mirabus bonis suis, vel toto patrimonio, ves totis facultatibus suis. Huc pertinet, quod nemo potest pro parte testatus, pro parte intestatus decedere. I. I. It s nos uni. 2 b Dd. D. de Reg. Iur quae definitio est fundamentum juris accrescendi.
Sed hoc amplius notandum non frustra additum in lege nostram iri uis Quia nimirum defuis tantum bonis possit unusquisque testari, non de alienis l.8. consciuntur. . 3. si postfactum in verbis: de alienis quodammodo rebus testatvrss. de Iure codicissorum. Recte autem a pecunia, id est, bonis Decemviri distinguunt tutesam, quia haec lus est personae. Init tit de Tutet nec potest proinde sub pecuniae vel bonorum appellatione contineri, tanquam scilicet separata species Memorabilis est observatio Pauli ind. l. s; disjua acta hic pro coniunctis accipi: de cum dicitur pecunia tutelave, perinde esse, quasi scriptum esset in lege pecunia tutelas. Quia tuto separatim ne pecunia dari non possit. Verum tamen est,quod possit pater liberis nota tantum heredibus institutis, sed etiam exheredatis ut
rem dare. I. . l. 26. iure nostro. f. ult. l. I. spater exheredatae. D. detestam. tutor,
quod obstare videtur d.Lys. Sed respondetur, etsi hic non in eandem personam pupilli concurratu dispositio de pecunia Matio tuo risci tamen in eodem testata mento utraque esse cripta, ci hoc sum cere vel etiam ita dici potest, ne tum quiadem qua indoexheredato filio vel filiae pater tutorem dat, separatim dari tutorem sine pecuniae menti one, quia scilicet ab hac eum exclusum esse voluit. Marcilius autem cap 7.pa r. ilo fatis imperit scripsit se videtur, non persona tantum pupilli tutorem darici ed in personam, in rem sive pecuniam: dc ad hanc sententiam allegatim pertinenter l. 3. I. se pupilius. I .Herutes. 9.item inriti Inst. de curat ubi niti l tale dicitur. Postrema verba legis nostrae sunt: ITA I iis scio. Iustinianus Novesi. 11LTheophil iniri tit de g. Falcidae ii sit inriὰ verterunt, νομο- is, id est, lex esto Nam voluntas testatoris est pro lege imo etiam prae lege quod vel inde fatis evidenter apparet, quia de res testamentarius jutor testamento datus praesertur.
teststimo. Ita dico nec hereditatisve successioni, nec tutelae legitimae locus est,
134쪽
quamdiu ex testamento aliquis heres uel tutor futurus speratur de ac- q ir hered. l. 89 de Reg. Iur. l. i8. C. coni desucces I. quo sub conditione in Irm rer sciendum est enim, D. detestam tui. l. 9.s tutor. , i in v. . de tui. 'rat dis r. Huc pertinet, quod etiam ea hei editas, lege obvenir dicitur non improprie quia testamentariae hereditates Lege XII. Tabb. con tinantur. Vip. LI O. tege ob
δ' utre D.de T. S. Est igitur Testator quasi quidam legislator domesticus, se itamentum est lex quaedam privata seu domestica, eaque ulti 'a volim lastum legis habet vigorem, sed potentior est lege, ut modo dictum. Hinc icero in secunda Philippici: In publici actis nihil est lege gravius in privatis firmi mMmen te amentum.
Postremo observandum sub hoc capite. Quod putat Cui acius lib. 6. observ.c . 6. etiam substitutionem vulgarem habere originem ex XII tabulis fuisse aliquo capite legis expressam Decemviris, idque colligit ecl. 2.*. i. de uig. pu-pist. subst ubi Vlpianus ait: Moribus introductum esse,ut quis liberi impuberibus testamcntum facere positi. quassi scilicet altera species substitutionis, nempe vulgaris,
non moribae, sed certa aliqua lege fuerit coii:lituta non videtur fatis firmum essis argumentum a refellitura Marcilio c. 17. ii qui verius esse scribit, ut substitutiones natas dicamus ex hoc ipso capite XII tabb quo latissima potestas tributa est testatori per consequentiam seu iuerpretationem. Nam cum substitutushihil sit aliud, quam secundus heres,dclegandi potestate concessa testatori liceat instituere sibi heredem Deo res deducta videtur per interpretationem, ut etiam liceret substituere primo heredi sive iecundum heredem scribere& nuncupare. Quae sententia mihi quoque satis videtur probabilis. Nam de alia, quain vis non nominatim neque specialiter in XII tabb fuerint expressa δ constituta,per consequentias tamen in desunt derivata, per interpretationem scilicet ICtorum ut exemplum est nobile in .3. r. D. de legit. tui. 'IU tit de legit. patr tui vers. Non
DIstum est cap. praced de Tutela Testamentaria quae quoniam ex generali&latissima facultare testandi dependor, tota illa lex, quae testamentorum jura constituit, necessario explicanda fuit. Testamentariam tutelam recte&ordine excipit proximo loco Legitima Huic enim tunc locus est, cum nullus testamento datus est tutor,vel sit is, qui datus fuit, ante testatorem mortuus est: aut vivit quidem, sed tutor esse non potest aut non vult, aut se excusat,vel tanquam suspectus removetur. Q. LH.s quis sub conditione, in n. pr. D. de test. tui.
ct initio tit. Ins. de init. ω. Et haec ratio ordinis est, cur tam in D. V quam in
135쪽
IN XII TABE LEGES. IV Inst prius Tti tela Testamentaria, qtiam de Legitima agatur ut docet post alios iphanius noster inieconomia oris Vlpianus tamen, quod mirari soleo, tit. XI. De tutesis, prius explicat de legitimis tutoribus, quam de testamentariis. Quatuor autem sunt fere dimerentiae inter utramque harum specie Iil IN ULdocet Cujacius in parant L C. tit de Iri tru L Ante Iuttinianum legitima tutela poterat elle penes minores as annis. Tei amentaria non poterate te, nisi penes maiores is . annis. Sed Imp. hoc discrimen stillulit, c. l. ait. C. de leg t. tui. . , . Ins. de duo. tui. IL Teibamentaria tutela est dativa, teste Vlpiano usa in .seu
lib. Reg. tri. X. De tutelis. g. te ι Jrent quoque Legitima vero non est dativa. Nam ut ait idem Vlpianus in l. f. in prin D. de git tutor. Legitimos citcres nemo 'lat,
sed exali tabb. fecit tutores: q. d. legitima tutela desertur ipso ire live secto seu datione ii ominis, live tutoris seu magistratus. III. Tutela legitima sola proprie et bae dicitur Legitimi quasi per Excellentiam: Testamentaria veri, quamis etiam possit dici legitima, tamen id non improprie potius quam proprie fit. rg. l. 3o lege obrent e. D. de V. S. Sunt autem longe diveria haec duo pioprie S
non inproprie. l. a. in pr. verb. Intestat proprete , mori inicji iras non impro te. D. de suu legit heie . qua de re motui etiam in i Vst mi part Expol Metb.
IV. tutela Legia ima, ab lolute est Legram Teii naeniariac Attiliana quodammodo Sola enim Lex vel Senatus vel Pruiceps, vel mos populi cit tutorem sed praetor jubente leg vel senatu, vel principe vel more populi permittente tutorem dat nec ullum extat edictum praetoris, quo quis tutor fiat sicut ea de re, certa extat Lex. XlI tabulis cuius multa in ure nostro est mentio ut habemus
hac de re non solum ii In i ista loca, nitro tet. 23. quod autem. l. 2. de Q. In tui. ini titit de te re patron tui. Item apud Vlp. in fragm. it. XI. 3. Legitimi ubi ait, Eos autores,qui ex L. XII tabb introducuntur, per em mentiam dici legitimos sed etiam habemus in D. Jccistas E. I. . tute v. D. de cap. min. l. I. in pr.l. 3. pr. OD. l. legimos. s. tu pr. D. de legit tui. l. I. C. detigit. tui Dem . . eod. it ubi cum Impi'.
aiunt Iure legitimo sollicitudinem tutelae pertinere ad agnato intelligunt legem XII tabb quasi qua per eminentiam Ius lagitimum sit appelLanda icut alias troq; Lex dili usurpatur pro L. Xa tabb. ut monui in prol . utis Tract.c alibi. Sed quaestio est, quomodo fuerit conceptatam celebris lex Hoto mannus
iam Luminam ac sententiam legis ita refert: Vis ite sam intestato moreretur,
a natorum gentilium in il suspi istis eorumspecunia potestas esset Theod. arcilius 8. p. ii r. haec divinat fuisse verba S INTESTAT us o Ri Tun, Cui M purus
Hac lede manifestuna est, tutelam impuberis, cui nullus testamento tutor a tussit, deferri eius a natis S gentilibus. est itiis alias quas is quot modis dicatur, exponitur in l. r. D. desuis. DI 2 l. 6 . intestatus D, de C. S. ct iupr. it. de her. nu ab intes. σ&d initio partis . Expos Nov. Sed quis hoc castu intelligendus Intestatus, cum de tutela quaeritur, an locus sit legitimae, petendum est ex Paulo . s. D. de git trit. Iustiniano in . quod autem ex Inst. de regit. In ut nempe non solum i. si quis nullum omnino fecerit testamentum , cum pollet tutores dare
136쪽
ro Cues An, si TTEns Mus . COMME, T. dederit. Is ei im etiarnsi quoad caetera non potest dici intestatus decessiste tamen quoad tineiam cst intestatus ex quo intelligin is, Inte .lii in aliquand ici 'λωs, aliqUando quod videtur ad Versari regula Iuris, qua dicitur Ohminem poli pro parte testatum, pro parte intestatu decedere. l. 7. de R. I. 3. etiam quando qui datus erat tutor, vivo testatore decessit. Qtiibus . addi potest, si quis non jure datus sit tutor arg. I. 6. D. quifatis . cog ct l. r. D. de auct tui quanqua is confirmari possit a magistratu tot tit. D. de consiim tui. Eri si quis excusatione justa declinarit onus tute hae aut remotus sit, ut suspeetus. Hic sciendum est, qui sints i rati, qui Gentiles Saepe enim haec duo repertui tu coniuncta, ut l. 3. saepe D. dei. . item apud Vlp.S Gaium in lib. lex Dei tit. I 6. item apud Cic. de Inventi apud Cornificium i ad Herenn gnatissimi, qui per virilis sexus personas cognatione uncti sunt, quas a patre cognati. l. . sunt aut M. D, delegit tui. g. I. Ins delinit tui. st j. I. Inst. de legit. . v. succus. l. q. 3. I. 9 2.9 LIuru consultus. O. . i. a. σψ. D. de gradib. I. D. desulso egit. hered. l. f. in pr. D. unde legit 2 in proiit de C. Tertuli. Videaturi Vlpianus tit. I. stagna. . . agnatisunt Agnati igitur sitiat species quaedam cognatorum Uscit cognatos iri genere accipias pro omnibus una communiterve natis sive ab eodem ortis, ut ait filo destinus in d. l. q. g. i. D. degradib. Aliquando autem cognati in specie dicuntur illi, qui per foeminas cognatione coniuncti sunt, sive naturali jure cognati. d. g. r. In i. delegit. . n. tui. Qiuo significatu non continentur agnati sub cognatis velut sub genere, sed j opponuntur tanquam separata species. Est enim cognationis vocabulum aliqtlando generale, aliquando speciale: ut in jure alia quoque v. g. adoptio, actio rei vindicatio, c c. Vbi notast dilii, quomodo dicat Modestinus, Iu natis continerict agnatos quod alicui prima fronte posit dictu aditur tu in videri, cum in specie non contineatur genus, sed contra potius in genere contineatur sp ei es Est aut species Agnationis una con angimittas. . vulgὸ quaesitos. VndeVlpianus
in . q. D. In e o Lari. Con ἰνguinitatis tein agnationis urata patre ori urm . V. G.
Ex eodem patre nati fratres vocantur consanguinei, des orores con anguineae. . .. . caterum. Di legit a M. accus. . praeseruntur In s deSC. Terti f. l. i. f. i. D. de legi tator. l. 3. C. . . . Dibi pasiana Virdea apparet, adoptivos, eis ipsi etiam in fas milia adoptiva cosequantur iura consanguinitatis cum iis, qui in semilia sunt l. r. 3. ult. D. desticis tigit tamen improprie confinguineos dici adoptatos . . per do pt onem. In . ele it . n. acces II. Hinc intelligimus imperfectam elle man eam Celli cras natio inem relatam ab Vlpiano in l. i. f. pen. uis egit Eos esse conlanguineos, at sanguine intense connexi sunt. Addendum ei in sacrit, is
mares. Almq: an etiam in ' eos qui per foeminini serius necessit ubi nem bi funguntur, est quaedam sanguis is communio T los tamen non reo edixeris nec coi, angunt eos nec agnatos: licet des nitio Celsi ipsis aeque convenire videatur Hiede Agnati , eorumque una specie videlicet consanctu in eis. Gentiles .ii 'ut in Mucius definiebat,ingviarii ab ingenuis oriundi, utrorum aiorum nemo servitutem servili Possimus etiam definire Gentiles, ab eadem
serie maiorum oriundos ex hoc dicto Cocia trontonis obenus seriem mala T
137쪽
IN XII. T A B B. LEGE s. IOT 7 laerit. Cur alitem niti lamentio extet Gentilitam in Isire nostro , di neque in sententiis Pauli , nec in fragmentis Vlpiar i, rationem intelligimus ex aloes tit. 6. η comparatione egis Mosaicae ct dure Cirili Romanorum quia Gentiliti in Ius jam incle sitietuo inem abierat.
Cur Lex XII tabb tutela in impube is ab iis e stato retricti elataria voluerat Agnatis eius Ratio est, quia eo idem etiam ad si de eis onem vocabat Plet unque autem ubi successionis est emolumentum, ibi S tutelae onus esse debet tit inis. elegit p.r . t t. hac. l. O. D. de R. I. tia in re sium iram legislatori: mini ovidentiam laudat Vlpianus in . . in pr. D. delegit tui ut qui perarent succellionem , iidem tuerentur bona ne dilapidarentur. Cui tamen rationi obstare videtur, quod alibi
dicitur suspectum elle qui spem succedendi pupillo habeat. l. ult C. tibi. p. educ. eb. Et hue elpiciens Charondas legislator sua es: prudenter sane tutelam ita
voluit elle divisam, ut agnatis heredibus proximis cura bonorum pupillarium cognatis vero aliis qui successionem pupilli non sperarent, educatio eius committeretur ut ex Diodoro Siculo lib. a. biblioth hi'. annotat Balduinus . 38 ad XII. .ibb. de expolia ante XXII annos in oratione mea elegislatrone Zaleuci Charonda. Cur addatur pleruitis rationem redditam p. d. loci, scilicet propter foeminas. Nam si sol mina sit agnata succedit illa quidem in hereditate, sed tutelae ollicio tamen non singitur. Itaque interdum alibi est hereditas, alibi tutela, ut ait Vlpianus tui. i. g. r. D. e legit tui idque exemplis etiam declarat bidem, ct in L 3. S. duo eo . tit. Et plura exempla irari apud Hermogenianum in l. l. in pr. D. de legit. rvt. v. g. at pupillus habens sororem consanguinea in patruum Hic soror licet propior agnata, non tamen obi jcitur, sive non obstat agitato, patruo, quo minus sit impuberis agnati tutor. Rurium sit pupillo amita , it&patruus maginis. Hic
erit tutor quamvis illa, ut propior, sit heres ab intestato. Denique sit pupillo
matertera, filii fratris hi erunt ipsi tutores: non matertera. Nam tutelam ad ministrare est virile munus, S ultra sexum foemineae infirmitatis. l. I. C qu.ti domulieri t. o ' fungi pol . Sed ad unam illam rationem Iustiniani , petitam a sexu ad juno debet etiam altera, ab aetate duci a mino quam ipse omisit. Nam tunc quo
que tutela penes alnim est . hereditas penes alium, quando minor est proximus agnatus. Et si enim minor succedit agnato defuncto, hereditatem consequiturae ue ac major tamen tutelae capax non est, ex constit Iustinianiti t. fit C. itele
gii tui. . ult res desii tui Pollunt etiam ali incidere casus, quibus alius sit heres
legitimus&alius tutor ut si proximus agnatus ali quopiam impedimento arcea tur a tutela. Cur autem, in qu 's, Lex XII tabl, ad agnato hereditatem pertinere voluit, non etia ad cognatos id est, cur tam stricto lute utebatur, ut pri poneret masculo
rum progenie iis, qui per foeminini sexus necessitudinem sibi iungerentur, ut eu Imperatore loquar inpr. tit. Insi. c d C. Di tu ian 'Resp. hoc ideo, quia studebat lex conservationi familiarum , unde Imperator Commoria N:quit, videbati ita jur ito illi, ut plerun' crcurratc a m oculcs ρη luci cnt. . caterum . quo ideo
138쪽
muller suae farciliae de caput ii de finis l. pron Galist, . ulmn. - Iustiniannus tandem omnem hane differentiam luris Agnatic gHRΠς
nitus sublatum voluit tam in tutelis,quam in successionibus . Nov. lic
stat he Vas Cod de lagit tui eoq; jure hodie utimur ut dixi in Metuo . Expuit Elii autem Lex XII tab ad tutelam vocat simpliciter gnatos . tame -telligere debemus, pliues sunt diversorum graduum proximiores tantum O
catos,exclusit remotioribus. Et si lii res in eodem sim gradu, eos pariter ad tutelam admissos Cayus in l. plures. D. de tegit turor Perinde ut etiam in nereditate fit. Est enim legitima argumentatio jure tutelae ad hereditatem silcoH-tra, ab hereditate adtatelam legitimam ut rei te notat P. Pithaeus adiit. I 6.D-bcst quo Lexis cum Iure Civili comparatur mihi p. Ioc qua proinde argumentandi locus potest addi Topi eis legalibus Nici Hierhardi: δ fundatus est intit. Institui de legit patr tutet. Nunc cum hujus legis explicationi fatis fecerimus quoad Agnatos alio tran1-
eamus. Nondum enim habemus de legitima tutela rem omnem confectam. Legitim tutores, auctore Vlpiano tit. I. g. r. Legitimi ita dividuntur,urali propalam ex Leg. XII tabb introducuntur ut Agnati per consequentiam, Ut Patroni. Propalam introductos per Leg. XII tabb. eos intelligere debemus, qui nominatim disertis verbis ad tutelam legitimam vocantur de quibus nominatim in lege cavetur ut cum Imperatore loquar tit Inst. de legit. patr. tui. Per consequentiam introducti sunt, qui per interpretationem, sive praesumpta legis voluntate licet verbis hanc non expresserit. Idem Vlpianus in l. 3, princ de Ggit tutor. Nam Decemviri alia quadam lege de qua infra successionem
liberti intestato mortui detulerunt patrono &liberis ejus: De tutela ver , liberti impuberis nullam fecerunt mentionem. Interpretes tamen XII. Tabularum Ct hoc ita acceperunt, ita si voluillet lex tutela quoque ad eosdem pertinere patronos in Quam , liberosve eorum. Absirdum enim esse vide-hant, alium commoda percipere , alium onera sustinere. l. is qui in potestate. ult. D. de Q. r. s. l. o. secundum naturam. D. de R. I. Hic notetur , parum interelle, utrum lex nonrinatim e disertis verbis seu propalam, ut Vlpiarius loquitur, seu ex preisim aliquid caveat, an vero id , per interpretationem tona conseqnencia ex legis mente ac sententia eliciatur quod pertinet ad statum Rhe tori cum scripti sententiar, sive i, si s Riνοίας Sic etiam Vlpianus in . s. sed etsi . de eo D. de hered. et mentem Ct attendendam monet, etiamsi verba deficiant, Cujus rei exempla, alibi passim occurrunt in Pando in interpretatione Legum Edictorum. Qu9rum omnium haec communis est ratio quia scire leges non hoc est, verba earum tenere, sed vim ae potestatem ut ait Celsus tui. 27. D. de si S concordat . . C. eod. l. pen. D. ad exhib.& l. 6. g. i. D. de V. S. ubi Vlpianus, monet, Ex legibus, tam id quod ex legum sententia descendit accipiendum elle quam quod ex verbis earum. Huc pertinet quod ait S. Hieronymus Comment ad Gal. cap. I. Non putemus iuperbis scripturaium se Evangelium jed in
139쪽
IN XII. TABB. scys . IC' Ien uri insuper cie sed in me ussa non in se monumfoliis, sed in radice rationis
verba rettili Gratianus in .:n. Marcianus r. q. I. Iustinianus quoque οι ιν rq6. cap. 3. monet, ii ora debere nos solas considerate literas, sed rebus refici, cd: vin iam veraciter intellectit m accipere , cc. Ad extrciniim quaeri hic potest, de fiduciaria Tutela unde illa iit introducta. Notum ellex I bis tit de id. ιιt eam competere parenti, qui filium in aetate pupillari constituti im contracta fiducia mancip.indo reni ancipatum manumittendo loco patroni habebatur. Sed et in ea de re in XII tabi, nihil scriptum esciet, an parens ob eam rem , quod filium post mancipationem remancipatio em manumisistet, heresae tutor legitimus ejusdem est pollet placuit Praetori- s Ctis eum in utraque causa , id est, tam successionis quam tutela legitimae habeta eodem loco. jure cum patrono, qui manumisit et servum. Videatur Balduinus cap. 3.
V heres olim in perpetuam ille tutela, etiam post expletum annum XII aetatis, id est, etiam posteaquam viri potentes factae futilent , notum est ex Ulpianistagmentis it XL o. . quantuni, pupillorum, 3 uti qui tamen Iocus est mutiliis, 3 pen nec in On ex Cicerone
pro Muraena Mulieres omnes propter in imitatem consilit isores in Iutorum potesate esse voluerunt libr. i. ad Att. epi l. q. pro Flacco , item in Topicis item ex oratione Catonis apud Livium libr. q. qtia suasit legem Oppiam, de
nimio foeminarum ornatu coercendo. Mores nostri nutam ne pri patiam quidem rem agere armina sine auctore voluerunt: sed tu manu esse parentam, a.
De huius igitur Tutelae Origine quaeritur, sive quo jure ea sit introducta. Putat Theod. Marcilius cap. 19. de ea fuisse a Decemviris legem latam, atque Legibus XII. Tabb eam asscribendam putat arg. d. locor. Ciceronis S Livii, Quod mihi non satis idoneum videtur. Non enim si qui maiores Catonis vel Ciceronis voluerunt, statim existimandum est hoc ad Decemvirales Leges resereniadum esse Qii in potius mos majorum tali sol mula significatur ut intelligamus, quod majoribus placuit, hoc moribus introductum este, non certa aliqua lege, vel SCto et plebiscito, vel alia iuris scripti parte , aut expresso populi consensu. Apud Vlpiarum . it. XI. . quandoni sit mentio legis Claudiae , qua sodaminarum ut a legitimas sustineat ubi Cujac in Not putat prosi fine le- endii tristi, lutit quem reprehendens Marcilius defendit vulgatam ei tionem, S: sustineti ter prxsatiar inhibet ut apud Ciceronem libr. Is ad Att. epi f. ai. Ean dem ciuoque Culacilen endationem copiose, at obscure reprehendit Iaci Ra varia
140쪽
dustiis. I. vari cap. io Sedellaidem defendit Giphaia ius comment Cod a d. l. 3. Cori de legit tui. Eain legem a Constantino Iin p. sublatam ei dicit Leo l. 3. C. de legit tutel. qua Conistantiniana lex putatii est l. 1. Q Th. de tutor is cur.it cre.'evd licet ibi Claudia lex nominetur. Qus d tamen mihi non videtur se accipiendum quasi Constantinus voluerit in usum revocare morem illum majorum, im mulieres in perpetua essent tutela. Repugnaret enim huic lententia prans tit. Insit crib. o rvt. itur. 24 ult C. quando tutores vel curatores esse desinant ubi pupillae a tute aliberari dicuntur, cum puberes elle coe perint, seu viri potentes, id est post XII. annos Certe si sublata lege Claudia Constantinus perpetuam tutelam mulierum legitimam reduxili et, non recte diceret Imp. Iullinianus il .lo is , pupillas liberari tutela cum puberes elle coeperint, eu XII. aetatis anno Aut Ostendat mihi quispiam, ubi a ita quo rursum illa Constantini lex fuerit abrogata. tr . l. praecipimus. C. de appell. Videndum igitur, ne alia mens fuerit Legis Claudiae legitimam mulierum tutelam sustinentis vel tollentis quam vulgo putatur,4 prima fronte ex . Ulp. loco. 2 l. 3. C. delegit tui apparet. In summa illud extra controversiam est, Iustiniano Iure nullam est e mulierum tutelam perpetuam, nullam quoq; cessitiam sicut olim cessitatutela dicebatur, quae in jure cella erat a tutore alteri contra somminam, quae in tutela erat ut testatur Ulp. . . quantum tit. XII. negans Cessitiam tutelam procedere quantum ad agnatos id est legitimam agnatorum non licebat tutori cedere in jure alteri, sicut foeminarum. Atq; haec causa est, cur Tribonianus nullum ejus rei vestigit in libris nostris relinquere voluerit sed omnem deleverit mentionem tam muliebris tutela legitima ac perpetue, quam cessiet tutoris;&tuteliae cessitiae Plii rade muliebri tutela perpetua ejusque quadruplici
differentia pupillari, videre licet apud Giphanium in Commentar Cod. a d. L 3. Et de aliis quae circa tutelas in universum innovarit Imp. Claudius, adiri potest Marcilius d. cap. 29. p. 2Is ubi Suetonius allegatur in Claudio cap. et . De nostris moribus, siquis quaerat, fere in usum receptum estitis vetus. Nam Sc hodie muta heres sere in perpetua sunt tutela, nuptae tridem maritorum , qui vocanturvo. 3te, Sc Curatores conjugales virgines vero vel viduae propinquorum vela in gistratu datorum Giphanius ad . . C. delegit tui.
De Curatione, O pri no quidemsuriosorum
a Vtelam sequitur Curatio de cujus differentiis quibus a tutela dister-
irna ui e nostro , dixi ad Inst tametsi moribu, nostris exi uatit in ter Tutore s&ctri atores disse sentia Est autem q:N druplex cura Vna
minora n, et adolescentium ab anno XII. vel XIV uique ad XXV.