장음표시 사용
151쪽
continens earum Legum expositionem. Quae
PROOEMIUM OECONOMICUM, EXPLICANS
Ordinis Rationem, ct tractanda roponens ac Fartiens. Onui supt, in prooemio Clasis rertiae , elim satis certo scire non possimus, quis fuerit ordo Legrim in ipsis XII. Tabb. proximum commodisIimum videri, ut aptemus earum reliquias, quae extant, adseriem Institutionum Iuris eaque in re optimum sequamur ducem Fr Hotomannum. Cum igitur hucusque in prima parte Tertiae hujus Classis dictum sit de Legibus, quae ad Ius PEnsoNARuM referuntura sequitur nunc ut eas exponamus leges, quiolas Iura RE RMM continentur. Facilioris autem doctrinae causa constituo IV membra huius secunda partis quorum I habebit Leges de Rerum litigosarum jure de rebus mancipi devia ejusque legitimo spatio, aquae ductu, aqua pluvia de aedificiis&eorum ambitu de arboribus coercendis de glande legenda de agrorum finibus ac terminis sepibus denique de usucapione II. Membrum complectetur leges eas. quae sunt de Testamentis, eorumque prisco ritu de successione item legitima sive ab intestato, tam ingenuorum quam libertinorum deque familia erciscunda in ter plures coheredes. III. Membrum constituent eae leges, quae agunt de contractibus eorumque accessoriis, ut pactionibus, jurejurando,&scenore. IV. de ostremum erit membrum de Delictis privatis ut sunt furtum, cum suis specie us, nocturno,diurno,mani sesto, nec manifesto item Arborum furtim caelarum delictum item Tignum injunctum item Injuria, Tauperies quadrupedum:
ubi&de Noxae deditione. De his, inquam, rebus in ista secunda seu media parte hujus tertiae Classis tracta
152쪽
A P. I. DE REBUS LITIGIOSIS. Elitigiosis, earumque jure, mult/ςst '' ' bb que pertinet tit. D. de alien 1μή-mβt ς U '
' neunabula in XII. Tabb. continentur ut discimus ex .ult. D. de tit g.
lGρ,ul taurins uni dedicare, a mn dupl oi ncommode etiam ad primam classem, quae erat de Iuxes cro, GH te
nus scilicet agit de dedicatione in sacrum sed quatenus de Iurere litigiosae, huc Viden um primδ, quae stres litigiosa&quomodo constituatur. II. Qtiod sit elu, Ius III. Q laesit rati ii V j yyyΤ abha, Res litigiosa est, de qua litigium seu controversia alicui mota est sive denua quis lite habet cum alio: alias dicitur rei contra is , sive de qua contro-2 siue f. Hare enim duo pro eodem sumuntur m litigiosa,'res controversa arides ultim. D.detiu . nec tantiim res mobilis vel immobilis, sed etiai nomen ekirographum ambiguum. l. 3.Cod.de litigioso Cujac in parat ibidem Constituitur autem res litigiosa non per denunciationem impediendae venditionis cauta secta, sed per litis contestationem sive judicium super ea acceptum. . . . deliriri Ante litis contestationem igitur non dicitur res litigiosa etiain si in disceptationem venerit C ac in Recit. Decretal ad Rubric. Vt lite non contestata non procedatur ad testium receptionem. Distinguunt tamen Doctores, post l. in . . MIuth litigiosa.Cod.de litu inter actiones in personam. in rem, ut ualliis solis litis contestatio requiratur ad hoc ut resessiciatur litigiosa;In his etiam sola,sussi elat citatio jetitio proposita. Qi iam sententiam probat Vesen becius ad tit. δε litig num. 1. Iudov. Gilhausenis Arborejudic cap. q. ramo. r. de Mandat. f. a.
De Iure rei litigiosae, breviter sciendum Pearum prohibitam elle alienationem Itaque nee vendere eas licet,nec permutare, nec donare, nec pignerare, nee in usumfructum, vel in emphyleusin concedere nec manumittere denique nec an sacrum dedicare, nec religiosam facere, mortuum scilicet eo inserendo. Sed
ultimae voluntatis dispositio per testamentum vel codicillos super rebus litigiosis, itemque transactiori diviso talium rerum inter coheredes, non est prohibita. .s. l. stit. C. de litig. Nam in testatore cessat cupiditas vexandi adversarium; oce,sio alienationis est mors ipsius. Non est etiam prohibita in dotem datio donatio propter nuptias in rebus litigiosis quod facit affecti, favor nuptiarum. Quid enim si non suppetat sortesiares quae in dotem detur, vel propter nuptias
153쪽
I XII TABB. sors drydonetur Extra hos casis exceptos in reliqtiis qui manent subregula, ita iridi ii ius est , ut alienatio sit prohibita. Hoc tamen nonia accipiendum est, quasi ipso jure nulla ellet alienati, sed ipso jure tenet. Li .ctlseq.D. de rei vindic. Sed reicinditur, silve ad irritum deducitur quasi non intervenisset , iis per eosdem
perag)tur, per quos coepta suit, re eodem loco restituta,quo fuit antea. Emptor Verinve donatarius, vel ereditor, rem litigiosiam perseqiu volens, repellitur exceptione litigiosi atque blaec causa est, euestitui. De litigiosis tam in Cod quam in D. 'Onatur extremo loco in materia exceptionum. Sed quod dixi de restitutione rei itigio alienatae in pristinum locum eatenus verum est, quatenus natura rei, de qua agitur permittit. Nam si res per alienationem talis facta sit, quae non possit restitui, obstante videlicet favore religionis ac sacrorum ac libertatis, aliud est. Nam si quis rem litigiosim in sacrum dedicaverit, aut si servum, de quo ei lis mota erat, manu miserit, nec res saera semel facta resecrari vel profana denti feri, debet nec libertas semel data revocari. Quare manebit quidem res sacra, manebit quoque libertas sed is, qui rem litigiosam in sacrum dedicarit, qui servum litigiosum manu miserit, in duphim adversiario tenebitur Cujac. in paratiit adiit. D. de litig. Ex his apparet Litigios, rei alienationem producere actionem, cexceptionem S poenam. Actionem parit in duplum eo casu, quo non potest re, scindi alienati, ut modo in re aerat libertate vidimus. Exceptionern parit, si is cui alienatio ficta est, agere velit ad rem litigio sim Denique poenam sic applicandam l. 2. D. de litig. l. i. D ejur. sic. 9 Lili C.de litu. Sed inter exceptionem poenam memorabilis haec disterentia est quod Exceptio aeque is indistincte obstat ignoranti 5 scienti qualitatem rei litigiosae. Debuit enim esse curiosus in inquirendo, quae aut quali sibi res venderetur nec temere quid comparare ab improbo venditore qui tantum hoc agebat , ut vexaret adversarium eiusque conditionem faceret duriorem ac deteriorem, ars L is qui cum alio D.delegaur. Pinna vero tantum milleitur scienti. Huic enim est quae imputari possit improbitas a tignoranti nihi potest imputari. Eira de hac differentia, ut 5 de quantitate ac modo poenae videantur apud Cujacium inparat Codic. Sed de poena quaeritur, cui sit applicanda fisco, an adversari, Hoc verius est, nempe ut id veluti
solatium habeat pro eo quod potentior adversario traditus est. lolii ultim. F. de litigios Ad extremum dixi, attendi debere Rationem huius uris de litigiosis rebus.
Eam reddit Cajus in dict. l. viii n. his verb: Nec immerit. ne liceat eo modo duriorem adversaris causamfacere q. d. Quia dedicatione in sacrum opponit quis ad-Versario suo potentiorem adversarium : videlicet religionem seu rem divinam: cuius est causia maxime favorabilis. Res enim semel Deo dicata atque ita commercio exempta, non potest postea ad usus humanos seu profanos amplius transferri cap.semel de Reg. Iur in 6. tibi videatur P. Peckius in comment. Deinde si Imperatorem litis causa heredem instituere invidiosum est nec calumnia facultatem ex principali majestate capere oportet. Q. 9I. de heredib. institui multo etiam invidiosus est, hane facultatem capere ex majestate divina religionem 1 ac
154쪽
la Cus RAt Riet Tyn salus II Co Murum favore saerorum ut rectissime argumentatur Fr Balduinus . U
ert i quod ait esenbecuis in Pararati. - ς situ ontum tofum, qui falsa religione ipsum colat, cum interim hypoeriti ea hoe revera agat, ut advers/xu Rhi' ' i' ah duiu,
O t Piciero in orat. H Osua, Dedicationes Leonsecrationes sine cuius
intelligimus, si quis olim apud Romanos rem quampi m D ψ' ς
re Reli i sp&conceptis verbis profiteri, rem sente suam este. Verna relli uias
ardemque&Cujacitis lib. o. Obs 26. contraque quae moventur Tl cilio, demortuo in loetun litigosum non inserendo non magnL milia videntur
D E REBUS MANCI PLErtim aliae erant apud Romanos mancipi , aliae nec mancipi tamque' divisionem etiam XII. Tabbili agnovEre. Quae fuerint res mancipi a exponit Vlpianus instat in m. 9. in princ. Culac in Paratili Cod. de usucap. tunsfo . . Ex quo e contrario intelligitur, quaesierint Nee mancipi. Videatur quoque Boetius in Topic.Cic ubi ex Gaij lib. . In sit profert hae de re locum, Ioel praeclare emendat Cujaci pararitL Codic. de usucap. tran form. Differentiam vero antiquam quae inter has duas species erant, sustulit Iustinianus in I. umc. propὰ n. Ctae usucap. transform cujus etiam meminit Imp. in . per traditionem. Institui de rerum dipis ubi de Theophilum Motomannum. Porrd de rerum mancipi nexu mancipioque faciendo per aes o libram exl. u. . Tabb commodius infra dicetur, ubi de contractibus.
DE IAE EIVS αVE LEGITIMO SPATIO.
P Μ esse unam ex speciebu servitutum praedii Rustici definiri Ius eundio agendio ambulandi hominis, totum est ex Instit initio tit. De serpit rustic. ct urban. radior, . Sessi
155쪽
. IN XII TAE B L pors. rassedlegitimum qiuoddam spatium ei praefinitum fuisse per XII. Tabb. docet
nos Gaius in . 8. Deserv. rus his verbis: Viae latitudo ex . XII. Obb. in porrectum d pedes habet in an=actum, id est, ubi exum est sedecim. In Porrectum verterunt Graeci , ἰράν qua scilicet se recte porrigit via. In a actum reddidere νύ se ψιν. Atque haec legitima latitudo via dicitii rina 43 2. D. deservit. rustic. pr arur Ex qua lege . observetur pactis constituetatium posse latitudinem viae deliniri quod declaratur per l. 3. D.eod tit ut possit vellatior vel angustior octo pedibus constitui vi. dum tamen eam habeat latitudinem , qu vehiculum ire polia Alioquin enim iter futurum, non viam unde intelligimus, ita demum legitima latitudini S. 6.pedum locum est risii non aliud pactis fuerit expressum. Pacta vero faciunt cessare legem: ut viaegb dicitur propis hominu facit cessare provisionem legis. II. Ex eadem lege observetur differentia Via es A tu utinere. Nam Actus Itineris latitudo legitima seu lege definita nulla est sed tota ea pendet vel ex demonstratione de pacto constituentiumci vel sis nulla facta sic demonstratio latitudinis, ex definitione arbitri. Sed quaeritur quid sit, quod S. Elius Gallus in . IsT. paries. 3. I. D. de verb)nsigniscat scribit, Via est, spesemita re iter est 'intuod certe viderii radversari supradictis de ocio pedum latitudine. Resp. Voluiri Ctus viam esse genus, continens sub se has species, iter, semitamin viam proprie dictam Rud pertinet,quod
Ape alias monui,idem verbum in jure nunc generalem nunc specialem habere si .gnificationem Generaliter acceptum Viae vocabulum signincat, quaqua ire li-od, ut etiam in L 2. g. viarum D ne quid in loc pubi Specialiter autem Via differt ab Itinere&Semita sive Actu. Haec enim duo, Actus demita idem valere videnturi quia in Graecorum,osia Semita redditur ii χιοδεον q. d. Semiviam. Et via, teste Servio in . n. sunt duo adfus. Posset etiam dici; ssilium hoc spectasse, quod Via S Iter Semitam seu Actum in se continea , ut est ibi l. I. f. i. D. de semit rust praed. g. i. Insit deserpit Nihil nune quidem necesse habeo immo rari in explicanda differentia quae est inter haec tria servitutum genera, Iter, Actum&Uiam de qua alibi videantur observationes Cujacii modo manni item
Connanus ac Donellus in comment Sc A. Faberi a coniecturis. Cujacium tamen
Theodorus Marcilius cap. si more suo sugillat, quasi qui turbido tractarit de his; uribus libr. 22. obf s.
Alia lex etiam ad Viampertinens. . It Cicero in oration pro Caecinna Si iasii immunita , DLet lex qua velit agere jumentum. Hinc conjecturam ducit Marcilius cap. sa talem quandam legem fuisse in XII. Tabb. AMs EGETE VIAM Mu-
156쪽
VOLET Iu MEN Tu M A ci τὰ Α, cci et E s, ut docet Festus, dicebantur ab antiquis, quorum assinis seges viam tangit, id est, vicini ipsi viae, ut appellantur in t ultim I de via pubi ct in L pubire c. His igitur cura muniendae viae, sepibus nondum inductis, in junguiar quod si munitio nulla Mnulla lepessit facta tum Vero lumentum libere permittitur agi, quo quis velit. Sed hae moribus nostris aliter se habent. Nam utina xlane via non sit munita, neque sepimentum agro a segetibus obductum est, tamen haec licentia cuilibet permittitur jumentum in agrum prope viam situm suo arbitrio asendi. Qua de re extat Constitutio Frid. LImp. in I ibus findorum. A P. V.
Visse in XII. Tabb. etiam legem de quaeductu discimus ex Paulo in
l. s. D. ne quid in loc. public Si per pubirium locum, rirus, aquaeductus privat nocebit, erit privato actio ex L XII. - ut de noxa domino caveatur. Deliae lege videatur Hotomannus, Balduinus cap. I7. Marcilius cap. 1
Sed huius suspicioni quantum tribuere debeam , nescio qua putat, Actionem hanc non directo dc propalam ex XII. Tabulis este, sed ex interpretatione Ctorum, ut S. AElii e qui eam derivarint ex iis quae in XII. Tabulis ei ant de noxia damno infecto Certe infirmum ejus argumentum videtur, quod affert ex Iul. Frontino in princibri de aquaeductibim ubi testatur,ab urbe condita per annos r. contentos fuisse Romanos usu aquarum, quas aut ex Tyberi, aut ex puteis, aut ex fontibus hauriebant. tiare praestat, inhaerere verbis Pauli, dc dicere eum ipso, Aetionem hanc eis ex lege XII tabularum, qua privatus possit exigere cautionem noxae nomine seu damni infecti, si possit ei per aquaeductum noceri Ratio est aequissima: Quia quotiescunque aliquid in publico heri permittitur, ita oportet permitti, ut sine Dajuria cuiusquam id fiat. Nam nec princeps aliter solet permittere, quoties aliquid novi operis instituenesma petatur. Etenim quod traditum est, non debere alteri per alterum inicitiam conditionem inferri, id non minus hue pertinet, quam ad alios casus quoivis. Adeo lue uec princeps quidem euiquam jus suum auferre potest. Porro ex illacii l. albularum de cautione noxae, videtur Edicto praetori de damno in isto origmen praebuisse ut talduinus recte admonet pag. 8o. quaeductum vocariint etiam quiductii , Aquagium, Se quartim Graeci υδρογυον de υγ- γ ν ut ex glossario veteri notavit Matellius d. c. 1 .
157쪽
A P. VI. DE AC A PLUVIA.ETiam de aqua pluvia fuisse legem in XII. Tabulis,argumento est l. 2I. Labeo. D.
deflatu lib. ubi Pomponius ex Labeone refert Verba Legis X Ii Tabularum veteres c=nterpretatisunt Si A mi V LA N O C Ea, ient, cere poterit. Summam legis huius istam pomi Hotomannus ut sit cui aqua pluvia ex vicini agro noceret vicino, cui ea noceret, eam per arbitrium arcere lus esset Mar-eilius talia quaedam verba ejus conjicit futile: Si mi P Luvi MANuNocu ERiT, ARBITER C o o. Notandum est enim, Aquam pluviam, quae noceat duplicem elle unam olli loci vitio seu natiiraliter noceat, alteram quae manu, id est, opere manu facto. Indicat hanc divisionem Cicero in Topicus Genus est inquit aqua pluvi i nocens ejiu generisfornia id est species) Loci viarii nitan nocens Guarum altera Iubetur ab arbitro coercer altera non Iubetur. Hinc intelligimus, Aquam pluviam, quae non manufacto opere, sed natura vitioque loci noceat, id est nocere possit, nihil ad hanc legem XII Tabularum pertinui ite. Hanc enim pati debet defluere tam ferioris, quam superioris loci dominus. l. I. g. i. s. o. iidem autem. . item sciendum. 3 9 22 quodsi vici. D. de Qq. pluv. arc. Est autem actio Aquae pluvia arcendae, valdὸ cognata cautioni damni infe Nam in utramque futurum damnum venit. l. I. u. M. D. deae. pluv. arc. Sed haec inter ista duo notabilis est differentia, squamis Balduinus cap. I. ad XII. labb notavit quod scilicet damni infecti cautio petitur, non ut damnum non fiat vel detur sed ut factum vel datum vitio ruinosirum aedium vesalterius operis pr stetur Sessarciatur Aqua autem pluvia arceri petitur,ne noceat, cum nocere possit, nisi arceretur, sive coerceretur. Quaeritur quid si vicinus super or, e cuius agro alias solebat aqua pluvia decurrere in vicini inferioris agrum, eaque pro delie, opere facto intervertat ei aquam, de impediat ne amplius decuriarat 3 vicino pii sit an vicinus in serior aquae pluviae possit agere Videbatur hoea mi mandum , quia certe interest vicini, ut aqua pro mor suo decurrere pergat. Sed contrarium est verius nempe actionem hoc casu cessare des. i. g. ar. cui autem D. dea 2 aq. pluv. arc. Ratio decidendi est quia actio aquae pluviae arcendae tunc demum habet locum, quando nocet aqua pluvia, non quando non prodest: Alius aius peest nocere, aliud non prodesse alicui. Saamquam enim interest ho minis, hominem beneficio assci. . . servus. D. LeserV expori tamen non it cogimur alteri prodeste, quantopere ei nocere prohibemur.
De Aedificiis eorumque Mitu. legislatorum curam magnopere pertinent aedificia , quippe in qui
bus ornatus consistit civitatis, quam non oportet ruinis deformare
pluribus probavi in commcnt ad uis Trajam ct Plinii. Quare nee viri
158쪽
CuNRAD RiTτgRs Hus. COMMENT.halacrem neglexerunt dum inter aedes picinorum relinqui voluerunt interiti stium sestertii pedis non tantum ad facultatem circumeundi sed etiam ad averten a tanto melius incendia, ne latitis serperent . cum aedes Rom adhuc ligne et
sent. Hoc spatium pedis sestertii sive duorum pedum 1emi.ssiis,ambitum aedium appellarunt ut est apud Varronem lib. . De legibus Festum Pompejum in verbo Ambitus dbIsidorum lib. s. in log cap. ultim Oapyrius Iustus , ex eicripto DO fratrum, hoc vocat legitimum spatium, intermittendum ab eo, qui in arca tua nulli servitutem debente aedificat. D. desierv. urb. prad.
spe subluca iduo conlucandis. Abemus in jure nostro Iriterdictum de arboribus caedendis, quidem
geminum tot tit. D. de arb. cad. Verba prioris extant in . . eod.tit.f. Deinde ait Praetor quae arbor ex agro tuo in agrum illius impendit, si perte sat quo minus pedes quindecim a terra eam Itius coerceas , tunc quo imι issicita coercere, lignaquesibi habere liceat, xim eri veto. Alterius verba erantista: Ouae arbor ex aedetbtu tuis in aedes illius impendet, si per testat, quo miniis illi eam arborem adiniere, ibique habere liceat, vim seri peto. d. l. I. in princ. D. dict. it. Vtrumque horum Interdictorum Praetorem proposuist imitatione Legis XII. Tabb. docet nos Vlpianus in l. r.f. iat. D. d. t. qui differentiam inter ea quae sit docet. Quod ait Praetor , inquit , ct Lex duodecim tabularum e cere voluit , ut T. pedes altilis rami arboris circunici antur. Rationem adjungit ibidem Vlpianus Hoe idcirco effectumeile, ne umbra at boris vicino praedio noceret. Vide etiam Pomponitian in . 2.semula d.t. Eodem pertinet sententia Pauli lib.F. tit.6.de Inte
distis arbor qua in ahenas aedes vel J in vicini agrum imminet, nisi a domino βλlucari non potest: qis conveniendus est, ut eamsublucet. Quod si conventus Dominus idfacere noluerit, a vicino luxuries ramorum compescatur. Id qualucunque deminus facere non prohibetur. Ex quorum locorum comparatione discimus, idem valere haec omnia, coercere arborem, circumcidere ramos arboris, dc composcere luximem ramorum Idque veteri lingua Romanos dixissesublucare arborem a quo ita differt collucare,'ubditiMucare est, quasi subtus Ercem mittere, circumcidendo seu amputando ramos arboris usq; ad XV pedes a terra Cotacare vero est
ipsam arborem stirpitus excindere vel adimere Et ossucatio plus est, fitq; propter utilitatem aedium, quarum lumini ossiciunt rami: Sublucatio minus est, fitq; propter utilitatem agri vicini, cui umbram nimiam faciendo arbor luxurians nocet. Videatur Cujacius addici locum Pauli. Item Festus qui etsi distinguit inter haec duo verba,sublucare dc conlucare , ad eum modum, quem diximus tamen aliquando
159쪽
quando conlucare posuit pro sublucare lieod. a cilius Legis XII. Tabb di, o credistincta capita. Nam stib 8 positi sublueationem sim q9 egit deconlucatione. Docetque etiam in Eclogis Digest. lib. sio fieri harum Legit in XII mentionem. Porrbetim horum interdictorum priore, quod erat de arbore sublucanda usque ad is pedes a terra, cumque lege XII quia idem cautum fuit, recte confert Balduinus cap. 18. Constitutionem Constan tria in l. i. C. de aqua ductu, ubi etiam X V pedum fit mentio, quos Domini praediorum , per quae aqua ductus commea dextra levaque intermittere jubentur in arboribus ponendis quae si pullularint, excindi jubentur, ne radices earum corrumpant formam fabri illius aquaeductus.
Pandectis extat titulus degl.inde legenda: continens Interdictum pr. lcris prohibitorium, quo vim fieri vetat domino arboris, tertio quoque die glandem legere &Jauferre volenti in agro vicini, quae de arbore sua procidit. Hoc quoque Interdictum mutuatum esse praetorem ex Lege XII. Tabb discimus, cum ex Plinii testimonio, tum ex Gaio lib. . Comment. ad XII. Tabb. Plinii locus est lib. 16. cap. s. ubi scribit, cautum fuisse lege XII. Tabb. ut glandem in alienum fundum procidentem colligere liceret. Videntur autem Decemviri usi fuisse vocabulo glandis prociduae : a quasile differe glans caduci ut illa sit, quae in vicini agrum procidit haec quae in agrum domini arboris. Videatur l. 3 o. silva caedua. ,pen. D. deIHS de Marcilius cap. so Gaii locus extat in l. 136. qui venenum. . I. D. d. t ubi ait, Glandis al)pellatione omnem fructum contineri, pervide ut apud Graecos αποδρυα omnes arborum species seu fructus appellanatur: quod clavolent auctoritate comprobat. Cui concordat etiam Vlpianusi l. D. de gland leg. Hoc tamen puto tantum in Leg. XII. Tabb. Edicto praetoris obtineres, ut glandis significatio tam late pateat talioquin enimolandes proprie sunt, quae in quercu nascuntur, suibus pabulum praebent olimque ut Poetae fabulantur, etiam hominibus pro cibo erant, ante inventas fruges. Vnde proverbium natum Frugibus inventu ad glandes pede reverti : quo simplicitas Sc stoliditas hominum notatur,qui cultior vitae agrestem
160쪽
ct maceriae ct aliarum rerum, a vicini possessone.
UT supra diximus, mi illi legitimum quoddam spatium viae ex Jabb.
Item legitimum spatium ambitus aedificiorum: Sic etiam a usiit. -- Leg. XII. Tabb. tractavit de Interstitio legitimo, quod Lex XII. Iado. ex voliti inter sepem maceriam aliaque, vicini praedium : idque testatus it aa exemplum Legis Atticae Solonis ita constitutum fuisse. Videatur l. v. D. pn rcg, ubi verba Graeca Solonis referuntur. Unde Hotomannus summam legis a concepit, que quisvem adiicim agrum poneret,ierminum ne excederet tu maceriam, pedem reuinqueret qui domum, pedes duos qui sepulcrumscrobem refoderet, quantum id altum esset, tantumstati relinqueret qui puteum, passus latitudinem' an qua oleam, sci νe plantaret, norem pedes ab alieno qui ceteras arbores, ad pedes quinque
De confimi usucapione prohibita,
Con tum hie voeatur interstitium sive spatium medium, aeuum xliberii in
inter duos agros, ut discimus e l. q. g. pen 2 ult o l. eq. n. reg. l. 7. . uit. D. de acquir rer dom. 94. Si Titius. Inst. de rer diris ct apud Varronem lib. . de Legib. de simul hoe quoque Eius spatii usucapionem prohibitam utile. Iu- capianem, inciliti t. XII. Tabb intra quinque pedes esse voluerunt Ratio prohibendae usu eapionis indicatur ab Aggeno Vrbico lib. de limit. agror Qu'niam hanc latitudinem quinque scilicet pedum huel iter ad culturas accedens occupat, vel circumactus aratri, quod usu capi non potest. Secuta est deinde hanc legem XII Tabb Lex Manilia, quae a Cicerone lib. I. de Legib nominatur a teste Aggeno Vrbico, ut Iulio Frontino de limitib. agrorum, praescripsit V. aut VI pedum at tu dinem, quem vocat gradum, scilicet Geometricum. Videantur Paulus Manutius& r. Hotomannus, Aliique in Indicib. Legum Romanarum it. M. Pertinet quoque huc sententia Pauli lib. i.tit. I6. quam restituit Cui acius ex duobus manuscriptis. Vt fines terrae regantur per terminos, ne dissipentur ut ab utrisque quinque pedum loco teneantur. Est de hoe ultimo loco notandum, Extraordinarie adverti in eum qui terminos per vim dejecerit vel amoverit Paul. in lib.Lex Dra.tit.i3.videatur 4. Mi dicantur termini moti m. n.reg. De quo extraordinario erimine videatur dotii. D. e Inm moto.