장음표시 사용
201쪽
anesu illle supplicium arbores alienas incidere c. Videantur eciam Leges in orgicae Iustiniam nostri in cap de artriaribus. Et Paulus in I . in locM supra d.
Ps 'periem Romani usurphunt in significatione damni sine injuria facientis ali. cui data v. per animal quadrupes quod, eum ratione sive seia si careat, non potest dici iniuriam feci ii, ut Imp. noster ex Ct lepetiit tit. In s. si quadr. pau- hae quoque de re Deeemviros in XII. Tabb cavisse constat, ex Vt at Summa autem eius haee fuit Ut dominus' tradrupedis, qua alteri pau-: riem fecisset, damnum resarei ret iii si sorte mallet Quadrupedem noxae dede e is quod faciendi Levitatem habet. Imitati autem sunt Decemviri uasti tu in Atheniensium apud quos similem legem de pauperie quadrupedum tulit Solon est apud Plutare in in ejus visa. Plauto quoque a de legibiti similem anxit in Videatur Paulus lib. i.sent. .i7. Et allusit ad Solonis legem de cane mor lacu e iam Xenophon lib. r. rer Graecan. Porid aequitas a tum legum est e pii mpe quia alteri per alterum non debet iniqhia conditio inferri ut est in P edula Iuris quae pendet ex uiro re praeceptis uris Alteri per alterum, ita telligerii-
idet per Isti sive per eius sertum, sive per quadrupedem,
quod qui per alium facit, ipse sectil. videtur, tam in contractibus, quam indet Iis. Sed quia tamen sementius agendum videtur cum eo, qui laon in an avune-oue scivit delictum servi sui neque procuravit,aut non avertit sciens,atit avertere
gens dimnum per quadrupedem datum: idcirco utrobique permissa est nox ς'
π am ii quisu pede. qu am in sevo. Et haec cae rei hi Id. h. alibi. iii πη ibi de tit squa r. pavp. fecisse dicatur. J ura
ad huiu legis actionis de pauperi explicationem pertinentia, pe' possviat ex
ommentari , Institutionum Illud ad extremum notari potest ex Io L. Stobaerus . s. De moeritum voluisse, ut animalia, quae noxam alicui no- uiis hi quoquo modo neci dederentur. Quem locum ex
Stobaeo etiam annotavit Th.Marcilius cap. 62.
202쪽
A P. XXXVIII. DE PASTU PECORIS. Vix etiam in XII. Tab illis eati tum separatim de pastu pecoris, id est,salienum pecus agro meo pascendum damnum mihi dederit. Indicatio e Vlpianus in l. q. quiservandarum ultim.J depraescr. verb. Haec lex idcirco adjecta est, quia actio de pauperie non videbatur hic susticere neque ad propositum casum quadrare ut recte admonet Fr Balduinus cap. 33 . ad Leg. XII. Tabb. ubi etiam locum Pauli libr. .sent tit i s. explicat quo loco Paulus et ionem de pauperie&depastu pecoris confuse commiscet. Intelligendum est autem huic legi sive actioni depoupe His tum demum esse locum, si nulla servitus pecoris pascendi alicujus praedio debeatur nunc enim si servitus talis sit,ista actio cestat, quia qui jure suo utitur, alteri non facit injuriam. De hac lege duo praeterea notanda sunt Unum est, siquis alienum pecus in agro sito deprehenderit, eum non jure id includere non etiam debere aliter illud agere, quam faceret situm; sed vel sine damno abigere, vel admonere dominum ut situm recipiat: ut recte admonet Pomponius in l. 36. g. de L. quiL Alterum est de lege Salaminia quae permisit dentiolis privari porcum,qui deprehensus Lset segetem alienam depascens ut est aliud Ilianum lib. s. cap. s. apud Eustathium in Od . Hom. lib. 6. Denique videatur, ad hoc praecedens caput, etiam Lex Mosaicas cod. cap. i. seq. Item Reformatio Noribergensis, aliaq; temporum nostrorum statuta, de damno a brutis animalibus dato.
203쪽
quo exponitur ratio ordinis. N hoe tractatii, qui jam ad finem vergit, post certa quaedam capita prole 'omenorum, leges duodecim tablilarum distribuimus in tres clastes: auctor uatem secuti onsularem Ausonii cuius distichon has retuli. In prima claiIe complexi sumus leges de Iure sacro In secunda recen suimus atque exposuimus leges delii republico in tertia eas retulimus,quae pertinent ad Ius privatum quod cum sit tripartitum , videlicet ut ei circa perlonas, vel circa res, vel circa actiones ac iudicia versetur, ut notum est ex Instit. .ult de I. Q. crevit Classem hane tertiam intres partes subdivisimus. tua vero de personis&rebus jam satis diximus in praecedentibus duabus partibus nihil amplius in hoc tractatu restare videtur, nisii ut de Actionibus4 Iudiciis,' litigandi sermulis, videamus quis Decemviris cautum fuerit. A encium hic erit de istis potissimum capuibus de In Ius vocando de Satis dati te judicio sisti,4 caeteras de Dilationibus de Modo agendi de Tempore leuit imo judicii habendi de Testibus de Vindiciis denique de Re Iudicata, eiusque exectatione. Quanquam autem de Iudiciis non ita pridem tractavi in expost One et 'o ica Oresiarum parte . ubi etiam Catalogum tradidi variorum auctorum veterum&recentiorum, qui de judiciis scripserunt tamen hic quo-nue juvabit, eorundem qu .isi incunabula salutavisse;&mitia quamvis tenuia atq; exilia cognovisse a quibus deinde latissime sese diffuderunt, in eam quam videmus amplitudinem inuemadmodum, ut ait Poeta,
FHum inama gna videsparvis de fontibus orta.
stinianti , Omnium actionum instituendarum principium ab ea parte edi m proficisci, qua praetor edicit de in Ius vocando, β ult. Instit. des orna temere litigantium. Non immerit igitur nos quoque inter
204쪽
leges duodecim tabulartim,quae lata sunt de udieiis de actio tribus, primo loco
eam ponemus, quae est: de inuiι vocando. Hanc ita componimus: Si i Ius vo CET, AT IE EAT, NI IT, AN
MANuM ENDO IActaeo Collectum est hoc caput partim ex Cicerone lib. 2. partim ex Porphyrione veteri interprete Ho Latii l l r. i. seimθnum fat. Partim ex Cajo in Lan . s calvitur.g. de C. S. Ite in exaesto Pompeio
Videamus i de interpretatione singulorum si quo verborum huius legis, inqiribus quaedam videtur est obscuritas propter antiquitatem obsoletam: Tum deinde delum ma ac sententia legis eiusque ratione. Indus vocare , est Iuris experiundi causa aliquem vocare, videlicet ad Praet rem l. I. s. de in Ius vocando, ubi sic interpretatur ipse Paulus. Nam Ius aliquando etiam dicitur locus, ubi praetor us dicere constituit, sicut annotavit idem Pau- .lus in I. penult.ss de I. 9 Lis concordat Vlpianus in . . . .ss de interrogationibmin Iurefaciendis cum ait, in jure interrogatum respondere sic accipiendum esse,
apud Magistratus populi Rom. vel praesides provinciarum vel alios judices Ius e nim eum elle locum ubi juris dicendi vel judicandi gratia consistat. Hinc de apud
Comicos aliosque Latinae linguae auctores crebrae occurrunt illae loquendi fora nullae inbus ire,in Im ambulare apud Ciceronem pro Murena, quando te in oracon sticio. Et Plinius in paneg. coniungit ii, no3 veni,sequere ad tribunal Est autem in lege nostra oratio Ellyptica Si i Ius vocΕ scilieet
aliquis alterum sive adversarium suum: AT QSE A scilicet is, qui vocatus seu adversarius. Nam particula Tmi hic significat idem quod satim, illico, exesigio, ne tergiversatione ac mora ulla , c, ut Veteres eleganter ajunt, relictu rebru. Quomodo etiam apud Ennium, Plautum Virgilium usurpata reperitur Exem planotata sunt tum ab amico nostro Friderico Taubmanno in notis doctis is ad Plautum, Scena 2 Att. 2. Videatur 6 Gellius libro decimo, cap. ula. Sequentia etiam sunt concise dicta NI I scilicet vocatus injus ANTE .setheton, scilicet is qui eum vocavit antesari autem est testes facere vel in te stimonium advocare vel rogare aliquos, ut velint esse testes eius rei qua agitur:
Quod etiam docet vetus Glossarium Hemici Stephani, de Priscianus. Illa porrbantestatio hoc ritu fiebat ut qui testem aliquem facere vellet is digito attinge ret, sive pervelleret, sive traheret auriculam ipsius imam, quae de ricida dicitur. Videatur Horatius d. sat 0. tibi vetus ipsius interpres Porphyrio aero, temPlautus in Persistitu .sen ultim in Curculione scen ultim dc utrobique Taub mannus in Notis. Talis testis dicebatur antestatus, qui erat vel advocatus ab a ctore.&hanc ipsam ob causam adductus, vel etiam aliquis ex media turbaeir eum stante sive proximus quisque obvius Lege Bajoariorum, sicut de histori ei
quidam posteriores vocant semper aurem tractum. Notandum autem, quod
205쪽
IN XII. ABB. LEGES.asios populos quod rect Merudite observavit Theod. Marcilius in collecta duodes tabulara , cap. I. Qui aurem alterius appreliendebat pervellebat etiam verba quaedam addebat, nempe luet antestari Sicut qui ad I Ctum contulendi causa intrabant, quasi veniam praefari solebant his verbis, licet consulere ut docet Hoto mannus iv ICto. Is autem qui sic Duerrogabatur licet antem ij si noli recusaret elle testis, opponebat auriculam hane sibi contingi permittebat. Tum is qui testem faciebat, talia quaedam verba adiiciebat, memento quod tu mi hi in hac causa testu eris vel etiam brevius, memento. Cui respondebat ante status,
memini ritem, meminero. Auriculam ideo attingebant, quia hanc veteres memoriae dicarunt sicut genua misericordiae S alias corporis partes aliis animi dotibus Ouadere videatur Plinius libr. iv. cap. 4i ct Clemens Alexandrinus libr. 6. Strom Servius ad Eclogam. 6 Uirg. Hinc aurem alicui pervellere nihil aliud est, quam aliquid alieri in memoriam revocare ut apud Senecam lib. . de bene citi, lib. c. Quod sequitur in lege nostra, IGITu IN CAPITO: hunc habet lensum Posteaquam actor tibi testem aliquem fecerit per auriculae eius apprehensonem, quod reus in lus vocatus ire noluerit deinde eum 'pito, si e teneto. Particula I cci Ti, hic idem significat quod deinde ut saepissime apud Plautum
ct alios veteres scriptores sicut igitur Onui3i, est, tunc demum ut in Mostellaria; miserum edoptu, itur emum odere puteum, cumsi tufatues tenet.
I, antique positum in XII tabulis pro eum, jam alibi monuimus. In postrema legis clausula quod dicitur , Si CALvi Tun hoc quid sit, exposuit Gahi Sini. 23 in princ. st . de vel borumsaniscat quae lex sumpta est ex Gai j libr. i. commentar ad Leg. duodecim tabula rhin. Est autem ibi varia lectim cum alii libri habeant f calumnietur Alris cavillatur, id est , moretur frustretur. Sic enim ipse interpretatur Gajus is addit, inde calumniatores dictos esse, qui per fraudem Q seu strationem alios vexent litibus: Item inde quoque dictam elleca illationem. Idem verbum extat etiam apud Plautumii Casina actu 2.ssen. r. Vbi do sola unisopor manus calvitur, id est, de idit vel opprimit. Sic in glos sis veteribus Graeco latinis calotur exponit glossator per verbum Graecum Dorule, id est, decipit. Eodemque verbo usus est Sa istius ut apparet ex fragm. quod refert Priscianus lib. s. qui caly interpretatur decipi unde vulgato versiculo dicitur: Si lion vis calvi,fugias commercia cales. Hinc& nomen calpita pro frustratione, quod extat in leg, 9 s dejus r. f. in omni b. I mund ubi tamen vulgati libri laetabent cairiditatem. Notetur hic mos reorum fere perpetuus qui est, moras varias nectere, stu strationes ac fallacias omnimodas excogitare, calumnias fabricare ad declinanda de subterfugienda iudicia, quae peius metuunt quam vulgo, Lilam, ut ait Varro Hinc nomen sortiti sunt apud Graecos, ut Rei dicantur φέγνῆες:
206쪽
quem graecismum etiam imitatus Iustinianus in L properandum. 3. Cod de judicim&alibi,fugientes similiter pro Reis usurpavit. Hine etiam ii vulgi proverbium abiit, quod reorum sit fugere. Idque signifieatur sequentibus verbis legis non rae,
PEDEM QIi STRut T quae extant apud Festum Quin veteri glossario expo-Sequitur in verbis legis, M A, ui Nno Aci To ubi endo Iacere Utique dictum est pro injcere Coia cesserunt igitur Xviri adhori potestatem manus injiciendi reo qui indus vocatus, sequi nollet eum. qui obtorto,ut dicitur, collo traliendi rapiendique in Ius, sive ad praetorem sive ad iudicem. Quem morem Π- ij ciendi manus Romani ex Iure Atheniensium inutuati sunt, ut est a viris doctis annotatum , eiusque crebra occurii mentio apud Comicos , dc maxime
Atque haec hactenus de singulis verbis de formulis in lege nostra mune
eius sententiam summatim complectamur quorundam etiam rationibus indi
Hoc igitur vult lex Reiam abactore in Ius vocatum absque mora statim atq; e vestigio ire, iocantem sequi oportere. Id si non saciat, adi orem debere testes appellare, qui meminerint quomodo vocatus indus ire noluerit. Eo facto, posse a storem prehendere reum tergiversante in , ut ad tribunal ducatur. Si non-diim desinat reus morari&frustrari vocantem, vel etiam fugam adornet tum v ro proximum elle ut manus injectio permittatur actori in reum, ut jam possit solida vi ipsum obtorto collo indus rapere dc pertrahere. Videamus quarundam rerum rationem Et primis quidem cur reus in Ius vocatus statim ire dc vocantem actorem sequi debuerit sine ulla dilationeae mora haec est ratio : Quia actio, qua quis cum eo experiri velit, tam ante reo edita fuerat quam vocaretur ut proinde nulla opus ei fuerit dilatione ad deliberandum utrum cedere an contendere deberet Hodie autem diversia est ratio. Nam cum simulac editio actionis de inclus vocatio at merito reus habet deliberandi spatium ut monet etiam Theod. Marcilius tu collecta duodecim tabularum cap. I.
pag. i7. Illam tamen sequendi statim necessitatem evitare licebat, dando fide-julibrem judicio sistendi causa, qui sit idoneus clocuples. l. s. si vero f. s.ss qui a
ludare cogantur. Ideoque titulus Pandectarum ita conceptus extat In Ius vocati
ut eant, aut at vel cautum dent. Sed hanc exceptionem sequentibus temporibus addiderunt Praetores sicut illam Iurisconsulti, nequis ex domo sua in Ius vocari vel pertrahi possit Li8. plerique cum tribus legib. seqq. . de ι jus vocando. Et notandum quod dicta lex i8 si elud lex ro sumptae sint ex Cari lib. I. ad L. duodecim tabularum. Videatur&l Ios Nemo.ss de Reg. Iur. Istam vero Decemviri ipsi
addiderunt, ut neque sequi cogatur neque duci possit, qui morbo sontico impediatur de qua exceptione infra dicemus. Videatur de his tribus exceptionibus etiam Franciscus Balduinus in duodecim tabulas capitulo quadragesimo primo pa
Seeundo, Antestationis ratio, id est, quare actor testes appellare debuerit, prius am
207쪽
IN XII TABB. Eors. In pritis litam reum caperet, vel mantis ei injiceret haec fuisse videttur, ne videlicet iniuriarum teneretur actor, si omitia antestatione statim ad capturam de praehensionem alicuius prosili illet ut probat Th. Marcilius ex Plauto in Curculione,&Terentio in Phormione
Tertio applicandum est, quid intersit inter duo illa genera proeliensionis si-
ve captur hin hae lege nostra. Nam prioris quidem mentio fit in verbis, Ici Tuna C Aptio posterioris, in verbis, dilANuM ENDO IACi To. Scire igitur debemus priore loco significari de praehensionem dicis causa factam, quasi per uim festuariam, sive quotidianam imaginariam, S civilem, qualis etiam interveniat in manus consertione, de qua est apud Ciceronem pro Murena,Gellium Malios. Posteriore autem loco intelligenda est non jam amplius imaginaria, seu dicis causa adhibita vis, seu, ut Ennius appellat, solida. Postrem , notandum est, privatam illam praehensionem in desiletudinea abi ille . reine qui dein, utpote quae occasionem facile praebeat violentiae ila in . juriae ex resistentia. Non enim est ingulis concedendum, quod potest publies per magistratum fieri: ne occasio sit majoris tumultus faciendi. g. centesima septuagesima sexta, non est Vuls.ss de Regulis Iuris. Manus igitur injectione hodie non utimur: vocatio in Ius, sive, ut vulgo vocant, citatio, non fit privata auctoritate actoris; sed a judice, per apparitorem sive viatorem, sive per literas: sicut de variis speciebus citationum tractant Andreas etl,Rosbachius,Gilhusius,&alii: Item de requisitionibus, quibus liceat persequi ct capere debitorem fugi.tivum de quo est I decima, j. debitorem.j quae instar cinis1eduorum docet idem Geillib. a. obsi Illud non est omittendum de manus injectione eam a matresamilias abstinere oportuisse ut docet Valerius Maximus lib. 2. cap. I. ut ita haec fuerit exee ptio quaedam a regula. Ratio exceptionis est pudor 'verecundia sexus. Videa aut lex prima cum Auth.seq. C. cossicio diversorum adicum. Ad extremum hoc quoque moneo quamvis alii hanc legem varie referant de discerpant tamen mihi commodissimam visam fuisse hanc concinnationem atque expositi nem ad quam in multis etiam fateolme adiutum esse a Thadar-
208쪽
NIus vocationem sequebatur Vadatio de Vadimonium quo pertinuit haec lex in duodecim tabulis : Si TATus coNDICTus o M INTERCEDIT cu Hos TE, To. Extat huius legis mentio apud Plautum in Cumilione hen&apud Cicerone mi de C ciis. Item apud Festum libr. 7. de V. S. Macrobrum lib. I.Saturn cap. r6. de apud Gellium lib. 6. cap. q. apud Cajum in lage 3Α quoi nos hses.ssdem S. Sisatus condictis cum hos intercedit dies, tamen eundum , quit Plauti Phaedromus ipsam quasi legem nostram suis verbis expressam reserens cuius haee videtur fuisse sententia, ut qui se judicio sistere permisisset, cuiuscunque adversario adesset ut exponit Franciscus Balduinus cap. s. in commentaris au IL, rabb. Interflatum diem de condictum diem, qui hic et ιλλη conjunguntur, hoc exile discrimen esse observavit Marcilius cap. 1. Quod sat dies pcoprie sit is, quem statuerit Praetor Condietis verbdus, isquem litigantes sive rei sibi invicem denunciarunt in Iure Nain condictum est, quod quasi in communi est dictum ut exponit Festus Pompeius. Ex condictione autem die nascitur Vadimonium: unde in veteribus glossiariis condicere, de radari, per eadem verba Graeca exponuntur, nempe συνle σε - ρετὰ et 2 γ γελ&o. Hosteman hac me, auctore Cicerone ipso, accipere debemus properegrino. Nam Decemviri cive dc peregrinos exaequari volia erunt, quoad Ius vadimonii obeundi unde Iraetores non solum utibani, sed etiam peregrini Romae constituti sunt, ut explicatur in . Iss. de orig.juris. Postea vero diei hostes c reperunt, qui olim perduelles vocabantur, dicta l. rs . in principio,ss. de HS.
DE LEGITIMIS IMPEDIMENTIS IN IUS,
vocati is de humanitate ipsi exhibenda
HAc de re suit in XII tabulis lex plena humanitatis ienignitatis ad hunc
RAM NE STERNa To Extant huius legis reliquiae apud Gellium lib. ro.
209쪽
IN XII. An B. ES. capa ubi etiam de aliis qui biisdam legibiisviviralibus elegans resertur disceptatio inter IC tum Sextiim Caecilium, de Phavorinum Philosophum. In hac lege Morbum accipere debemus non eum qui sit nimis gravis sed pro leviculo aliquo sive pro imbecillitate invalentia , ut Gellius loquitur.
viriti autem hic usurpatur pio ea, qua alias plenius apud bonos auctores dicis tetraria aera, id est, senectus sive lenium: cui contraria ora na Item bonum remptu, id est, iuventus, apud Senecam i ct et D 7 Ui in porro, tametsi in Edilitio edicto aliter significat, ut videre est lis. i. f. 6 2 duobus equentibus digest de Edilitis edicto tamen hoc loco pro impedimento accipitur. Titium escit vel est pro erit hoc est, si morbus aut senectus impedimento
fuerit alicui in Ius vocato, nempe qub minus ire possit. Recte autem atque ordine eo iunxit lex nostra morbum aevitatem, id est, senectutem argumento
eccumii 'ae ex Aristotele liὐr. f. degeneratione animalium capit. q. annotavit Cu-jacius in paratili Cod ad tit qui aetate, scili celse excusant. δ quod ait Terentius, Seneolus ipsa morbi sese. Quid ergo hoc casu faciendum est , si in us vocatus impediatur ire vel morbo, qui est senium accersitum vel senio, qui est morbus naturalis secundum Aristotelem dicto loco ' Respondeo ex lege nostra tune is
qui in Iu ei invocavit Iumentum ipsi dato. Iumentum Sextus Caecilius apud Getilium dicto loco dictum vuli pro ungendo Varro autem , a juvando Quid au- te ζῶppellatio jumentorum contineatur, peti debet ex Vlpiano tra C. 8. Edile q. Ilimentorum .digestor de Edilitis edit o. Sed ex Caecilio apud Gellium discimus jumentum hic significare non solum pecoia, ver b. gr. boves D equos, i c. sed ipsum etiam vectabulum seu vehiculum, cui pecora ad trahendum junguntur, Non enim debemus existimare, ita inhumanos Sc acerbos fuisse Decem vi ros, ut hominem aegrotum domitiae cubantem in lectulo, voluerint impoluter olumenti, atque ita incius rapi , vel hi nova quasi facie neris sterci:
quomodo hanc legem eius reprehensor Phavorinus perperam accipiebat&exagitabat. Sequitur in lege nostra nolet, arceram ne ei nito. Cuius particula haee
est mens: Non poste cogi eum qui alterum incius vocaverit , ut insternat puarceram, adest, vehiculum, delicatis vestibus sive stragulis. Ex ii intelligi anus contrario sensu. Si quis tamen id facere velit, non est prohibendum cum tralatilium sit, posse unumquemque suo uri renunciare, eoque non uti, vuData lege penultima Cod de pactis, cum smilibus: Vicero pro alb'. Arcera, qu etiam atrii quis erat arieta, dicebatur plaustrum quoddam undiquaque ita cum tectum&munitum quasi arca quaedam magna, vestimentis instrata, quanimis aegr aut nimis senes, portari solebant cubantes. Videatur Varro libro . de lingua Latina. Cuius generis sunt vectabula illa is gestatoria quae nostri ho
mines vocant Eclassen item oriam Imr,ix Jcia quorum usus est apud in
210쪽
Ratio autem quare non venia daret tir velint orbo aliquo leviculo laborantibus, vel senibus, quo minus in iis vocati debuerint venire Issa judicatur a Sexto Caecilio apud Gellium ne cautio illa aegri corpseris perpetuam vacationem daret fidem detrectantibus, lurisque adtiones declinantibus. Deinde , cur Vocans de buerit talibus la omin3bus dare umentum neqtie potuerit cogere Vocatos, ut pedibus incederent ratio fuit: iumanitas secommiseratio quae vetat illi Oaddi afflictionem. Periculum quippe suillet, ne viribus ex liausti tales in via ipsa deficerent. . Denique cur non cogeretur vocans ipsis sternere arceram sit nosset; ratio est quia satis erat invalido eiusmodi vectabulum inuamvis non stratum:
neque audiendus erat reus nimi S delicatus. - . .
Ad extremum de hae lege admonendum est i illam in desuetudinem abiisse. ut notatur ad tituli In litiuionum de has per quos agere possinnus demi. i. si de pr curatoribus, Receptum enim est usu, quod per procuratores de defensores litigare liceat. .
Apud Cornificium libr. 1.Herenniumtradmir maiorem sexaginta annis, ccui morbus causia esset, cognitorem dare potuisse quod, observat Hotomannutrub. . antiq. posterius filisse institutum ex equo labono .
Vperiori legi quae fuit de morbo leviusculo, merito hanc subi jeimus quae agit de morbo sontico, id est, vehementiore Eam legem his verbis concipere possumus, praeeunte Vlpiano in l. 2. g. .s quu judicio verso ideo etiam lex XII tabularumst .si quis cautionibus c. aesto Pompeio
tintieum, quo vel judex vel arbiter, vel actor, vel reus fuerit. impeditus, causam justam praebere differendi die judicii. . Hine quatuor potissimum notabilia explicanda sunt: i. Quid sit morbus n-ricus. r. Quid sit diem. dondere, de dies dissi s. suae sit hujus juris ratio. . L ges quaedam Pandectarum, quae ex hoc XII. labi, fonte pro manarunt. . Ad primum quod attinet morbussonticus saepe A in jure nostro nominatur,&apud Gellium lib. ro. cap. i. In ure nostro haec notavi loca, in .ny. moxbussonticvi. g. de verborum gnificat in . 2.3.3. st .squis cautionibus in I. 6o quaestum. J. dere judicata. in leg ultim paragrapho primo, si de aediliti edicto. Est autem in orbus sonticas ille existimandus, qui cuiusque rei agendae impedimento est: ut de