장음표시 사용
181쪽
dicto autem libro titulo secundo, ponit dictus Faber principiti . his Verbis lege Regia, qu c de Principis imperio lata est, populus ei, in eum omne suum imperium M potestatem concessit, dec subdit illationem primam his verbis ex hoc principio
illud primum fit, ut quidquid Principi placuit legis habeat vigorem postea ponit illationem secundam de potestate Principis supra leges, ubi inter alia habet haec verba Princeps est supra te ges, earumque pro arbitrio .condendarum, Labrogandarum ius habet. Deinde subtexit illat. 3. in qua postquam dixit ex eodem principio fieri, ut hodie solus Princeps condendae legis potestatem habeat, quemadmodum scribit lustinianus, nil vlt. C. de legibus, sicut & olim penes solum populum ea potestas
erat, sic ait Princeps autem solus hodie leges abrogare potest,nec tantum a populo laetas , sed etiam a seipso , id enim cs qtaod generaliter Modestuat scribit in I. vl . . de consti Princip. contastitutiones tempore posteriores potiores esse iis, quae plas prae cesserunt, ubi S caeteris legibus omnibus commune est, vaposteriores derogent prioribus ii F ad . Aquil .ic ad idem
facit quod ibidem illat . ait , sacrilegi autem instar est de Principis aut aequitate, aut potestate dubitare L. Sacrilegi 1 G de diuers. c. ac princip. 6. scribit his verbis sit ex verbis legis tam aperta sit legislatoris voluntas, ut de ea dubitari non possit, seruanda lex est quantumuis dura, Maspera, nec improbabili inter pretatione contra legi satoris mentem mollienda,l.prospexit,&C. Addo, quod etiam plebiscito potuisse ipsismo legibus z. tab.
derogari habetur, Li. ad i. Aquil docetur a Fabro ubi su
pr tit et princi p.7. illat. 3 ira sinc Dς iure praetorio dictus Faberagit principio io illa J firmat,praetore neque legem facere potuisse, neque ius, quod habere potestatem legis illatione u tem secunda probat praetores neque ζgem neque ius ciuile tollere potuisse, Minter alia habet haru Verba denique praetris nihil fecit, neque facere potuit contra legem, sed omnia uel
Ilagς vesproer legem arg l &c longe enim aliud est vea ubi scripsimus , si quid fiat lege non permittente, aliud si ea
182쪽
i, ui veteres indicia dignis iis
prohibente; unde si illa, quae Faber, tam in principio, quam millationibus de iure praetorio scribit,ponderabuntur,elucebit,qubddocet praetores ius non condere, aut tollere, sed tant in supplere, adiuuare potuisse, ut alibi explicabo Quoad prudentes antiquos d. iii 2 principio . illat. r. sic ait Secundo ex eodem principio fit, ut, si quando supplendum aliquid sit, siue in lege, siue in Senatusconsulto , siue in edicto, siue denique in
hominum contractibus, aut ultimis voluntatibus, manca in eo sit auctoritas prudentum, quibus scilicet datum est ius duntaxat interpretandi , non etiam supplendi Proinde fuit semper illis
Calibus necessaria auctoritas , dc constitiatio Imperatoris, ut in
specie . commodissime ii. D. de liber despost iun. l. reli. C. de post. haered. inst. l. . de vulg pu p. subst. Linum ex familia 67. g. vlt. de r. l. qui filium: . D ad S.C. Treb. aut Senatus, ut isti ex facto 7 eodem l filiusfamilias ii g. v quis haeredem de . I. Extantque alia innumera in libris nostris huius rei exempla longe namque aliud est interpretari, aliud suppleret Gallus 9. I. videndum de lib. dc post Interpretatio nascitur ex ver borum conceptione des Gallus, . i. suppletio ex verborum desectu, interpretatio est iuris, suppletio facti De iure autem duii r Xa respondendi ius datum est iureconsultis, ut scripsi ad Princip. z. tit. Praeced. illat . idem multoties repetit idem Faber; naria v. gr. principio 8. illi ci de Augusto Imperatore si ait, constituit, ut prudentes , qui studiorum suoriam fiduciam haberent, non solum respondere de iure posctent, sed ex ipsius etiam Imperatoris auctoritate responderent, ut Pompon. refert in l. a. I post hunc η .versi ut obiter de orig. ur a Consequenter, ut ex Imperat auctoritate iura interpretarentur, nimirum quatenus iuris iam inducti ratio,legumque latatum tenor, sisentcntia pa-tcretur, non etiam, ut supplere quidquam possent, aut nouum ius facere, d .cum de nouo ne quidem sub praetextu equitatis, si qu*ndo aequitas a iuris scripti verbis sententia dissideret,d . I. eoder 3 XXI. Sed quam maxime notanda sunt sequentia verb*Fabri
183쪽
Fabri,quibus agens ubi supra dicto princip. si de antiquis prudentibus, tractat etiarn de iurisperitis nostrorum temporum,illos se carpens tallatio . Tertio ex hoc eodem principio fit ut in decidendis iis quaestionibus, in quibus expressam habemus aut saltem non obscuram Papiniani, vel alterius cuiuspiam ex veteribus auctoritatem,parum curare debeamus, quid Bariolus, quid Baldus, aliaque minorum gentium interpretes senserint bubdcium antiquorum illorum prudentum responsis priuilegium da tum est, ut ab iis recedere iudici non liceret, tantum abest, ut aliqua constitutione abrogatum sit, te contrario fuerit confirmatum, cum a caeteris omnibus Imperatoribus, qui Augustum secuta sunt, tum maxime a Iustiniano in constitutionibus de concepi confirm Digest. in d.l.vit ad legit, Hoc etiam CX-
prcilii addito , ut quicquid ex prudentiam responsis in pan decias relatum est , pro eo habeatur, ac si ex Iustiniani ore prosectum esset, Interpretibus vero, ne mentiar, generaliter dicam prudentibus nostri temporis tale priuilegium nullum vnquam datum est , in expressim prohibitum Iustiniano , ne suis commentariis, interpretationibus aded praeclara illa pri dentum veterum responsa obscurent, ideserinent In quo si boni Imperatoris voluntati paritum fuisset, non ea nunc dissicutitatum &errorum nedum librorum mole, qua misere premiatur ius nostrum, laboraret.
CONFUTATIO II. De iis , quae passim PD. opplent in legibus , contractibis
I peccant etiam quoties, siue de legum, sue de
agitur,tantum sibi adrogant, ut audeant supplete, Nunc indu -
184쪽
cendo utilem actionem , ubi vel nullam, vel aliam dant lare- Consueti, ut in specie . ita tamen 17. . si ex Trebelliano, iunct. l. deducta I in princi p. D ad S. C. Trebell. Nunc inducendo fideicommissum etiam ubi nulla sunt verba fideicommissi, uti liberis in nuda fidei commissi conditione positis , praesertim si adsint, vel minimae coniecturae voluntatis, ut tractant illi ad Li. C. de pacl. In quibus omnibus,4 aliis similibus agunt sane Prii Fcipes, Imperatores potius, quam interpretes iuris.
XXIII. Est supra allatis subdendum , quod Iustinianus,
qui iuxta ipsius Fabri sententiam fuit Imperator praeditus faciat late leges vi constitutiones condendi, edidit leges, seu constitutiones aliquas, in quibus expresse iubet Tribonianum emendare dc corrigere illa , quae in veterum prudentiam libris, Mantiquis legibus continebantur, c tales mutationes vim legis habere, prohibens comparari vetera cum nouis, foenam imponens illis, qui aliquid dissonum in iis, quae mutata fuit , requi rere audebunt, ex aliis libris aliquid in iudicio recitare, vel
ostendere conabuntur, statvcns subiacere eidem poena iudicem, qui talia offerenti audientiam accommodauerit, ut patet eiul. I. C. de vet. ivr enucl. ubi habentur haec ipsissima verba, sed
in hoc stadium vobis esse volumus , ut si quid in veteribus libris
non bene possitum inueniatis, uel aliquod luperfluum, Vel minus perfectum, superuacua longitudine semota , quod imperfectum est repleatis,& omne opus Oderatiam a quam pulcherrimum ostendatis. Hoc etiam nihilo minus obseruando vis aliquid in veteribus legibus, vel constitutionibus , quas antiqui in suis libris posuerunt,non recte scriptum inveniatis: hoc reformetis,4 ordini moderat tradatis, ut hoc videatur esse verum & optimum, Qquasi ab initio scriptum, quod a vobisnlectum ibi positum fuerit. Et nemo ex comparatione Veteri voluminis, quasi vitiosam scripturam arguere audeat cum enim ntiqua leges, quae regia nuncupabatur omne ius, omnis que potest a populi Romani in imperatoriam translata sit poto statem, nos vero sanctionem omnem non diuisimus in alias, alias
185쪽
alias conditorum partes, sed totam nostram esse voltumus, quid possit antiquitas nostris legibus abrogare vi in tantum voluimus
eadem omnia cum reposita sunt obtinere, ut si aliter fuerint apud veteres conscripta, in contrarium autem in Compositione nostra inueniantur, non scripturae, scd nostrae electioni hoc ad scribatur. Has itaque leges et adorate obscruate nisibus antiquioribus quiestentibus , nemoque vestrum audeat vel com
parare eas prioribus, vel si quid distanans in utroque est requi rere, quia omne quod hic positum est , hoc unicum &solum obseruari sancimus Nec in iudicio, nec in alio certamine, via leges necessaria sunt ex aliis libris, nisi ab iisdem institutionibus uostrisque digestis, constitutionibus a nobis compositis, vel
promulgatis aliquid vel recitares, vel ostendere conetur, nisi temerator velit falsitatis crimini subiectus na clam iudido, qui ei audientiam accommodauerit,i ni grauissimis laborare. Alias
leges concord V lector in princ Cod de Digestorum. XXIV. Si illa, quae duobus numeris praecedentibus allata sunt ponderabuntur, inde poterit unusquisque sic arguere. Primo, ut docet Faber, quidquid est iuxta ius constitutum , est iuxta iuris prudentiae principia primo prima, quorum nulla ratio melior
reddi potest, quam quod sic fiterit constitutum vi quibus nihil certius esse potest, sed Tribonianismos, seu mutationes factas circa ea, quae ex veterum prudentum libris, Mantiquis legibus redacta sunt in corpus iuris ciuilis Iustiniane habere vim lcgis,
esse in praxi anteferendos omnibus, quae sunt iuxta Ptiquorum prudentiam dominas, placita, MaiariqUam iuris rudentiam, est iuxta ius constitutum V Lii a C de et iur enucl. Laliis
legibus concordantibus patet, ergo est iuxta iurisprudentia prin cipia primo prima, quorum nulla ratio melior reddi potest,quam quod sic fuerit constitutum, quibus nihil certius esse potest Secundo . t docet Faber est Principium iurisprudentiae, quod
ex vi legis regiae quidquid Principi placuit,legis habet vigorem.& Princeps est supra leges earumque pro arbitrio, tondendarum, abrogandarum ius bHbct, leges posteriores dero- gane
186쪽
gant cuicumque iuri, quod antecessit, 3 haec potestas nec praetoribus nec prudentibus antiquis competebat, sed praetores solum supplere, prudeles solum interpretari iuxta leges valebant, millus illorum facere, aut induceresaliquid poterat contra id, quod ex aliqua prohibebat; Ergo cum in l. i. C. de vet. iur. Cnucl.
habeatur , quod ex vi ipsissima legis Regia Summus Princeps
induxit a uuationes,quas Neoterici vocant Tribonianismos, quibus conditur nouum ius, labrogatur quoad aliqua ius antiquum. in . l. i.& l. r.eiusdem tituli prohibeatur expresse ex vicorum, quae sunt in antiquis libris iurispmdctiae velis uxta anti quum ius , abrogare id, quod talibus mutationibus est induetum, vel recitare M ostendere , aut in iudicio audientiam accommodare iis, quae ex antiqua iurisprudentia possunt contra illa, quae de facto in corpus tutis ciuilis redacta sunt, adduci, expresse statuatur obseruari selum id , quod de facto in dicto corpore iuris Iustiniane continetur, sintque tales leges posteriores omnibus, quae contra Tribonianismos asseruiitur, debet asseri eis iuxta principia iurisprudentiae, quod Tribonianismi, seu illa, quae deletis verbis antiquorum prudentum , vel antiquarum legum posuit Tribonianus in digestis , vel in codice, debent obseruari, sunt in praxi reij cienda omnia, quae iuxta antiquam iuris prudentiarn, vel iuxta quemcumque prudentem antiquum, vel eius quamlibet doc tam , aut legem ad ius antiquum spe matterri potest,&Oppossita nobis aduersa sententia est improba
bili, Tertio habetur equidem ines i. C. de vel iur enucl. id, qudd Faber, ubi supra dicit de Iustiniano circa prohibitionem edendi commentaria in illa, quae ex antiqvj prudentibus sunt in corpus iuris ciuilis redacta, sed etiam in eadem numero leoe, M in lege sequenti continetur id, quod supra de Iustiniano eius verba adducendo retuli circa obseruantiam Tribonianismorum, prohibitionem adducendi aliquid ex veteri iurisprudentia, quod dictis Tribonianismis contrarietur; ergo sicut ex vi dici elegi pr dicti Imperatoris arguit ipse Faber contra priuatos iu risi erito nostrorum temporum, non potest non sentires, quod
187쪽
5 authoritatis furis elati . 1 si
argumentum ex eadem numero lege, & ex alia conititutione eiu1dem Imperatoris possit conuenienter deduci contra ipsum, qui erat priuatus nostrorum temporum iurisperitu si contra tales leges aliquid asseruisset. 'XXV. Concludo, quod doctissime Faber, ut vidimus ex principio iuris de limitata auctoritate antiquorum dedit 'cit confutationem eorum, quae Doctores supplere audent
in legibus dicens qubd in his, Maliis similibus agunt sane
Principes, Imperatores, potius quam interpretes iuris, ideo etsi,si considerentur, quae contra Tribonianismos in libris coniectur iur de de error pragm. alibi habet, ut deberent quoad praxim habere locum ., absque alio do seruire pro praxi, non solum suppleret, sed abrogaret leges,
nouum ius conderet, atque ideo ageret Lanc Principem, d Imperatorem, non autem priuatum interpretem iuris
qualis est iple Faber attamen quia si hoc verificaretur, incideret in id, quod ut absurdum confutat etiam quoad res minoris momentianam ut ipse docet, minus est supplere quam facere contra id, qud lex prohibet, unde praetores supplere,non autem aliquid facere contra legem id prohibentem valebant; est dicendum, quod quia datur lex expressa prohibens habere locum in praxi illa, quae Faber scribit contra Tribonianismos, noluit Faber talia asserta contraria Tribonianismis deseruire pro praxi, sed illa, ut dixi, proposuit, ut moueret Principes ad constititendum, quod ederentur leges assertis Fabrim conso estVnde ut ex supra allatis patet fecit pro hoc recursum ad Sabaudiae Ducem etiam ad Imperatorem' quod generaliter etiam praestitit dum etsi Codex Fabr. esset locus proponendi tantu, qua de facto practicanda sunt,attamen non potuit se continere o uiri
etiam in tali voliamine id praestaret, tracticaret, ut o hex lib. 9. it. 22 dicti Codicis Fabriani, ubi agit de litium ab breuiandarum ratione d post plura sic ait Conclusi vero
188쪽
ris, Noua veteres iudicia dignitatis
clare , ni fallor , ac distincte conceptis ad eum modum qui mihi conuenientissimus visus est, nisii ubdimperativis verbis totidem legum instar conscripti esse deberent, si ab eius ore, ac imperio proficiseerentur, qui legis Condendae potestatem haberet,in auctoritatem Agoni mirum legislatoris Consiliarium , non legislatorem laudabit fortasse posteritas,i sequetur e , quae temporum meorum incuria, ne dicam iniuria, &infelicitas neglexerit. Iam ergo articulos istos sub ij ciamus
Si quid Apud ei sum , visiquis ei legislator Qui lites execratis, o bono publico fauet.
Nomini posthac licebit mouere litem PD ab actione velit
incipere sue ab executione, quin ante omnia interpellauerit aduersarium de compromittendo in arbitros intra diem octauumproximum eligendos .c.
XXVI. A noscat lector Fabri intentionem agendi tantur,consiliarici equidem hic clarius expressam, sed, s recte poderentur,mnia eius Opera vigescentem, a prae-
uigentem in omnibus eius operibus,ita ut talis intelio fuerit illa quae mouerit ipsum ad facienda omnia, quae saepe retuli, wnullum alium finem habuerit, unde restringeda sunt intra hos limites illa,quae adeo contra Tribonianu,& Iustinianum, ac eorum asserta ut antiquae iurisprudeliae contraria eXaggem xat,quae iustam dederunt occasionem credendi quod plus intenderit, quam ex iis, quae hoc an attuli, constat ipsum vere intendisse, a de merito non dicam a Baccoulo , aliis, sed me in meis vindiciis Iustinianismi impugnatum
scisse non p0xust inficiari, quod nolo, ut facile possem,
189쪽
s authoritatis furis ciuiru 16s
rendo plura maioris ponderis id firmantia, quam secerim indietis vindiciis probare, tum quia plura pro utraque parte, quae dixi in hoc ari partim firmantia, partim infirmantia examinare deberem, donimis exuberaret articulus, tum, praecipue,quia Fabrum magnifacio,i solum ob aduersarij instantias argumentationes in ipsius affertis fundatas dixi aliqua contra ipsum, non autem, quia dc illum, ac alios talis generis iurisperitos debito , dc maximo honore non prosequar, .salua dignitate, ductoritate eorum , quae Iustinianus, vel per expressam legem, vel per constitutio nem , seu portionem legis nomine antiqui imperatoris, vel prudentis insignitam edidit, Z in corpore iuris communis
ciuilis continetur, non censeam ipsorum scripta, A sententia magnam utilitatem attulisse . M af exr Possie, etsi ob aliquorum abusum in nostris praecipue regionibus inde per accidens tamen maius damnum, quam fuerit dicta utilitas,
ortum fuisse possum testari ob ea, quae de facto contigisse multoties vidi. Rubd probatum est de Fabro id verificari, quoad chisordegherium alumnum , c sequacem ipsiti; Fabri taliter, quod dictus Faber testetur illum ipsius Fabristyli, ingenio scriberes, demonstraui art.T. num. 2.2 3. afferendo verba Schifordegherij, Fabii inde me actum agam,remitto lectorem ad locum praedictum, innuens tantum , quod dictus Schisordegherius expresse noncxalit docet debere nos in praxi sequi Tribonianismo , etsi sint
Contra rationem iuris in tameo contra ipso non minus ac
Faber, magis quam uiactu , Donellus inuehitur acer rime, Mitiam in Epistola ad Iurisperitos in libro, ubi suphacitato impressa, in qua describit statum iuris prudentiae si culi praesentis , contendit, quod iuris ratione sint omnia regulanda videantur illa, quae citato articulo ex ipso de
uerbo ad verbum exscripsi Idem,quod de Cui acto Fabro,MSchisordegheri attuli, erificari etiam respectu Donelli ostendi art.7. n. q. unde poterit lector ad locum praedictum recurredre,
190쪽
1s ua meteres in ista dignitatu
recurrere, quia, qudd intendo ibi optim probatur sigillatim
autem Omnium praedictorum, de aliorum Doctorum eruditorum placita non elucidare, inexplicabilis labor, nimia diffusio articuli, aut libri inde resultantes persuadent. XXVII. Si igitur omnia hactenus allata ponderabuntur,re manebit vindicata auctoritas supra citatorum doctorum a di csterio 3 praxi illorum, qui ipsos omnino absolute respuunt; elucet enim ex hactenus in hoc articulo adductis, quod plura
habent dicti auctores, quae ordinantur ad notitiam antiquae iuris prudentiae, de ut alibi notaui,possunt interpretibus iuris utendo debita protestatione, vel 1si agatur de antinomia aliquatum legum etiam pro praxi deseruire,circa quod in vindiciis ustinia. nismi sensum meum proposui inmicat etiam ex hoc articulo
eosdem iurilperitos multa scripsisse omnino correspondenter ad illa,quae habentur tantum in corpore iuris ciuilis inde si circa id melius, vel aequo ac alij, quoad aliqua scripserunt, non debent xeijci, sed possunt tales eorum sententiae esse licite practicabiles praecipue a tribunalibus, ditis qui sciunt discernere quid ad
antiquatam, vel nunc vigentem iuris prudentiam spectat ex illis, quae dicti auctores proponunt quod autem tales iurisconsulti multas leges corporis iuris ciuilis commententur, aut elucident omnino correspondente ad illa tantum, quae in corpore iuris de facto habentur, est res euidentissima , ex ipsorum libris adeo patens, quod necesse non est ipsam probare fuse , ut possem; unde ob hanc praecipue rationem, ut alia committam, vindicias
postulaui aduersus ineruditos aliquos respuentes Culacium Fabrum, similes supra, dc alibi narratis dicteris, non autem
ipsos solidis argumentis impugnando, aut distinguendo proviiii hoc art. est distinctum.