장음표시 사용
171쪽
authoritati Iuris ciuili . a T
videretur conuenire bono Viro, ii credere quicquam interesse paciscentis , quod locus Venditus fuerit Deo dicatatus, dcc Iustinianus corrigendum putauit ius vetus ea ratione , quod forsitan intersiit venditoris, qui nec aliter saltem eo pretio esset venditurus, haec enim ratio est, dictuvit. c. id es amice lector, quod Faber dicit rationem tu ris veteri quod legis a prudente antiquo scriptete temporibus obtinebat, consequenter nunc non obtinet, ciliam esse rationem iuris noui, quod induxit Iustinianus seu ob tinet, vim habet, iunc obseruandum est, Mobseruatur ex V constitutionis Iustinianeae, ut discas, quod dum iuris, Vel veteris iuris ratione aliquid abhorreres, quod a1riboniano, vel Iustiniano inductum est, asserit, loquitur de ratione veteris iuris, quod Olim obtinebat,i Obseruandum erat, non autem de ratione iuris quod nunc Obtinet, in praxi est sequendum De error pragm. tona. I. de cada. error. . sic idem Faber ait iura nimirum omnia dc uniuersalia, Asingularia per haereditatis aditionem confunduntur, nec eo minus tamen deducuntur,i retinentur per
haeredem iure exceptionis, siquando ei haereditatis com imo dum, vel ex causa fidei commissi quod ab eo relictum
sit, vel per legatarios, non tamen per creditores auferaturi tametsi haereduatempta rhadierit iure scilicet vetere inspecto, ut constat ecd. l. in imponenda , Dd. l. irritum , nam iure novo, id est post Iustiniani constitiationes , in . . vltim. C. de iur. delib.&Nov. 1 de ed. dc falc distinguendum necessario est , an inuentari beneficium imploratum sit necne, c. pondera dictiones, necessario est,i penetrabi,' quod,qias iuxta ius vetus scribit Faber, non vult quoad hi cxim prodesse sed id clarius lucidemus.
I I. Primum quod pro posse est,quod etsi Cuiaci dixerit aliquid iuris rationis seu antiquae iuris prudentiae ctortum a Iustiniano, seu Triboniano propositum sub nomine anti qui prudentis, attamen id, quod tali modo reperitur a Iusti
172쪽
148 2 ua veteres vindicia dignitatis,
niano, seu Triboniano redactum in corpus iuris, sequi in praxi debemus idem autem sentiterant Fabrum sic probo ipse de
error pragmat decad. 8 error. . sic ait. In actione hypothecari , si neque rei obligatae possessio tradatur, neque pecuni idebita soluatur, nihil aliud facere iudex olim potuit nisi ut possisses rem condemnaret ad praestandam litis aestimationem , id
est quanti creditoris interemet, . inter a. i. g. vlt T de pignor. Hodie iusiurandum in litem necessario deferendum crit in eo Casu , quem Tribonianus sub Martiani nomine expressit , in d
si fundas 6. g. in vindicat eodem. In actione , UOd metris Causa non poterat olim condemnatio alia clara , quam quadrupli,
in actione de dolo eius, quod actoris interesset d. l. item si cum i q. g. quatenus: passim H de eo, qudd metus causa .arbitrio in principio, si de dolo hodie in utraque iurabitur in litem post corruptum a Triboniano Pauli responsum, in d. l. arbitrio, g. i. Denique , S c. Vides amice Lector quod Antonius Faber dicit id, quod uiacius docuit, δί ego propugno, nempe quod stuta dictione Fabrina , necessario in praxi sequi debemus Tri bonianismos , ita ut in praxi tenemur sequi Tribonianismos, id, quod ipse Faber dicit haberi in digestis ob cor
ruptum alicuius antiqui prudentis locum a Triboniano , non autem id , quod itaris rationi, seu antiquae iuris prudentiae. men ti, ac vetas verbis antiqui prudentis Correspondet , sit hodie ieci nunc practicandum. Ponderet Lector, quae circa Contrarietatem ad iuris rationem respecti, dicti l arbitrio dicit Faber cap. eodem, cap. 6 ibidem libri 6 conieci ac in rationalibus ad dictam legem in arbitrio, ubi, ut alia loca ommittam, sic ait. Hic locus Triboniani manum M imperitiam detegit, utrumque enim euidenter fallum est , quod sub Pauli nomine scribit, Min actione, quod metus causa non exprimi certamqu- titatem δε tam in 1lla , quam in hac actione in litem tu rari P iuris enim veteris ratione nunquam in his actionibus de dolo, quod metus causa iuratur in litem,&c., inde deducaridem lector Optime stare, quod Faber dicat aliquid a Triboni
173쪽
σ authoris tu Iuris ciuilis. 7 9
no ob imperitiam positum sub nomine antiqui prudentis, ξ esse
quid euidenter falsum contra veteris iuris rationem ac esse L cum a Triboniano corruptum tamen eis iuxta ipsius Fabri sententiam id practicandum, sicque euidenter etiam ipsi patebit, quod veritatem continet titulus articuli, hoc opus .culum sed Tribonianismos idem esse ac Iustinianismos , S: quamuis dicat Faber illos esse contra iuris rationem , attamen esse practicandos docere Fabrum probo ex error. J eiusdem de ead. 8 ubi sic ait. XIII. Nemo ante nos dixit, qubd aduersus interpretum,& pragmaticorum omnium errorem nos probandum nunc suscipimus, arbitrarias actiones hodie omnes sublatas esse mone quidem sensu quasi vindicatio hypothecaria, actiones quod
metus causa , de dolo me ad exhibendiam , aliaeqiae huicis modi arbitrariae nisi amplius non sint, sed ut quae olim arbitrariae fuerunt, dici hodie arbitraria nullo modo possint: Mou rex eo , quod actiones istas arbitrarias iuris nostri autores non ex alio imabant, quam ex arbitrio illo iudicis, quod praecedere necesse erat, ut sequi posset condemnatio; propterea quod arbitrium illud esset vice, loco iustae obligationis, quam condem nationis cuiuslibet matrem esse non male quis dixerit. Conademnationi enim causam praebebat contumacia posscsibris rem restituere,&arbitrio parere nolentis Atqui hodie nulla in huiusmodi actionibus fertur condemnatio, extat enim Triboniani, M quod idem est Iustiniani sententia sub Vlpiam nomin prodita, in i qui rest1tuere 63 D ra, qui restituere iussus est, iton pareat odici manu militari auferendam ab eo
possessionem, M in petitorem transferendam, nimirum cum eam reus possidet, eiusque restituend habet facultatem. Proin de cum non possit hodie reus non parere arbitrio iudicis rem restitui iubentis , quandoquidem manu militari executio fit consequens est, ut ita Ogandae condemnationi locus nullus relinquatur, quam illud unum posset inducere, si non arbitrio pareretur. Et vero postquam petitori res sim restituta est, siue manu
174쪽
iue a veteres indicia gignitatis,'
militari, sue aliter executio facta sit, quaenam obsecro super- cme potest serenda condemnati, nisi forte tructuum nomine, ut additum est in d. l. qui restitueres Ex eoque nimirum apparet, quam sit alienum a iuris ratione 5 consequenter Triboniano pQtius, quam Vlpiano adscribendum quod scriptum est in . l. qiu restituere de possessione per manum militarem auferenda. Quid enim absurdius, c. Ecce ubd Faber agnoscit idem esse
Iustimanismos, de Tribonianismos, gaudere eadem vi, auctoritat. nam ait, extat enim Triboniani, & quod idem est luitiniani sententia sub Vlpiani nomine prodita, in s qui restituere, T. de re vindic. dc quod hodie iuxta talem Tribonianismum debeat in praxi res rogulari , propugnat, etsi ipsum esse contra iuris rationem δε quid absurdum,4 contra veterem iurisprudentia doceat. Pondero dici a Fabro hodie nullo modo,&e. XIV. Veterum prudentum scripta adeo a Fabro magni- facta, id, quod iure in dictis libris filio ipse putat, si conti.
neant aliquid contrarium iis, quae in corpore iuris continentur non habere vim legis, nec in praxi esse sequenda censere Fabrum tantentionemque Fabri fuisse impugnando Tribonianismos . ostendendo plura a Triboniano, seu Iustiniano inducta - '' xj00ςm , seu Muiquam iurisiprudentiam, non
uerit,' posset practicari censuerit , sed orbi, ac eius Summis Principibus repraesentare , quid congrcium putaret , mediante
lege supremi Principis induci posse, ita ut non stantibus rebus, prout stant sed supposita mutatione ab habente summam aucto ritatem facta,seu, melius dicam fienda censeret, quae dixit, esse digna,quod practicarentur, ostendere mens est, quamuis nimo seruidum ipsius ingenium excesserit aliquando limites consu-Wntis,' priuati hdminis, mimis in Tribonianum. Tribo-
pra dixi, in pragm. error asserit Faberi, quod
175쪽
necessario Tribonianismos practicare debemus; nam Antonius Faber optime nouit merito sensit omniino dui nodebere ea , qu priuatus iurisconsultus, ut erat ipse F, proponat Vt conformia rationi, mutat respectu eorum: de facto sunt in corpore iuris ciuilis , etsi iurisprudentiae qua correspondere censeat, non esse anteferenda legibus, navigentibus, sed nullam auctoritatem habere, S ideo ipsa indi
si Wb res hoc scribendi genere aliquid assc -
- Η Ο animo tuo facere posce facis , Mi O Ctiam pu-Duc non parum commodare, ne essent in posterum tam in certa S vaga iura omnia, quam sunt hodie per imperitiam Minscitiam eorum , qui ius nostrum, siue docendo, siue scribendo, siue luciicando sic tractant, quasi ex opinione aestimandum sit, non ex ratione caeterum tamen in tanto negotio tem
peramentum hoc adhiberi , quia esse certe perneretam nequid ni si nudam a me operam,vi diligentiam exigere:
Gum ero Vtriusque Senatus tui interpon ei
ret in in approbandis omnibus iis, quae illi approbamor, qui unim turre ex unius hominis etiam, qui me omnio S doctri R QRςssime superaret arbitrio, idicioque constitui iura in uniuersum, 'uae rem ciblicam uniuersam in perpetuum es sent obligatura. esset id sane periculosum nimis, sed etiam sine exemplo placeret autem, si tu probares inscribere Codieem Emanuclem rerum iudicandarum , qui titulus esset omni in
amplissimus ad niuersia, de quibus quaestio potest etiam minutissima quaeque amplectenda conuit
esset quidem ea operis auctoritas, tibique terraiim essed
176쪽
Notii soleres indicia dignitatis,
esset sere, ut eam approbatur essent Principes caeteri, si rationis potissimum, quae gentibus omnibus communis est, auctoritate niteretur, vel exemplo tuo idem facturi, c. XVI. Ex praedictis verbis ego contra aduersarium sentien tem debere in praxi iudiciali obseruari, quae ponit Faber, ut conformia iuris rationi deletis,i abrogatis iis, qua in corpore iuris continentur, silc arguebam. Antonius Faber nudam ope ram vi diligentiam, ut ipse ait, posuit, mediante qua protulit, quid sentiat ipse iuxta iuris rationem esse afferendum, 'ciendum, sed quis ferret ex ipssius iudicio fieri, quod ipso negat
ex asterius hominis, qui illuni ingenio, S doctrina superaret,
iudicio non ferendum mempe quod unius hominis iudicio inductum esset id, luod haberet vim iuris in uniuersum,quod anteferendum esset legibus iuris communis,nonne esset id periculo sum, fine exemplo, ut ait ipse Faber, facere, quod absque praeuio Senatus examine, riummi Principis lege approbante, contra ipsius Fabri eraescriptum induceretur obseruantia, . ira
xis eorum, quae ipse proponit Adquid enim Sabaudiae Ducis
auctoritatem, ea, qua iuris rationi, re verae iurisprudentiae coninformia proponeret , habere debere, quamuis sit rationis , quM geritibus omnibus communis est , auctoritate niterentii , non posse ita facere inter alios, quam inter eos, qui subditi essent Principis approbantis, tales Fabri assertiones animaduerter , si sensisset debere absolute absque alio , ut vult adcier aricis, ius facere certe Faber non sensit id, qudd sensit aduersarius, & ideo non solum ad Ducem Sabaudiae modo praedicto, sed etiam ad
sacram Caesaream Romanorum Imperatoris Maiestatem Ro-dulphicli tunc regnantis recurrere congruum duxit, ut statim subdo.
XVII. Idem Antonius Faber Rationalium in pandectas x mum primum dicauit Caesarea Maiestat Rodulphi II, ImpQr-xoxis, ipsum sic postquam de antiquis prudentibus, Vς Bartolo M aliis plura dixit alloquitur. Tibi ni Sacratilliin'ς Caesar scmpe Auguste, uterque hic honor debebatur, ut DVς δ
177쪽
nam Turcarum audaciam, quae toti Romano Imperio extremam perniciem minabatur armis comprimeres , o Romani iuris dignitatem ab alio barbarorum genere oppressam, quod sola nominis tui auctoritate fieri potest, vindicares , S c caeteris quidem scientiis fauere caeteri Principes, solent, dod bent, ut id tandem assequantur, quod vix alio , quam Principum exemplo fieri potest, ne in puluere iaceant,et sitne honore. At iuris prudentiae nostrae bene esse, etiamsi maxime omnes velint, nunquam tamen suae te facient, ut ea in melius reformetur
enim Romanum est, de quo tuendo , restituendoque agimus non Gallicum, non Hispanicum non Anglicum , aut Indi-Cum , c. Si ergo Antonius Faber censet, quod nul s Princeps facere potest sine auctoritate Summi Romanorii Principis, quod
iuri prudentiae bene siit, δί in molitis reformetiar, liria ita Roma num est, quo iure, qua fronte potest aduersarius velle, quod solus Faber priuatus homo id fecerit, vel facere intenderit: agitur
ne de Lire Fabrino, vel Romano Si de Romano, ergo Faber ipsum reformare non potuit , cum ipse Faber asserat id sola 1anctionis Summi Romanorum Principis auctoritate fieri posse, S in tali Summa auctoritate non factibile a Principe quocum que, qui summam scilicet potestatem non habeat.
XVII l. Prosequitur Faber in eadem Epistola sermonem suum cum Caesarea Maiestate, sic dicens quid enim Iustiniano nostro tot victoriis glorioso accidit unquam labiosius, quam
quod ius nostrum quasi antea incertum M vagam Coegit, re degitque in ordinem 3 Vilescit so a temporis longiquitate memoria , decusque victoriariam, quarum scilicet nullus fructus, aut si aliqui, san nullus sensus est posteris, quibus nec in cendi necessitas , ne Victoria spes communis unquam uti Neque iam fere quisquam est, qui Iustiniani triumphos com memoret, nisi forte , ut Bellisarium, aut Narsetem potius,quam
ut Iustinianum laudet. At quod Iuris prudentiam restaurast , vel saltem reformasse creditur, etsi Triboniano, Dorotheo, Theophili, caeterisque antecessoribus, quorum ille opera, Ddiligen- tia
178쪽
ι Noua eteres indicia dignitati ,
tia usus est , acceptum potius ferri debet, proprium tamen sua gloriae fecit, quia bellorum quidem suscipiendorum conssilia ex
necessitate fuerunt, eorumdem vero, ubi suscepta fuerint, bene, faeliciterque consectorum laus tota ex eventu; At de restauranda, vel reformanda iuris prudentia cogitare opus fuit propriae electionis, summaeque prudentiae. Restaurasse vero , vel reformas se tam magnum quiddam, tamque utile omnibus, quotquot unquam erunt, qui iurisprudentiam amabunt, qua nihil est, ut ego quidem existimes, pulchrius , suauius, amabilius, ut mirum
non sit ex eo consilio, quod perpetuum,& immortalem friac Umposteritati attulerit, immortalem quoque gloriam est consecutum. Et tamen fuit ille αλφαἔνὴ si vera narrant historiae, nec minus litterarum rudis, quam armorum. Cui hoc unturi beatissime contingit, quod tantos, tamque praestantes in traque disciplina viros habui, Ipse vero tantum animi, 'rudentiae, quantum necesse fuit, ut ex aliorum laboribus, .siis doribus propriam sibi gloriam compararet. Adeo facile est bono Principi bene imperare, nihilque non praestari, vivi belli, Apacis artibus excellere videri possit, si modo didicerit lectissimi cuiusque vel bellatoris , vel iurisconsulti industriam exigere,aut,
quod cxpeditius est, oblatam ultro non recusare Quamquam in hoc ipso, quod Iustinianus tam praeclare fecisse praedicatur, Vereor ego ne magnam potius , iustamque facti sui incurrere dC-buerit reprehensionem. Quod enim ille Certo legiam, librorumque numero concludi ius nostrum voluit, bene , ac prudenter
plane ab eo factum fuisse agnosco , ut infinitae pulchritudini; scientiam finiti laboris dulcedine,, pulchriorem faceret,&dulciorem , sed quod tot prudentum vigilias, elegantias, volumina, multorum etiam nomina ipsa flammis perire voluit, nobisque inuidit, durius certe est, quam ut ferri, ne dum laudari posse videatur. Quid enim vetabat iis omnibus scriptis , quae eXtra Pandeclarum corpus fuissent, auctoritatem adimeres, nec eo minu tamen scripta ipsa salua, integraque conseruare, ut si non legum, saltem commentariorum vim haberent: E pr
179쪽
dicti, Verbi deduxi contra aduersarium, quod, cum ex letibus quae ante digestos, seu pandectas, ante Codicem , subiit
de vel ur enucl. iis, qua art. I. 4 mearum vindic. Iustini asini habentur, constet Iustinianum auctoritatem adimisse omnibus libris antiquorum prudentum , exceptis iis portionibus dictorum librorum, quae in corpus iuris sunt redactae , resultae ex doctrina Fabri allata, quod sit nunc integri extarent, haberent
rationem commentariorum taleslibri, non autem auctoritatem,
ob quam anteferri in praxi possent iis, quae in corpore iuris'ha bentur unde si id haberet locum in libris integris,ac perfectis. quomodo potest id non verificari respectu fragmentorum aliquorum talium librorum nunc extantium, S respectu eorum , quae iuxta coniecturam Fabri continebant tales libri Mideo demptis Tribonianismis ponit, ut legitima verba antiqui prudentis , vel Imperatoris, cui aliquid a Triboniano est adscriptum , an quia a Fabro coniecturando positum , acquirit maiorem auctoritatem, quam haberet ii in libro integro antiqui prudentis haberetur, M legeretur non praetendit id Antonius Faber, qui Imperialem Maiestatem , pio reformatione iurisprudentiae a se intenta adi
uit,s tot de Iustiniano laudes concinnavit, tuam priuatam auctoritatem ostentauit, unde prope finem citatae Epistolae sic ait Habet Caesarea Maiestas tua quamplurimos praestantiores Fabros quid Fabros, imo Tribonianos, aut etiam, ne quid de
ipsorum laudibus detraham, Papinianos, certe, ut dicam criUS, Ccitra omnem adulationis suspicionem, praestantillimos Iuris Consulto Papiniano quidem inferiores, scd tamen Triboniano longe meliores , quorum o lustria , ac diligentiae possis ne oo tium hoc curandum dare , digna enim res est , quae non uni aut alteri sed pluribus Committatur ut quod a singulis praestari os
tam non posset, id ab omnibus coita sollicitudinis . laboris societate quam exacra me persciatur , inter quos, si ego sestem qui vel postremus numerari mererer, quid obsecro mihi ve optatius, vel honorificentius posset accidere, quam silabianto imperatore de meo aliquid pro iuris Romani dignitate commune
180쪽
commune contulisse. Ecce igitur quid Faber desiderauit, qui nam est modus , quo induci censet aliquid ad iuris prudentiam spectans de nouo dc quod semper non uni, sed pluribus id approbantibus , interueniente auctoritate Summi Principis id faciendum existimat, ipse Faber solum, ut excitet,vi ostendat, quid posset fieri, non vero ut pro praxi aliquid firmet, id, qu bd spectat ad mutationem, te rinationem eorum , quae in corpore iuris Iustiniane habentur, proponit. I X. Quia mens vera sententia cuiuslibet Doctoris non potest melius manifestari , quando praecipue dubium Circa id suboriri potest, quam ostendendo, quod iuxta ea , quae ipso agnoscit, dc traditu principia scientiae, de qua ipse tractat, est
id consecutita asserendum acriubd consormiter ad illa , quibus deducliue in arguendo ex praedictis principiis confutat alios
auctores, est id certum,nea ipse eidem confutationi subiaceat, ideo , quae sequuntur, proponere non grauabor. XX. Antonius Faber , ut vidimus articulo antecedenti, edidit librum, cuius titulus estaurisprudentiae Papinianeae scientia, irofitetur in ipso tradere principia iuris prudentiae vi illationes, et conclutiones ex talibus principiis promanantes, S in pro mio, ut ibi retuli, habet haec verba ut in caeteris scientiis Omnibus, a d in tutis prudentia nostra duo sunt principiortam
genera, num eorum, quae prima principia dicuntur,ac indC-
pendentia , atque, ut philosophi loquuntur, primo prima, cultista modi tamen sunt apud nos perpauca , nec alia fere vlla, quam quae partem faciunt iuris constituti , quorum licet plerumque etiam alia, nulla tamen melior unquam ratio est, quam quod sic fucrint constituta alterum eorum , quae subordinata, c. infra subdit quid certius esse potest iis, quae constituta sunt a legum latoribus , qui constituendi potestatem habuerunt ex quibus verbis M ex iis , quae rision de verb signific verb. constitui de rate ius in Lexicon verbo constitui habent enitescit signincare Fabrum se nomine iuris constituti intelligero
id quod constitutione Summi Principis sancitum est. In pr 'dicto