장음표시 사용
121쪽
ractorcs et disserentias, quum praefixum nobis argumentum de febribus contagiosis, specifica phlogosi comitatis ad sola contagia volatilia disquisitionem limitare nos jubeat.
2. EVOLUTIO PRIMIGENA CONTAGIORUM.
Puc in otii, dei Contagi spontanei, o delle potenge e mutagioni morbose credule alte a produrii. Boma 1820.
198. Quamquam morbi contagiosi jure meritoque generi humano coaetanei dici debeant, testante omnis aevi historia g. 166.), absurdum tamens Oret, eorum propagationem Serie non interrupta ab incunabulis generis humani ad praesens uSquo tempuS, atque immenSam per omneS terrae plagas dissurionem ex unico germine Supponere velle. Huicce opinioni, quam nec RecentioreS quΟSdam amplecti piguit, renititur adhuc improvisa contagiorum in certis regionibus evolutio, quin praegreSSum Commercium cum aliis populis simili malo adfectis insimulari possit, atque Origo contagiorum re Centium, quorum nulla apud Veterect inve-
199. Nisi igitur somniare quispiam vellet, primum Paradisi accolam omnium contagiorum germina, Pandorae pyxidis instar, recondidiSSe, ac per terrarum Orbem disseminasse, necessario ad Spontaneam, per vices redivivam, horum fomitum geneSin recurrat, oportet, quam non Solum ratio Suadet, Sed etiam quotidiana confirmat experientia. 200. Illi ipsi medici, qui omnia contagia nΟ-
122쪽
Sti ac plagae temperatae adventitia esse Volunt, primigenam Saltem in exteriS Zonis evolutionem admittere necessario debent, nisi in absurdam incidere velint existentiae infinitae sententiam. Tali pacto prima exsurgit contagiorum distinctio in
Originaria, Sive primitiva Ur-Contogien),
et Communi Cata, Sive Secundari a nacherZeugie, mitgetheille Contagion).201. Quemadmodum entia organica universim, pro divorsitato climatis et naturae ambientiS, Notabiles ac innumeras osserunt variationes; ita etiam mictSmata contagiOSa, tamquBm Corporum organicorum , et Speciatim animalium producta, a Climaticis conditionibus essentialiter modificari, ac peculiares hocce respectu disserentias patefacero videmus. Hujus phaenomeni ratio aliunde concipi nequiret, quam ex abSOIuta necessitate determinatarum Circumstantiarum climati inhaerentium,
quae, cum in aliis terrae plagis deficiant, primigenam ibidem evolutionem contagiosi fomitis vetant , utut evoluti Semei germinis propagationi
202. Miasmata contagiosa inter et climata candum vigero comperimu S relationem, quam plantae ut animalia ad solum nativum ostendunt. - Quaedam contagia sub quovis ferme Coclo generantur et multiplicantur; alia ex adverso in dotorminatis tantum gonis. Ultimo in casu denuo duplici ratione se habent; vel enim corum existentia cum Clima tiS constitutione adco arcto cohaeret, ut ad alias
123쪽
mundi regiones translata nullas ibidem radicos figere possint, exemplo Thymiosis africanao et americanae 3 aut Saltem brevi emoriantur, uti L c-pra et Postis orientalis Contagia monoclim a t i c a) ; vci vero Sub diverSa, ne dicam Oppo- Sita, climatum ratione suam integritatem et propagandi virtutem conservant, quod c. g. de Syphilide et variolis evictum habemus. Contagia polyclimatica).- Semicontagia in quovis climate nascuntur et multiplicantur, uti Ophthalmo - blennorrhoea, tuSSiS ferina, medorrhoea virulenta, carcinoma, febris putrida maligna, at quo etiam hoc intuitu a contagiis persectis discre-Pant. - Ηem modo expositam dilucidant plantacet animalia, quorum nonnulla ad determinata limitantur climata ; alia in Solo alieno post paucos generationeS exstinguuntur ; atque denuo alia cuivis climati resistunt, uti V. g. cerealia plurima, canis, equuS, ipse que homo. 205. Zona torrida, quae in productione entium Organicorum adeo disserentium fertilissima CSt, quatenuS omnes pro Vita requisitas potentios et conditiones per eminentiam includit, etiam in primigena evolutione somitum morbidorum cujus-ViS generis , mephitum, venenorum et ContBgiorum omneS reliquas mundi oras facile superat. Longe maximuS morborum contagiOSoriam n UmeruS, Variola, morbilli, syphilis, lepra, thymio-SiS, pestis bubonica, etc., e goniS calidioribus,
cx Abyssvnia, Acthiopa, Arabia, Aegypto, India
124쪽
FEBRES EXANI'HEMATICAE Occidentali primum ortum duxerunt, ubi ad hune usque diem vel perennes clades endemicas sistunt, vel saltum iteratis vicibus repullulant, cujus quidem principalem rationem Col. Η u m h o i d in
minori atmosphaerae vicissitudine reponit. 204. Clima temperatum evolutioni COn-t9giorum et venenorum, tam animalium, quam vegetabilium multo minus Opitulatur, ita quidem, ut praeter fomitem ScarlatinOSum, typhicum, et scabiosi in vix aliud Contagium perfectum indigenum in Europa , aliisque ejusdem latitudinis geographicae regionibus supponere liCeat. 205. Regiones hyperboreas, in quibus,
repugnante coelo, omnia fere naturae viventis vo- Stigia evanescunt, et perpauca Solum plantarum et animalium genera necessarium inveniunt pabulum , Omni primigena contagiorum et Venenorum productione immunes videmus; et quae illuc transferuntur mala contagiosa, brevi emoriuntur.
Gebior, Diss. med. sistens migrationes celebriorum mor- horum contagiosorum. GOetting. 1730.
206. Spectata hacce climatica mi asmatum Contagiosorum origine; in exotica et vernacula discriminari solent, conceptu tamen mere relatiVO, quum exoticae nobis sint lues, quae aliis nationi-hus indigena conStituunt mala, et viceVerSa. 207. Missas facimus diversas medicorum et philosophorum hypotheses, quibus primariam Contagiorum Originem explicare satagebant, nune astrorum influxum Cardanus et Fraca StO-
125쪽
ganismo humano evolutas acredines criminando, carumque facilem omnino confutationem aliis lubenter committimus. In objecto adeo abStruSO, cujus arcana tot ingenioSi naturae scrutatores in-CASSum revelare tentarunt, Veritatis umbram saltem adtigisse sufficiet ; etenim naturam potentiae anorbificae sensus effugientis non nisi per inductioneS, et analogias castis observationibus innixas, scrutari licet, ad illas praesertim adtentionem figendo conditioneS, quae morborum ContagioSorum evolutioni auscultant. 208. Inter Conditiones externa S, Sub
radiCOS, quam populares generari experientia docuit, referimus Omnium primo Cunctos effluviorum mephiticorum sontes, uti aerem diversimode corruptum, non eventillatum, incluSum, exhalationes plurium aegrorum in angusto loco CoaCerVatorum, praesertim si talibus adfecti fuerint morbis, quibus Communiora liquationis producta uberius exstricantur, uti Sunt febres acu
caloris et humiditatis; nebulae ; electricitas Bl-mosphaerae negativa; malacia 3 Victus pra*us 3
126쪽
sessioneS, bella, miSeria et Calamitates publicae.
Innumera tandem adhUC Sunt erumpentium o terrenis visceribus expirationum genera, pestiferi quippe halitus barathrorum, SpCIUNCRPlam, nN-trorum, lemarum, CloaCarum, sollinariam, Paludum, Stagnorum etc., quorum in gignendis Contagionibus vis omnium aetatum et gentium medicis innotuit. 200. Haec tamen haud ita intelligi debent, ac-
si somitos contagioSi in aere naSCerentur et Cir cum querent. In illo solummodo Conditioncs otelementa exiStunt, quae, Si in corpus humanum recidunt, mutationem moliuntUT, CX qlla morbus Contagiosus, contagioso somiti extricando idoneus, generatur. Omnes nimirum injuriae supra enumerBtae proceSSUm organiCO - plasticum
eum in modum alterant, ut phlogisticorum elementorum praedominium ponant , factoriS expansivi energiam intendant, Contractivi ex adverso infrigant, uno verbo liquationis nisum vel in toto organismo, vel in SinguliS SphaeriS provocent, quo poSito etiam uberiorem determinant emana- nationem eorundem principiorum, peculiari ratione Coalescentium, Per emunctoria ConSueta, Vel per morbosum SecretioniS processum, eo quidemn COSSariam, ne Continuata adcumulatione vita
Obruatur. - ΛSi quaevis producta colli quationis, uti mucus acriS, PUS, iChor, tabum, CtC. naturae humanae adeo inimica et heterogenea
127쪽
ΕΤ ΕXΑΝΤΗΕΜΑΤΛ ACUT A. O5 sunt, ut non Solum in ejusdem organismi partibus, quas portingunt, Sed etiam in aliis individuis, quibuscum collidunt, dummodo dispositio faveat,
analogum liquationi S pro Ce8Sum ProVOCent. - Eo facilius autem id efficere poterunt, quo majorem acquisiverint energiae et disserentiae gradum, quo major proinde viguerit ea inter et materiem organicam, quam sibi adsimilare constanter nituntur, heteronymia l). - HUCUSque pateret genesis semicontagiorum; sed perfecti contagii ovolutio ex solo liquationis processu explicari nequit,
210. Nulla obtinere potest in corpore animali materiei qualiscunque, sive normali S , SiVe mΟΓ-boSae, productio et reproductio, nisi per vegetationis munus, per vitalem utpote vaSorum Capil- Iarium actionem, atque essicientiam plasticam organorum, Struetura ipsorum specifica modificatam 3 nonnisi hujus ope tot diversae massae organicae humorumque formae ex eodem Sanguino Separari poterunt, proinde etiam contagia, t9mquam so mites animales, unice vegetationis animalis producta esse debebunt. - egetatio autem
animalis duplici sub forma exsurgit: vel enim pro ducit, et Separat massam organicam detritam snutritio) ; vel vero e sanguinis torrente humoreS Se
128쪽
qui nunc pro particularibus impenduntur finibus inquilini), nunc vero pro ulteriori vita inepti
eliminantur excrementitii) 3 - cuncta haecCe munera vastiSSimo SyStemati vaSorum capillarium incumbunt. - Longe dissert contagiorum genesis ab illo processu plastico, qui NOVAS parteS generBl, SerVatque PraeSenteS nutritio), quapropter cCS-dem fomitos contagioso S Ceu ProdUC- tum Se Cretioni S agnoScere Cogimur. - COH-tagium est productum unimale morboSum, AtqUehoc intuitu neque ad organiSmum Sanum, neque ad secretionem inquilinorum referri poterit, SVP- ponit ergo determinatam metamorphOSin morbosam systematis capillaris illorum organorum, quibus eaecrementitios somites separare et eliminare incumhit. Horum adparatuit m tres in corpore humano agUOScimuS SPeCieS, Superficiem cutis, membranas muCOSAS et viaS Urinarias. POStremam viam pro Contagiorum Separatione ineptam eSSeserius patebit; quare eorum productio ad solas Cutict et membranarum mucosarum Superficies limitanda erit. 211. Per hancce inductionem, e legibus oeconomiam animalem regentibu S depromptam, ConvinCimur, Contagia eSSo Produ Ct a vegetationis ab normis, et Speciatim Se Cretioni S morbo Sac in pc riplior icis organismi emunCtoriis, quae tali ratione socum Organicum minS-matogeneScoS SiStunt. - Altera, quae nunC SeSQ
obtrudit, quaestio, desinitionem modi respicit,
129쪽
quo supradictae Sphaerae organiCae a norma desectere debeant, ut contagii productio efficiatur. 212. Quemadmodum diverSa Secretionum naturalium indoles ab organi SUCernentis Charactere specifico determinatur, ita Se retiones morbosae alteratam Organorum Secernentium vim vitalem et plasticam supponunt. - Generalis autem illa metamorphosis pathologica, cui novae productionis proprieta S κατ' Competit, est phlogos i s, incitata nimirum systematis capillaris vitalitas cum nisu in rarmationcs abnormes. Si Compu tam HS, ix ullum existere morbum Contagiosum, in quo inflammatorius vel in cute, vel in membranis mucosis deficeret processus ; si addimus, divorsas dormati-tidis formas in origine non contagiosas , uti her- Petes, Porrigines, prae aliis vero inflammationes catarrhales sub certis Circumstantiis contagiosam induere indolem, hocque in Casu producta SeCretionis per phlogos in alteratae, mUCUm nempe, pias, et materiem perSpirabilem potiora sistero contagii vehicula, ad eam libenter ratio inclinat Sententiam, quae Proce S Sum Phlogo Seos in organis peripherici S Corpori S COD- citatum pro principali contagiorum Scaturigi
215. Ast negliganda non est peculiaris quae
dimus, ut inflammatio superficialis, ac vitiatus inde vegetationis animalis procesSus Specificamillam subire possit metamorphosin, quae Speci-
130쪽
ii 3 FELLES EXANTHEMATICAE sci somitis genesi opitulatur. Hanceo CirCum Stantiam in pervicaci cutis Siccitate, ejusque
facultato conducendi Leitiingstahiglieit
infra Cta, Sive, ut neoterici se exprimunt, inpolaritate cutis in ver Sa reponimuS.
214. Superficies cutis praecipuum sistit Colatori iam, CujuS Ope Superflua principia phlogistica et imponderabilia o corporo eliminantur. Quidquid hancce Salutarem emanationem praepedit,
damno Sae obsecundat eorundem elementorum ud-Cumulationi, unde fit, ut ea non Solum quantitato augeantur, atque Sub caloris animalis uberius extricati influxu majorem activitatis potentiam BC-quirant, Sed etiam in qualitate alterentur, diversu Connubia ineant, Concentrentur, toti processui plastico ipsisque humoribus secretis specificum charaCterem imprimant, atque, generationiS aequi-VΟCae ad modum, recentium produCtionum ortuis aveant. Et revera experientia evi tum est, illas maxime febres malignos extricare fomiteS, quae Pertinaci Cutis siccitate stipantur, uti sunt febres CatarrhaleS, ery SipelaCeae, nervo Sae et Putridae. Febres inflammatoriac genuinae, rheumatiCue OtSymplomaticae, in quibus Cutis Continuo madet, vel saltem lauto perspirat, de contagio nunquam
215. Primigenam igitur contagiorum evolutionem concipimus: l) Ex determinato liquationis proceSSu in organismi penetralibus, quo uberior