Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

91쪽

151. Creberrimum exanthematum Communium sontem largiuntur diversae Primarum viarum Sordes, quaS aptis remediis eliminare, simulque Corrigere oportet. Convenient igitur mox emetica , mox purgantia leniorp , vel drastica. Pituitam tenacem salinis, biliosum fomitem acidulis, tubi alimentaria contemporalem irritationem refrigerantibus, atoniam amaris emendare

152. Exanthemata Symplomatica pro divorso febriS, quam Comitantur, Charactere, diversam sibi exposcunt medelam eo Semper intentam, ut justum obtineatur virium vitalium moderamen, pro efficienda crisi absolute neceSSarium, atque alterBtuS VEgetationis proceSSUS ad PriStinum redueatur norismae Statum ; quare characteri inflammatorio altioris gradus antiphlogistica generOSior, NerVOSΟ-asthenico cardiaca, et putrido antis eplica medendi methodus opponenda. In omnibus tamen

hisce casibus cutis functionem diaphoreticis principali characteri respondentibus expedire maxime convenit ; quem in finem vel leniora Superius enuinmerata g. 149.), vel vero stimulantia et dissust-bilia, uti camphora, moschus, radix angelicae

vel serpentariae, etc. eligenda erunt.155. Specifica exanthematum natura, Prouti vel a dyscrastis varii generis, vel a VeneniS, vel vero a Contagioso fomite dependet, peculiarem in medendo respectum meretur. Quandoque ars antidotis casu vel analogia detectis SueCurrere Va-

92쪽

let; multo crebrius vero totum SanationiS Opus medicatricibus naturae viribus committi debet, quas saltem in ardua lucta rite moderari juvabit, ut hosti debellando pares fiant.154. Symplomata molesta, periculoSa, vel critica, quae sub decursu febrium exanthematicarum in cute ipsa, vel aliis organis Secundario,

aut fortuito casu evolvuntur, juxta generales regulaS curae symptomaticae erunt tractanda. 155. Praeter multifarias an Omalias, quaS CXanthemata febrilia cum aliis pyrexiis communes habent , Summi momenti est impedita, vel imperfecta efflorescentiae eruptio, ejusque jamjam eruptae Suppressio. Ad funestos, qui e tali metaschematismo scaturiunt essectus rite avertendos, necesso est: ut causa, in cujus gratiam exanthema disparuit et retroivit, tollatur ; 2) ut

pristinus processus exanthematicus foras revoCE-tur, vel Saltem ei analogus in cute suscitetur 3 3)Dt essectus in organis internis positi dissipentur, Obruta viscera liberentur. 156. Potiores causas Suppressionis exanthematum in refrigerio repentino , praematuro adstringentium usu , Siccitate cutis pervicaci, in Sup Pressa virium vitalium reactione, debilitatis gradu altiori, vel vicaria quadam secretione repOSuimus , Pro quarum diversitate diversa esse debebit cura, habito semper diligenti ad characterem febris comitis, nec non ad incitationis Statum re- Spectu. Mox igitur cutem perfrigoratam moderate

93쪽

calore, balneisque tepidis fovere, mox vires suppressas aptis eVacuationibus liberare , exhaustas stimulantibus remediis refocillare, mox tumulturiam Excretionem, uti V. g. esset diar- rhoea , reprimero Oportebit. 157. Secundam indicationis paginam, praesertim si sola causae amotio non Susiacit , explero adnitimur cunctis illis praesidiis, quae motum

pansivum conixifugum) modo blando et aequabili promovent, infractam in ambitu conducendi

facultatem restituunt, talique pacto SuppreSSum in Systemate dormatico proceSSum morbOSum rein

vocare juvant. Calor moderatus, balnea tepida, lotiones, remedia diaphorotica nunc mitiora, nune disrusibili stimulo agentia, pro Varia virium Vitalium conditione, idonea quidem praebent adminicula, plerumque tamen insumetentia, nisi orga- non cutis irritamentorum localium Ope ad vividiores concitetur reactiones, quibuS , utut primitivae passioni non fuerint prorSus homonymae,

interna organa tutiSsime liberantur. Recurrimus ideo ad frictiones siccas, ad urticationem, Bd rubefacientia, vesicatoria, ad corticem megeret, unguentum cum tartaro Stibiato paratum, quibus incassum adhibitis etiam astasiones, vel adSpersiones aquae servidae tentari possent.158. Si sub adaequato usu enumeratorum remediorum , individuali casui rite adaptatorum, exanthema ad pristinos natales revocare licuit, ELIV. F

94쪽

sectus socundarii in visceribus inducti interdum Sponte evaneScunt, nullaque particulari medela egent ; quod quidem illo praesertim in casu Obtinet, ubi reciprocans reactio limites Congestionis, seu irritationis simplicis non exCessit, vel ad simplicem reducitur Spasmum. - Si autem germen verae phlogoseos in parto meta Schematismo adsecta positum esset, vel ista plane jam aliquem p c-tiisset exitum, Sola exanthematiS revo Catio, utut feliciter essecta, omni periculo avertendo non Sus scit , sed specialem postulat oborti mali deutero pathici curam, quam pro diversitate organi adsecti atque Symplomatum, nunc vigentem adhuc inflammationem, nunc generatam jam essu Sionem, Suppurationem , vel gangraenam indicantium diversis remediis perficere oportebit, de quibus jam in singulis capitibus doctrinae specialis inflammationum aCtum fuit. 159. Ob tot tantaque mala repentinam exanthematum Suppres Sionem Sequi ViSa, praepOStera remediorum exsiccantium et repellentium adplicatio aeque ae prava alvum tumultuarie ducendi, vel Sanguinem nimiS generoSa manu profundendi consuetudo sedulo vitari debent. Eorundem vero auxiliorum, ubi necesSitas urget, Neglectus vitiosa prodigalitate non minus deleterius evadit.

Nicolai, de venaesectione exanthematum erUPtionem Pro movente ac impediente. Jenae 1765.

60. Debitus primarum viarum respectus in nullo exanthematum genere, aestivis praecipue

95쪽

quentiSSimum non Solem Sistunt adfectionum cu-tanearum sontem, verum etiam in deCUrSu exanthematum alius originis e sympathia Cutis Cum sistula alimentari adeo libenter evolvuntur, ut eximius S t o li, se exanthemata vix unquam puri S Ventriculo ac intestinis vidisse, fateatur 3 quare ubique alvum lenioribus eccoproticis vel olysmatibus r

Schosii molκer, de necessitate laxantium in morbis exanthematicis. Ucidctb. 1769.

161. Regimen diaeteticum exanthematibus, in genere Consideratis, tale Competit, quale universim morbi irritativi et inflammatorii sibi exposcunt. - Speetali consideratione digna sunt: victus parcus, digestu facilis, vegetabilis 3 potus acidulus, aeris puritaS et perflatio; temperieS moderata et aequabilis, evitando damnosa frigoris et Caloris extrema 1, 3 cutis mundities; suga injuriarum, quaS ex un-

thematum Origini favere novimus. Hi Sce rite ob Servatis non solum laeta promovetur ConvaleSCentia, sed etiam futurae recidivae metus dissipatur.

13 Polit, de regimino caloris et frigoris in morbis exanthe maticis. Lips. 1763.

162. Hactenus de cura exanthematum Communium , quam ad generales Cardines redueere Studuimus, ipsam singularum Specierum medelam tuto regenteS. Exanthematum specificorum trisClamen

Sequentibus capitibus juxta praestabilitam classi spationis normam dispositis praecepturi Siam US.

96쪽

FEBBES EXANTHEMATICAE

FEBRES

ET INFLAMΜΑTIONES SPECIFICAE QUOAD

CAUSAM.1 Duplicem universim distinguere licet potentiarum morbiscarum agendi modi m 3 vel enim agunt viribus mere generalibus, meChanicis, Chemicis aut dynamicis, pondero, CohaeSiono, impenetrabilitate, potari elementorum chemicorum aut ossicientiae dynamicae oppositione, atque tune processum vitalem adprime in quantitate laedunt, augendo vel minuendo ; - vel Vero Propter Specificam ac sibi unice propriam naturam, elementorum miseelam , viriumque informationem determinatos ac identicos in organismo ponunt esseCtus, speciali eas inter ac certa organa, vel organicos sphaeras relationi innixos, unde qualitas processus vitalis per eminentiam alteratur, ita quidem, ut sub determinata, per nullam aliam causam imitanda, morbi forma exsurgat 3 acti O potentiarum metallactica; uma ridern de, um Stim men de Wirhung a graeco μεταλλαττω, tranS- muto, immuto). - Ηasce ultimas potentias nocivas specifica S nuncupamuS, CBSque potissimum producta vitae altioris, vegetabilis vel animalis esse ComperimUS.

164. Ins lammationes itaque Specificas quoad causam illas vocare licebit, quae Praeter generales procesSus vitalis quantitative laesi, Sive incitationis auctae characteres simul

97쪽

determinetur, neque a SubStrati organici, neque a latentis cujusdam diatheseos diversitate, Sed unicea specifica CauSae producentiS natura dependens. 165. Ulut specificae qualitateS Cati Surum, Pro indo etiam effectuum infinitae Omnimode sint, habito tamen ad inflammationum geneSin reSpectu duas principales agnoscimus potentiarum specificarum familiaS, quarum una mi a Smata Coniugio Sa, altera veneri a Complectitur. Disserentia haec inter et illa vindicabit discrimen inflammationum in mias mali CO- Contagio S a Sol toxicas, quod maximi sane momenti habernia S, quatenus diverSam inculcat medendi rationem , Phlogoseos Specilleae indoli innixam.

A. DE CONTAGIIS ET FEBRIBUS CONTAGIOSIS SUMMATIM.

98쪽

Η ubi u i , Riflessioni sulla febbro gialia , o Sui contagii in

166. Antiquissimis quidem temporibus jam

notum erat, diversas morborum species a peculiariot specifico quodam somite originem trahere, atque id sibi privum habere, quod per conlaetum sanis communicantur individuis, talique pacto per

mutuum hominum commercium longe late quo disseminantur. Ast mirari omnino debemus apud Medicos prisci aevi perpaucas tantum inveniri notitias, Historicorum contra et Philosophorum monumenta fidelibus iisque exactissimis morborum postilentialium relationibus longe eminere. - Br vitati studendo potiores saltem meminisse juvabit, scilicet: Sacros Codicos i , praecipue Vaticinia Ieremiae et Egechielis do pestilentia, quae imperante Pharaone in Aegypto graSSabutur, et de alia, quae Anno 2443 a creatione Acthiopiam invisit ue Thucydidem ai de peste Atheniensi, cujus etiam Aristoteles 33 montionem facit; Herodotum 43 de peste, quae Xerxis eXercitum invasit; Iosephum Flavium 53 de pestilentia Hachraeorum; Titum Livium 6) dc peste A. 558 Romae evoluta; Dyonisi v m Ualicarnasseum 73 de simili ejusdem urbis clado

99쪽

ET EXANTHEMATΛ ACUTA.87 regente Consule Sexto Quintilio; Evagrium otProco pium 33 de peste Bygantina Anni 543; Diodorum Siculum 93 de clade inter Carthaginenses saeviente; Appianum Alexan- dxinum 103 de peste inter Cimbros dissu sa; War ne frie dium' i 13 de pestilentia Romana

Anni 590. - Contemporales autem eorundem aevorum mediCOS, Hippo Cratem, Galenum, Celsum, Aretaeum, Alexandrum Trallianum, Aetium, Caelium Aurelianum de adlatis pestibus vel nullam prorSuS, Vel Superficialem admodum mentionem injeciSSe, contagiOsos morbos Cum epide miciS libenter confundendo,

ex eorum monumentis colligitur.

i, Exod. Cap. IX. V. 13. 15. 1, De bello Polloponesiaco. Libr. VIII.

33 De bello Iudaico. Libr. ΙΙ. 63 Histor. Libr. 25. 73 Histor. Libr. 10. 33 De bello persico. Libr. II. P. 22. 9) Bibl. histor. Libr. 4. 103 Do bello Illyrico. Libr. I. 113 De gestis Longobard. Libr. ΙΙ. Cap. 4.l67. Historiae conspectus itaque extra dubitationis aleam ponit, morbos contagiosOS generi humano Coaevos fuisse, licet eorum ambigua natura hodieque in profundo Democriti puteo lateat, per innumeras hypotheses parum lucis adepta. In eo tamen omnis aevi modici collina ant, quod lues Contagiosas pro morbis Sui generis et vor

100쪽

autonomis agnoverint, propagationis modo, disseminationis iacilitato, ingenio specifico, atque singulari pernicie, quam in genuS humanum non solum, sed etiam in Pacatu armenta EXerunt, abunde distinctis. 168. Essentialis morborum Contagiosorum Charaeter unice a potentiae producentiS, atque Processus morbosi inde producti specisca indole pendet 3 quare rationalis eorundem pathologia nonnisi e physiologia contagiorum et fundamentiS pathogeniae desumi poterit. - Ut in disquirendo hocce Summe salebroso argumento hypothesium si erilium fallacias, quoad fieri potest, evitemus, ab observationibus per passus ad induetiones et corollaria transibimus, Sanae physiologiae et no- sologiae praeceptis sussultas, ipsumque proceS-

sum morbosum in quavis relatione erga caUSamet organismum ab ovo usque ad mala prosecuturi

169. Objecta principalia, quae cnodanda Sunt, ut contagiorum physiologia, et pathogenia morborum contagiosorum rite illustrari possint, ad Sequentia reducimus capita: l) Contagii notio,ojusque proprietates et disserentiae ab analogis somitibus. 2) Evolutio primigena. 3) Modus Communicationis et disseminationis. 4) Contagiorum super populum dissusio. 5) Dispositionis necessitas. 6) Atrium organismi ; quo contagium SuSCipitur. 7) Insectio ipsa. 8) Quis modo contagiorum actio in organismum explicatur. ii) Processus