Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

51쪽

morbi charactere suti variola). 5) Alia mixtum

losum, papulOSO-phlyctaenodes', ita, ut duplicem sibi in addictato systemate vindicarent loCum. 6) Non omnes exanthematum formae adeo distinctis notantur characteribus, ut ad lectum aegrorum rite determinari, ac disserentiae unius ab altera, V. g. papulae cum apice hyalino a phlyctaena, Pu Stulae verae a veSicula puriformi, liquore reserta, dignosci possint. 76. Ut morborum, proinde et exanthematum distributio et classificatio rationalis dici possit, simulque practicum pro medico valorem includat, saltem in sua radice firmo cuidam, et non suctuanti, principio innitatur, oportet, quale unice in nosogenia et essentia morbi inveniendum erit. Habito igitur respectu disserentis Causarum ΟCCasionalium Super organismum aetionis, ac dissercntis, quae inde emicat, producti morbosi naturae, ipsam therapiam modificantis, exanthemata acuta commode in duos dispesci posse ordines, credimus, quorum primus Communia Sive accidentalia, alter specifica Sive essentialia includit. 27. Exanthemata communia compel- Iamus illa , quae, praeter generales dermalitidis, segregatim pluribus in locis evolutae, notaS, nullos speciales, Sibi tantum proprios, ac in natura morbi diversa fundatos characteres habent, Plerumque igitur ad quantitativam Stimulorum actio.

52쪽

FEBRES EXANTHEMATICAE nem reducenda 3 quae varias, licet ab eadem causa pendeant, in diversis subjectis et sub diversis circumstantiis exhibent formas; vel vice VerSa sub eodem oCcurrunt Schemate, utut e diversis scaturiant injuriis 3 - quae plurimum Symplomata inconstantia aliorum morborum, et inprimis febrium diversae indolis constituunt, ipSiS-que exanthematibus specificis parasytice adhaerent, quin tamen determinato tempore oboriantur 3 - quae, Si idiopathica fuerint, febricula mere Symplomatica irritativa) stipantur, durationis modo ephemerae, modo diuturnioris eSSO Solent, definito tamen Cyclo nunquam adstricta.

Ste in inger, Diss. de exanthematibus non contagiOSis. Vindob. 1784.

78. Exanthemata specifica e determinatis causis set non alii S) proficiscuntur, pro CeS- Sum vitalem non solum in quantitate, sed etiam

in qualitate set quidem eminenter) laedentibus ;

Semper eandem et ConStantem conservant formam,

vel saltem in gradaria sua evolutione ConStanteS vicissitudinum Series percurrunt, donec praefixum maturationis fastigium adtingant; - comitem habent processum morbosum sui generis in toto Organismo, vel in Solo dermate evolutum, qui non desinit, nisi praefinitus quidam absolvatur cyclus ;- nunquam Sunt morbi simpliciter dynamici, sed Vegetationis munus peculiari ratione alteratum Supponunt, unde Stricte classi febrium criticarum

inserenda.

53쪽

ΕΤ ΕXANTHEMATA ACUTA. 4i79. Praemissa hacce generali exanthematum divisione, Singulas, quae ad primam prosapiam

pertinent, Species et varietates Seeundum eXternam

formam ultro subdividere non displicebit, ut saltem earum tanta Copia in aliquem redigatur ordinem. Itali pacto quatuor Stabilimus exanthematum genera, macula SivideliCet, papula S, V e Siculas et pustulas, eisque singulas inseremus Species, peculiari mentione dignas. - Negari tamen nequit, ejusmodi subdivisionem empiricam eou Sque CenSendam esSe, doneo causa proxima schematum disserentium innotescat, pro partitionis cardine satius amplectenda. Laudabili quidem exemplo praeiverunt nonnulli egregii Viri, praesertim Marcus et Nus Ahard , ad diversa strata Systematis dermatici in singulis exanthematibus eminenter, Singillatim, vel promiScue adfecta, nee non ad modum, quo patiuntur, majorem, quam hucusque factum est, adtentionem dirigendo ; inde enim diversas formas dependere, plus quam probabile est. - Αrgumentum vero nondum talem evidentiae et certitudinis gradum est adeptum, ut ei physiologica divisio exanth matum Superstrui poSsit, posteris Committenda. 80. Insigne, quod hucusque logicae eruptionum Culanearum divisioni Obstitit, impedimentum in nomenclatura inconvenienti, o diversissimis, Saepe ahSurdis, nullius quo momenti principiis petito, nee non in uSu ejusdem nimis arbitrario quaerendum esse arbitramur. Nonnulla enim exanthe-

54쪽

4 u FEBBES EXANTHEMATICAE mata compellationem habent a colore rub cola, purpura, scarlatina); alia a molesta, qua stipantur, Sensatione sprurigo, ecZema, uredo), a CauSaproducente sudamen, hydrargyria), vel a similitudine figurae miliaria) ; alia denuo ambiguae

Prorsus originis sunt eSSera, Strophulus, terminthus) ; quarum vocum incredibilis ad libitum permutatio et promiscuuS usus non potuit, quin maximas gigneret disputationes, rixas et dissensio-ΠeS. - QuouSque haecce polynymia et vocabulorum, indies multiplicatorum, discordia unanimi medicorum Consensu reformata, ac ad majorem uniformitatem reducta non fuerit, analogo principio innixam quemadmodum in re herbaria maxima cum utilitate factum eSt), eousque VaStam CXanthematum cohortem in utilem, logicum, concep- tuque facilem ordinem redigere frustra adlaborabimuSabl. Character generalis exanthematum speciscorum , quae alteram componunt Prosapiam, consistit in specifica causae producentis et producti morbosi natura. Singulae, quae huc pertinent, Species in oontagiosas et toxicas discriminatae juxta eadem principia, quibus inflammationum partitionem Tom. III. f. 469. superstruximus

ac proprio capite pertractandae, ulteriorem Subdivisionem dissicilius admittunt, propter occultaS hodieque contagiorum et venenorum qualitates speciales, e solis essectibus conjiciendas.

55쪽

ET ANTHEMATA COMMUNIA.

α. MACULA E. ROSEOLA. 82. Maculas plus minusve latas, discretas, vel confluentes, ac ideo figurae Saepius irregularis, Super cutem vix elataS, Planas, interdum annulatas, Coloris rosei, vel coccinei, quasi ignitas, a compreSSione palleScentes, ast pristinam, digito Temoto, illico recuperantes rubedinem, modo indolentes, modo ardore ac levi pruritu junctas eo seolam compellamuS Germ. FeuermaSem,

eothes Aussaliren), nomine ab Aurelio Sevexi no 13 et Fu li ero et jamjam usurpato, az a Cel. Willanio rursus introducto. Aliis Erythema, p ho e nigm v s, vel Simpliciter rub o r Hautro the) compellatur.

13 Lib. do Epinyctidibus et Roseolis. χ) Exanthematologia 3 P. 128.

85. Exanthema hocce mere accidentale, fugax, Non Contagiosum, periculi expers, febres aestivas, biliosas et rheumaticas haud raro comitatur, in quibus varia corporis loca, collum, PectuS, brachia . seniora, adprime vero facieS praerubra, quasi minio picta, vel xibesiorum succo illita comparent. Quandoque cum variola, vaccinia aperipheriae pustulae insitae excentrice dissusum), vel miliaribus in connubio observatur, quin tamen ideo proprias constituat species. Adparitio

nunc ephemera, nunc paucorum Saltem dierum csse solet; nunc improvise evanescit, nunquam

56쪽

amplius reditura, nunc per vices recurrit, inconstanti lege diversas pervagando corporis Provincias roseolae saltantes Severini), absque ullis tandem desquamationis signis defatiscens. 84. Roseola quoad e S Sentiam Cum erythemato levissimo erysipelatis gradu) omnino collimat, cujus meram constituit varietatem 3 quippe ab iisdem generatur potentiis nocivis, eandem insuperficiali vasorum exhalantium reticulo sedem agnoScit, ad simplicem tantum reducitur dermatis symphoresin irritativam, dicto saepe celerius

efflorescit, Omnique momento, CauSa ablata, evaneSCere poteSt, ac nullum in morbOSaS prO- ductiones nisum fovet.

85. Potioribus hujus efflorescentiae causis accensentur stimuli locales, uti immundities, adtritus vestimentorum rudium, SudoreS copiosi, ictus solis, Calor aestivus, balnea nimis calida, sinapismi 3 porro sordeS primarum viarum, inprimis biliosae, potus calefacientes et Spiritu Osi, aestus febrilis, pudor, irae vehementioriS aepessus; dentitio; haemorrhagiarum Suetarum reten bio, favente potissimum cutis teneritate, Plothora et

proclivitate in sudores 3 unde infantibus, juvenibus succulentis et seminis communiS ESSE COnsuevit adfectus. - Exstant inSuper quaedam Sub- Stantiae Venenatae, quarum USUS internuS, Vel

externa adplicatio ejusmodi rubores purpureos concitare dicitur. - Ιta ab esu baccarum Atropae

Belladonnae et hepatis frixi piscis, quem Catium

57쪽

86. Primo adspectu roseola similitudinem OL seri Cum S Carlatina, rubeola et purpura typho S a, neque sors quoad formam multum dissext 3 - distinguitur tamen Sine negotio, si ad syndromen Symplomatum, quibus haecce exanthemata eSSentialia, Specifica, et Contagiosa Stipantur, debita vertitur adtentio. 87. Disseri demum roseola a peteochiis, Sive poticulis Purpura Riverit) non solum essentia, quatenus illa in statu levis dei malitidis, hae vero in effusione Sanguinis eXtra vasorum alveoS ecchymosi) consistunt, verum etiam Churaetexibus, qui inde pendent, externis; petechiae enim praesentant maCulaS CirCUmSCriptaS, Coloris rubri, purpurei, lividi, vel nigrescentis, quae lentis magnitudinem vix unquam excedunt vibi- Cum forma excepta), nullam prorsus molestiam provocant, Sub CompresSione ne hilum disparent, atque immunia relinquunt Superficiei cutaneae loca , ueris influxui constanter exposita, faciem videlicet et manus. Hancce maculo Sam Cutis de

colorationem Spiloma), in febribus quidem haud

infrequentem, utut plerumque accidentalem, pUtridis excepti S, nulliusque Per Se SpectRtum momenti, o familia exanthematum eXterminavimus ideo, quod horum communi charactere, di statu

58쪽

88. Primis tenerae insantiae periodis haud raro Papulae progerminant rubrae, vel albidae, Subdurae, ad apicem limpido vel lacteo liquore

repletae, ad basin leviter inflammatae, Semen milii magnitudine vix SuperanteS, COBS-mentatae aut Segregatae et maculis rubris interstinctae, parum molestae, febri vel nulla, vel admodum levi stipatae , quae post paucos dies epidermidis furfuracea exsoliatione terminantur, quandoque tamen replicante aliis in locis eruptione per plures hebdomadas persistunt. - HOC EXanthema a recentioribus; praceunte Willanio, Strophulu S nuncupatur; nomine originis sane ambiguae Germ. Schaliblatterchen, Zalinausschlag; Anglis: Red - Gum), cujus apud

prisci aovi scriptores nulla invenitur mentio. 89. In divorsis equidem supcrficiei cutaneae locis prorumpere potest Strophulus, in antibrachiis, manuum dorso, ad scapulas et lumbos, frequentissime vero faciem et collum tenellorum infestat , maxime genas et frontem, quae tune aSpredinem quasi miliaceam, rubrae basi inspersam,

praesentant.

90. Praecipuae periodi, quibuscum Strophu-Ii evolutio plerumque coincidit, primus utpote nativitatis mensis, cpocha dentitionis primae, et

59쪽

marum viarum o Colostro, lacte indigesto, vel ventriculi languore, ac demum ad speciem dys-crasiae lacteae reducimus, quam tenellorum habitus, excrementorum et Sudoris qualitas odorque facile produnt. - Obsecundat pariter morbi Ortui regimen nimis calidum, munditiei negligentia, maxime vero inSignis Cutis Sensilitas, va-SOrumque ubertaS , quare etiam vegetis et plethoricis magis familiaris esse consuevit. - ΙΡSae matres, praesertim candida pelle instructae 3 primis lactationis inchoatae diebus, quibus vix non undiquaque lactis praesentiam Spirant, aspredi- nos in vultu miliaceas, vel rubicundas osserunt, strophulo simillimas. 91. Strophulus sistit exanthema accidentale, indisserens, non contagiosum, ViX moleStum, plerumque Symplomaticum, Vel Sympathicum, quod, pro Originis varietate, mox phaenomenis anomalaedentitioni propriis, mox illis saburrae acidae, inprimis viis hospitantis, comitatum decurrit. 92. Peculiaris illa efflorescentia , quae in decursu hydrencephali acuti infantum ad genas, Iabra et brachia sub schemate papularum exiguarum, indolentium, Siccarum prorumpit, ab eximio Forme y l) pro pathognomonico ejus morbi signo declarata, Strophuli varietas esse videtur.

60쪽

Hoch, Progr. de febre urticata. Lips. 1792.

95. Papulae laete rubentes, vel pene albida , halone tamen profundioris coloris Cinctae, dis- Cretae vel confluentes, supra cutem notabiliter elevatae, interdum Sat amplae et durae sphymata) , molestissimum ac vix tolerabilem pruritum asserentes, a frictione et Scalptu numeroSiuSproliciendae, illis simillimae, quas urticarum punctura excitat, idque sibi privum habentes, quod ab aura frigida majus incrementum capiunt, et a lecti calore evanescere videntur, effloreSCentiam constituunt in praxi frequentissimam, quae a medicis passim Ux t i o a r i a, exanthema urticatum Burserii), purpura Urti Catu

aliis febris rubra prurigino Sa, Germ. Nesselausschlag, Nesseisiachi; Anglis: Nolito Basli appellatUr. 94 Prouti hocce exanthema in sua Origine primarium et idiopathicum, vel squod crebrius accidit) , secundarium et sympathicum fuerit, sobri

tionem antea depictam, quae Sine regula, praevio plurimum pruritu, in diversis comparet ambitus locis, inprimis ad saciem 3 pectuS et membra, interdum Super totum CorpuS, non Secus ac Si nculicibus homo demorsus, vel urticis CaeSUS, CS-Set. Plerumque unius Dycthemori spatio totum CXanthema os florescit, quo facto febriles motus