De limitandis laudibus, et abusu moschi, in medela morborum, dissertatio

81쪽

interea flores aurantiorum insultus hysteri- i cos excitasse obseruauit. Fuere tamen, qui,

non bene fisi soli Moscho, graveolentia amithysterica usui eius iungi voluerunt, quos inter ipse RIVE Rivs suasit, Vt gra- hJ m.

veolentia naribus admouerentur, sitaueo- lentia autem utero, nimirum moschi aut

Zibethi grana aliquot cotone inuoluta. De his artibus, de quibus etiam loquitur scit RoEC XI VS,), quasque prudenter iὶ p. reiicit, ita mentem si iam opticat: Moschi et consimilium suauiter fragrantium , circa inferiores corporis partes usus, ex falsa illa de steri e loco suo versus superiora motione, et adscense, nec non singulari erga odorata illa sympathia et appetitu , hypothes, enatus, isis in

corporibus, quae a grate odoriferorum halitanaribus admisso , si orationis periculum incumrunt, neriti quam conuenire potest, cum enim et ibi moschatae atomi , Neruos uterinos arterisseque et venas penetrando, spiritibus et sanguini morbosam illam rarefactionem, et agitationem inducere valeant , eo ipso sane assectum fouebunt potius, et cfntumaciorem reddent, quam profligabunt. O Fodsi tamen is eiusmodi applicatione cessare quandoque videatur, rerum foetidarum et graveolentium eodem tempore naribus maiori quantitati applicatae , hoc tribuendum. Ex his rationibus etiam SCHROECTIVS, ab Autoribus nonnullis laudatos moschatos pessos prorsiis reiicit ), atque i. v D O V I-

82쪽

λ . . . v

nis, medietati horum impositis, cum si cessu applicari negat, cum eX calore corporis, et lecti eleuati bene olentes vaporeS, praefocationem potius concitent. Alii

alias cautelas circa vshm proponunt. Ce- mi is ope. lebris olim PracticuS E T T M v L L E R V sribui cu- δε postquam de castoreo, et asa foetida Verba

terim obferuetur, quod Mulieres , quas laeduus Daveolentia naribus admota , non laedant intus ausumta, ut Moschus, Zibethum , modo non percipiant odorem. Alii utuntur experimento hoc , fumantur moschi gr. quatuor, cinam. ca- ryophysi. nuc. moschat. aa. scrupulus Unu' propinetur in vino odorifero, pro occultando odore) vel dentur pilulae ex noscho. Eadem fuit sententia qui moschum intro propinatum stimmo esse emolumento scribit, cauendo ne nares feriat. Sed optimeri 1 7. s CHROE CXIVS' eidem opposuit, mo-schum intus sanguinem et neruos ingressum, eandem actionem eXcitaturum, quam Odorem eius naribuS eXceptum. Ponatur, subito deglutire foeminam remedium moschatum, adeo sob ipsa deglutitione, non euitabit odorem. An autem moschus, intus assumtus, aget in neruos ventriculi aliter, quam in neruos membranae pituitariae, licet

83쪽

cet in illis odorem nullum excitet 3 an t rum systema neruosum grato stimulo assiciet in Ventriculo, quando neruis ad odoratum facientibus inimicus est, et his mediantibus ' iillud totum perturbat 3 An quando assiim-tus calore sanguinis naturali dissoluitur,

cumque eo rarefacto per totum Corpus penetrat, Operabitur diuerta ratione in subiblissimum fluidum, quam cum aere circurn- suo inspiratus, inque pulmones et cor su-tim stam potentiam exercens Z Verum mne omni circumspectione, ne ipsissim stabo, faciant, datus est moschus a bledicis multis

antea allegatis , et a numero multis aliis. HERRMANNUS' , ad hoc non attentus, o) MVires analepticas, cardiacas et antihysteri-' 'scas ipsi tribuit. R a Ε D, Ut moschi virtutes alias depraedicauit, ita et illum mederi convulsionibus hystericis, Autor est. In Praxi hodierna Londinenis ad spasmoS hyste-p 'ra. II. ricos praescribitur, inter alia remedia; at-p SI que in colica hysterica, im lationem oppugnandam esse dicitur, moschi et opii, sibi inuicem iunctorum, magniS, et repetitis dosibuS. Fauere omnino videtur primo intuitu, q)s ENNERΤvs i) Μedicis illis, qui mo Pract. lib.IHscho antihystericam virtutem tribuunt, ρ quando dari foeminas asserit, quae nullo

84쪽

modo moschi, ambrae, et similium odore offendantur, sed eum bene serant, quales multae reperiuntur in gynaeceis Princ sum et Nobilium, quae vestibus moschi vapore infectis utuntur. Noui, Vittis et linteaminibus, in scriniis, ubi asseruantur, moschum apponere mulierculas, Ut Procorum non saltem oculis placeant, sed et grato odore eos stiliciant: At vero parcissimustum debet esse moschi usus, qui largior, et ipsis, et propius ad eas aecedentibuS, -- lestias facesseret. Atque, qui partes MO-1chi tueri velle videri poterat, ipse modo. laudatus SENNERTUS, tamen paulo ante

vltro fassus erat, Extra controuersiam esse, ae id docere quotidianam experientiam , qua

conset, si mulieribus uteri si ocationi obnoxiis, Zibethum, mychus, ambra, ets ilia naribus

admoueantur , eas hunc assectum incurrere, aut certe male habere, contra vero , si eadem pudendis , et foetida naribus admoueantur, paroxysmum cessare. Porro quoque Cl. C H E S- obferv. N E A UeXperientiam probare dicit, quod odorata prosint, citatque Hateripitulas, et Solenandri remedium ex moscho et sano uine diaconis, sibi comprobasse assirmat, felicem euentum, quem de eo laudat. Addit autem, sed remedia haec sunt magni sumtus, et tantum

pro ditioribus, aliud suppeditat, quod non minoris usus esse dicit, specificum, quod

II. c, hystericis

85쪽

ex castoreo, asa foetida, et Opio paratur. Ex commendatione igitur S E N N E R T I, et CHES NE AU nondum aliqua praerogati-Va moscho nascitur, prae aliis , maiori sine dubio iure, pro antihystericis habiti . Uerum quod maius est, Cl. S C Η R O E C X A), s) eaphadari hystericas assirmat, quae a malleolent, Wiος λα bus, in ipse paroxysino, odore tenUS, levamen summum, a draUeolentibus autem, maiorem potius afflictionem percipiant. Prouocat ad AOR STIVM ' , qui blatro t) ob . mbanam habet, a foetidis grauiora Symploma. lib. ta, perpessam, a moscho et ambra feliciter restitutam, et nobilem Virginem, in paro-Xysino ab odore moschi mire refectam, deinde etiam BAR ΤΠOLIN v M' simile v) Cent. III. quid retulisse notat. Rarae autem hae aues ks- .sturi, et ViX numero totidem, quam Thebarum portae, et diuitis ostia Nili; unique exemplo tali valde multa contrarium probantia possunt opponi. Adducitur a S C H R O E-Cxio ) FE HR, qui in praxi sita habuit M p. duas illustres Sorores , quarum Vna, dirispathematibus hystericis amicta, non nisi si ia-vissimo moscho et ambra iuvabatur, cum castoreum ipsi aduersissimum esset, quod tamen Sorori natu maiori, saepius hoc malo correptae, Unica panacea erat. Recenset 57- mo)ι P A V L I r), quod Vocatus ad Matro' y3 Ptiabi nam, vehementissimis symptomatibus hyp t. botau. stericis correPtam, quae, cum foetida gra F veolen-

86쪽

veolentia, eXterna et interna, pro eius Q- lamine adhibenda proponeret, stridula voce dicebat, se his enecandam fore, cum emplastrum de galbano, a mulierculis impos, tum Vmbilico, non ferre posset. Cum igi- ir audiret laudatus Pauli , ipsi halitum chirotecarum, ex aluta liquidambar redolente confectarum, gratum esse, substituit, loco emplastri de Galbano, Emplastrum suaveo- lentius de Tacamaliaca, et vaginae uterinae indi iussit cum bombace ex balf peruta. oleo iasinini et Zibetho linimentum, quihus leuata est; verum refert simul historiam

praecedenti prorsuS contrariam. Coenaculum ingressi is ipse, hospes et conuiua, in

quo honestissimae Matronae commorabantur, manu tenenS Orchidem odoratam mo-schatam Bauhini, crocum et moschum redolentem. Statim quaedam earum, de nimia fragrantia conquerens, Obsecrabat, Vt eam per fenestram proiiceret, Verita ne Vtero strano utaretur. Addit ergo hoc moni tum: Vitabunt ergo praxiu medicam exerrailrseri, ne unguentu suarιia redoleant, nec rosas, violas, leucoia circumferant , cum plerumque graue sentibus minime, si aveolensibus vero sequior sexus perfacile ossendatur. Credo ego, ex his patere, si inter antihysterica referen dus esset moschus, eius tamen adhibitionem valde restringendam fore. Sed plura supersunt, quae hoc ipsum euipcunt.

87쪽

Qui Ioschi ustii cbeteroquin fauet FVLLER'), apud Foeminas hystericas, tamen ) Harmae. etiam eum valde restrino r et limitat. que Moschtιs praecipue convenit, inqUit, quoties spiritus non ob copiam et turgescentiam, efferato explodun r , sed ob penuriam et uacinationem in confusiones obruitur , Moschus enim sangliinem potenter exagitat. Multum sane, sub his conditionibus et exceptionibus, iam decedit opportunitati Moschum adlibbendi, apud hystericas: non paucae quippe earum sunt plethoricae, sensibiles, vehementioribus affectibus indulgentes, quibus adeo vix conduceret circulum incitasse, sanguinem potenter exagitauisie, et ad cerebrum pepulisse. His certe, Vel ETΤMVLLERI, Vel SOLENANDRI, Vel Londinensium, vel aliorum consilio, minuS conuenienter Μosthus porrigeretur. De VSe, magnam dubitationem esse notat RIVE RIVS, p. virum stilicet, in ipQ paroXysino conueniat, de qua re nil determinat egregius et classicus Autor sYDEN HAM adducitque V A

RANDAEVM et SENNERTVM negantes, MERCATVM autem, et RODERICUM A CASTRO, et HOC FISTE DERVM amrmantes, et

consulentes, in talo venam esse aperiendam, quando 'affectus producitur a sanguinis menstrui copia atque retentione, cUm nullo alio remedio Vires, onere oppressis, F a erb

88쪽

erigere. et suffocationis Dericulum, aue tere liceat: atque in hoc casu, neque foet, da neque odorata, aegram e paroXysino suscitare queant. His autoribus annuit RIVE RIus, pulsi eXistente Valido, et pleno, utique venam secandam asserenS, pulsit a

tem languido, esse abstinendum, et intervallum expellandum, in quo tutius sanguis

detrahi queat. Ego saepius in foeminis hystericis, plethoricis, in ipse paroxysmo,

quando pulsiam magnum et fortem exhibebant, quando facies rubra erat, et inflata, menses parci, aut recens stippressi, vel instante periodo aegre erumpebant, tum et

grauidis, sub his circumstantiis, Venam si

cari feci, cum praesentaneo leuamme. Ce-h M.L leb. II OFFMANI : Vs V), prouocans ad Var, D'. os Autores, praeter eOS, ad QUOS RIVE-ΙΗ. Puri. III an in ρ ιθ ij, RIVS prouocat, ad spaSmorum et conuullionum vehementiam, quae in sanguine abundantibus longe maior est, quam . in aliis, fi liciter minuendam , non esticaeius VSe, etiam, si maior copia sanguinis Urget, repetitae, remedium inueniri dicit. Vidit spasmis immanibus cruciatas, sine omni sensit et motu, facie rubra et insista, instar apoplecticarum iacentes virgineS quoque sanguine plenas, spiratione et loquela prium taS, mensibus repente cohibitis, vel epileptico institu correptas, VSe instituta, protinus ad se rediis te. Vt, rebus ita constitinis, culpabile esset,

89쪽

est et, mem negligere et intermittere, ita etiam graue peccatum foret, 'quod aegrotanti mortiferum euadere posset, moschumanithystericum habitum, sanguinem commouentem , eXpandentem, ad caput Vrgem tem, exhibere.

Limites hi, usui Moschi iure pdnendi,

retinere aliquantisper deberent illos, qui, ut antea vidimus, hystericas ipsi im non tantum bene ferre, sed et leuamen omnium malorum, suorum spasmodico- conuulsivo rum , inde obtinere statuunt et asserunt. Verum nubem testium , his laudatoribus Opponere licet, qui hoc morbo laborant, hus foemellis prorsiis contrarium esse mo-1chum affirmant, quos andire operae pretium est, quibusque ut si abscribamus, ratio et numerosissimae experientiae dictitant. SCHROE CKIvs S), qui capite de Moschi VLribus uterinis, magnus est eius, tanquam remedii antihysterici, Encomiastes, antea capite, de incommodis noschi, conscripto, pro sus aliter sensit: qiιam creberrime fissocatio uterina a mosehalo odore, inquit, soleas oriri, Cel aniculis passim notum e s. Memorari tamen meretur, quod relationes publicae anno I667. Mense februario indicarunt. Antuer laenempe, trium ves mensium spatio puerperas

90쪽

admixtus vel Vpositus fuerat, Libitinae censum ingressas fuisse, quod num verum sit, meum nouest diiudicare, qui multis fabulis tales noue las conspersas esse, novi. Saltem tamen usue s impossbio, praesertim cum Antuerpianas foeminas, magis quam alias, illum altersurifr hat Casp. a RVIEs Elys iucunae quas. quaest.

δ . Et cum maiori foeminarum numero n9xam hanc ille odor minetur, rarissime imo nunquam medicus eundem medicamentis conciliat,

nisi probe is antea confitίrit, hanc vel illam ab eo minime laedi. Vt Anglorum plerique

solent, unctuostim hoc suaveolens concretum multos miri e reficere, ex affectu equbd) Amni .dem scribit ME AD attamen, quia taleSmed, p, i λ rarissime occurrunt, statim adiicere

cogitur , sed alios videmus, quos pessundat δε- re, et aegritudine tum Animi deliquio turba mychi et zibethi fragrantia. Diuersitatem hanc facere ait, dissimilem, in diuersis hominibus, liquoris, qui neruos irrigat, habitudinem. Verum omnium paene hominum habitudo ita comparata est, Vt ΜΟ-e amoenit. schum auersentur. WE DELivs noscha-πιος- η ς inquit, nimis rarefaciunt, et tu mot is in cient spiritus, unde inquietos reddunt; 'et imi :Moschata et suaveolentia humores discuterein sciunt, quin potius maiorem rarefactionem iis conciliant, et consequenter quietos turbaret, movent , et hinc symptomata excitant hyserica. Videuius idem in hypochondriacis , quod a mo

schatis