De limitandis laudibus, et abusu moschi, in medela morborum, dissertatio

91쪽

ssatis et volatilibris aliis saepe laedantur magis,

quam confortentur. Eapropter BOECLE-

Rus Circa Moschtim cauti esse debemus, g) in notis inquit, praecipue in mulieribus. T R I LLE R '), V Ghin rarissime mulieres moschi odorem perferre med. posse notat, hinc caute cum eo proceden- ρ- dum. FvLLE ') Moschi et Zibethi odo irem hypochondriacae sitffocationi ObnOX, Pura. I. p. as mulieres, repentina syncope eXanimare, refert. Cel. SCHULT ZlVS ), circa aquam k3 2 P ue voplecticam Meseri, in Ost cinis prostan-ὰδ δε 'iritem, notandum esse in praescribendonet, ne illam cum moscho offeram VS f e-p. ai. minis, ad hystericas affectipnes pronis, aut illis actu laborantibus. Porro de balsamo apoplectico mentem suam exponens f), ad- Uiungit ipsi Balsamum apoplecticum pro mulieribus sine mostho, ambra et zibetho, quia haec, et alia dulce fragrantia ferre non possunt. Adeo autem cautus est: NΕvMANN F, Vt 'in prae- quia moschus Omnia, quae attingit, Odore suo inficit, sincere moneat, sollicite cauendum esse, in ossicinis pharmaceuticis, ne is in propinquo aliarum rerum asseruetUr, ipsisque odorem affricet, quia foeminis adversus est. H o F F M A N N V s ' ) quanquam n Med. haec emula, inquit, stupendae sint eXiguitatis, quae eX suaveolentibus, moscho, Zi-hetho, et floribus iasinini exhalant, attamen tanta emcacia pollent, Vt foeminam, cuiu5 nerui enormibus an Omalis contractio-

m. p. sta

92쪽

nibus adsueti simi, id est, quae, seaindum Veterum loquendi modum, sensibilissimae est indolis, vehementissime affigant, symcopen inferendo , vstim vitae ad tempus 1tispendendo, eorpus humi prosternendo, vel graues anxietates et sit Tocatorias pectoris et spiritus angustias concitent, i adsp horrenda symptomata. Nemo autem putet, uni vel alteri tantum foeminae talia accidere. Neutiquam i Quod hic enime Ac. m. ΗΟFFMANNus in singulari dicit, antea ' in plurali dixerat; nempe foeminas hysteri cas aegerrime ferre stiaveolentia,' quae, universe systemare neruosb in consensum Ir Eho, saeuissima symptomata, syncopen, summam praecordiorum aimietatem, spirandi angustiam, in quibusdam conuulsiones, proritent. 1nter eXterna remedia, non Vula equidem in dubium vocare, suaveolentia Vtero admouenda, ex antiquorum Hippo- p Med. cratis, Galeni, etiam FOREsI I consilio e),

p., quae, spasi is sedatis, crassos et putridos

tia destitutum sese esse dicit, ususque horum eXternorum, de quo ut inutilium antea egi, Videtur et eapropter frustraneus esse, q) StemzeIcum WILLISIVS, SYDENIIAM, et alii '), - Τ δε Mero uterum ab omni culpa abseluant. At Ver

Vir Celeberrimus in pilulis sibi familiaribus,

pro Vsii interno, a quibus incomparabileiaepe praeter Omnem spem et opinionem se auxit,

93쪽

auxilium obseruasse dicit, multa graveolemtia sibi inuicem iunxit, myrrham, sagape-

Dum, opopanacem, alam foetidam, castoreum, crocUm, theriacam, camphoram, laudanum, nullum vero ipsis adiecit mo-schum. Hunc nulli aegrarum, qVarum Ita

historias habet, praescripsit, moderata dosi autem fere semper castoreum. Videamus, quid de his omnibus statuat BoERHAA-vivst Scripsit is ), Viros moschum tole- o in Praetrare, foeminas autem minime, etiam sanaS; L sed antea illos non eXceperat, Hyacinthu'singulares. νinquiens q), tuberosus indisus nocet hflericis s) ibid. ades siris debilioribus, his enim nimis mobile Genus neruosum, et alibi ): noschus pote s tin rimis; ita asscere nervos, ut jimulac odor eius percipitu= , mox oriantur dirissimis asini, inprimis ine hypociandriacis et hystericis. Idem confidimat Ill. t an swIETEN' ); Moschi fragran- έ rim. 8.tia, scribens, mobilissimas in genere neruoso. Ita foeminas toties pessime o fecit, imo aliquando diras in illis conuulsones excitauit. Haec de foeminis ; sed iungit his adeo mares η . Tom. Moschus et Zibethum, ait, tantam grauis odoris sim dissundunt, lut hylericis, et hypochondriacis, saepe mognam molesiam faetant. Cel. sc MULT ZED etiam Viris, pro scopo y tis, p. aphrodisiaco, qui moschum et ambram aue santur, Confectionem atherm. incompletam

saltem, praescribendam consulit. CARTHEV-

94쪽

masculini, quam foeminini sexus hominibus, adeo aduersari scribit, ut eundem citra animi deliquium, summamque anXiet rem , diu perferre nequeant. PleraSque mulieres non multum amare Moschum, quin haud paucas tam aerae ferre, ut si forte fortuna talis odor illarum feriat nares, in varia grauissima mala incidant, cum tot Practicis etiam annotat ni DLINus. Nouit aliquam, quae, ob chirothecam ambrae odore imbutam, graui affectu hysterico corripi tur. Cum vero a suaveolentibus, et quidam viri male habeant, data opera et stu-Q-dio Ri DLivus' Virum sistit, ambrae et i noschi odorςm non ferentem, qui licet in omnibus coeteris virum se praestiterit opibmaeque constitutionis esset, accepto ambra et moscho constante medicamento, in

omnia mala hysterica, foeminis familiaria, incidit. Recenset quoque de se ipQ CHEs-

' f p quit , homo sum phis quum sexagenarius, nunquam odorem moschi ferre potui uis per

modum praetereuntis e seruod i aliquid bolo odore imbutum longiori tempore naribus meis oblatum esset, videbar mihi esse vacuus ab eu-ieris , et somacho , omnibus quae in ventre sunt versis, cum capitis dolore et ' cibi fa-

sidio.

95쪽

Qui omnia haec summorum in arte Virorum asserta, sibi inuicem penitus et eXacte respondentia, et millenis experientiis

comprobata considerauerit, non poterit non Vehementer mirari, quomodo factum

sit , Vt Vnquam Moschus remedii antihysterici elogium potuerit obtinere. Potius quia praeiudiciis liber est, et sincerae simplicique Veritati litat, sine ulla haesitatione substribere debet Cl. CARTAgvs ERIS) asserto: e) Mari quomodo vires analepticae, et antistiteruae, Z Moscho ad scriptae, cum eius siniseris et ii experientia comprobatis essectibus, conciliari possint, non intesilo, faciliusque , fragran-IUstimum hoc concretum infultus hystericos, et Apothymias accersere, quam profligare credo. Notatu dignissimum est, optimum citra controuersiam, de malo hysterico Scriptorem SYDEN FIAMVM, cuius vestigia' in medendo sequi, certe operae pretium est, ne verbulum de si laveolentibus et moscho habere, sed potius unice sidere graveolentibus. quotiescunque paroxysimus inuaserit, inquit d) p. v fati aut tantum sit malum, ut inducias ferre nolit, cd remedia antisoerica Via confugiendum eis, quae odore virose ac graui, spiritus exorbitan- res in proprias flationes remandaut, sue intra

corpus fumantur , siue naribus admoueantur.

Nominat deinde assem foetidam, galbanum, castoreum, spiritum salis ammoniaci, CO

96쪽

nu Cerui ete. Tumque pergit: Hic enim quod res edicam, quaecunque foetent, ea omnia huic intentioni apprime in seruiunt. Hi et laudano io, ilis Vtitur, pro compescendis vrgentibus symptomatibus. Quantum haec graveolentia praestent, et praeualeant1haveolentibus, et principi inter ea Moscho, vel ex solo hoc clarissime perspicitiir, quod quasi ut eius antidota considerari queant,

moscho, foeminas hil sericas laedi. Vans IET E N Moschi fragrantiam mobilissimas in gen re neruoso foeminas, toties pessime assicere,

imo et diras aliquando conuulsiones excitare,

ani foetidam habitu suo uiroso inordinatos i los spirisuum motus saepe tam feliciter compo ) rim. cere, in hystericis mulieribus, scribit s). Cel. p Τ χ1L L E st Τ s V ), plus propemodum damni

morte ere ori ac periculi sanitati metuendum a stiaveolen- visurum cibus, ait, quam quidem eX graveolentibus, quoniam nempe languores et aegritudines, quae eX bene odoratis originem traXerunt, contrariis male odoratis discuti-; Medic. Vntur. NOFFMANNVs ' horaenda aspe-

σβ- symptomata hystericarum, a suaueolem ' tibus, moscho, gibetho, floribus iasmini, excitata, foetido naribus admoto Vapore,

97쪽

extempore et miraculi instar saepe sisti, scribit ; eum videlicet ob causam, quod eXha lationes tenuissimae siilphureae intimae ad neruosas partes sint admissionis, et contrarium silaveolentibus effetitum, nempe sedatiuum, in iis exerant. Clarum ex his est, longe abesse H OFFM ANNUM, Vt suaveolentibus, et moscho, sedatiuum apud hyster,cas effectum attribuat. MEA Divs m, gnus adeo Μoschi fautor, non diffiteri pό- test eos, quos pessundat fere, et aegritud, De cum animi deliquio turbat fragrans Μο- Ichus, recreare Virosiam castoreum, et asam foetidam. Cum ergo graveolentia plenisti me et certissime recreationi hystericarum sussciant, non Video, cur in earum Vsiura, correctioni moschi studuerit Cel. NICO LAI, qui, Vt ipsum ferrent foeminae, eum alioquin abhorrentes , eidem scamphoram,asam foetidam et castoreum, Ut Odor eius aliquo modo obnubitetur , adiici debere, consilit, quasi moschus esset hystericis absolute necessariuin remedium, quo carere nequirent. EXpertus autem fuit PlDERIT', l) 31. Omqui de hac misceta verba facit, saepe plane

suaveolentium Vsum eas non admittere.

Nunc dum Medici dantur, qui asserere hystericis usum Moschi quasi salutiferum allaborant, aliis interim multo numerosioribus contrant tentibus, et ab eo, tanquam adue se et noxio, dehortantibus, quibus obse

98쪽

Vationes et eXperientiae repetitae prorsiis annuunt, dolere debent omnino omnes cordati, eiusmodi sibi e diametro oppositas sententias, et manifestas contradictioneS, parum certe rationali Medicinae Pr,cticae honorificas. Quando centenae, et millenae sanae a m Oscho et eius odore abhorrent, nonne absentim est, illis aegris existentibus ipsi ina obtrudere, et symptomata omnia, quae mitigari debebant, praeter necessitatem dato, eXacerbare, et peiora reddere 3 Ponatur, unam Vel alteram eundem ferre, aut plane eodem, si Diis placet, recreari, quotusquisque sana ratione utens Medicus, de hac sympathia rarissima antea non conuictus, incertum et in securum remedium, certissimis et securissimis, quae prostant, Vellet praeferre, quando suo cerebro , paradoXorum domicilio, gratis' inhaeret vis moschi antihysterica 3 Subrisi, quando' animaduerti, Cl. GALEATI, magnum Encomiasten Moschi, Vo GELio hoc 311. referente obseruasse aliquando, quod

flatus excitauerit. Nonne tota essentia nam. li hysterici consistit in spasmis et flatibus ZQuomodo ergo, si hoc ita sese habeat, e

dem contrariaretur 3 Neque etiam ad radicalem curationem aliquid ut conferat, aptuSest Moschus, quae, SYDEN HAMO mon strante, non in ataxia spirituum moderanda

et sistenda, sed, vi loquitur, in sanguinis, qui

99쪽

qui fons et origo est spirituum, corroboratione, aut Vt hodie loquimur, in system te neruoi debili et irritabili corroborando, consistit; ad hunc scopum impetram

dum eius conlilia potissimum tendunt. Quamuis autem vera sedes mali non sit Uterus , tamen fiuXUS menstrui anomaliae, et alia eius vitia, semper attendi debent, Vt 1iuor albus, ulcus, scii rhus. Non raro certe passio hysterica oritur et sustentatur ab Occulto amore, igniculiS VenereiS, et coeundi desiderio. His omnibus certe non medebitur aphrodisiaca virtute praeditus Inoschus, sed melius tum valebit consilium Hippocratis' o: Viro iungi. Idro de

Morbis mo

Ad Maniae sanationem, etiam adhiberi Moia. Δdebere Moschum, vis ina est Μedicorum haud paucis. Firmiter interea persuasissum , si eius ingenium rite examinassent, , ipsis hanc fiduciam haud si arrecturam fuiste. Cum vero in ea versarentur opinione, insignes vires cephalicas et neruinas ipsi inesse , has suffieicturas fore , corroborando

Maniacorum contra deliras ideas cerebro, faciles concluserunt. Haec ratio est, cur RIUERIVS , et HILDAN Usq), aliiqUe con a) PD. Med. tectionem athermes, moschum et ambram ii, o i3 habentem, in medela Maniae commendarunt. Miros sibi e se bis in hoc morbo finxit

100쪽

e finxit wΕD ELI Vs Demustent et roborant, inquit, sicque ad frugem ducunt in mania mo-schata, interne et externe, unde et Cons. a ' hermes prode s 9 qitatenus roborant spiritus, et

sarticulis suis blandis elasticis intersinguunt poros lymphae, ut spiritus eo facilius placari,

et ad quietem componi queant. Sane aetiologia haec, praeter inania et nil significantia verba, vix aliquid habet; dolendum, quod

honUS WFDELIus, cum aliis aeui sui Μed, Cis, acquiescere in eiusmodi cerebrinis lusibus potuerit. Interea tamen, non in imaginatione tantum consistere effectus, quos Maniacis praestet Moschus, sed re ipsa sese exhibere, 'quomodocunque eXplicentur, sequentibus temporibus Celebres Viri a stir- d) Omm. Πaarunt. GALEAΤi q) effectus se in bla Bonon. Tom. nia a Moscho vidisse refert, non aliter, quam si de euicta veritate practica loquere- e) ,. VO G E L ) puluerem tura quinensem, in Mania et Μelancholia maximam sitam virtutem 'moscho debere, dicit. Non mi- f) p. Ur. nuS Cel. CRANT Z , profuisse lManiacismoschum, post aquarum silbmersionem, recenset. Pi DERIT s) ad integrum scrupulum, maniacis adhiberi posse, Autor est. Sed omnes quos nominaui, egregii Μedicii recentiores Anglorum promissis sese praecipue abripi passi sunt. Moschum ad morbos mentis, phantasiamque corruptam,' Uud Maniacos et . Melancholicos , iam multis