장음표시 사용
121쪽
aut combu Stioni analogum processum in humOribus tempore febrium admiserunt. Alii vero alias mutationeS humorum Chemicas Sub febribus obtinctiles defenderunt. Quae Vero, an CauSae, uri offectus febrium Sint, cautam omnino ConSiderationem exigunt. 38 . Omnia autem illa momenta, quae hu- moralem febrium theoriam obpugnant, hujuS quoque Chemicae, in Solis humorum mutationibus positae theoriae inSufficientem demonStrant va
388. Attamen negari nequit, modo Saltem esse clivo humores sub febribus reapse alterari ex chemica lege. Sed dynamici ad chemicum prOCESSUIn relatio Semper est Simul consideranda ; et antequam theoria Chemica febrium stabiliri pos-
Sit, omnis ratio chemismi animalis diligentius nec non felicius eSSet quaerendB. THEORIA SOLIDABIS ET NEVBO- ΡΛTHOLOGORUM. 339. Fr. Hos manno antesignano maXime excoluit G. C u li e n hanc febrium theoriam, quac non in Solis humoribus et fluidis corporis vitiatis Omnem febrium rationem quaerit, Sed majori ad
solidum vivum ipsosque nervOS reSpeCtu primu-xiDS praecipue effectus CauSarum morboSOS EX alterata solidorum Conditione repetit.
39o. Et quidem prima morbosa in Stimulos inimicos reactio omni jure quaei itur in Vasi8 mi
122쪽
nimis superficiei, in quam omnino CauSae tum epidemicae, tum ContagioSae primario agunt. Vasa haeo SpaSmo reaΡSe ConStringi, Omnia invadentis febris phenomena, horror, pallor, anSerina cutis etc. Confirmant. Neque tamen propterea eum Cult en io ad debilitatem organorum Superficialium, Ceu CauSam proxim9m horum Sp9SmΟ-Tum reCurrere oportet 3 nam haec debilitas exaltare quidem poteSt dispositionem ad Spasmos, Sed causae nonnullae irritanteS data etiam qualicunque dispositione SpaSmOS produCere POSSunt.
3 31. Inducta jam solidi vivi morbosa et quidem impetuOS a per CariSaS febrium primarius aC-tione, turbae febriles facile non tantum sustineΠ-tur, sed et ii CreSCunt, quum vita irritata passiones suas per miniStro S nerVOS, ad alia et plura, quam ad Cii Culatorium, Systemata diffundat, unde secundario modo laeSiS di VCI Sorum organorum stinctionibus, esseCtiva morbo Sa phenomena evolvuntur numeroSa, et febri S , do nec ad Acme perveniat, indieS augetur.39 2. Spasini autem Certa duratione pei Silen
vorsabilitatem febrium in decursu, remissioniamque uC exucer Iulionum rationem utcunque planam faciunt.
393. Crises denique juxta hanc theoriam Concipiuntur EX DO, quod una ex parte Sposmi typo quodam finito Sponte reSol Vantur, ulterct Vero EX parte impetu actionum vitulium stimuli irritantes
123쪽
unacum illis, quos induxerunt effectibus , devincantur, ipsique nervi in functione liberentur. Solutis jam tali ratione repagulis , critica obtinet operatio , vitae moliminibuS praeStita, levantibus que huimorum ad OStia Stagnantium evacuationibus Stipata. Atque ipSae periodi, quaS exacerbationes et orises eis inductae in febribus libenter ob Servant, ex nerVOSarum aptionum in CertoS Cyclos dispositione, quodammodo intelliguntur.
394. Haec igitur theoria febrium, praeeipue
cum humorali Caute Combinata, atque SeCundu-xiam saltem humorum in febribus mutationem re- Spicien S, naturam earum utcunque enodat. Omnem tamen nodum non solvit, Si ad humores plane nulluS habetur respeCtuS, Atque VireS Vitae,
quae morboso in febribus irritantur, in sola irritabilitatis et contractilitatis actione ConSide
ΤΗΕOBIA INCITABILITAT IS. 395. J. Brown incitationis vitalis nomine, omnium Simul, praeter irritabileS AC Contractiles, vitae virium in Stimulos reactione ' Comprehendit. Et quidem incitationis vitalis duplicdm Statuit morbosam Conditionem, quarum una consistit in adaucta ultra normam SanitatiS Vehementia reuCtionum, et dum Charaetere febrili Stipatur, pyx ex iam Sistit 3 altera autem in obpoSito Statu CharaCterem eundum ex languore reautionum Soll
124쪽
ΤΠΕΟΒΙΑ. FEBRIUM.dobilitate incitationis producit, atque febres proprie ita dictaS generui. 306. Sunt ergo febres juxta hano theoriam morbi incitationis debilitatae. Proinde stilubres
naturae conatuS et CriS QS in febribus negantur, quoniam languente incitatione vita non sufficienter molitur has OperationeS Spontaneas. Methodus unica incitans medendis Omnibus febribus indicata et sufficiens declaratur. 397. Reclamat autem ratio et experientia theoriae huic, quae penitus praeterVidet, ipsam virium debilitatam conditionem effectum potiuSquam cauSam febrium eSSe 3 quae negligit quotidianam Observationem, Omnes febres ab initio eSse irritativis S, atque characterem debilitatis nonnisi symptomatico modo evolvi in decursu illarum ;quae non ConSiderat, artistoialem febrem negativis potentiis nunquam produci, illisque ad summum dispositionem majorem ad febrim, ac ad facilius percipiendos Stimulos morbosos induci ;quae negat, quod VeriSSimum est, Sub maxima etiam virium debilitate in febribus, tamen irritatam et conaminibuS propriis salubribus minime
destitutam Vitam eSSe 3 quae Virium reactriCum totieS SubpresSurum potiuS, quam vere debilitatarum conditionem nullo modo admittit 3 quae denique peculiari praefidentia omnis generis febres
methodo Stimulante, ceu directa ac rationali therapi a Sanari Contendit, quum tamen h9eC medendi ratio nonniSi indirecte contribuat ad prae-
125쪽
standas salubres incitatis arte Viribus Operationes criticas, propriiS ac eisdem Phenomenis fere semper StipAtaS, Atque abSoluto Certo typo Solum praeStandRS. 39η. Universim idea febrium juxta lianc theoriam . nimis generaliS est. AbSque omni ad speciale S et propriOS earum CharctCtereS TOSΡCCtu. THEORΙΑ ΡΗΟΡΓΙΑ.399. Principales hae theoriae sebrium expositae arrident plus minu8 pathologiS ex eo , quod quaevis notam VeritatiS aliquom offerat, non tantum rationi , Sed et obSerVationibuS CODSenta
bo se adficiuntur in febribus 3 Cruditate eorum quadam ex ipsis laesis secretionibus et excretionibus orta, febrim Sustinent ac augent, adaucta inde irritamentorum summa; CruditaS haec aC prava inde misceta humorum SubaCtione per VirUS organicas indiget, earumque moliminibus praeStari pote Sis Subactum excretum levat 3 atque salubris SubactioniS praegre SSae Signa in ipSiS excretiS, prouti incomplete peractae Sub funesto eventu in tumoribuS metaStaticis, atque in Organis vitalibus sub pathologica Sectione caute tu Stratis se munifestant,
126쪽
1ofio i copiosiori S ea Olutio , tum Se Crotorum BC EX- retorum Conditiones in pnis Ste indicant . tum et adtentior ipSius proce SSUS Vitalis in organismo febricitante obtinentis Consideratio Confirmat. 4 2. Solidum vivum CoitCitatur, ad validas coaetiones in quemvis Stimulum inimicum ;in febribus itidem, et mojori quidem violentia. Turbae febriles, Conamina CritiCa, Crudi irritantis subactio, a C subacti salubris eliminatio indos cito intelliguntur. 4 3. Non tamen solae irritabiles, Contraetiles ae elasticae organismi vires, Sed plure S aliae ipsis physiologis adhuc ignotae inSurgunt tempore febrium in Stimulos m0rbiscos validiores.
Quarum Simultaneae rea Cliones incitationis vitalis nomine Sub Sumuntur generatim, utpote specialius nondum illii Stratae. 4 34. Universim autem Deo Soli humoreS, DOCsolida sola a in abstrapto spectata, ideam aCtio num italium, tum in Sario Statu normalium, tum et in morboso abnormium dabunt adaequatam 3 Sed organiSmum totum Mnacum viribus illum animantibus in Concreto Oportebit Considerare. 4oo. His C Omnes Simul Computare lias ita eo
rias sebrium, atque in vitam fere amalgamare juvabit, ad stabiliendam rationalem sobrium theoriam, practi CiS ip SiS observationibus ConSOntu-
morbo SAPrin Cops sane causa sobris morbi ost insimultanea re actione omnium vitae Vi-
127쪽
rium VerSUS Stimulum morbificum , languentibus inde facultatibus nervorum , ad graViore S OCCupationeS AdtentΟΓUm. 4. 37. Humore S , Si non propria vitalitate gaudent , proprio Saltem motu intrinSeCo portipularum Constituentium non deStituuntur, majoremque sane dignitatem habent, quam molis puSSivae Simpliciter restilentis aut et irritantis. Dum invasis cireulant, aut Solis membraniS Coei Centur, ipSa eorum ViS eXpanSiva, quam Calor animalis et SuStinet et auget, non minima ESt, quae re Si- Stente solidorum elasticitate, Oscillationes assiduas producit 3 hasque in febre multo violentiorOS, atque ChemiciS in particularum miScela mutationi- bHS , ae praecipue Calorisi Cationi S negotio alterato facile Stipatas. Quare Secundario Saltem modo evoluta, si non primaria irritamenta febrim generantia SiStunt humorOS. 408. HiSce jam recipropis ac morbos e multum exaltatiS Solidorum ac humorum conCertationibus illae producuntur turbae, quaΟ Urii Co CiΓ-Culatorio SyStemate non includuntur, omnOm Virium Conditionem , omnem Vilom, omnem JUC Or gani Smum alterant, ii Samque constituunt sebrim morbum. Ad quam igitur contribuunt et solidorum xii CS OrganiCae omnes, et sui dorum xeCi-ΡrOCi, Si non Vitules, saltem physici ac Chemici
128쪽
ideis tum explicari, tum Saltem concipi posSunt. Inde intelligendum vitae conamen, vel ad devincendam CauSam febris, vel ad effectus eo indu tos SuperandOS. Inde facile declarandum insusnficiens interdum molimen, aut obscurum ibi, ubi vires in decursu debilitantur.
q. t O. Febris igitur Semper est morbus universae vitalitatis irritatae. Pro QSSus morbosus,
Clarius autem et specialius has ideas evolvere et ita explanare, ut omnibUS phenomenis febrium speciatim dilucidandis Sufficiant, eODSque non licebit, quousque solidior physiologica ad vires organicas illustrandas basis non fuerit posit9. q. 12. Difficillimum problema 'in theoria se-brium Criticarum offert iteratus et Saepe periodicus ingreSSus paroxySmorum sebrilium, non tantum in intermittentibus, sed etiam in continuis febribus, ubi prioribus nondum compoSitis turbis, recens denuo ingreditur invasio. Latet enim penitus, quae hic rotio Subsit, et quae generalis causa in febribus praesertim epidemicis, ad tot invasiones disponat, vel totidem exeitet. Cutis quidem Organum sub his invasionibus primario adsectum videtvis qua ratione autem , cto CleC- trico aliove momonto haec adfectio SaepiuS AC fere periodice rediens inducatur, ignotum eSt.
Quantum ratiocinio adtingi poterit, disquisitius
129쪽
TERMINAT IONES FEBRIUM IN GENERE. explanabitur in capite de intermittentibus sebi ibi S. 413. Forsitan quondam Pathologia etiam comparativa, ex exempliS animalium, quorum genera nonnulla febribus obnoxia, alia autem minime Obnoxia sunt, lumen quoddam Circa febrium 11O-8Ogeniam diffundet.
TERMINATIONES FEBRIUM IN GENERE.
4i4. Prolati omnes reliqui morbi, ita etiam
febres triplicem terminationem agnoscunt , in Sanitatem, in mortem, aut in alios
41 5. Hae terminationes statuuntur ab eisdem momentiS, a quibuS natura morbi uniuscujusque pendet; scilicet ab aegri dispositione ante morbum, a Caia SiS quae morbum fecerunt, aut Sustinent, et ah intenSione morbi praesentiS, quae ex SymplomatibuS ejus, Computata decurSus ac complicationum ratione desumitur. 416. Notare autem sub CujuSvis terminationis expositione juvabit, tum Conditiones, Sub quibus terminatio quaevis obtinere poteSt, tum m O d ti m et rationes, quibus fieri solet. IN SANΙΤΑΤΕΜ. 417. FebreS universim, utut frequens lethi
CAUSου, multo frequentiu S tamen Sunitate, quam morte terminantur 3 secus enim interne 'ione jam
130쪽
exstirpatum CSSEt humanum genus. Et quamvisini grae species febrium sunestissimae eSSO SO-Ιeant, aliae tamen earum longe plures profecto lenes, imo interdum salutiferae Sunt; ae non tδ tum levi sub adparatu medicamentoso, vel et ΠΠΙ-IO in sanitatem terminantur, Sed et gravia medicorum pCCCata abluunt generosa indulgentia.
neraturi terminari poSsunt in perseetBm Sanitatem, Sunt SequenteS: I. Dispositio et constitutio aegri ante febrim Optima; organismus DCC eXhδustus alio morbo, nec in Singulis partibus vitiatus. II. Causae febrem producentes levos, viribus vitalibus aut amovendae aut subigendae, itAminsidioso modo non obprimenteS, organi Cam ΡΘΓ-tium Structuram non devastantes. III. Symptomat in sobrilium intensio non maxima, nobilium organorum non gravis adfecti O. IV. C O m-plicationis cujuscunque lateralis aut aCCidentalis absentia; decursus febris regularis, nullis stipatus anomaliis. V. Opportunis auxiliis non negleCtiS, nec perversis remediis adhibitis cura febris a primo initio rite instituta, ac suffulta fa-VOntium Cir rumstantiarum ConCursu. VI. Crisis
fausta. Si vel unicum harum Conditionum momentum deficit, reditus ex febre insanitatem vel
4. 19. natio, qua febres in Sanitatem terminantur, triplex est. Exitus enim hicce faustus vel naturae operatio Π ibu s, vel artis a U-