장음표시 사용
241쪽
cibus. Minime quoque derivanda eSt calorici CO-piosioris extricatio ab impetu majori actionis vasorum in fluida 3 nam rigidi senes Sub sortissimo pulsu arteriarum frigent, ac debiles in febre ner-vOSa aegri enormiter Calent. Minime demum aliae hypotheses diversae morbosam in febribus evolutionem calorici dilucidare valent, uti idea effervescentiae humorum, aut illa praevalentis oleosi principii in Sanguine etc. Neque neoteriCO-xum sententia de proCeSSu organteo vitali, Cominbustioni analogo, ita clare ex legibus dynamico-Chemicis exponit genesin caloriS Animalis tum sani, tum morbosi, ut haec theoria ad dijudicationem et Curam hujus Symplomatis febrilis cum fructu
adhiberi po8Sit. 19. Effectus Caloris febrilis inton. Sioris ac nimis diu perSistentis valde fu n e s t i
QSSe pOSSunt organiSmO. Liquidissima onim hummorum parS per Calorem nimium diSSipatur, vasa inde vaeua minora Collabuntur, organa minoribus vasis donata , lingua, OCMli, Cuti S ete. EXSUCCu et arida redduntur; atque Si idem obtinet in tenera fabri a cerebri ac pulmonum, etiam ex SiCCitate, ut Hippocrates ad notavit, perire poSSunt aegri. desidui a morbosa diSSipatione humores mutationes subeunt diverSaS , negotium praecipue Secretionum alterata mi SCela vali Opere turbanteS. Praesertim autem acriora principia sanguinis liberiuS evolvuntur et magis exaltantur; inde Solidum
242쪽
impetuosiuS eXStimulatur, atque alio iterum modo diversae functiones vitales diversimode laedi possunt, diverso periculo.
72o. Attamen Calor moderatus nequabilis nonnullos etiam salubres effo tus exerit in sobribus. Totum enim negotium maturationiS ae sub actionis sive Coetionis fomitum materialium febres facientium aut SuStinentium Calore RuCto, BC RO-quabiliter persiStente abSolvitur et expeditur. Ηumore S Sero Si ae albuminosi, exemplo erit Calor galinae incubantis, eo redduntur fluidiores et mobiliores. Atque ita ad ipsas Cri Se S OptataS OrgR- ni Sinum praeparare juvat Calor, eYCernenda Solvit, aut Salubres meta StaSe S atque SuΡΡUratione S, Uti V. g. in varioliS, promovet et facit 3 tumores inflammatorios duros irresolubiles in mollem ae fluctuantem abs es sum mutat et maturat. Unde
etiam intelligi potest caloris febrilis in solvendis
obstructionibuS pote StBS. 21. Ut ex calore febrili, in quantum ex uno Symplomate de Sumere eam licet, prognosis aliqua habeatur, adtendendum erit ad ejus inten-Sionem, extensionem et durationem. Aestus se-brilis nimis intensus , praesertim in subjectis adultis, universim periculosior est moderato Calore febrili. Mordax calor inter Omnes peSSimUS. CR-lor aequabilis universalis, magis adsectionem vietum univerSam, Calf r vero topicus fixus eminens, magis Organicas adfectiones denotat. Et quidem
243쪽
calor capitis validus , delirium, ConvulSioneS, ΑΡΟ-plexiam , aut cerebri inflammationem praeSagit. Calor pectoris, hypochondriorum, abdominis internus fixus, aut inflammationem instantem in Organo regionis Calentis, aut praesentis jam inflammationis terminationem in suppurationem aut gangraenam eo tutius indicat, quo intenSior est ardoris sensus. Calor sobrilis intensus ultra septimum diem in febri continua aequaliter perSiSten S, nec ulla praevia CriSi imminutus, durationem febris longiorem et periculum nunCicti. 22. Patet eX hiS, quanta cura adtendendum sit ad hoc Symploma febrile, ut funesti eventus imminuto per artem Calore prRCCBVORntUP. 723. Cum vero calor febrilis, praesertim ille, qui per omnem organismum aequabiliter disper-SUS CSt, Symploma morbosum sit more dynami- Cum, a Virium organicarum aC actionum vitalium
laeSione pendens, quod quidem ex diversis et oppo Sitis virium conditionibus, no no quo sex debili-
hinc generaliS quaedam therapia, omnem in diversis febribus calorem leniens, non datur alia, quam illa vitalis , quae vitae actioneS VirES IUC Organica S ipsas pro diversa sua conditione diversis noxiliis moderatur. Absoluta enim refrigerantia non habentUΓ.724. Illa, quae omni sine distinctione calori in febribus Occurrere valebunt SymplomatiCa aurilia, sive caeterna, sive interna, solummodo
244쪽
tio inhibeatur, quin principali ac vitali iudicationi detrimentum inde sat.
25. Externa haec remedia Sunt: temperatura aeriS moderata, nee frigore nee Calore ir- Titan S aegrum, Optima Cirea IglR Thermometri Rheau muriani, aer alienis exhalationibus non foe-tUS , SBeΡiUS renovatuS Cauta ventilatione, Suhhumidulus 3 stragulorum ponderOSOrum et praeSertim plumearum culcitarum evitatio 3 decubitus in lecto Suberectu S ; somni nimii praepeditio 3 VerSatio brevi mora extra lectum; lodicum aut totius Iepti crebra mutatio. Actu frigida corpori aestuanti febricitantium adhibita, pro momento quidem refrigerant, adauctis vero aut revoCatis minorum VaSorum SpaSmis incendunt Serius graviorem CR-lorem 3 exemplo nivium manu tractaturum, quδUin partibus antea frigefactis urentem poStea producunt aestum. Unde intelligi potest, quam aΠ-CeΡS remedium in calore sobrili sint Iotiones a rigationes frigidae , aut balnea frigida. Praeplacent in febribus ad calorem imminuendum talia, quae relate ad aestuans corpus febricitantis minuS frigida Sunt, utut absolute ac majori gradu non frigeant. Omnis repentina vicissitudo organismo insensa est, in febribus insensissima. 726. Interna remedia, aut refrigerantia in omni casu, aut Saltem calorem febrilem non augentia Sunt: potus egelidi, aut potius tepiduli,
245쪽
FEBRIUM IN GΕΝΕΒΕ. 233 secretionem in laxatiS minimiS Vasis, atque moderatam transpirationem promoventes. neficit quidem potus frigidus, ad quem Spurius instinctus trahit calidum aegrum, Sed pOStea calorem Ruget. Meliores inter hos potus tepidulos Sunt submit Cilaginosi, Saccharini, melliti ue uti decocta hordei, HVenae, tenuia decocta radi eis althaeae aut Salep, infusa sorum verbasci, herbae althaeae, Serum lactis , emutSa. 727. Haec in genere. In Specie, pro diversa speciali causa caloris febrilis, et pro diversa
Conditione status virium vitalis, remedia etiam diversa Contra exorbitantem calorem febrium in USum trahenda Sunt. Mox ergo VenaeS Clio,
mox alviductio, mox aciduli potus, mox Saliti, moX etiam Subvinosi calorem febrilem in individuis febribus infringore valent. Horum ButCm TC Iative ad specialem febrium indolem agentium remediorum refrigerantium Selectus exquisitior, Spectat ad specialem febrium therapiam 3 quam
et exqui Situm scopo respondens regimen diaeteticiam Semper Suffulcire debet. 23. Monere tamen Convenit, nunqu9m Calorem febrilem eousque esse minuendum, ut Beger ad normalem Sanorum Calorem redeat, aut adhue minus caleat sano homine ; sed ille quidquam altior caloris gradus, qui moderatam ac Salutiferam in febribus operationem organismi comitari Solet, cum aliqua febre est relinquendus.
246쪽
729. Potulentorum desiderium sitis vopatur 3 quodsi morboSe adaugeatur, polydipsi adicitur. Communissimum omnium febrium Symptoma, in omnibus fere stadiis earum, magi SButem UrgenS plerumque Sub frigore, quam Sub Calore febrili. 36. Sitis in febribus diverso gradu adparet, et diversis modificationibus. Interdum eSt Satiabilis, et potu pxo aliquo tempore fallenda 3 nonnunquam autem in Satiabilis, sumto fere quovis potu adaia Cia. POSterior mox Silentiosa,
tantalea, uti in febribus typhosis, in quibus
SitienteS potum non petunt, sed oblatum avidis- Si me tamen hauriunt 3 mox Clamosa, uti in frigore febrium intermittentium, Sub quo plerumque importune expOStulant et ingurgitant potum, atque poculo Vix Siccato plenum denuo efflagitant. Adeo vesanam Sitim sub frigore febris quartanae videre licuit , ut aeger nullo plane potu SatianduS, ad urgentem exstinguendam sitim immerSerit Ora et linguam Vasi aqua pleno. 731. Causa proxima sitis febrilis malo quaesita fuit in salse dine humorum, quae omnino sub primo febris ingressu, ubi sitis plerumquo Inaxime Urget, Subponi non potest; male in Siccitate oris, linguae, faueium, quae Sano maXima in febribus nervosis est, in quibus Siti S raro ur
247쪽
233FΕBBIUM IN GΕΝΕΒΕ.get; male in servore partium organicarum et subductione laticis aquosi , nam et frigidissimi hydropici impetuo se Sitiunt. Quemadmodum omnium adpetentiarum imminutarum et auCtarum,
quemadmodum ergo et hydrophobiae et ad ipsi aeratio, ita et ratio proprior Sitis in propria, sed inCognita nervorum dispositione latet: quod docet tum sitis instinctualis ad salubria potulenta, tum ipSe aegrorum Spurius instinctusod ΠOCiviam potum, v. g. ad frigidum Sub frigore febrium , ad copiosum ventre alioquin jam onexato. Et quidem vel in omni systemate DerVorum haec morbosa dispositio latet, uti sub siti sobrili ;vel unice in nervis tractus alimentaris, uti subsiti Ox salsis ingestis , -et ex Saburra primarUm
32. Jam pro instinctus diversitate , potuS ad quem Siti S Urget, in gurgitatus bonos et malos effeCtus exerit. Bonos, in quantiam humoreS adtenuat eorumque dySoraSiae prospicit, deperditum laticem aquosum reStituendo. MAIOS, in quantum omne liquidum haustum, humoribus non totum adsimilatur, atque Superfluum orgonismo molestum sit 3 imo molestius fieret , si non
iterum subducet 'tur provida eXCretione, qUae ΠΟ-mine urinarum potu S Venit.'33. Prolati ex omni symptomato febrili, ita etiam ex Siti, momenta quaedam progno Sti Cabahentur. Absentia omnis sitis , adip Sia, calore Interem febrili aestuante, mali ominis est 3 tali'
248쪽
enim symptomatum Contradictio nervos male dispositos indicat, atque in Stantem Statum nerVOSUmplerumque designat. Sitis quoque clamosa, nullo potu satianda, boni ominis non est. Talis praesertim observatur in aegriS, qui gangraena aut magna Suppuratione ViSCeris Cujusdam laborant. Melioris notae semper illa Sitis est, quae intensione sua intensioni febris respondet. Quo melius potulenta Sitim sedant, et quo moderatiori potu illa satiatur, eo melior est conditio febricitantis.
34. Cura hujus symptomatis , dum Urget, dirigenda erit diversis auxiliis in diverse laesam Conditionem virium organicarum. Quod solo potu desiderato minime praestatur 3 qui quidem sitim fallit, Sed non tollit, quousque CauSa ejuS in Organismo sobricitante latet. 35. Falsum igitur principium est, sitim febrilem absolute potu esse abigendam. MOX enim venaeSectio, mOX alvi ductio aut emeti iam, mox alia et diversa pro Causae diversitate thorapia hoo symptoma levabit , potu ad Summum Solummodo Coadjuvante. Imo non adeo requiritur febricitanti potus, qui praesentem bitim Sedat, quam
qui futuram praevenit. 736. Hoc Scopo generatim, ac Sub quRCUΠ que febrium indole et virium conditione, optimo Conveniet aegris febricitantibus potus SubaquOSUS, Submucilaginosus , Sub fatuus, gelide aut tepidule, atque non tumultuarie SumenduS.
D. Cornuti: Ergo sitis in vigore febrium potu tepido lenienda 8 Par. 1587.
249쪽
FEBRIUM IN GENERE. 23 3 . Hinc instinctui febricitantium ad frigidum et acidum, et praeSertim ad Vinosum potum non Siue cireumspeetione indulgendum, nee tamen Semper et absolute abnuendum DSt, Cum non desint exempla, aegi OS a potu, qui denegatus fuit, clandestine hau Sto, interdum refectOS et sanitati restitutos fuiSSE. 33. Princeps autem indicatio et vitalis quam- maxime dirigere debebit medicum in con edendo aut abnuendo potu inStinctuali, qui reStaurantoscopo ab aegris desideratur. Imo et Specialiores indicationes considerandae erunt, antequam Vel aqua frigida, vel emulsum, Vel potu S acidus , vel vinoSus ete. tuto Concedi pOSSit desideranti aegro. LASSITUDO FEBRILIS.
Λ. Fisc iter Diss. de lassitudine. Ers. 1728.
vincibilis, cum sensu defatigationis quasi a labore aut itinere peracto, las Situdo dicitur. Quae
si oritur Sine Causa manis Sta vires animales satigante , SΡontanea VOCatur, atque in febribus, quarum Communi SSimum ae ConStitutivum Symploma eSt, febrilis. 4ο. Minime consistit in impotentia ad motum, atque igitur a paralytica debilitate plane differt ; neque partium movendarum dolor motum impedit. Attamen in majori gradu lassitudo sti- Patur proprio molesto, praeSertim ad nati Sculorum
250쪽
insertiones senSu , ac Si su StibUS partes essent de dolatae, tuncque nomine dedolationis venit. 4 i. Simplex ergo lassitudo non est, nisi languor virium animalium, Sub quo motus voluntarii cum senSu ponderis et disi Cultatis, nee non officaciori tantum voluntatis nisu pertiguntur. Hi nonon dissert ab ipsa debilitate Simplici, imo non nisi debilitas animalis eSt, mox Spurin, mox VCI δ, quae Cum universali ac vitali debilitat qualibet simul semper incedit, illamve instantem prima ad nunciat. Quare a febribus, Ceu morbis du-namicis ac virium, in Separabile hoc Synapi ima est ;sub omni stadio earum, ab invaSione uSque ad crisin semper et diverSo gradu ob Servandum. Pheuomena socia lassitudinis sobrilis sunt: desiderium quieti S, lecti, aut Situs Cujuscunque, Sub quo paucisSimi muSculi agunt, quiete
tamen non recreante 3 fastidium motus et magna ad necessarium anxietaS 3 ineeSSUS titubans; motatio tremula, in onStans; Cita a minimo motu
defatigatio 3 infirmitas Columnae vertebraliS, Capitis, extremitatum 3 decubituS negligenS 3 morositas. Hinc penitus differt haec lassitudo a debilitate reconvalescentium, qui utut lasSi, lectum tamen libenter deserunt, pro viribUS ambulaui, lassi quiete reCrectratuΓ.74A. C aus a proxima huius lassitudinis fo-
Tum ratio, et ipSius voluntatis animi alterata ab infirmo organismo dispositio. Multi hujus SVm-