장음표시 사용
241쪽
PRAE DICTIONUM LIBER II. 223 morbi regii modo ; hi sive viri sint, sive ic minete , caput dolent , & lapideS ac terram come dunt, & haemorrhoidas habent: pallidi vero cum virore colores, qui diuturni sunt, nasibus regius VehemenS Iaon est, caetera quidem eadem facere solent; verum pro lapidum, ac terrae esu, praecordia hos magis amigunt , quam alteros. Quicunque Vero multo tempore pallidi apparent,& faciem tumidam hahent, eos caput dolere sciendum est, aut circa Viscera dolorem habere , aut in sede malum aliquod , in seipsis. Plurimis autem corum, qui taleS apparent, non Unum aliquod horum malorum oritur ; sed plerumque multa , aut etiam omnia. Qui noctu Vident, quos sane nVetalopas Vocamus, hi morbo corripiuntur ju VeneS, aut pueri, aut etiam adolescentes, & liberantur sua sponte, aliqui in quadraginta diebus, aliqui vero septimo mense ; quibusdam autem & per totum annum permansit. Quapropter de tempore conjeetare oportet, ita Ut ad morbi robur, & ad pegri aetatem respicias :abscestus autem his prosunt insuper apparenteS,R ad infernas partes fluentes; Verum non ud modum contingunt, propter juVentutem. At mulieres non corripiuntur hoc morbo: neque Virgines, quibus m enses apparent. uibus autem lachryni arum fluxiones diuturnae fuerint, hi nyctalopes sunt; eos interrogare oportet, an capite doluerint, antequam h9ec revelarunt. Quicunque, dum neque febricitant, neque decolores sunt, spepe &verticem , & tempora dolent; si non alium naanifestum habuerint abscessum in facie, aut graViter loquantur, aut dentes doleant, his sanguinem Per nareS erupturum esse expectandum est. Qui
bus Vero ex naribus sanguis fluit, hi alioqui sani esse videntur; iris autem vel splenem tumere com-
242쪽
peries, vel caput dolere, & splendicans quiddam ipsis ob oculos obversari; plerisque vero horum simul & caput, & splen hoc modo se habere videntatur. Gingivae Vero Vitiatae, & ora graveolentia his sunt, quibus splenes magni; qui CUnque Vero splenes magnos habent, & neque sanguinis erit ptiones ipsis contingunt, neque oris grAVeolentia, horum tibiae ulcera prava habent , & cicatrices nigras. Si vero Vel gra Viter loquuntur , vel manifestum alium habeant abscessum in facie , vel dentibus dolent, his sanguinis fluXio ex nu bus exspectanda. Quibus partes sub oculis vel e menter adtolluntur, eo6 magnos habere lienes comperies, si vero etiam in pedibus tumores ac cesserint, aquam etiam habere Videbuntur ; Ve rum & ventrem, & lumbos inspicere oportet.
De faciei dilor nibus, seu convul ne canina, AC de humeri dolaribus praedicti0ues.
AT vero distorsiones in facie , si nulli alii
corporis parti communicent, cito sedantur aut sua sponte , aut ex necessitate ; reliqui vero siderati , quibus praeter motionis impotentiam parS corpori S UOrbosa extenuatur, hi in sanita tem restitui non possunt. Quibus autem colliqua tiones non accesserint, hi sani evadent. Ceterum de tempore , quando sani erunt , praedicendum
est , respectu habito ad vim morbi, R ad tempus , & ad aetatem hominis, & ad amat tempus , ita ut ejus rei memor sis, quod vetustissimi morbi, & pessimi, & qui revolvuntur , gravissime morem geram. itemque hi , qui sunt in corpore
243쪽
admodum senili; sed & autumnus, & hyems, ad
tales morbos submovendos minus opportuni sunt, quam Ver , & aestas. Dolores porro in humeris oborientes , qui quidem ad manus descendunt, torporeSque ac dolores inducunt ; his quidem abscessus non succedunt , verum nigram bilem vomentes sanantur. Qui vero isthic in humeris manent, aut etiam ad dorsum progrediuntur, eos puris, aut utrae bilis Vomitu effugiunt ; verum de his haec observatio tenenda est: li quiadem enim facile spiraverint, ac graciles fueri ut, atram bilem ipsos potius vomituros esse spes est;
si vero dilficilius spiraverint, & in faciem ipsis
color incurrit, qui prius non erat, sive rubicundus, sive niger; eos magis puS exscroaturos elisesperandum est. Ad haec vero considerandum est etiam, an in pedibus tumores lint; nam & hoc signum in his consentit; atque hic morbus viris vehementistiinus ede solet, a quadragessimo anno usque ad sexagesimum, quam aetatem etiam coxendicum dolor maxime infestat.
Ρorro de coxendicum doloribus haec conside
randa sunt: Quibuscunque senioribus & tor pores vehementiissimi adsunt & perfrigerationestum lumborum, cum crurum, & qui pudendum arrigere non polsunt & quibus alvus non nili concha egerit , & mucosum alvi rccrementum plurimum prodit, his maxime diuturnus morbus erit; praedicendum est annum , ut minimum ,
244쪽
HIPPOCRATIS duraturum esse morbum ab eo tempore, quo incepit, tu opem nonnisi Vere, & aestate eXpectandum esse. At vero juVenibus non quidem minus doloris inducit coxendicum morbus ; Verum brevior est; nam quadragesimo die liberantur : sed
neque torporeS VehementeS accedunt, neque perfrigerationes crurum, ac lumborum. Quibus autem hic morbus est quidem in lumbis, ac cruribus , non autem amigit adeo , ut decumbant ;considerare oportet, an aliquid uspiam in coxa Concrescat, & interrogare, an ad inguen dolor progrediatur; si enim ambo haec habet, diuturnus fit morbus. Interrogandum insuper est, an in femore torpores insint, & ad poplitem progrediantur ; & si hoc confiteatur, rursus interrogandum , an & per tibiam ad summum pedem Procedant. Quicunque enim pleraque horum confessi fuerint, his dicendum est, quod crura ipsis aliquando calida, aliquando frigida fiant; quod si morbus hic lumbos relinquens, aliquibus ad infernas partes Vertatur , eos confidentes esse jube. Quibuscunque vero coxas, & lumbos non relinquens, ad supernaS parteS conVertitur , malum id esse praedicendum est.
De articularum, ac alvi doloribus : de impetigintibus , lepris, ac albis vitiliginibus praedictiones.
AT quibus circa articulos dolores fiunt, x
tumores, & sedantur, non podagrico modo: in his comperies Viscera magna, & in Urina
subsidentiam albam; & talis) si tempora elevarit, dicet se sepe dolere, dicet etiam sudores libi
245쪽
PRAEDICTIONUM LIBER II. 227 nocturnos oboriri. Si vero neque in urina tale quidquam subsidet, neque sudores fiunt, periculum est, ne articuli claudicent, aut in his ab L. cestus fiat, quem melicerida Vocant. Accidit autem hic morbus his, quibus in pueritia, & iuventute sanguis ex naribus fluere solitus de iiit. Proinde interrogandum cst de sanguinis eruptione, an in juventute contigerit, & num pungentes prurigines, & in pectore, & in dorso in sint:& quibus alvus vehementes dolores excitat, abS-que perturbatione, & quibus haemorrhoides eveniunt ; hoc enim horum morborum principium est: si vero etiam malo colore pta liti sint hi homines interrogandum est , pia capite doleant rhoc enim fatebuntur. Quibus vero ex his alvi dolores in dextra parte fuerint, dolores his vehementiores fiunt; & praesertim , quum ad praecordium juxta hepar reliquiae doloris iuerint. Ilis autem doloribus prodest sonus statim in alvo
Obortus; postquam Utem dolor quieverit, Urinam cratiam, ac stam Virore pallidam mingunt,
atque hoc morbi genus ies ale non est . verum valde diuturnum ; quum autem jam inveteratus fuerit morbus, homines ab ipso caecutiunt. Aede sanguine interrogare Oportet, an in jUVentute fluxerit, & de vis iis lichetudine, & dc urinae evacuationis pallore, itemque de strepitibus, an in sint, & succedentes prosint; haec enim omnia fatebuntur sive rubrum , si Ve etiam nigrum , lais pus screare magis , quam spilere oportet ;conssideranda vero his etiam sunt in pedibus opdd-mata, hoc enim signum his consentit J Impetigines, & leprae, & vitiligines albae , quibus quidem juvenibus , aut pueris aliquid horum factum
est , aut paulatim conspectum in multo tempore augescit, his non putare oportet abscessum esse,
246쪽
HIPPOCRATIS eam papularum eruptionem , sed morbum ; quibus vero horum aliquid factum est multum, &derepente, hoc sane fuerit abscessus. Oriuntur autem albae Vitiligines ex maxime lethalibus mor- his, qualis est & morbus Elephantiasis appellatus ; leprae vero & impetigines , ex morbis ab atra bile factis; ex his autem facilius sanantur ea , quae in maxime juvenibus contingunt, &quae recentissima sunt, & in mollissimis, ac carnosissimis corporis partibus nascuntur.
I Res priores partes hujus operis genilinae VidentΠΥ, quarta etsi perantiqua, X ERASISTRATO antiquior, spuria jam GALENO visa est. In P. I. scribit H. de ptisana contra Gnidi0s, qtii victus rationem neglexerint : deinde contra medicos stii aevi, qui in principi0 m0rbi acuti agrotum inedia mac pabant , cib0sque erebant in morbo jam adiuto Contra e0s HIPPOCRATES defendit, in acut0rum morborum Irincipiis victum pr0pinari debere
247쪽
DE VICTUS &c. LIBER I. 229pertentiem, mulsum, aut hordei crem0rem , iudepaulatim pise medicum ad cibum solidi0rem, ipsamque piisanam putaredi.
Nihil memoratu diguum de Diaeta veteres scripse-rrint. Medictim in actitis morbis cognosci. V rum de iis quam maxime Medic0s discrepare.
Ut Cnidias apellatas sententias conscrip sierunt, hi sane quae singulis in morbis aegri
patiantur, & quomodo eorum quaedam e Venerint , recte scripserunt: sed hactenus etiam me dicinae ignarus polliit recte de ea re scribere, modo probe ex singulis aegrotis , quae patiantur , resciverit. Verum quae Medicum aegro non referente pi discere oportet, eorum multa praetermista sunt, & alia quidem in aliis , nec non ad conjecturalem cognitionem peropportuna. QUAE
cunque vero Cnidii ) proponant , ut conjicipoisit, quomodo singulis mederi deceat, in iis multa aliter, quam illi diiseruerint, sentio. At que non solii in ob id non laudo, verum quod& paucis numero remediis usi sinat. Nam plurium a ab ipsis dicta & commendata sunt praeterquam in morbis acutis medicamenta deorsum purgantia exhibenda , tum serum, tum lac pro tempestate propinandum. Haec igitur ii bona essent, & mdrbis in quibus dari monuerunt con venientia, longe laude digniora essent, quod pauca sufficerent : sed nunc non ita se res habet. Qui vero rursus tractarunt , & s criptis excoluerunt, de iis sane, quae singulis adi umenda sint, medice magis diiseruerunt. Sed neque de victus
248쪽
ratione quicquam effatu dignum veteres, conscripserunt; &, quanquam magnum id sit, praeter-1niserunt. Varia tamen singulorum morborum genera, multiplicemque eorum divitionem non ignorarunt quidam. Nonnulli vero singuloruni morborum numero S dilucide pronuntiare Volentes , non recte scripserunt. Neque enim eos numerare facile fuerit, siquis ex eo aegrotantium
morborum aestimet, quod ab altero morbo b re
quadam differat, neque eundem esse morbum reputet , nisi idem nomen sortiatur. Mihi vero placet in omni arte animum advertere. Etenim quae Tecte procedunt opera, ea quoque singula recte facere oportet ; quae celeritatem postulant , ea quoque celeriter ; & quae munditiem, munde ;& quae citra dolorem administrari desiderant, ea quam maxime sine dolore facere; taetera quoque hujus generis Omnia, aliter quam proximi, ad meliorem formam reducere oportet: sed maxime medicum probavero, qui acutis in morbis , qui plerosque homines occidunt, longe melius caeteris se gerat. Sunt autem hi acuti morbi, quos prisci nominarunt pleuritidem, periplaeum Oniam , phrenitidem, lethargum , febrem ardentem , &quicunque alii morbi ad hos consequuntur: quoium febres omnino Continuae interficiunt. QUUm enim nullus communis pestilentis morbi modus
populariter grassatus fuerit, sed dispersi morbi , ac non similes fuerint, ab his morbis plures ,
quam ab aliis omnibus , moriuntur. Populares igitur non admodum cognoscunt eos: qui in his , proximis antecellunt. Aliarum que curationum ainagis laudatores aut vituperatores sunt Deinde
magnum id indicium, quod hi populares huiusmodi morborum intelligentiam minime habent,
inim ad eam non nisi studio perveniri possit. Nam
249쪽
DE VICTUS &c. LIBER I. a 3 rqui medici non sunt, medici esse videntur, maxime propter hos morbos. Facile est enim nomina, quae apud aegrotos hist morbis adsectos proferri consueverunt, ediscere. Siquis enim ptisanae Cremorem nominaverit, & vinum hoc aut illud, aut etiam mulsum, iraec omnia eadem plebeis tum praestantiores , tum deterioreS medici dicere vita dentur : at non ita se res habet, verum in his sane alii ab aliis magnopere differunt. Mihi vero maxime ea scribi digna esse videntur, quae Cum sint scitu admodum utilia, tamen a medicis ignorantur , quaeque magnum adjumentum, Vel detrimentum adierunt. Quae Vero ignorantur, haeus uni: qua de causa adeo ex medicis quidam, in acutis morbis, per totum eorum decuI ium, Continuo piis inam non colatam exhibent , ac sese medicinam recte facere arbitrantur ; quidam vero toti in eo sunt, ne ullum hordeum aeger dcVO-xet magno enim detrimento esse illud ex illimant , sed cremorem linteo colatum exhibent: quidam praeterea ipsorum, neque crassam ptisanam, neque cremorem dederint , & hi quidem quousque ad diem septimum aeger pervenerit; illi autem adsidue, donec morbus judicatus fuerit. Itaque hujusmodi quaestiones proponere non admodum medici consueverunt 1, neque Vero fortassis si1 proponantur, solutae comperiaratur. Ac proin localumniam C leo magnam patitur apud vulgus arS tota, Ut nulla omnino ars medica esse exist i- metur. Quare acutissimis in morbis tantopere dissentiunt inter tu artifices , Ut quae ulter CXhibet , optima elle existimans, ea mala jam alteresse arbitretur ; ac sere ob id artem vaticinationisinnilem esse dixerint: quoniam tu augUIeS EUH-dem alitem , si sinister quidem appareat, bonumcise augurantur, si vero dcxter , malum. Atque
250쪽
in aruspicina eadem in aliis aliter exponunt; nec de his adeo inter vaticinantes conVenit. Hanc vero speculationem utilissimam esse existimo, &quae plurimis, maximeque necessariis casibus inari e ipsa facienda accommodari potest. Etenim aegrotantibus Omnibus ad sanitatem magnum quippiam Valet, & sanitate fruentibus, ad sanitatem tuendam, & sese exercentibus, ad bonum habutum, & ad quod quisque Voluerit.
Ptis inam in morbis acutis recte praelatam esse :oportere ex hordeo optimo eandem praeparare,
se quam optime coctum. Qi od lubriciis, a sit,
re maxime stim extiniuat : quodque aliquaΠ-20 quidem juvet , aliquando vero n0Ceat'. unde erati apud veteres. uarido permittere π03 teat , vel inhibere sorbitionis exhibitionem.
ΡTisana igitur triticeis eduliis recte praelata
fuisse mihi videtur, his in acutis morbiS , eosque, qui ipsam praetulerunt , laudo. Cremor enim ejus laevis , concontinuus , si a Vi S , Iubricus , & moderate humidus , sitim restinguit , ' siquid elui indiguerit , id facile eluitur , neque adstrietionem continet, neque praVam turbationem , neque in alvo turgescit. Nam in eli-Xatione , quoad maxime intumescere potuit, intumuit. Quicunque ergo ptisana hisce in morbis utuntur , nullo die, ut breViter dicam, Vnsa vacuanda sunt; sed ea utendum, neque intermittendum , nisi aut propter medicamentum , aut clysterem intermittere oporteat. Et his quidem , qui bis die cibum sumere consueVerunt,