장음표시 사용
281쪽
DE VICTUS &c. LIBER IV. 263 mentis linctu na edentibus , & calidis oris collutionibus : abraso quoque capite , ceratum tiam collo, tum capiti admovendum, & obvolutis lanis, mollibusque spongiis ex aqua calida expressis fotus adhibendi. Aqua etiam, & mulsa non frigida bibenda est ; cremor denique adsumendUS, quum jam ex judicatione in tuto fuerit. Quum vero Iestiva vel autumnali tempestate ex capite calida & nitrosa fluxio defluxerit, ut quae ab anni tempestate tum acris, tum calida sit; quum hujusmodi fuerit, mordet, ulcerat, & spiritu implet, erectae cervicis spiratio , siccitasque multa accedit, quae sub conspectum cadunt , gracilia
Videntur ; posteriores quoque cervicis tendines Contenduntur, ac vel ut nervorum distentione corripi videntur: vox quoque abrupta est, ac spiratio parva; spiritusque retractio densa, ac Violenta oboritur. His arteria ulceratur, pulmo incenditur, neque eXternum derem introducere qUeunt; at his affecti ob nisi ad exteriores cervicis
parteS Ultro deferatur , gravior ac inevitabilior est tum propter anni tempus, tum quod a Ca
lidis acribusque fit humoribus ). Si febris
prehenderit, veteri stercore non subeunte , aut recenti cibo accepto, sive cum lateris dolore , si e seCUS; eum quietem agere oportet, donec cibi recrementa primum ad imum ventrem descende rint. potu autem Uti aceto mulso ; at quum
gravitas ad lumbos devenerit, inferiorem alVum clystere subluito , aut medicamento purgato , quum Vero purgatus fuerit, pro victu sorbitio nem primum & aquam mulsam; deinde cibaria R elixos pisces praescribere, Vinumque aquosum paucum ad noctem, interdiu vero dilutam mulsam. Quum vero flatus ita grave olentes fuerint
aut glande subdititia , aut alvi infuso utenduru ;
282쪽
sin minus, in aceti mulsi potu contineto, donec cibi ad inferiorem alvum descenderint ; deinde sic clystere subducito. At si liquidam alvum habenti febris ardens OhCriatur, si purgare tibi idoneum esse videatur, intra tres dies ne purgaveris , sed Vel quarto. Quum autem purgaveris , sorbitionibus utere, observatis se brium accessionibuS , ut nequaquam quum adsint, neque quum futur.e sunt, exhibeas, sed quum celsant, Vel quieverunt, & quam longillime ab eorum initio. Frigentibus autem pedibu S, neqUe potum, neque sorbitionem , neque aliud quicquam hujusmodi dabis. Verum maximum esse ducito, si eXspecta Veri S, quousque valde incaluerint; deinde id quod utile est, exhibe : frigus enim pedum plerunque febris accessurete signum est; at eo tempore siquid
exhibueris , maxime per omnia pecca VeriS; mor-blim namque non parum auXeriS. At quum febris desinit, vice versa pedes reliquo corpore calidiores fiunt; quum enim pedeS refrigeriit, du-getur, & ex thorace accensa, flammam ad caput remittit; at confertim calore universo sursum concurrente, atque ad caput eXhulante, merito pedes frigescunt, quum natura excArneS L nervosi sint: praeterea & a calidissimis locis multum dilfantes, refrigerantur, sese colligente ad thoracem calore. Ac rursum eadem ratione , quum
febris s0lvitur, & in minutas partes distribuitur, ad pedes calor descendit; hoc igitur tempore caput & thorax refrigerantur: eas ob res sorbu
tio exhibenda ; quod quum pedes frigidi fue
rint, calidum ventriculum esse necesse est, multoque fastidio plenum, intentum esse hypochOndrium , & corporis jactationem propter internam turbationem, mentis abalienationem, & dolores;
peger vellicatur, vomere cupit, A si prava VO-
283쪽
DE VICTUS &c. LIBER IU. 26sm uerit, dolet. At quum calor ad pedes descenderit, Urinaque prodierit, etiam si non sudaverit, omnia cestant ; eo igitur tempore sorbitio exhI-benda est, alias perniciosa. Quibus autem alVUS
per febres perpetuo liquida est, his ubi pedes
eximie calefeceris, ceratis contexeris, fasciisque ob Volveris, animum attende, ne sint reliquo corpore frigidiores ; quod si calcant, calefactorium nullum admove, sed cave ne frigescant: potu est Utendum quam paucillimo , aqua frigida , aut mulsa.
At quibus in febribus alvus liquida est , &mens perturbata , & horum multi floccos vellunt naresque fodiunt, y parum quidem ad interrogpta respondent, ipsit vero per se nihil compositum dicunt ; sane talia mihi melancholica clievidentur. His autem ita se habentibus , si1 alvus
liquida fuerit, & colliquescens 1, sorbitiones frigidiores & cralsores exhibendae mihi videntur , Ω
potiones, quae alvum sistant, Vinosiores potius, quam astringenteS. Quibus autem per febres ab initio tum Vertigines, tum capitis pulsationes sunt, ac urina tenuis, in his dum ad cris es febris exacerbetur, exspectandum est ; neq e si delirarent, mirarer . At quibuS principio urinae nebulosae , aut etiam crastae sunt, hos, si caetera quoque conferant, subpurgare oportet quibus vero urinae inter initia tenues, eo S ne pUrgato ; sed si videatur, alvum sublue. Hos ita cur re confert. Corpus quieti conciliare, ungere, Raequaliter contegere oportet ; at pro potu mulsa
aquosi uti , & in sorbitione cremore hordei ad vesperam 8, alvum ab initio subluito, sed his purgantia medicamenta ne exhibeto. Siquid enim
quitur, sed febris sine sudore, & judicatione,
diu perdurabit. Sorbitiones autem, quum pro-
284쪽
266 HIPPOCRATI spe judicationes fuerint, ne dederis, si perturbe tur; sed quum turbatio) remiserit , resque in
melius processerit. Omnium autem febrium judicationes observandae sunt, atque eo tempore sorbitiones detrahendae. Hae vero febres longae fieri consueverunt, & abscessus habere circa aures & cervicem, si quidem infernae partes frigidae fuerint; quod si frigidae non fuerint , alias habent mutationes. Fluit autem & sanguis e naribus, & his alvi exturbantur. Quibuscunque Vero febres anxiosae sunt, & hypochondria' contendunt, quique decumbentes eodem in loco stare nequeunt, R extremis omnibus frigescunt, hi maximam diligentiam & custodiam requirunt; eos autem sic degere oportet, ut non nisi acetum mulsum dilutum exhibeas, neque sorbitionem offeras , donec febris ) desierit , & urina
concocta fuerit. Decumbere autem in conclavi
obscuro debent) R in stratis quam mollissimis
reclinati, longo tempore eundem decubitum perferre, & quam minime sese jactare: id enim eos maxime juvat. Supra vero hypochondrium lini semen illitum admove , cavendo ne inhorrescat aegex quum apponitur; sit autem summe tepidum, ex aqua & oleo coctUm. Conjectare vero oportet ex Urinis, quid futurum sit; si namque crassiores pallidioresque fuerunt, meliores : si vero tenuiores & nigriores, deteriores Si autem mutationes habeant, temporis diuturnitatem indicant; morbusque necessario tum ad dete-Tius, tum ad melius commutat inaequalitatem. Inconstantes vero febres, donec constent, sinere oportet: quum autem constiterint, victu & curatione convenienti occurrere, facta secundum naturam speculatione. Sunt autem facies aegrotantium multae : quare medenti animadvertendum
285쪽
DE VICΤUS &c. LIBER IV. est , ne aliqua ipsum manifesta causa lateat ; neque earum quae ratiocinatione cognoscuntur, Π
que earum quas die pari aut impari apparere oportet. Maxime igitur numerus impar Verendus est ; quod hi dies in alterutram partem 2egrotos inclinare faciant. Observare itaque opo tet, primum diem, quo aeger debilis esse cepit ,
cognito principio ex quo, & quando ; id enim
nosse praecipuum existimatur. Quum autem ipsum interrogaveris, etiam haeo omnia considerabis , imprimis quidem, quomodo caput habeat, an dolore Vacet, neque gra Vitatem in se habeat; deinde an hypochondria, lateraque dolore careant. Si videlicet hypochondrium doleat. aut attollatur , aut obliquitatem aliquam habeat, aut satietatem, aut lateris dolor ad laetit, simulque
tris dolor; quum autem horum quicquam hypochondrio adfuerit, alvum potitsimum per clysterem solvere oportet; bibat autem mulsam calidam coetam. Sed & perdiscendum, an in ex sui restionibus defectu animi corripiatur, & an spiritum facile ducat. Inspicienda quoque alvi dejectio, num vehementer atro colore prodierit, ansncera, quales sunt fanorum dejectiones, an tertio die exacerbetur febris. Ubi autem hujusmodi tertianos circuitus in his morbis probe admodum inspexeris, praeterea jam & alia consideranda sunt; & si1 quartus dies tertio quicquam in ipsis simile habuerit aeger in periculo Versatur. Ex signis autem, nigra dejectio mortem signi fi at'; quae vero sani dejeotioni similis est ,
ubi per omnes dies apparuerit, salutaris. Quum autem alvus glandi subditae non cesserit , & facilis spiratio adfuerit, surgensque aeger ad sedem , t aut in ipso lecto aninu defectu compsae.
286쪽
HIPPOCRATIS tur; quum haec aegro , aut aegrae inter initia asia fuerint, delirium adfore eXpecta. Mens Vero md
nibus quoque adhibunda est ; nam si tremulae fuerint, huic sanguinis e naribus destillationem futuram exspecta. Inspicere vero ipsas quoque
nareS Oportet, an per utrasque spiritus aequaliter trahatur ; & si multus e naribus fertur, convulsio fieri adsolet; si vero convulsio fiat, huic mors expectanda est , & bene habet , si quis praedicat. At si in febre hyberna, lingua aspera fiat, adsintque animi defectus , huic etiam remissio febris contingere consuevit ; Verumtamen eum summa inedia curare oportet, & aquae , ac mUl- se potione, ptisanaeque cremore co'serVnto: nihil febris remissioni fidens , quod hujusmodi 11-gna habentes, in mortis periculo Versentur. Quum autem haec cognoveris, Optimeque contemplatus fueris, ita fore, si lubeat tibi, praedicendum. Quum autem in febribus quinto die quid terrificum contigerit, aut alvus repente liquida dejecerit, & animi defectus inciderit, aut vocis suppressio prehenderit , aut convulsio vel singultus evenerit, ex his jactari aeger consuevit , & sudores sub naso , & circa frontem , AC Cervicem posteriore capitis parte suboriri; at qui haec patiuntur, suspiriosi non multo post intereunt. Quibus autem per febres crura scatent tuberculis, quae diu immorantia, febribus etiamnum perseverantibus , non maturantur , faucibuS-que irruit suffocatio, quum nullus tumor in faucibus sit, neque tubercula maturuerint, sed extincta fuerint, iis sanguis e naribus fluere consuevit ; qui da copiosus fluxerit, morbi solutionem portendit; sin minus, longitudinem: quo Vero parcius fluxerit, eo deterius , & magis diuturnum.
Quod si & caetera facillima fuerint, huic dolo-
287쪽
DE VICTUS &t. LIAE R IV. 269 res ad pedes exspectandi; qui si pedem attigerint, isque dolere perseveret, inflammetur, & non levetur ; dolores paulatim ad cervicem perVenient,& ad claviculam , ad humerum , ad pectus , & ad articulum ; hunc que tuberculosum feri oportebit. His vero exstinctis, si manus contrahantur, Vel tremulae fiant, eum convulsio prehendit , ac delirium ; quin etiam in superciliis pullulas ferventes , & rubores habet, & palpebra altera ad alteram pergerminat , dura tenet iussa minatio , tum et Vehementer oculus, & delirium valde increscit; at noctes magis , quam dies, delirii significationem praebent. Multa vero signa ad numerum imparem magiS , quam parem , contingillat: Utro tamen horum numerorum contingant, lethales morbi succedunt. Hos vero si per initia quidem medicamentis purgare Volueris, ante quintum facito si venter murmuraverit ; si non, impurgatos sinito: verum si murmuraVerit, at Vi-que dejestiones bilios e fuerint , scammonio moderate subpurgato. In reliqua Vero chiratione potus ac sorbitiones parcissime exhibeto , quo m lius aeger habeat nisi remissione facta decimum quartum transgressus fucrit. Quum febricitanti decimo quarto die Vocis interceptio accesserit, non cita morbi fieri solutio, neque liberatio solet, sed tali temporis diuturnitatem indicat; quum itaque hoc die apparuerit, diuturnior morbus evadit. Quum febricitanti lingua quarto die perturbate sermocinatur , & al 'us
biliosa liquida dejicit, is delirare consuevit; sed
ex eventis , quid consequatur, observandum. JEstiva ac autumnali tempestate in acutis repentina sanguis destillatio, venarum contentionem, multumque fervorem significat, ac postero die urinas tenues futuras; & si aeger aetate viguerit, fuerit-
288쪽
que corpore ob exercitationes bene carnoso, aut me lancholico, vel ex potatione manus tremulae fuerint, delirium aut convulsioneni praenunc1are deceti Et
si paribus quidem diebus) superVenerint , me litis: judicator1is vero , perniciosum ; inisi copio
sus cumulate concitatus sanguis reduntantiae eXitum fecerit per nares, aut per sedem, aut puriSeXCretiones , aut abscessus, aut humorum tranStationes , aut hvpochondriorum dolores , aut ad testes , aut ad crura: his autem concocti S , Viae
patent sputis , urinisque crassis, laevibus, albis. Febri singultuos, silphii succum , acetUm mulium , data cum tritum potui dato ; galbanumque ex melle, & cuminum delingendum ; posteaquepti fame cremorem sorbendum. Is autem eVndere non potest, nisi judicatori sudores , & somni aequa leS accesserint, urinaeque crassae, & acres deflu-Xerint, aut in abscessum morbus decubuerit. Nux pinea & myrrha ad delingendum exhibeantur;) his vero acetuna mUlsum quam paucissimum potui dato: sed si vehementer siticulosi fuerint, aquam hordei. Peripneumonicos & pleuriticos adfectus ita con sderare oportet; an febris acuta sit, & dolores late-TiS alterius , aut utriusque, & quum sursum fertur spiritus , num laboret, tusses adsint , & sputa educantur rufa , aut livida , aut etiam tenuia, & spumosa, & florida, & siquid aliud discrepet ab iis,
quae illis consueta sunt; ita degere oportet. Si dolor quidem sursum ad claviculam , aut circa mammam , & brachium pertingat , internam brachii venam secare oportet , utracunque fuerit parte, ea in ipsa. Sanguinem vero detrahere pro corporis habitu, anni tempore, aetate , & colore copiosius , & audacter, & si dolor acutus fuerit, ad animi usque deliquium ducere : postea cly-
289쪽
DE VI cTUS &c. LIBER IV. aret stere alvum subducere. Si vero deorsum sub thorace dolor fuerit, valdeque urgeat, pleuritico alvum subpurgato ; at medio purgationis tempore nihil dato , post purgationem autem acetum mulsum. At quarto die purgandum , Verum per tres ab initio dies alvus. stibi uenda; quod si ita non leVetur , subpurgato. Custodja vero adhibeatur ad usque febris decessonem, ac septimum diem: deinde si in tuto esse videatur, in primiseXigUUm ac tenuem Cremorem admisso melle
dato : quod si facile sputum educat, facile spiret, & laterum dolore careat, paulo crassorem& copiosiorem, ac bis die dato. Quod si non
facile liberetur , pauciorem potionem , modicam sorbitionem , cremorem tenuem , R semel , eo quo melius degit tempore ; quod ex urinis deprehendes. Sorbitionem autem his in morbis prius adferre non oportet , quam Urinas, aut sputa concocta eise Videris. Quod si medicam to purgatu S multum dejecerit, dare necesse est,
Verum pauciorem az tenuiorem ; non enim poterit prae Masorum Vacuatione dormire, neque
concoquere similiter, neque judicationes susti-ssere : Verum ubi crudorum colli quationes factae fuerint, & quae renituntur rejecerit, nihil obstabit. Concocta autem sputa quidem sunt , quum, puri similia apparuerint ; urinae Vero, ubi sedimenta subrubra habuerint , quale eruum est . Caeteris autem laterum doloribus tepefactoria ac cerata admo Vere nihil prohibet; crura &lumbos soleo) calido inungere, & pinguedine
illinere ε, hypochondriis autem adusque mammdῖ ex lini semine cataplasma imponere. QUUm ZUtem peripneumonia ad statum pervenerit, nisi repurgetur, auXilium non admittit, ac prava
est, si aeger difficile spiraverit, urinae tenueῶ ia
290쪽
Π1PPOCRATI Sucres sint, sudoresque circa cervicem , & caput oboriantur ; hi enim sudores pravi sunt, prae suffocatione , & impetu, & violentia morbis superantibus , nisi urinpe copios be ac crassie proruperint , E. sputa cocta prodierint; horum autem quidquid sua sponte evenerit, morbum solvet. Peripneumonite medicamentum ad delingendum. Nux pinea , & galbanum ex melle Attico , abrotanum ex aceto mulso, piper, & Veratrum nigrum fervefacta pleuritico etiam per initia per- dolenti bi henda dato. Confert etiam p3nRCem ex aceto mulso fervefactum , percolatumque propinare tum hepaticis, tum in septi transversi doloribus ; & quzecunque per alvum, aut mictionem deducere Voles, haec ex vino, & melle dabis : quae ad alvum, illa cum mulsa aquosa copiosiore pro Pinato. Dysenteria sedata abscessum aut tumorem aliquem faciet, nisi desierito aut in febres, aut
sudores , aut urinas crassas , albas , Valde .perspi-CU3s, aut in tertianaS , aut in Varices ; aut in testiculum , aut in crura , aut in coxam dolor ducubuerit. In biliosa febre morbus regius ante septimum diem cum rigore succedens febrem soluit ;citra rigorem Vero intempestive obortus , lethale. Lumborum distentio , & ex atrabitariis humoribus per venas spirituum interceptiones quum adfuerint , venae sectione solvuntur. Quum autem a tendinibus Vehementer in anteriorem partem reVelluntur , sudoresque circa cervicem &faciem oriuntur, dum prae dolore mordentur, AC res iccantur tendines adusque ostis sacri extremum
porrecti, qui quidem crastissimi spinam continent, qua parte maxima ligamenta exorta ad pedes iis que desinunt; huic nisii febris , & somnus succes. xit, & quae sequuntur coctionem hul entes Urinae. sudoresque judicatorii prodierint, vinum Creti