Quaestiones de epigrammatis Graecis ex lapidibus collectis grammaticae; dissertatio ... quam ..

41쪽

- 30 n. 504 rietae in mediis formis Doricis πολλ' ἐποδυρομένη. n. 537 in Dor iit habes formulam καὶ ἐσσομένοισιν μυην bis, quam consulto a poeta ex usu Homerico translatame88 credes, quoniam praeterea memorabilis est epitheti Homerici sat mirus usus ἐυμελέα TOμοιο. n. 108 iniectoris laude praeter τέχνα legitur: μυντορα πα-τρέους arxὶς.

Denique, quae in Doricis titulis n. 191 Τherae et 20 Coi

solae inveniuntur exceptiones Αἰακιδην et γηραλέην, haud dubie a memoria pica repetitae sunt. i)Formarum Homericarum ex alio quodam epigrammate translatarum dilucidissimum exemplum praebet n. 248. Huius

enim tituli archetypum in epigr. Antipatri Sidonii A. P. VII,

164 exstare recte perspexerunt ditores. Cuius ex V. 1 Ormam

γεJν εJῆν in lapide bene restituerunt viri docti, praeterea habes παρθενιζ V. 8, νεοτητι .rat, πολιῆ τριχι v. l sic enim etiam in Anthologiae epigrammato scriptum fuisse vel inde probatur, quod quamnam intellegamus ori τριχα vix quemquam ut expediturum esse), υχη v. 14 lapidis). Una igitur restat forma Ionica in epigr Phrygio ορφανι v. 2), quam

ex reliquarum archetypi Ormarum in ιν similitudine παρθε- 'iης, οέην γ λικίην, πολι ην Aethalum illum recepisse facile nobis persuadebimus. Reliqua autem omnia, quae in lapide inveniuntur dialectorum vestigia Alda v. 2, στήλλαν v. 15,τα αυταν μοτραν, ut iam albet annotavit Dorica sunt. Omnia igitur quae de suo addidit homo ille hrygius, Doricum sermonem, non dixerim exprimunt propter τληλλαν - sed imitari student. - Aliud exemplum, si quid reete sentio, non minus certum, etiamsi archetypi nihil servatum sit, exstare mihi videtur in n. 48Ii tit Thyrii Acarnanum in oppido es lasso Mus Rhen. XXXIV p. 873. Quod albet annotavit extremum distichon, cui poetae inscitia pro rerum nece8sitate

s Talibus inscriptionum testimoniis etiam formarum quarundam Homericarum, quae Theocriti in codicibus leguntur, connrmatur auctoritas, ut IV, 8 φαντί νιν Ποακληι βίην καὶ κάοτος Dίσδειν cf. Od. 139. VII, l0 Aoκαδικοὶ σκίλλαισιν π πλευοάς τε καὶ os μου cf. B., 716.

42쪽

- 31 v. 8 metricum vitium intulerit foedissimum, ex meliore et antiquiore exemplo sumptum se putare, ad huius epigrammatis difficultates tollendas minime susscit, cuius veram rationem equidem facile perspici posse confido, simodo singulas formas dialecticas diligenter perlustraverimus: Πατρις ιμὲν Κασσωπα, πατὴρ ὁ μιοι γ ν ενέδαιως

δισσα δὲ τέκνα λιπουσαν ὁ παντοβορης λάβεν Μιδη ς

αῶσα ῆς υπε έρου γαὶ φέροπλος ρεἶ. Iam primum, ultima proprie huc pertinere non po88 per Se patet quid enim γαὶ φέροστλος potissimum matris praemature defunctae virtutem praedicet, nemo facile perspiciet sinautem ad dialectorum vestigia animum advertimus, non tam extremum distichon, quam solum ultimum versum alio ex carmine translatum esse suspicamur. Quod cum nimis abruptum fortasse ac minus probabile per se videatur, gaudeo equidem, quod ipsa verborum structura firmatur, quae tam impedita est ὁ τέρμων πασα γαὶ φέροπλος), ut vix genuina huius loci esse possit. In priore autem carminis parte totus loeus de Pluton V. 3 sq. O παντοβορχης - κραδέην alienam originem aperte profitetur num etiam verba δισσὰ ὁ τέκνα λιπουσαν addere liceat, ut totum distichon ex alius cuiusdam matris epitaphio, diverso illo quidem ab ultimi versus archetypo, assumptum statuamus, disceptare non audeo. Quod enim legitur . 5 ἀνδρι δὲ τέκνα λι-ον adeo non respicit ad . 3 initium, ut secundo disticho prorsus sublato non modo nihil desideretur, verum etiam artior exsistat a melior sententiarum conexus. - Contra sat incerta videtur Κaibelli suspieio

Herm. VIII p. 426 qui epigr. Tanagraeum n. 496 propter formarum dialecticarum inconstantiam ex Ionici cuiusdam carminis imitatione prosectum esse censeat.

43쪽

DE LABENTIS GRAECITATIS INDICIIS.

CΑΡ. I. De reeentioris vocalium pronuntiationis initiis.

Cum lingua Neograeca, communis scilicet non scribendi sed loquendi usus, et in qualitate et in quantitate vocalium longe recedat ab antiqua graecitate, inscriptiones posterioris aevi testes exstant locupletissimi sed minus adhuc, quam par erat, a viris doctis pertractati, quo tempore quaque ratione istae depravationes in veterum Graecorum usum paulatim irrepserint atque in dies magis increbruerint. Iam cum epigrammata, ut p. 6 exposuimus, aptissimam praebeant materiem, unde talis quaesti ordiatur, eorum exemplo vulgaris graecitatis initia a progressus illustrare nobis proposuimus, ut tandem aliquando quam salsae adhuc vulgo circumferantur opiniones 3 de hodiernae graecitatis originibus, accuratius demonstretur.

Vocalium qualitatis mutationes, quae recentioribus in titulis non minus quam in libris manuscripti animadvertuntur, fere omnes uno nomine complecti solemus tacismi. Quem cum in Neograeco sermone accedente quantitatis perturbatione, id effecisse videamus, ut litterarum ι, η, ι, ι υ una eademque exstet pronuntiatio per i itemque litterarum et a per e scs.1 Haustas illas quidem ex Mullachii libro Grammati de Griech. Vulgarsprache. Berlin 1856, qui cum materiam congesserit satis copiosam, in explicationibus mirum quantum hariolatur. Nostra memoria harum rerum tractationis initium nostro saeculo dignum fecerunt Desine variis commentationibus et Foy Lauisystem des Vulgarniechischen Lelpκ 1879, qui vir doctus universam vulgaris graecitatis grammaticam se tractaturum esse nuper promisi Cum utilissimus Blassi libellus: Die Aus-sprache dos orlech lachen iam absoluta hac commentatione in manus nostras pervenerit, satis habuimus singuli locis huius libri mentionem infra

addere.

44쪽

Foy p. 3 sqq.), inscriptiones nostrae harum potissimum depravationum exempla praebent, utri scribatur pro ει, interdum etiam pro η, atque ει pro longa, interdum etiam pro brevi ,

Ad explicandas hasce omnes mutationes proficiscendum esta diphthongorum natura. Nam ut inde ab antiquissimis temporibus, quae quidem inscriptionum testimoniis assequi possimus, Latinam linguam id appetere videmus, ut in monophthongos extenuentur diphthongi, ita ab eodem sere aevo eandem

mutationem etiam Graecum sermonem perturbasse obserVamus.

Unde factum est, ut in vulgari pronuntiatione rarius primum atque singulis quibusdam in vocibus, deinde in dies frequentius diphthongus ει in similitudinem longaeci abiret, deinde etiam ε pro αι et rarius ii pro οι proferri inciperet. Harum mutationum primordia non ad universam graecitatem pertinent, sed in singularum dialectorum, Boeoticae imprimis ), peculiarius posita sunt. Atque ubi primum pronuntiationis haec inconstantia in scribendi usum transire coepit, fieri non potuit,

quin interdum etiam ει pro ι, αι pro , O pro iseriberetur. Denique accedente qualitatis corruptione eo progressa est Vacillatio ut etiam brevis vocalisci per ει exprimeretur.

Nos autem ex epigrammatis, quamvis quaestionem de ita-cismo ex solo horum usu pertractat ad liquidum perduci non posse haud ignoremus, omnia vestigia colligendi operam subire non dubitavimus, quia quae universa sit ratio ac frequentia singularum mutationum, vel ex hisce satis dilucide perspici

confidimus. - Ac primum quidem, ut totius rei summam statim praecipiamus, constantem lineismi usum fere nusquam animadvertimus. Nam cum breViora carmina, quae intra paucorum versuum spatium uni tantum duobusve singularum mutationum exemplis locum praebeant, ad usus constantiam cognoscendam

nihil valeant, inscriptiones paulo maiore ambitu conspicuae meram produnt fluctuationem in singularum litterarum singulis locis scriptura, et eam quidem, ut nullam omnino huius consuetudinis regulam reperiri posse perspicias. Quantopere enimi in Me istor, ur Chronologio des oeotischen Vocalismus in Flechelaeni ann. XIX p. 513 sqq. et Die griech. Diat. I p. 217-242.3

45쪽

de certa ratione investiganda desperandum sit, vel inde apparet, quod idem in eodem epigrammate vocabulum modo hac modo illa ratione exprimitur. Sic legitur n. 874 V 2 ισαμενου, in praescriptis εισαμενου; . 1028 Eὶσις v. 7, 15, 26:

Quamquam dubitari non potest, quin alia similis inconstantiae exempla non tam ipsi carminis auctori, quam lapidarii vulgarismo assignanda sint. Etenim non modo locorum ac temporum diversitas respicienda, sed etiam, quod ad omnes de hisee pigrammatis quaestiones aequabiliter pertinet, propria uniuscuiusque epigrammatis condicio atque indoles diligenter examinanda est, ut quanta euique poetae vitia tribuere et quasi condonare possimus eluceat. Nimirum si in hominem incidimus indoctum aut omnino sermonis Graeci minus gnarum, ut habemus in tit Attico n. 96 Phoenicem Graece balbutientem verba sunt mohsmuthii), huic ipsi omnia quae in eius a mine exstant peccata adscribere non dubitabimus. Contra si in titulo melioris aetatis diligenter composito pauca quaedam depravationis vestigia reperimus, in eis, ut librarii in codicibus, si in titulo lapidarii neglegenti manum agnoscemuS: Quod in longioribus carminibus exemplorum raritate certissime comprobatur, ut Herodis Attici viri clarissimi poema, quod

centum fere versus amplectitur, sola haec perhibet itacismi vestigia n. 10464 v. 40, σέσασα, 75; Daυστεένη V. 48 πείονα, τειuq σατ v. 63 contra per ι Scriptum v. 34, 1, 4, 8l 92),ειστωρ V. 88; τρεὶες V. 77, νειον V. 96 contra νηυν V. , 46 , quae lapicidae Romano Graeca vocabula male pronuntianti nemo non assignabit. - Hisce praemonitis ad singula perveniamus itacismi genera accuratissime inter se separanda, nam vehementer erraverit, si quis haec omnia quasi uno impetu in linguam Graecam invasisse suspicetur: immo vero litterarum usu graviter resistente aliae mutationes aliis serius atque rarius ex sermone vulgari in inscriptiones cunctamqne scribendi rationem intraverunt. Diyiligo b Cooste

46쪽

Mutationum, quae cum hae diphthongo aliqua sitione cohaerent, exempla cum vetustate tum frequentia ceteras longe superant. Atque antiquissima inveniuntur vestigia in dialecto

Boeotica, quae inde a prim recentioris alphabeti usu in Attica diphthongo ει per simplicem ι exprimenda sibi constabat, cum pauca etiam in antiquioribus titulis reperiantur exempla es. Beermann Curtii Stud in p. 36). pigrammata autem aibelli in titulis CXIII scripturae pro ει singula praebent exempla

CLXVI, contra diphthongi ει pro Padhibitae ex titulis CCLXXX exempla collegi CCCCXX. Quibus ex titulis XXXII tantum

utriusque mutationis exempla coniuncta praebent. Ac prioris quidem mutationis antiquissimum invenio exemplum in tit. Αttico III sere saec. a. Chr. n. 3 n. 9 ααιμι, quamquam ipsa prae' scripta Μινακω A vo χρηστη admonent, ne nimium ei tribuamus recedenti a peculiari hominum Atticorum pronuntiatione. idem saeculo assignatur primum quod exstare videtur Vestigium cripturae ει pro ι, ut Att. n. 40 λεισε sed de hoc similibusque verbis non minus quam de antiquissimorum titulorum scriptura Ποτειδαια συνμεέζας statim dicendum erit. Ceterum, id quod sacile exspectaveris, Atticis potissimum in titulis multo rarior invenitur itacismi usus, quam in externarum regionum ut Baliae Syriae Pamphyliae Aegypti inscriptionibus. Nam ex trecentis fere Atticorum epigrammatis, quae Kalbe collegit, XXXIII tantum investigavi hisce mutationibus

praedita. Iam si utriusque mutationis exemplorum summas hinter se comparamus, iure miramur, quod multo maior eorum numerus evadit, quae ει pro , quam quae ι pro ει perhibent. Quoniam enim a diphthongorum mutatione totam perturbationem originem duxisse vidimus, contrarium eventurum 88e X8pectamus. Quam difficultatem satis magnam ut expedirent, virit Antiquissima quae protulit G. Meyer Gr. r. Di 13 exempla finem

II a Chr. n. saec. non Superant. - Blass p. bl.

2 Ex eis quae p. 34 monuimus sequitur, ut in hisce summis conficiendi etiam complura eiusdem vocabuli exempla uno in titulo exstantia singillatim inducenda sint.

47쪽

docti singulorum verborum ratione ac frequentia diligenter examinata sic totam quaestionem inverterunt, ut scripturam per ει tamquam antiquissimam ac propriam Attici usus quibusdam vocabulis vindicandam censerent, quorum hodierna scriptura per ι ex posterioris demum aetatis consuetudine in nostros codices editionesque esset illata. Atqui de eorum quidem Verborum genuina forma, quae antiquissimarum inscriptionum fide nituntur, dubitari nequit. Sic in epigr. VI a Chr. n. 8aee. n. 19 ex Κirchhomi mendatione pro eo quod in lapide est )sYI Eis nune legimus συνμεέξας et in tit. V saec. n. n. 6, 10 IIoτειδαέας Contra verbi Hτεέρειν propriam scripturam per i fuisse, quamvis dissicilis sit explicatio et Curtii Verb. P p. 382), nunc certo constat. Nam cum antea uniusaoristi formae innotuerint n.' ἰκτέρας, . 2a ικτιρον Mus. Rh. XXXIVhal. nunc in epigrammate antiquissimo n. 1 a primum a Kaibello edito etiam praesentis forma exstat οικτιρ Deinde autem quasdam Voces pero a nobis scriptas mutatae scripturae frequentia reliquas longe superare neminem fugit. Ac duo potissimum verba huc pertinent τινω et τιμάω, de quibus accuratiorem quaestionem post Sauppium destit Teg. instituerunt Cauer Curtii Stud. VIII p. 253 ac nuper G. Meyer Gr. r. 9 lt 3). Etiam epigrammata creberrima praebent exempla formarum, quae cum horum verborum radicibus cohaereant per diphthongum scripta, in quibus nominum propriorum multitudo sat memorabilis est. Cum enim antiquissimum exemplum

sermae λεισε iam commemoraverimus Τεισικρατη in tit. Iva Chr. n. saec. n. 938 a ut in inscriptione Boeotica hue non pertinet), ceterum duodecim exempla exstant per a seripta. Verbi autem τειμά cum τειμι τείμιος, τειμος πάντειμος multisque nominibus Tεέμων, ειμέας, ειμογενης, εis Gνδρος, Tει3 ιοθεος Θεοτεέμητος, H οτε ιιιος, Ἀτεέιιητος non minus

quiuquaginta quattuor exempla ex quinque et quadraginta epigrammati collegi, ut octavam omnium quae invenimus exemplorum partem una in radice positam esse appareat. Tamen paulo audacius progressi sunt, qui utriusque verbi hanc pro-1 Nihil facit ad nostram quaestionem, quod Lollini Mitth. d. arch. Inst. V p. 247 ex accuratiore apographo συνμείίξειν elicuit. Di9jligo b c orab

48쪽

priam fuisse scripturam eontendunt, Cauer et Meyer Alia enim huius, alia illius ratio est. Atque de verbo quidem τινὰ omnibusque vocibus quae ab eo derivatae sunt rectissime observaverunt viri docti nimirum sormarum τεισα ceti. et ει ... auetoritas constanti omnium Graecorum usu antiquiore firmatur ) quamquam, quod olim Ahrens Dor. p. 84 animadvertit, etiam hac in radice nisi insequente, diphthongum nusquam reperiri, nullo adhuc, quantum video tituli cuiusdam antiquioris testimonio resutatum est. Contra mirari non desino, quomodo de verbo, sιαω idem statuere potuerint viri docti. Etenim si hoc quoque proprie per ει scriptum esse censemus, qua quaeso ratione scripturae per ει exempla multo antiquiora quae exstant explicabimus 2 Ut sola epigrammatum exempla

ιιοκλῆς. An inde ab ipso sexto a Chr. n. saeculo prima irrumpentis itacismi vestigia repetamus Multo etiam minus de propria forma aliarum vocum dubitatio potest incidere, quarum vocalisci prae ceteris eo inclinabat, ut in diphthongum transiret. Sic verbi νεικέ nominumque quae cum eo cohaerent triginta duo exempla in epigrammatis repperi, vocis θεις novem, substantivi δεέτης triginta quattuor quibus hanc scripturam tamquam genuinam vindicare ipse G. Meyer dubitat. In eo igitur aequieseendum est, ut certarum quarundam radicum Oealem reliquis paulo facilius ac frequentius mutatiouem

passam esse ex inscriptionum testimoniis discamus certam huius rei causam frustra quae8iveris.

Quo accuratius huius quidem itacismi singula in genera inquirendum erat, eo brevius contrariam mutationem diphthongi ει in ι absolvere licet. Ante enim tractanda erat irregularis quaedam fluctuatio nunc ad id pervenimus, quod tota linguae pedetemptim ad labem degliscentis natura secum serebat, diphthongi videlicet mutationem in simplicem vocalem; quae, quasi ex communi regula facta, non permittit, ut singula verba reliquis praeserantur nisi forte ea terminationum genera vis enui Huius rei certam notitiam irehhomi debeo benignitati. - f. nunc lass p. 53. Dissilia πιν Corale

49쪽

merari, quarum usus requentia per se essicit, ut lineismi quoque paulo crebriora vestigia in eis exsistant, ut e g. memorem et III pers praes ind. MLς, ωσις, εδις, ἔλκι), infinitivos in ειν φέριν ευριν), substantivorum in ις exeuntium dati-Vγ φυσι, πολι aliaque eiusmodi. Restat, ut exempla inspiciamus, quae cum qualitatis mutatione coniungant depravationem quantitatis, ea dico, quae diphthongum ει pro ι brevi praebent. Haec autem singula placet enumerare, quoniam pauca non sine dubitatione recepi, alia tam raro in arminibus reperiuntur, ut locos ex quibus vera eluceat vocalis quantitas addere haud inutile duxerim: εἰμι n. 530 in vico ararieti εἴ με θέλις εἶ ζεὶν δαημενε, τέ ποθεν εἰμει i)εχουσι n. 891 Syracusis, saec. II vel III)εἰκον τῆς σοφίης ὁ καὶ εὐστ εσσιν χουσεινι λαθι n. 1024 in vico asis hebarum liu CEY)ιλαθε πριστε πάτερ χρυσεον γένος ανγυποφήνας εἰσι εJτω n. 1138 in pariete Pompeiano

memorabile exemplum, quod, cum ex universa indole eiusmodi inscriptionum parietariarum aut ipso anno T aut paulo ante inscriptum esse appareat, luculenter demonstrat, quantopere iam primo p. Chr. n. saec. vulgaris ut pronuntiandi, sic etiam scribendi usus itacismo fuerit inquinat . id tib n. t spmpe Ficuleam ut barbar sermone conscripti v.

τὸ ς εἶλος substantivum nove dictum in titulo Cariae n. 289 saec. I p. Chr. n.), de quo certum iudicium ferre ob id ipsum difficile est. Atque radi eis quidem vocalem brevem esse Videmus ex verborum φίλος φαία usitata mensura, sed ad acristi Homerici λατο scr. φείλάιμενος in tit Mysiae I vel II saec. n. 247 similitudinem per longam vocalem hoc substantivum formatum esse eo magis crediderim, quod epigramma nostrum

1 Contra in verbis sequentibus αδικω πατρις εἰμί. 2 Cf. Lobeckium ad Phrynich. p. 15 sq. Diyiligo b Cooste

50쪽

v. 1 ἀνδρειάντ αν εἰσορῶς, cpiλε, κωτικου εἰκων contra v. 12Ἀνδριάντι clusis huius vocabuli mensura quantum video ex solo indari loco Pyth. V, 38 sncluditur μέλαθρον διι ' ἀνδοιάντι σχέδον, nam duo Aristophanis tetrametri troch nil comprobant, cum in pari sede inveniatur media vocis ἀνδριάς syllaba. γλυκιοτερον n. 572 Romae I vel IV saec. επταετης τῆς δ' ἰν υτ γλυκεioτερον. )Habes comparativum a comparativo derivatum, ut ιιοτερην n. 558 cf. llhner, Gr. r. g 155 . ποίμνια, γιο n. 427 epigr. Christianum adrianis ad Olympum repertum, quantum cognosci potest in versibus miserrimis, mira laborat vocalium et scripturae et mensurae vacillatione: V. 2. ἀνδρασιν ὁJγιοις δοξαν ἐφειλάμ εθνος v. b. ὁγέJω τε λαψ εο υ ἱoυJ, υ ποιμνεῖ τερα εν v. 6. ii Jαλμοὶ δ' ἄγε οι κ αὶ ΙἀναJγνωσμασιν πάντας

2 A librorum manuscriptorum exemplis memorandis consulto abstinuimus; sed cum codicum papyraceorum in sepulcris Aegyptiis effos-aorum in rebus orthographicis fere eadem sit auctoritas ac lapidum, bene notandum est, quod in Hyperidet voluminibus legitur ei τειον, δυναμειν pro βελτιον δυναμιν, aliaque memorabilia de quibus cf. lassi praef. ad Hyperidis ed. p. XI et XVII. Diqiligo b Cooste