장음표시 사용
131쪽
ς 5 De Chi illiano , O Tolitico ciebet Chi illianus Consiliarius, quantum sibi licebit per Diuinam gratiam, summa prudentia,
acci rimo iudicio,aequa lance ponderare, numquid aliqua , & eiusmodi ratio prcponatur, qua illud publicum damnum, quod ex inobserua tia legis ad Civitatem redundet, possit lato bono communi compensari. nec enim, tantum, logum mutatio profuerit,quantum consuetudo noparendi nocuerit. Philos lib. a. Politicor. cap. 6. Si manc de Respub. tib A. cap. 1 i. illud enim sibi debet esse persuasum, tanqiram tutissimum pr ceptum Reipub. gerendς omnes iustas leges, in dubio esse obseruandas, nisi euidentissima utiliatas Patriae,uci ineuitabilis necessitas aliud su deat. D Thom.&Sot. ubi su p. quiest, nostris fon. tibiis iuris Ciuilis, hauriunt illam celebrem propositionem, in nouis rebus constituendis , euidens debet esse utilitas, ut ab co iure recedatur quod diu aequum visum est. l. in rebus nouis. E. de constit. princi p. Lips. POlit. lib. q. cap. s. quociequide nisum uac pere cupio ab his Communitatibu et considerari, in quiblis,omnes earum leges, priuata cupiditate Decurionum triolantur usq; adeo ut ordo videatur esse non seruare ordinet ncorum enim qui moderandis populis praefecti sunt una omnium haec est ratio, legibus ut pareat. Iovian. Pontan . in libello de obedient. fateor
quidem multa nonntinquam Cccurrere, quaei P
sus Legislatoris animum,si viveret a rigore legis dc flectere possent, sed iit dixi , si immo iudicio opus est, ne bonum publicum , priuatis respecti-hus corrumpatur . plus enim habent momenti, praeser-
132쪽
praesertim apud Decuriones illiteratos, exempla pram ratio,ad publica consilia capienda. Lottin. admonit. Ciuil. 1 & diutius durant exempla quam mores, ut dicebat ille apud Palear. ad Cornel. Tacit Obseruat. 189 quo fit, ut dum pleriq; sibi licere putent, quod alii, diuersa, & meliore
ratione fuerunt consecuti, pernitiosis tandem deliberationibus,totus Reipub. status euertitur. qua occasione summopere repraehendo illos Decuriones, qui, ut aliquibus officialibus morem gerant, dispensando tollunt, atq; paulatim in desuetudinem redigunt statuta Ciuitatis falsa ratione publicae utilitatis decepti. quod scilicet, illi Magistratus , possint rebus Communitatis multum aliquando prodesse : non nego quidem, quin hae de causa,& multis aliis debeant Consiliarij Christiant , beneuolentiam Officialium Ciuitati Comparare, sed id contendo, iustas eius
leges a maioribus maxima prudentia conscriptas, non esse hoc obtentu obliterandas. no enim Omnia pro omnibus ad merita compensanda
dari debent. Lottin Admo. 397. Si igitur Ciuit a S aliquod grata animi signum vult illis exhibere, conseruet Patrias leges, auro vero aut argen
to , merita in seipsam prosequatur . nam & Oisiciales postea moriuntur, Ciuitates autem per manet, & pessimis exemplis gubernatae, in peius prolabuntur. quae quidem mala exempla , sunt extirpanda , non autem multiplicanda BartOlom Philip. de Consil. cap. 16. Palear. ad Tacit.
Obseruat. 3 7 quod Ciuile monitum, mirifice confirmatur auctoritate cuiusdam Romani Im- S peratori
133쪽
speratoris, cuius Aulici ambitione tentaverant an Senatu, ut quaedam dignitas in eius filium coriferretur, qui per aetatem, obstantibus legibus, promoueri non poterat, & collectis de more suta tragiis fuerat exclusus; quod ubi rescivit Imperator,seruandarum legum studiosissimus,gratias
Senatui habuit, quod publicas leges, & respectu filii suistagiorum aequilibrio subiecisset; quod tamen leges pr*ponderassent, summopere commendauit. ut refert Pet. Aetod. de rebus iudicatis in Pandec. cuius proprium locum memoria
non teneo: quod ergo scripsit Philosophus lib. r. Retor. pauca reseruanda esse arbitrio iudicantis
Pub. tib q. cap. 18, potest adduci ad id probandum de quo disputo, ut minus quam sit possibi- Ie debeat Christianus incurio decedere a dispositione legis. melius est enim ut malis legibus obseruatis, praesit bonus moderator, quam boni S , malus, qui,illis abutatur. Simanc. ubi su p. lib. 3. cap. I. infin &lib. q. cap. r i. Ex Thuc id. lib. 3 in Orat. Cleon. Multo melior est inquit, status Cinitatis,quae licet deterioribus, firmis tamen legibus utitur, quam illius, quae bonis quidem, sed quae non observentur,& alibi in hanc seistentiam dixit grauissimus scriptor, eos hominum tutissime agere, qui, praesentibus legibus etiam si deteriores sint, minimum variantes Rempub. ad ministrant. Lips. Politicor. lib. q. cap. s. In omni enim consultatione inquit Lent. Obseruat. Polimc cap. 3 i. vetera , de usitata, iiovis ac recentia buss
134쪽
Decurione. ysthus,quieta, inquietis,& multum negotii habipia. xis praeferenda sunt, De adulatione a Chri ianis Decurionibus
Quaestio pt P Aulo occultius est hoc peccati genus quod i
praesenti questione suscepi explanandum , atq; repraehendendum: quamobrem,ut in pol terum Consiliarii cautiores efficiantur praemitto, adulationem esse quemdam excessiim in laude tribuenda. D. Thom a. a quest. Itb. Artic. I. re habet aliquando in se culpam mortalem veluti si quis laudetur de peccato mortali . omnes Summi ste,in Uer Adulatio. in quod vitium,ip Inet Communitates male gubernate 'pe solent incidere Castellan. de Officio Regis lib. I .cap. 1 Sed in ea tantum occasione explicanda immor
ri constitui, quando, Magistratibus ossicio is elis proponitur in Consiliis Ciuitatum, decerne- das esse litteras publicas in testimonium bene acti Oiscij: quod quidem summopere probo,Vbi agatur de illis Magistratibus commendandis ,
qui virtute,& innocentia, maximam sibi laudem Pepererunt; hoc enim est debitum honoris testia monium, quo, Princeps erga suos ossiciales delectari solet. Cassan. in Catalog. glor. inund. in princi p. Considerat 33. Sed mihi stomacum mouent,& maxima me indignatione exagitant, qui
jam ossiciales,ad peccata populorum vindica
135쪽
x oo christiano,involitico a. i Deo permissi, auaritia insatiabili, & humaerae gratiae cupiditate flagrantissimi, usu forensi rudes,& literis ne mediocriter quidem instructi. cum & ipsi audent, suae laudis publica testimania efflagitare: quibus ut morem gerant Decu riones, publico Decreto has literas decernunt :qui statim perhonorificis verbis, &grauissimis sententiis conficiuntur, ad heroicam cuiusuis vir utem testificandam undequaq; aptissimis e nemo enim plus aequo debet laudari. Cassan. ubi su p. pari. I. Considerat. q9. quibus equidem publicis testimoniis pecunia duce,ad alios honoris gradus, aditum sibi struere conantur. Ego proiecto numquam in eam sententiam adduci potui, ut hunc probarem pessimum morem Decu rionum, qui sine ullo discrimine,huiusmodi ait sationibus suffragantur, quibus, publico bonoeantum detrimenti infertur: qua in re, usurpare possum, quod de Consiliario adulatore iocatustitit quidam magnus Princeps, aut enim dixit tries magnus adulator,aut ego, Angelu S:Bartolom.
Phili p. de Consiliari cap 3. nu. a. ita,aut incuriones sunt adulatores, aut omnes officiales Ang
li. ubi igitur de his literis concedendis in Conmlio agatur, prius curent Christiani Consiliarij siccitari ab Advocatis, & Causidicis studiosis publici boni, qui veritatem colant quid in causis pertractandis notauerint de illo Officiali, cuius
cesiderium fuerit expositum, quia, nemo est,qui omnia Magistratuum malefacta,melius nouerit, quam qui in foro assidue cum clientibus versaritur:eod enim,permittente Deo, tandem iniustos
136쪽
bus dixit Plin. in Panegirico,& Paleari ad Tacit. obseruat. 39I. Qua lance ponderanda sint consilia, O actiones christiani Decuriones.
NVlla re maris commoveor, quam cum auis dio quosdam imperitos homines, temere
repraehendentes consilia prudentum Deciirionii. illa ratione quod ,malum habuerint euentum. noenim debent, ab eueutu, sed ratione qstimari. Careat successibus opto, inquit ouid. quisquis ab euentu facta notanda putat: quod praecepture censuit quoq; inter suas Politic. Obseruat. Io. Baptista Lentius. cap. 243. ubi commemorat responsum Phocionis grauissimi viri,cuius optimis consilium cum repudiassent Athenienses,&nihilominus rem prospere gessissent,interrogatu quid sibi videretur, dixit, illorum quidem scelicius,suum autem melius fuisse,&cap 3 3.acriter
inuehitur, in vulguS imperitum,qui,solum euentum, rerum humanaru considerat,& Guicciard. Admonit. Ciuili. cap. II9. quamobrem Cartaginenses , se uere animadnertebant in eos belli Duces,qui inconsulte pugnauerant licet prospere atq; sceliciter: nec dissimile fuit unius Princiapis iudicium, qui duobus mandatum dederat . cuiusdam amici sui conquirendi, quorum unus,
Myacima diligentia,& summo labore usus integr.
137쪽
diem frustra cosumpserat.alter vero ludo, & alca occupatus, cum domum rediret, sorte incidit in eum, quem querere debuerat, & ad Principem adduxit. qui propterea, non aestimans bonum ,
sed fortuitum euentum, maximis muneribus donauit eum, qui nihil ommisit ut mandata obiret, alio grauiter reprehenso, & puniro, ut refert Ba totona. Philip p. in tractat. de Confitiar. cap. s. nu. . in quo argumento latissime uersatur Scip. Ammirat. ad Cornel. Tacit. lib. I. c. 7. id igitur
eu rent Christiani Consiliarii tit in primis querat publicum bonum , cum Diuina gloria coniunctum; deinde bona media , ut illud consequantur:errant enim inquit Senec. Epistol. 7 i. consilia nostra, quia non habent quo dici gantur,& ignOranti quem portum petat, nullus suus ventu S est ει summi boni finem ignoramus,quibus prouisi S, relinquant ac dimmittant exitum suorum consiliorum Diuini Maiestati, ut etiam admonet Tholasan. de Repub. lib. 24. cap 8.nu. 8. Fod Chriniant Decuriones,in eam curam incumbe. re debent, ut pueri bene educentur.
blicum in aliqua Comunitate durare quorum primum,prouenit ab ipsa natura, nam bonuCiuitatis non debet institui ad unum tantum tempus,sed ut sit quodammodo. perpetuum homines autem cum sint mortales , non possim t.in
138쪽
Becmone perpetuum durare, neq; dum vivunt, sempersunt in eodem vigore. quia multis variationibus humana vita subiicitur, & sic non sunt homines ad eadem officia peragenda , per totam vitam
idonei Alterum impedimentum boni publici
conseruandi, prouenit ab ipsa humana volunt te deprauata. Postremum, ab externa ui,he incursu hostium ut formaliter inquit D. Thom. de Regim. Princip. li, r.cap. ult. cuius verba descripsi. Quamobrem quoad primum impedimentum reis mouendum, id praecipue curare debent , qui Repub. gerunt, ut, quemadmodum Diuina prouidentia, in rebus corruptibilibus, que e dein numero conseruari non possiunt,constitutum est, ut per continuam generationem succedant alia in locum aliorum, & ita conseruetur integritas uni-nersi, ita, per Gubernatores Ciuitatum,conserua-
dum est bonum illarum, sollicite curando ut alii succedant aeque boni, in locum deficientium D. Thom ubi su p. quae sane subrogatio non potest
fieri, nisi prius praecedat optima puerorum educatio quae appellatur , uniuersae Reipub. fundamentum, quamobrem nullus est,qui Reipub. rectae instituendae praecepta tradiderit, qui, hanc puerorum optimam discipliuam, grauissime noCommendauerit, ut patet ex Iacob Si manc. de Repub lib. s. cap et . qui haec Verba refert. nu. 7. Puerorum in gegnia tanqtiam agri, ex quibu*Respub. suos omnes fructus est perceptura dilia gentissime colantur, & rebus optimis serantur, renu. 8 Curare Rex debet, ut in Regno suo ubgeant studia literarum, ut ibi sint multi sapie -
139쪽
eto chrisiano, o P oliticates, & industrii, ne subditi sui sint ignorantiae.tenebris inuoluti,addo etiam,ut ex Theologis, Iu risperitis, Medicis,& aliis doctis viris,plurima, α maxima commoda proueniant uniuersae Reipub. in quam sententiam,ita quoq; scripsit Laurent. Grimal. de Optim. Senator. lib. I. Ergo, qui recte Rempub. gubernare volunt , fauere plurimum debent educationi atq; institutioni puer rum. quia filii male educati sumini hostes patribus sunt in senectute: tanti igitur fit bonai disciplina puerorum, ut Vincent. Castellan. lib. 3 de officio Regis. cap. 26 praeceperit, creandum e se in Repub. magistratum, qui, puerorum&ad loscentu in curam suscipiat, ut uel inuitis parentibus illos compellat eas artes addiscere , ad quaS, Vnum quemq; natura procliuem fecisse videatur. namq. ut tradit Plat. lib. 7. de legib. magis Reipub. nati sumus quam parentibus. quare
magis est habenda ratio communis commodi, quam patrum voluntati S : qua de re, citatus au
ctor copiositis disserit, secutus etiam Aristot. lib. . Politicor Hinc ergo fit, ut, cum singulari Om ni potentis Dei beneficio, in Ciuitatem nostram, qui olim omnium bonarum artium, in tota insubria erat copiosum emporium, nunc introductu sit Venerandum Collegium Religiosissimae s cietatis Iesu, quod praecipuo suo instituto, erudiendis adoloscentibus operam natiat, debent nostri Decuriones, om nibus tum publicis, tum priuatis officiis hos Patres colere,qui, diu noctu-q; nihil aliud cogitant,aut faciunt,quam ut pueri, suae fidei a parentibus commissi, non solum
140쪽
.ptimis disciplinis verum etiam pietate imbu
tur,&literarum studia, pene extincta resoreant utinam, Cremona mea, Divinam in te benignitatem ,hoc maximo beneficio, di illustri testim nio declaratam, quanti debe S, aestimares. multo melius profecto tecum ageretur. Vos autem Venerandi Patres, pergite in uestrorum laborum cursu non grauitatem suscepti muneris, non improborum hominum leuitatem, inseipsa punitam, & a Deo seuerius vindicandam , formidanistes. Deus, qternae vobis gloriae praemium pollicetur,omnes vero boni Cives, promeritas laudes,
in tempore atq; loco studiosissime praestant. Quae consideranda sint a Decumne Christiano, ubi agatur de confirmatione Officialium.
MVlta desiderantur, ad perfectum officialε
constituendum,sed illud praecipue, ut officiosis commendationibus amicorum non capiatur,neq; gratia sectatur; neq; contra Rempub. neq: contra iusiurandum,amici suis causa,vir bonus faciet , inquit Cicer lib. 3. Officior. ponit enim personam amici, cum induit Iudicis . nam si omnia facienda sunt, quae amici uelint, nossi amicitie, tales, sed coniurationes putandae sunt. Idem in Lelio, cum similibus idoctis simorum uia rorum sententiis, quae facile cumulari possentiquamobrem, non solum iure communi cautum