장음표시 사용
141쪽
De Amore eoneupiscentia in summum bonum. . .
CVΜ duobus modis contingat appeti
tum erga bonum affici,aut absolute, di propter ipsum bonu,aut propter aliudi prior affectus absolute amor , posterior concupiscentia,seu Amor concupiscentis appellatur. Ita summum bonum,quod esssilicitatis obiectum, & amari propter seipsum potest, quia summum bonum est;& amari,quia nobis bonum est. Concu-scentia, passio quaedam est amoris, quo summum bonu propter se ipsum amatur. Quod summi boni concupiscentia passio
nis rationem habeat ad felicitatem compara ta, probatur i. prius est esse honum sibi, uuin se, quam esse bonum alteri ;& ideo aliquid est bonum alteri, quia est bonum in se. ergo esse bonum in se,ut prima,& essentialis ratiose habet, ex qua et passio quaedam profluit
esse bonum alteri. Iam operationes vitales secuntur naturam obieetorum, circa quae versantur . ergo Amor summi boni,quo amatur summum bonum ut in se bonum est, se habet ut principium, ex quo profluit concupiscentia summi boni. haec ergo ut passio se habet ad amorem comparata. a. Felicitas habet rationem ultimia vi q. t. dictum est. at concu piscentia summi boni no habet rationem vItimi, tum quia per illam amatur summum
142쪽
honum ut aliquid amantis,ac proinde Vt pars illius, ac medium ad totale bonum amantis. tum quia per concupiscentiam amatur summum bonum propter bonum amatis, ac proinde formalis ratio amoris est ipse amas, qui non esit summum, & vltimum bonum.tu quia per concupiscentia non amatur sumam bonum, ut summum bonum .i. omnem bonitatis sonem:habens ; sed ut bon talem habet respe- .ctu amatis. ergo concupiscentia summi boni ron om felicitatis non habet.3. Cum summum honum habeat omnem ratione boni; in amore,quo amatur summum bonum ut summum
honum, continetur eminenter amor in bonu . i.
. amantis. ergo si amori erga summum bonum addatur formalis amor concupiscentiae, is amor rationem accidentis habebit respecta - illius. Iam si concupiscentia se habet ut passio respectu amoris erga summum bonum , . i qui amor se habet ut passio respectu conto si sun m a. plationis circa summum bonum, in qua con- Prop.r. '
templatione essentialis felicitas posita est:. ergo multo magis se habebit ut passio concupiscentia respectu selicitatis essentialis..... IV. PROPOSITIO.
A Clio,de qua nunc agitur,est operatio quae versatur circa bonum hominis Operabile. Bona autem hominis operabilia,sunt tum obiecta trium virtutum mO-
143쪽
iri a s . et .suad. a; Pro .raliumJustitiae,Fortitudinis, Temperantiae; tum ipsa possessio summi boni, id est, contemplatio Dei; tum adhaesito aci illud, qui est Amor in Deum; non autem ipsi Deus. Ad Actione spectat cognitio practica intellectus,quae actionem dirigit, ut intelligitur ex ijs, quae de Prudentia dicta sunt. Actionem ita sumptam putamus nopertinere ad felicitatis essentiam, sed esse passionem illius.
Vltima Propositionis pars prohatur.k Felieitas est possessio summi boni, & operatim
quae versatur circa ultimum finem, ut in priama quae . probatum est: at obiectum actionis non est summum bonum, ut ex hae propositione intelligitur, sed medium ad illud. ergo actio selicitatis rationem non habet. Contra obij ci potest r. In Psal. r. hominum beati .udo dicitur esse posita in actione. & PCri 8. Beati, in q u it,immaculati in via, ροι
ambulani in lege Domini. a. A rist. ro.eth. C 6.& g. agit de beatitudine adtiua,quam distinguit a contemplativa,& ait eam esse positam In exercitio virtutum moralium. 3. Felicitas est bonum hominis,ut homo est : est autemaximum hominis bonum actio; quae si versetur circa honum aliorum, diuinissimum. quiddam est,testes. Dionvsio. Sed non est a nostra sententia dilaedendu, tum quia eam manifeste suadet ratio ad probationem Propositionis allatastum quia eam docet Arist. Nam I,eth.zr x. ait felicitatem
144쪽
non esse x i)s bonis, quae laudantur, sed ex ijs, quae honoratur: at actiones bonae laudan
bant solam viram contempla tiuam ad essentiam felicitatis pertinere . ait enim illam eti-se praestantissimam. assiduissimam, iucundiss-mam, minime omnium indigentem alijs, nullis negotios perturbatam, itide titigabilem , perseelam, ad nullum alium finem ordinata, , quid diuinum si ad humanam vitam comparetur. ergo vult Arist eam solam esse sum. mum hominis bonum . ergo eam solam vult rationem essentialem felicitatis habere 3 cuius ratio est, esse summum hominis bonum. Ad 1. Quod, quemadmodum Ratioentis est ratio analoga, quae principaliterco uenit substantiae, accidenti autem per attri-hutionem ad substantiam: ita est analoga ratio Boni, ac proinde felicitatis, quae praecipue conuenit bono illi, quod in homine habet rationem ultimi, &perseetissimi respectu aliorum bonorum hominis; secundario autem , M per attributionem ad felicitatem essentialem, conuenit etiam medijs ad illam , tum
quia participant de bonitate illius, tum quia etiam ipsa habent rationem ultimi respectu
quorundam bonorum, licet no respectu omnium. Hoc secundo modo vita activa dici so- let felicitas, quia via est ad essentiat em se licitarem . est ergo actio beatitudo, sed acciden talis.vel dicendum dici a Davide beatos eos, qui ambulant in lege Domini, non rationi
actionis, sed ratione charitatis,&amori S l .
Deum , qui est in obedientibus diuinis orae.
145쪽
reptis:vel ι Beatos non quidem re,sed speive etiam a Christo Domino Mati. s. dicuntur Mati Pauperes spiritu, & qui persecutionem patiuntur propter iustitiam, S c. R d a H. ex eo,quod Arist. vitam activam vocat felicitatem , non posse colligi eam hahere rationem se licitatis essentialis. Potest enim vocari felicitas etiam ea , quae accidentalis est. vi enim bonum dicitur etiam acci. denstita felicitas potest dici omne bonum ,
quod spectat ad hominem, etiam si se habeat ut accidens respectu boni ultimi,& persectissimi. Ad 3. Non omne,quod bonum homianis emesse felicitatem estentialem. Actione in quae versatur circa bonum aliorum, dici quid diuinissimum non absolute, sed respectu omnium aliorum bonorum hominis,excepta fe- licitate; vel, non ratione sui, sed ratione r dicisaex qua procedit, quae solet esse excelles quaedam charitas in Deu, quae solet in actio, nem prodire, qua procurat ut Deus, quem ipsa ardenter amat, ab aliis etiam diligatur.
De Bonis corporis,ct externis.
Dona corporis sunt valetudo , pulchritudo; Bona externa, dinitiae, soboles, nobilitas, honor, gloria , subditi, amici. Nullum quidem ex his ad felicitatis es.. sentiam pertineta ornamenta tamen illius
146쪽
sunt omnia' quaedam ut necessaria media,
siue instrumenta se habent ad selicitatem.
Quod nihil horum formalem rationem felicitatis habeat,& docet Stoici, & m chri- mvid.valan. signa doctrina,& manifestum est ex ijs, quae hactenus disputata sunt. Quare, cum Arist. ρ' 'I .eth.c. 8. ait felicitatis non admodum com-Potem illum esse, qui vel specie prorsus deformis , vel genere ignobilis, vel solitarius est, ac prole carens et intelligendus est loqui, non de essentiali felicitate i sed de ratione quadam persectissima felicitatis, quae est aggregatum ex ratione essentiali,& ex accide-tibus, ac ornametis illius: in quibus sunt qu dam praecipua, quoru aliquo si homo careat, non putatur felix, selici eate scilicet ample sumptas eum tamen sit felix se licitate essentiali. . . n Quaedam ex bonis, quae in Propositione . RTh. O. immerata sunt, habent se ut media necessaria q-Pa α&ν. ad felicitatem naturalem, nempe ea, ex quibus pendet contemplatio summi boni, ut est ea corporis dispositio, ac valetudo, sine qua sensus externi ad disciplinam necessari j , &phanta fia, eum qua connexionem habet in tellectus in operando, non possent exercere operationes suas : ut etiam sunt ea bona exinterna, quae si absint, contemplatio aut non habetur, aut interrumpitur. Hoc modo necessaria est societas alicuius amici,qui amicti ea doctrina imbuat, qua ad summi boni contemplatione peruenitur: necessarium est ta-
tum diuitiarum,quantum est opus ad corpu4
147쪽
alendum pro cotemplationis exigentia. poristo ad actionem, in qua praecipua quaedam aecidentalis selicitatis pars posita est, multo maior horum honorum copia requiritur,qua ad con templationem, ut explicat Arist. jeth. c. g.& io.& lib. I AE.8.
AMicitia, est amor beneuolentiae mutuus cognituS.Intercedere autem p test amicitia cum Deo,cum Angelis,cum Hominibus . ex amicitijs ea, quae cum Deo intercedit, praecipua passio selicitatis
est: ceterae amicitiae, quae Deum non spectant, ornamentorum tantum, aut me diorum rationem habent,ad Dei contemplationem , & amorem comparata. Amicitia ratio formalis. I. Amor beneuolentiae mutuus cognitus.) Hic est ratio formalis amicitiae, in qua multa includuntur. Quae ut melius inis relligantur, sciendum o Amorem nihil aliud 4 esse,quam complacentiam rei appetibilis, se rei habentis coriuenientiam cum appetitu, a quo est amabilis. Duplici autem modo com placere possumus de dono aliquo, nempe vel absolute, id est, ut illud bonum est in se,& amabile propter se, ut tota amoris rati
148쪽
sit bonum, quod habet in se, ae illud bonum
sit amoris terminusuevel complacemus de bono aliquo respective. & in ordine ad aliud, quia bonum alteri est. Prior complacentia dicitur Amor beneuolentiae, quia ex eo amo. Te oritur, ac fluit Beneuolentia, ρ quae prooprie est actus voluntatis, quo alteri bonum volumus. ex eo enim quod aliquid amatur, fit ut appetantur ea , quae illi conuenientia sunt. Posterior complacentia dicitur amor Concupiscentiae, quo amatur bonum , quod alteri volumus . q Differunt autem inter se actus Beneuolentiat, & Concupiscenti quod Iicet uterque includat duo, nempe & bonum , quod amatur; & subiectum, cui amatur e in Beneuolentia prqcipuam rationem habet subiectum, cui honum volumus: in coin, eupiscentia ratio praecipua est bonum, quod amatur 3 subiectum se habet .vi terminus Connotatus. Rurium amor beneuolentiae dissert ab ipsa beneuolentia, quod Amor dicit simplicem complacentiam, ut explicatum est: Beneuolentia vero duplicem complacentiam includit & subiecti,&' boni ei conuentinientis. Porro de ratione formali amicitiae videtur esse tantum simplex illa complacentia,modo sit mutua, & cognita, sine actu beneuolentiae. Tum quia nulla apparet ratio, qtiae suadeat eam complacentiam non debere dici amicitiam. Tum quia ea complacetia seclusa beneuolentia habet completam
rationem primi principi j ivnde oriuntur omnes essectus amicitiae, de quibus infra dicemus. Tum quia illa eaeinenter, di virtualiter conr
149쪽
continet ad tum beneuolentiae, ut patet confiis deranti . Dicimus autem in ratione formali amicitiae includi Alteritatem , seu rationem mutui amoris cogniti: quia nemo dicet amicitiam amorem non mutuum, aut non ab utroque amanze cognitum:& ita docet Arist. . 8 eth. c. a. dum ait, Beneuolentiam in mutua affectione amicitiam esse . ubi definit Amicitiam per eius praecipuum effectum,qui est Beneuolentia,& c 3. Tres,inquit, aquales numero amabilibus amicitia Lyecies sunt:quippe eum in unoquoque sit redamatio non latens ., Formali
amicitiae ratione posita, facile est intelligere omnes eius causas, genera, effectus, & proprietates; quorum aliqua operae praetium est Me in loco breuiter attingere: quia ex eoru cognitione tum ipsa Amicitiae ratio melius intelligetur,tum reliqua,quae in hac 6. Prop. sunt explicanda.
Amicitia subiectam. a. subiectum Amicitiae sunt Personae, inter quas intercedere potest alsquod ius. Perinsona dicitur suppositum habens naturam intellectualem. ν Ius,est iustum, seu aequalitas, quae fit per operationem iustitiae a vi cum a fit recompensatio mercedis debitet pro seruitio impenso. Quod subiectum amicitiae sint supposita intellectualia probatur, quia Ami eitia est Amor beneuolentiae: at beneuolentia non est, nisi erga supposita intellectualia. f reliqua enim ut bruta, & sensu carentia solum amantur amore concupiscentiae.Quod perso
150쪽
personae, ut sint subiectum amicitiae ita se deuhent habere, ut inter ipsas intercedere possit
aliquod ius, suadetur e X eo, e quod ea, inter ι Aristot. E. quae non potest intercedere ius, ita se habent, ctb.c. .
ve nihil sit utrisque commune, sed quidquid
unum est, aut habet in se, ordinetur ad utiliis talem non suam, sed alterius; cuiusmodi est . . . instrumentum respectu agentis, & seruus ut seruus respectu Domini: at erga ea, quae eo modo subordinantur alteri, non potest essi amor beneuolentiae,sed cocupiscentiae, Ex his
intelligitur inter regem & subditos,paretes di filios,inter Dnum & seruum, non ut seruu, sed vb hominem, posse esse amicitiam, quia potest esse ius: Posse etiam esse inter Deum di homines; quia Deus hominum opera, quae simul sua sunt, non ad suam, sed ad hominum utilitatem ordinat s & promittendo honis operibus mercedem , ius tribuit hom nibus ad bona sua s & communicando seipsum homminibus, facit sua etiam hominibus communia. An autem potest unius amicitia extendi ad multos p u Videtur vera amicitia,quae in a Aristodit. honestate morali fundatur, de qua infra,quo eth. e.
ad redamationem posse quidem ad multos extendi, quia possunt esse multi viri probi, a quibus vir bonus redametur, & quibus placeat: quia tamen no facile contingit in omni
hominum caetu proborum multitudo, raro is
illud genus amicitiae ad multos extenditur , . vi quo ad redamationem. Potest tamen extendi ad omnes homines, etiam ad inimicos, quoad amorem, cuius obiecti ratio sit, Deus. omisues enim homines amabiles sunt,ut imaginea, ε I Dei