장음표시 사용
151쪽
Dei sunt, & capaces ipsius, & 3mabiles ipsi
st a. Amicitiae obiectum est, ae simile amans. th. e. t. de Amans, quia cum amicitia sit amor mutilus, seu redamatio cognita , cadit in obiectu L am'ris,qui est in uno amante, redamatio al-- iterius amantis. Quare non est persessa amicitia si solum amatur amieus,quia similis est nisi etiam ametur,quia redamans est. SimIlitudinem autem intestigimus eam proportionem , quam habet bonum, quod est im uno
amante,cum adiero amante. non enim fertur
appetitus actu amoris, nisi in obiectum proportionatum appetenti, ut patet inductione. Proportionem autem habent inter se duo stipposita,vel quia sui eiusdem rationis,uel quia num se habet ut pars, vel proprietas respe ' ctu alterius, vel quia unum se habet ut causa. seu totum respectu alterius. eiusden rationis sunt qui sunt eiusde naturae,aut eorydem e rum:vt pars se habet filius respectu patris, &. honum utile respectu amantis illud in alter et ut proprietas se habet pulchritudo respectu amantis illam in aleero: ut causa, & totum se habet pater respectu filiorum. ex quibus intelligitur,qui sit ratio,ex qua oritur amora. isto. 8. nempe quia naturali appetitu omnia aρ- petunt bonum suum. quare cum quis inyeme in alio aut alterum se, aut aliquid lui,amat in altero seipsum, seu bonum suum. inuenit aut in alio alterum se, cum inuenit in illo eandenaturam,aut eosdem mores. omnes autem
152쪽
rationes amandi reducuntur, ut patet, in tria capita, nempe in bonum honestum siue naturale, siue morale,in bonum utile, in bonum iucundum. Ex quibus rursum intelligitur Amorem facere ex amate, & re amata unumquid:quia duo fiunt unum, cii posita proportione, qua habent ad inuicem, accedit nexus inter illa: at amor est quidam nexus vitalis inter appetitum,& bonum sibi proportionatum, quia est complacentia appetitus bono sibi proportionato i complacentia autem est genus quoddam unionis, ut patet. ergo amor facit unum. Facie autem unum trahendo amantem ad rem gmatam, quia co- placentia egreditur ex amante in rem amata,
cum sit actus amatis erga bonum sibi. R ideo amor dici solet tedentia appetitus in bonum obiectum.
Amicitiae genera ex obiecto colliguη-tur, ex quo amor speciem sumit.obiectum autem triplex est , ut paullo ante dictum est, bonum honestum, utile,iucundum. & rursum Honestum duplex, Naturale,& Morale. quare praecipua amicitiae geyera quat*or sunt. x. r. Amicitiae naturalis,ad quam plures species spectant, ut ea, quae est inter Patrem, de filios, quae inter fratres, quae inter coniuges. a. Amicitiae Moralis; quae in plura genera diuidi potest, ut in sodalitiam, quae est inter pares ; in Regiam , quae est inter Regem, &subditos. 3. Λmicitiae utilis, cum alter alte in I a rum
153쪽
fum beneuolentia prosequitur, quia utilitatem ex illo consequitum qualis amicitia solet esse inter mercatores. 4. Amicitiae iucundat. cum eatenus amicum diligimus. & ei bonum volumiis,quatenus nobis iucundus est:qualiso Aristot . . solet esse amicitia inter iuuenes. a In his
'in' generibus nobilissima, & maxime propri . amicitia est Moralis, tum quia circa nobilis. simum obiectum versatur, nempe bonum hominis, ut homo est; tum quia tota pendet ex electione; nihilq; habet sensitivi affectus c iunctum 3 tum quia syneerus beneuolentiae mor est,& maxime proprius; tum quia in maxima similitudine fundatur, N in proportione aequalitatissium quia maxime omnium habet es eius, & proprietates amicitiae, vesunt Bonorum communio, iucunditas, firmiolas . vltimum locu habet amicitia utilis,quia minime omnium habet amorem beneuolentiae,minime omnium amicitiae proprietates. 3 s.Υh. x. a. b & cum tam utilis, quam delectabilis ami-q.-ar. . titia, bonum, quod vult amico, referat vite 3- rius ad bonum amantis, id est, ad utilitatem,& delectationem illius: inde fit,ut utraque samicitia, quia trahitur ad amorem concupiscentiae, a verae amicitiae ratione deficiat. Amitaria Veienns principium Amicitiam efficiens praecipuum videtur esse id, quod proponit appeti tui rationali honum amabile, quod est in ratio, ut Naturae praestantiam, virtutum ornammenta , beneficentiam, pulchritudinem ,&
154쪽
. similia. eo enim bono allicitur appetitus ad
amandum. c Principium etiam amicitiae est e Aristot. beneuolentia. Maxime autem ad excitandum ς h ς. . amorem valent beneficia . quia ratio amav di alterum est amor nostri, ut diximus cum de obiecto: beneficia aut in nos ab alio collata, fiunt maxime bonum nostrum. Sed adhuc , . . y di maius inuitamentum amoris est ipse amor alteri u S erga nos, tum quia is amor est fons beneuolentiae, ac beneficiorum alterius erga nos ' tum quia multo magis amamus nosipsos,quam alia hona nostra ; amoris autem
alterius erga nos obiectum sumus absolutonos ipsi. Ideo Amor dicitur primum donum, quia principium est aliorum donorum,&quin S amat, quantum ex ipso est, dat nobis nosipsos,dum habet complacentiam de nobis, venobis, non ut utilibus sibi, quae esset mulam A. f. .vcentia concupiscentiae. Imnao ipla beneficia non excitant amorem in eum, a quo prosi scuntur, nisi quatenus sunt amoris indici M. . , Iam ad mutuum amorem, & amoris redamationem, in qua formalis ratio amicitiae posita est , requiritur aliquid , quod sumie n.
ter faciat deuenire utrumque amantem in cognitionem amoris, qui est in altero. Praestat hoc in primis mutua beneficiorum colla. ltio cognita; quia beneficia sunt maxima amoris indicia. Beneficiorum autem mutua collatio, seu bonorum communicatio non solet esse sine mutua praesentia : ideo inter principia amicitiae conciliandae societas est . . - 'i' aEx his colligitur inter superiorem , & infe-ιiorem, cum est inter eos magna differenti λ,
155쪽
& status inaequalitas, non facile contingere
amicitiam : quia non solet esse inter eos so-eietas, nec bonorum mutua comunicatio. SO-cietas enim iniri solet inter homines ob indigentiam,quia unus indiget auxilio; & bonis alterius: at superior ut luperior non indiu Aristoti t. get inferiore. d Posset autem contingere iota. 6. ut inserior diuiti js , esset altero superior bonitate, aut doctrina; & tunc facile iniri poΩset inter eos amicitia:quia de se tus unius bo'ni, qui est in uno, compensaretur excessu alisterius boni,quod est in altero,& fieret squalitas,ac mutua boni cuiusque proprj j com niunicatio. Porro inter Deum, & homines, quamuis sit infinita per festionis distantia ι contingit amicitia: quia Deus ob suam in fi . . nitam bonitatem, non dedignatur hominum. Ast 37. s. sotietate,& e quia est primum omnium reri principium, in quo vivimus, movemur,& su musmon longe abest ab hominibus, & amat ni homines ut opus,&fgenus sinu,& eo ipso tribuit illis existentiam, praeuenit eos amorei ac benefici js,ut non sit opus hominum bene ficijs erga ipsum ad excitandum eius in homines amorem . Principium ergo, seu ratio amicitiae in Deo erga homines non sunt hominu beneficia, sed Dei bonitas, & ratio primi principi j. Principium autem eX parte hominum ad redamandum Deum, est debitumatitudinis,& Dei bc nitas infinite amabiIis,& dependentia in omnihus a Deo. quae facit a Cie r.dor indistantiam ab ipso Deo. g. Porro neganduct*ifixi . non est probitatem, praesertim excellentem,
etiam in homine Maaimis bonis abundante.
156쪽
4e longe ali js superiore , esse eausam ut is
ineat societatem cum inferioribus. Bonum
enim diffusiuum est sui,& amat ali js communicari. Atque de principio amicitiam efficiente haec satis. Principium autem amicitiam conseruans videtur potissimum esse Remotio eorum , quae ius amici laedere possunt. Malum enim
non est obiectum amoris,sed odij: quod auteius alicuius laedit, bonum tot it illi debitumi
tollere autem bonum, est esse causam mali: mali autem causa, mala est ei, cui mali causa est: quare mali causa ut sic, non potest esse obiectum amoris. porro inter alia, quae ardat debentur, primum locum obtinet Redam a tio , secundum gratitudo . Adhibenda ergo est ad amicitiam conseruandam Redamatio,& grati animi significatio. , ramuis autem A A istot. amico interdum multo plura debeantur, qua est. vlta alter ei tribuere positimo intelligitur tamenius amici laedi, ac proinde conseruatur ami- eitia, si alter tantum amico tribuat,quantum potest Conse ruatur etiam amicitia, & augetur ijsdem, quibus acquiritur, nempe Benea-cijs, & bonorum communicatione; mutums 'praesentia,& amici societate. Absentia, cum est diuturna, Iediamicitiam corrumpere et qui 'tollere solet amici,& beneficioru m memoriam, quae est cognitio quaedam amici, &beneficiorum eius. amor enim pendet a Cognitione obiecti amabilis. quare ea cognitione per absentiam sublata, corrumpitur amor. ergo ad conseruandam amicitiam eum absentibus, renovanda crebro est absentium P I ε, ας-
157쪽
Benetist . lentia.. Aristot. 8.
a 3 6 2. Prop. 6 memoria. quod fieri potest mittendis mutuo litteris . ac munusculis. censeruat etiam amicitiam concordia . i. iudiciorum , & voluntatum consentio circa agenda. de qua Arist.
. Iam principium' amicitiae reconciliandae, cum laesum est amici ius est ex parte lardentis restitutio , & recompensatio boni ab amico sublati, & amoris significatio: ex parte vero amici offensi,est iniuriae condonatio.
. Amicitia essectus,sue proprietates. ε Amicitiae effectus multi sunt. quorum plerique sunt etiam amicitiae principia . Veenim qualitates quae sunt principia,& dispositiones ad formam, sunt etiam formae effectus : ita contingit in amicitia. Primus effectius, Beneuolentia, qua volu mus bonum amico. de qua supra dictum est. An autem amicus amico maxima ex bonis volet λ i Dicendum amicum noliturum i samico eum in bonis excessum , qui putatur
amicitiam soluturus ob magnam status dis, ferentiam, quae societati contraria esse solet; aut sibi damno futurus. Ceterum, qui alium amat Dei causa , volet illi omne bonum poses bile: quia illud eensetur velle Deo , in quo excessus infinitae bonitatis , causa est cuiusq; honi in nobis , ac eius nobiscum societatis. quod non videtur fuisse intellectum ab Arist. 8.eth. c. 7. ubi indicat inter Deum, & homineS non contingere amicitiam ob inaequalis te quamquam infra c. II. innuit opposi-
158쪽
tum, illis verbis: amicitia filiis erga parem
res, hominibus erga Deos ta quam erga bonum
quoddam, atque excellens. quippe cum sint in causa ut is sint,ct nutriti atque educati fuerint. Porro Beneuolentia maxime proprius esse. ictus est amicitiς moralis, seu eius , quae in morum honestate fundatur . cum enim haec minime omnium suam utilitatem spe--eter, maxime omnium volet amico bona .
secundus edictus est λ Bonorum commu- Bonoronicatio. quae consequitur ad Beneuolentiam, His
ut patet. vera autem amicitia omnia,quae pO ti Ar stol. 8.test, bona communicat,&procurat amico, tui animi,ut eruditionem,consilium; tum exter- , na, ut opes, gloriam . & quia qui vitam aeti. . uam agunt, Vt Relum publicarum modera o
res, pluribus ex ijs bonis opus habent, qhae. aliorum ministerium requirunt,quam ij, quit vitam contemplativam degunt: ideo maiora mi eorum copia necessaria est illis , quam his. Maxima Donorum communio cernitur in amicitia diuina.tum quia quaecumque bo-bna homines habent, tradita sunt hominibus . . ab ipso Deo: quae praeterquam quod ipsius ' Dei bona sunt, ex parte nostra censentur co- ' imunicari Deo,cum ipsi accepta reseruntur,& ipse eorum auctor agnoscitur,& libero arbi, trio nostra omnia obsequio diuino mancipatur: tum quia se totum Deus , qui est bonum infinitum, miris modis, ut fides docet, hominibus largitur,vnione hypostatica, Eucha' . , ristiae sacrosanctet mysterio,visione beatifica. Tertius essectus. ι Conformitas volunta-- mm,seu indifferentia . est enim amicorum, Co urm
159쪽
ratum . idem velle,idem nolle. Est autem hic effectus ι Aristo. p. maxime proprius amicitiae moralis,in qua η ας cum utriusque amici voluntas bona sit, neu ter volet aliquid turpe , ac proinde nec amicitiae laesivum. turpe enim est laedere ius amicitiae, laeditur autem amicitia maxime ex dis- . sensione,seu differentia voluntatum et quia ea differentia tollit unionem voluntatum , quae quo ad actu mutui amoris est ipsa ratio fori malis amicitiae. ' ..
Ita εὐου Quartus effectus . m Mutua consuetudo. unio enim voluntatum, quae est amicitia,quia coυuetu unio est, similem sibi effectum facit, id est, addo. Vnionem etiam praesentiae, &consuetudinism Aristot. s. amicos trahit, ut patet experientia. ' ,'ii QR intus. V Delectatio. Hic effetius maxi-DeIecta- me oritur ex amici praesentia. o est in amitio. citia morali maximus. quia quale est bonum,ae Aristo.8. .talis est delectatio, quae ad eius possessionem': .a ἡ consequitur. maximii autem bonum est ami-
cus bonus, cui amando unimur,quem amando oossidemus. Duplicem autem amicitia ve-
. ra delectationem facit, passivam, & activam. Passiua oritur ex obiecto,id est,ex amico re ν Aristox. s. damante p hoc enim obiectum iucundissi-etb.ς, 3. mum est & ex iplo amore in amicum, & ex beneficijs, quae illi conferuntur. Actiua is existit ex subiecto, id est, ex amico, qui amas, alterum amicum, & intestigens se ab ilIo re damari,curat ut illi placear,eiq; iucundus fie, Aristo , quantum fieri potest. ε Magis porro dele..th.c. . ctat benefacere, quam beneficia recipere ἐν quia magis amamus benefacere, quam bene. ficia recipere. amamus autem magis benefa
160쪽
icere um quia opus nostrum est , in quo nouum esse quasi recipimus e tum quia magis honestum est benefacere, quam bene sicia recipere, obiectum autem honestum est iucundissimum : tum quia anagis laboriolum est. laboriosiora autem sunt iucundior o ex quihus etiam sequitur magis esse iucudum amare,quam amari Sextus. Similitudo. Ille effetius oritur exui amoris, qui cum sit umo, ad unionem inestinat, ac proinde ad ea , quae maiorem faciunt unionem . facit autem maxime Vnionem similitudo extremorum uniendorum . Amicus ergo verus intendit in se exprimere ami- ei similitudinem quantum fieri potest, ut nectus amicitiae sit maior. Cum enim amor in salterum oriatur ex amore sui, ut supra dictu est, magis trahimur ad amandum eum, in quo maiorem nostri similitudine cernimus. Ideo Deus volens esse veram amicitiam inter ipsum,& homines, sui similitudinem in eis exinpressit, producens eos intellectuales; &ve eos ad amicitiam supernaturale euehat, pro
daeit in ipsis habitum gratiae, qua Deo maxime similes reddimur, seq; hominibus similem essetit, formam ipsorum in se recipies, id est,
septimus. r I risconseriratio. veri enim amicitia nunquam vult amicum laeder ias quia sui corruptionem non vult. De conseruanda amicitia, & rependendis benefici j slage Arist. l. 9 eth .c. r.& 1.
Octauus effectus. stabilitas. Redditur aut amicjtia stabilis, ex perpetua conseruatione' iuris'