장음표시 사용
221쪽
re Phsica particularis. Assertur Ratio Cartesii. Cartesius viam oppositam silmpsit ut
idem phoenomenon exponeret: motus
corporis oblique incidentis, inquit ille , componitur ex duplici motu ; alio perpendiculari seu verticali, altero borisb tali, ut explicuimus dando determinationum leges: porro si corpus agiquod o lique incidat in planum permeabile, ali-
quatenus obsistens motui verticali, nullatenus autem horisbntali; debet prosecte, mutari inclinatio incidentiae corporis r cedendo a perpendiculari & accedendo ad hori sentalem : e contrario, si planum permeabile determinationem verticalem augeat obsistendo aliquatenus horisbntali, debet mutari inclinatio incidentiae coriaporis accedendo ad perpendicularem,
recedendo ab horisontali: porrδ dum lumen oblique incidit a corpore ratiori, puta ab aere in corpus densius, pura in
aquam transit per planum permeabile, quod determinationem perpendicularem adjuvat: tam autem transit a densiori in corpus rarius, transit per planum permeabile, quod verticali determinationinocri, nullatenus autem horisentali.
Ut illud probet Cartesiis, vult tu msacilius illiere in corpore densiori, puta in
222쪽
aqua, quam in corpore rariori, put in aere: porro nihil non tentat vir sagax ut persuadeat lumen moveri facilius in densiore corpore diaphano quam in rariore rhoc autem repetit ex dispositione mechanica tum aquae, tum aeris: videlicet fatetur revera poros aquae & meatus esse angustiores poris ipsius aeris : fatetur praeterea plures esse meatus in aere quam in
aqua : sed contendit poros aquae esse magis constantes, magis terses & politos; aer enim est corpus molle, fibrosem &villosum: pored lumen quod constat pressione globulorum facilius moVetur per polos terses & politos nec- non constantes,
quam per poros multis villis & pilis impeditos , sicut facilius globi eburnei m ventur in tabulato nudo & laevi, quam cum villo panno sternitur : quia pili &fibrae adhaereicentes globulis motum eorum retardant. Igitur , concludunt Ca testani, habetur ex dispositione mechanica lumen facililis fluere in aqui quam
in aere : ergo aqua motum perpendicu- larem adjuvat; aer verδ nocet motui veristicali ; proindeque dum lumen transit ab aere in aquam, refractio fieri debet ad perpendicularem , & cum transit ab aqua in aerem , refractio fieri debet a perpendiculari. Haec est Recentiorum doctrina, circa quam sit -
223쪽
Non probatur lumen facilius vel di citi. moveri in aqua quam in aere. Pr. Nam hoc nulla probatur rationesne qua Cartesius suam demonstret sententiam , neque alii vicissim : atqui verum consequens, ut patebit ex objectionibus. Dices cum prioribus : Lumen in aqua difficilius nwvetur, si pori sint & meatus in aqua strictiores quam in aere : atqui
N. maj. Nam ex eo quod pori sint strictiores sequitur quidem quod non sit tanta luminis copia in aqua quanta est in aere ; sed non sequitur quod lumen in aqua dissicilius moveatur, quia nimirum
illi pori positant sepponi magis tersi &
politi, suntque magis constantes ; quapropter si nummus in aquis non videaatur aeque Clare ac in aere, non inde sequitur lumen dissicilius moveri in aquis, sed id unum sequitur, pauciores radios ad nummum venire in aquiS, pauciores r flecti, quia pauciores sunt meatus & plures sunt partes solidae aquarum. Dices cum Cartesio: Lumen movetur
facilius in aquis, si mri aquarum sint magis tersi & politi nec-non constantes, pori
224쪽
Ph sica partisularis. 227 vero aeris sint pilis & villis impediti, quia partes aeris sunt villosae; atqui ve
N. maj. Nam licet meatus aquae forent magis tersi & leves, quod a Cartesio sussicienter non probatur, certe in
principiis Cartesii non sequitur lumen facilius moveri in aquis quam in aere, quia lumen intelligitur sola pressione globulorum in principiis Cartesii: atqui messio globulorum tam facilis est in aere quam in aqua, nec enim villi & pili aeris possisnt hanc imminuere pressionem et ergo lumen non probatur moveri facilius in aquis quaes in aere.
Ssc UNDA PROPOSITI . Phaenomenon refractionis non demonstrat. . mechanice. Pr. Nam ut mechanice demonstraretur, deberent certo intelligi mechanicae affectiones superficierum aeris & aquae, 'intelligi quinam sint meatus in illis corporibus: atqui licet ista possimus conjicere,
certo tamen non intelliguntur, sunt enim insensilia : ergo mechanice non demonstratur, licet certum sit ipsum est lmechanica fieri.
225쪽
1os PM sica particularis. D A VI T R I s. Vitra lumen reflectunt, si apponatur ex una parte corpus opacum, puta argentum vivum , alioqui lumen refrangunt: alia sunt regularia, quae superficies habent regulares , alia E contrario irregularia, quorum sinit infinitae s cies. Regularia quorum est frequentior usiis in dioptricis instrumentis, vel simi on nino plana, vel simi omnind convexa, vel simi omnii' concava; haec autem tria possunt simul misceri. Hinc plano-
Inter vitra conVexa nullum est cujus
usis sit major in dioptrica quam illud quod a figura dicitur lens ; nimirum imitatur crystallinum oculi, in medio protuberat, & circa marginem deprimimr. Vitra convexa congregant radios , concava vero dissipant; & ideδ vitra convexa 'dicuntur convergentia, concava veris diis vergentia. Ex eorum notione profecta sint vitra
quibus adjuvatur viso, puta microscopia& telest opia : haec autem vitae humanae commoda, quibus oculi quasi resarciumvir, explicare conetur Physicus.
226쪽
D E CO L O R I A U s. Si credamus animae nostrae testimoniis , continud judicabimus inesse corporibus certam quamdam qualitatem quae generice color dicitur, specifice albedo, nigredo, S c. Porro hujusce testimonii sensus adeo emcax est, & it dominatur unicuique, ut vix homo possit obtinere a s metipso dubium de tali qualitate: atque nemo est qui primo non obstupescat, si audiat hanc suasionem non esse nisi praejudicium quod cum lacte nutricum 2-ximus , non esse nisi opilaionem animalem quae sit animae turpiter deluis figmentum. Hoc tamen in Pnysica certum est; quod ut constet, sit
Vel consideratur in corpore quod dicitur coloratum , vel in miaio diaphano, vel in oculo, vel in anima.
Color in animI nihil aliud est quam
specialis animae sensatio orta ex tali modificatione sui corporis , quo sensu nihil clarius est colore. Disputamus de coloribus prout sunt in colorato, in diaphano& in oculo. Sit itaque
227쪽
PRIMA PROPOSITI Color in corpore coloraro non es nisi sperialis partium externarum con uratio apta ad lumcn certa quadam ratione reflectendum , ut excitetur in anima sensatio coloris. Pr. Nam color in corpore colorato est
mechanica dispositio , qua posita, intelligitur coloratum , qualitates nimirum P ripateticae nihil explicant & nimis red lent ignorantiam : atqui partium exter narum configuratio quae ut apta ad lumen certa ratione reflectendum est mechanica dispositio, vi cujus corpus dici Iotest coloratum : tunc enim corpus c oratum intelligitur, quandδ aptum est ad excitandam in nobis cogitantibus se sationem colorum adhibita praesentia corporis lucentis: atqvi specialis configur lio partium externarum constituit corpus aptum ad excitandam sensationem coloris , adhibita praesentia corporis lucentis: tunc enim lumen certa ratione reflexum ostendit oculi landum & excitat sensum coloris in anima: ergo specialis configuratio partium externarum corporis est michanica dispositio per quam corpus Visibile dici potest coloratum.
228쪽
Pbsca particalaris. Et certe illud est dispositio mechanica
Per quam corpus dici potest coloratum cujus solius mutatione mutantur coloreS: atqui sola mutatione configurationum &situs in pariibus externis corporis mutantur colores , ut multis constat experimentis. Conteratur arenula rubra quae fluit
in Clepsidris, dabit colorem candidum es conteras arenulam albam , induet se cinericium colorem ; si atramentum com- moVeatur , in spumam abit candidam; vinum Aurelianense, si per arenulas trajiciatur, de suo colore deperdit. Filum araneum soli expositum , levi agitatum vento
varios exprimit colores, quia commotione superficies mutatur, modo concaVa , modo convexa, tuncque fiunt reflexiones& refractiones radiorum diverse, proindeque varii sunt colores. Idem ad stuporem patebit evidentius ex mixtione liquorum, ut experimentis patebit. Ergo ex sela luminis refractione & r flexione varii resultant colores, ut videre
est io iclde, in prisinate triangulari, in globo vitreo aqua pleno & aliis, de qui-
, postea: .hinc u corpus alium habeat stum, vel alio modo I sole respiciatur, alios induit colores. V. g. sole oriente aut occidente vitra fenestrarum dant igneos, rubros, nubes solem circumstantes, mΟΣ
229쪽
Σi a Phfica particularis. albae, mox subrubrae, mox nigrae: hinc si manum opponas soli approximatis digitis, color carneus quam maximE vividus splendescet inter digitos.
Color in medio diaphano est lumen cirraratione transiens oediberum habens transitum per poros corporis diaphani.
Pr. Nam color in diaphano illud est quo facilius possisnt intelligi phoenomena quae spectant ad colorem prout est in medio diaphano : atqui ista phoenomena melius intelliguntur, si dicamus colorem prout est in medio diaphano non esse nisi
lumen certa ratione transiens per medium
diaphanum: hoc enim posito, intelliguntur adesse colores adhibita praesentia corporis lucentis & deferri per medium: sub-
Iata vero praesentia corporis lucentis, eva nescere intelliguntur : facilius colores intelliguntur non posse deferri nisi per medium transparens, mutari per interposita' corpora diaphana diversimode configurata: V. g. color mutatur per interpositum vitrum alio colore titustum, mutatur per aquae guttas interpositas, ut patet in iride,
in bullis aqueis sontium in altum sublatis, ut patet in globulis toris dum sub
230쪽
Pbfica particularis. 2I3 exortum solis virentia cernuntur prati gramina : ergo color in medio diaphano nihil aliud qu m lamen certa ratione transiens per medium diaphanum : hinc si flava bili oculi humores tingantur, ut patet in ictericis, lumen certa ratione transi s per humores ita modificatur, ut excitetur in anima sensatio coloris flavi& objecta quaecumque flava Videantur.
Color in organo nihil aliud est quam variai usio facta in oculi fundo secundum varios radios reflexos ct refractos. Haec propositio satis patet. Nec enim possunt esse in anima variete colorum sei sationes nisi propter varietatem impulsus. Hinc ut antea ictericus omnia videt fi Va , hinc varii colores excitantur a vitris diversimodἡ tinctis; hinc qui solem oci lis conspexerit si postea deflectat oculos ad terram, clara non est visio sed obscura: hinc si oculus ictu valido feriatur, excitatur color igneus in anima, & extra nos videntur ignescentes flammulat: hinc etiam sbmniando, si modo feriatur omganum immediatum, vide atur colores cujuslibet generis : ergo color in oculo de