장음표시 사용
331쪽
3i2 'sica particularis. tem, quia situla. aequabiliter ab aquis
ambientibus sursum, deorsum dc later liter premitur: debemus tamen dicere stulam aqua plenam & granula esse graria, quia eatenus pondus non sentitur, quatenus in aequilibrio fete posita sent ista: porro eatenus posita sunt in aequilibrio,
quatenus unum nititur tantum deorsum quantum aliud.
Objicies 3'. Corpora gravia, ut lapis, plumbum, aurum , rhinus in aqua Ponderant quam in medio aere, & aqua partem aliquam ponderis detrahit : ergo aqua ipsa nullatenus gravitat in ptoprio
N. consequentiam : enimvero ideo
aqua minuit pondus hujuscemodi corporum , quia in propriis locis gravitat: nam si aqua nullatenus gravitaret in propriis sedibus, nusquam explicari posset quomodo gr vibus corporibus partem aliquam ponderis detraheret: hoc enim non accidit nisi cum plumbum in aere sus.l ensum est, & pars quaedam aeris aequa- is moli plumbeae e contra penditur, &aliqua ex parte plumbi pondus imminuit, non secus ac pondus in lance positum minuitur magis vel minus propter pondus majus vel minus in alia lance postitum : porro dum plumbum in aquis p
nitur, tunc moles moli plumbeae aequalis
332쪽
Ph ca particularis. - I aequalis contrὲ penditur,& aliqua ex parte plumbi pondus minuitur, ea ratione quae inter plumbi & aquae gravitatem inte cedit , hoc est, duodecimam partem gravitatis plumbo detrahit; siquidem pondus aquae se habet ad pondus plumbi ut unum ad duodecim ; proindeque ex illo experimento quod adversarii objiciunt Probatur potius aquas in propriis locis
Qua fit Causa Suspensionis o Ascensus
Ρπipatetici, qui docuεre prius aerem esse levem, consequenter docent ascensum & suspensionem gravium non esse cribuenda aeris gravitati, sed hortiori quem natura habet de vacuo; quam senistentiam vel nostris temporibus publice &pertinaciter defensam fuisse audimus: imbvel ii qui gravem esse acrem concedunt,
pauci tamen, negant gravitatem ejus cautam esse illorum phoenomenon ; sed alii
plenitudinem, alii amorem continuitatis tanquam causam referunt: contra sit
333쪽
Ascensus gravium tribui non debet natura horrori de vacuo. . I p. quidem, quia non intelligitur quidsbi velint per naturam: nam Vel per ipsam intelligunt Deum , qui omnia fecerit, vel res ipsas factas: porro quare Deus abhorreret h vacuo, cum aliquand5 fuerit 3 quare res factae vacuum abhorrerent, cum naec insensilia supponantur. 2o. Vacuum tam possibile quam plenum : cur ergo natura magis abhorrereta vacuo quam a pleno 3'. Cum dicunt gravia. ascendere &manere suspensa, quia natura abhorreta vacuo, etiamsi daretur talis horror, causam duntaxat finalem hujusce ascensus atque suspensionis afferrent, nihil autem dicerent de causa essiciente, de qua tamen apud Physicos dubium est : nam transeat naturam abhorrere a vacuo, Mideo ascendere gravia dc manere suspensa:
afferri praeterea debet I Physicis dispositio mechanica qua natura utitur ut ascendant gravia dc suspensa maneant: porro causam hanc mechanicam nusquam attulere Peripatetici: ergo quaestioni non satisfaciunt, dc aliud non dicunt quam
334쪽
H ca particularis. Is qui dicerent lignum Parisios advehi vitandi frigoris causa, & omitterent dispositionem mechanicam qua utitur hominum industria ut lignum Parisios tranὶ
4 . Si gravium alcensus & siispensio
honori quem habet natura de vacuo tribui posset, cur MercuriuS non mane- . rei siuspensus ultra altitudinem 27 polli-Cum aut circiter cur aqua non manet 1ulpenta ultra altitudinem 33 pedum aut circiter Z sane vacuum tam naturae timendum in una parte quam in alia : ermnctilius horror est ille. Ascens s dc suspensio gravium non
debent tribui horrori naturae de vacuo, sit omnia phoenomena per aliam causam naturaliter cognitam possint clare explicari: atqui omnia phoenomena quae spectant ad ascensum & suspensionem gravium recte explicari possisnt per aliam causam naturaliter cognitam, ut ex omnibus patebit phoenomenis mox exponendis : hinc quae a Recentioribus de hoe argumento dicta sunt nulla ratione potuerunt refelli a Peripateticis: imb, quod raro ni , Hibith est animorum con- 'extio, & plures E Peripateticis aliunde 1ntenti Recentioribus in hancce tamen sentenuam venerunti atqui vix unus est Pro-
335쪽
3i6 Pusica particularis. iasser qui audeat multo veterno putidam
Veterum opinionem propugnare. SECUNDA PROPOSITIO.
Ascensas ct suspenso liquorum oriuntum agraritate aeris.
Probari melius non potest propositio quam explicando phoenomena hujusce suspensionis & ascensus: porris inter ea quaedam facilia sunt, quaedam vero dissicilia: ideo primo Explicantur Phaenomena facilia. Primum sic se habet: Sit tubus cujus
pars interior aquis immergatur, sit em--us qui educatur per partem superio-Tem, tunc aqua sequetur embesum &sidium ascendet: poxris istud fit quia cum educitur embolus, columna aeris respondens aquae emboli subjecta sitstinetur eductione emboli, nec premit partem aquae subjectam , dum aliae columnae premunt aquam circumstantem, atque sic aqua per embolum cogitur ascendere, ea fere ratione mechanka qua aqua ascei dit, si corpora crassiora, putὲ lapides, demergantur in aquis. Confirmari potest idem experimentum
336쪽
Ph ica particularis. 3II in Vino, oleo, hydrargiro &aliis liquoribus , α quod est maxime advertendum , liquores illi non ascendunt nisi ad ce tam altitudinem. Hydrargirus V. g. ad 27 digitos aut circiter: aqua ad 32 pedes aut circiter, vinum ad majorem altitudinem, servata proportione gravitatis
eorum corporum; ex quo horror VacuIi penitus evanescit: nam si ex horrore vacui orirentur ascensiis ille & illa suspensio, cur altius aqua quam hydrargirus, Vinum quis aqua, oleum quam Vinum ascenderent, & quidem servata propo tione gravitatis 3 Secundum est : Sit vas plenum aqua, scyphus aqua plenus immergatur aquis
qua parte apertus est, tunc manebit aqua
pensilis in scypho, nec emuet: sed illud
Venit quia aer premit aquae partes circumstantes in vate subjecto, & nullus aer premit aquam contentam in scypho. Tertium: Si pileus expansis alis ita adi 'plicetur ut commissura mensis & pilei ea sit qua non pateat aditus aeri externo. 26. Attollatur aequabiliter pileus, illico ex parte alarum senties pondus aliquod& vim eo majorem, quo magis attolletur pileus atque alarum commissura saetarctior cum mensa. 3'. Ubi aer exte nus furtivum invenerit aditum, statim magno ruet impetu, pileum attollet de
337쪽
318 particularis. minutissimum pulverem exsuffabit: sed ista posita aeris gravitate, intelliguntur: nimirum non potest attolli pileus quin
Comprimatur aer externus, & proinde quin alae fortius comprimantur, & aer interior rarefiat, donec per furtivos aditus aer exterior irruens motu velocissimo propellat partes pulvisculi minutissimi& eas congreget.
Quartum sic habet: Sit vas aqua plenum. Sit tubus inflexus qui dicitur syphon. Crus unum sit alio longius, ex- Iugatur aer per foramen cruris longioris ; aqua in vase contenta attolletur per crus brevius & descender per longius rsc exhauitetur vas. Phoenomeni ratio est , quia per sexionem aeris aqua respondens cruri breviori miniis comprimitur quam partes circumstantes aquae: idebque ascendere debuit, & postea descendere.
Qiuintum ducitur ex cucurbitis medicorum quae applicantur cuti accensa inllis flamma: nam tunc aer respondens huicce carni rarefit, nec ita premit hanc carnis Partem: at Vero partes aliae corporis inisterim premuntur ut antea : ideo humores debent ascendere ad carnem cucurbita conclusam, atque adeo pulpa protinus attollitur. Hoc fit generatim in corpore quoties sunt partes quae magis comprimuntur quam aliae: hinc factum est:
338쪽
Pbfica 'particularis. Ictui caput plerumque turgescat iis qui diu tius sunt in aquis, quia aquae magis premunt reliqua corporis membra quam aer premat caput.
Sextum : Duo hemispheria intus concava sibi conjungantur, ita ut aeri non detur aditus, si aer in hemisphaeriis contentus non excludatur, hemisphaeria poterunt facile separari; quod si per antliam educatur , vix poterit fieri separatio. Hujusce phoenomeni ratio est haec: quod dum aer inclusiis est in hemisphaeriis, adjuvet manum separantis hemisphaeria quae comprimuntur & ad intra & ad
extra: at verb cum aer eductus est, tunc hemispheria premuntur ad extra ex omni parte, nec interius premuntur ; & ideo
manus separantis vix illa dividere potest ,
cum nullatenus adjuta ab aere interiori, debeat experiri aeris externi ingens pondus , & tantas adhibere vires quantae r quiruntur ad attollendum aeris Cylindrum , cujus basis sit aequalis maximo circulo seperficiei hemisphaerii. Septimum est: E duobus marmoribus levigatis & tersis, quae si applicentur, vix divelli poterunt, licet marmor inferius pondus quinquaginta librarum & amplius annexum habeat. Cujus phoenomeni ratio est quod in illa hyp vhes marmor
inferius ab aere subjecto tantum prem
339쪽
tur quantum stiperius marmor ab aere incumbente: videlicet vis utriusque est aequalis. Hujus quidem ut deorsum deprimat, illius autem ut sursum impellat: ergo ut marmora divellantur, debent comprimi & attolli aeris columnae ejusdem Cum marmore latitudinis, cui pressioni& elevationi suo pondere obsistit aer. Explicantur Phaenomena di cilia. Fieri non possunt nis1 artificiosi quadam machina , quam appellant pneumaticam , ex eo quod adhibeatur ad aerem exhauriendum: vocatur etiam Boyliana,
quδd Roberto Bole, nobili Anglo, fu,rit maxime perfecta. Varios habuit status haec machina ; sed quidquid sit de illis, habetur nostris temporibus alia simplicior, commodior, cujus ope eadem plice- nomena tentantur : tribus columnis suus. netur, in quarum medio est syrinx cum
embolo: syringi applicatur tubus angu-' stior, cujus summitati imponitur capitellum , instar orbis, ad sestinendum recipiens, in medio ductu ope verticilli communicat recipiens cum hyringe , tolli potest communicatio : deinde ope rimulae in verticillo dari potest aeri externo aditus in recipiens, & ejusdem rimulae auxilio
potest aer e stringe propelli extra, quod oculis facilius deprehendi potest.
340쪽
l l Phdifica particularis. 32I
Primum.Cum exhaustus aer e recipiente, embolus recurrit fortiter in interiorem antliam: ratio est quia aeris interioris virtus est attenuata , aer Vero eXternus magis comprestus elaterio suo repellit eminbolum.
Secundum. Si recipiens non seret sphaericum , sed planam haberet superficiem ,
exhausto aere confringeretur ; ratio est, quia aer interior foret attenuatus Mdebilitatus, aer Vero externuS premeret fortius: porro recipiens planum frangeretur non sphaericum ; non quod aer exinternus non premat aequaliter recipientia,
sed quod arcuata figura vasis semetipsam tueatur, ut patet in fornicibus, in quibus ea est lapidum commissura qua vix corinruant post plurima saecula. , Tertium. Si orificP recipientis vitrεum
Operculum aptetur , exhausto aere, coninfringetur a columna aeris incumbentis et si operculi loco apponatur manus vel digitus, senties aeris pondus, ita ut vix divelli possit nisi verticilli ope aer immi latur : si manus intri ipsum recipiens retineatur, educto aere, protiniis intumes.cet, ut fieri solet dum cucurbitae medicorum adhibentur, dc ideo intumescet quia molliores carnis partes nullo ambiente aere compria, liberius explican- tur, quia partes humidae dc sanguineae