장음표시 사용
71쪽
Ph ica partἱcataris. Hinc 30. Recte explicant cur sol una ferme hora tardius moveatur quam stella
fixa ab oriente versus occidentem: en' phoenomenon : sit terra T ; sit horisen A B ; sol C occidat 1imul cum fixa d, quando stella die crastina occidet, solerit versus D tab. s. fg. 1.) supra horisentem altior uno ferme gradu quam stella ; ita ut . post sex menses elapsios , occidente fixa, sol oriatur versus E : hoc, inquam , recte explicant; nam primum mobile pari motu adducit omnia compora coelestia ab oriente in occidentem ;proindeque & fixas & selem : at cum ex una parte sCl non describat circulum perfectum , sed lineam spiralem, qua die quovis secundum eclipticam promo- Vetur uno ferme gradu ab occidente ini rientem , & ex altera lentior sit vix senstis motus fixarum ab occidente in orientem ; ideo sol retinetur supra hori-
sontem uno ferme gradu tardius quam fixa. o. Exponunt observationes astronomicas circa lunam , in eo vero posita sunt Iquod pix 24 horas rapiatur ab oriente in occidentem ; qui quidem motus communis lunae & aliis sederibus. dicitur oriri a primo mobili. 2 o. Quod moveatur ab occidente in orientem per dies ferme 17. ita ut is fere gradibus quolibet die promor eatur, in quo quidem motu varias subit
72쪽
i P fica particularis. 1 smutationes conjuncta soli nullatenus conspicitur, deinde crescens, O. qua drata V. plena seu opposita fiat; so. iterum quadrata. 6'. decrescens, usquedum fiat conjuncta : jam vero celerius moVeri Videtur, tum Opposita, tum subito crescens, videtur etian. perigaea: denique nunquam retrogada aut stationaria conspicitur.
Haec Omnia sic patent: Sit terra A : sit coelum lunae B C D E: sit epicyclus F HI: stab. s. fig. 3. moveatur epicyclus spatio dierum ferme I circa suum centrum parte superiore ab oriente in occidentem, parte vero inseriore ab occidente in orientem ; nimirum ab I per H versus F : luna 1 si afixa parti inferiori epicycli con- juncta soli: certe motu coeli lunaris r pitur epicyclus ad punctum P per diessere 7. Lunaque motu Epicycli ex perigaea fit apogaea, in quadrato nimirum aspectii: per alios dies 7, Epicyclus rapitur ad punctum N ; atque luna fit iterum perigaea , nec-non opposita seli: pexidem tempus epicyclus rapitur ad punctum Α , fitque luna & apogaea quadrata , tandem per alios dies septem. Epicyclus de luna ad eumdem locum redeunt, a quo prius discesserant ; sed cum isol per illud tempus ipse progressias fuerit ab occidente versus orientem secundum 27 gradus, ut luna fiat conjuncta,
73쪽
Hinc 1'. Luna conjuncta seli & odi posita semper perigaea ; apogaea verb in quadraturis: χ'. videtur celerius moveritum conjunctia, tum opposita, quis quadrata , quia opposita A conjuncta est in parte inferiori opicycli, pars inferior epicycli movetur ex hypothes ab occidente in orientem ; coelum pariter lunae sic rapitur ; ergo motus lunae celerior ab illis amicis determinationibus: at luna in quadraturis posita est in parte seperiori m- Cycli, pars su perior movetur ab ortu in occasum : tardior igitur motas lunae, quia coelum s per rapitur ab occasu in ortum. Deinde luna nunquam potest conspici retrograda aut stationaria, quia nimia est
'. ut Mercurii & Veneris phcon'
mena explicent, utrumque platactam in coelis distinctis collocant; ita ut motus diurnus quo uterque rapitur ab ortu in
occasum si alio α horarum sit 3 primo
mobili; motus vero quo Mercurius qua tuor mensibus & Venus i9 feruntur ab occasiu in ortum , sit 4 coelis 'propriis: Vertim ut Apogaeum & Perigaeum, directiones, retrogradationes & stationes h beas, fingunt utrumque planetam esse assixum Epicyclo, qui parte superiore mo
74쪽
mdifica particularis. ITveatur ab occasu in ortum ; parte verbinferiore ab ortu in occasum atque ut
istud pateat, sit exemplum in Venere: idem de Mercurio erit existimandum. A tis. 3. fig. 6. sit terra B, C, D coelum Veneris quod ab occidente in orientem rapitur, puta a B per C versus D i E F G sit Epicyclus, qui moVeatur pariter ab occasii in ortum ab E per FFersus G spatio mensium fere 19 H sit Venus: denique Κ L M sit coelum s lis, quod ies movetur, ut N centrum Epicycli immediate soli subjacear. Hoc posito, Venus in Apogaeo Epii di posita conjungetur cum tote; nam linea iA N Ι, a terra per ipsam pervenit ad lem ; at si deseratur ad punctum a , tunc videbitur secundum lineam A Ρ , adedque fuit directa , id est, mota ab o
casu in ortum celerius quam sol secundum arcum I P ; dum vero des endit a puncto a ad punctum 3 , certe videri debet stationaria, quia par aliquot dies videtur secundum eamdem lineam A P: cum a puncto 3 , venit ad punctum A. Tunc videtur secundum lineam A R ;adeoque fuit retrograda, id est, mota ab ortu in occasium: quippe punctum Rmagis est occidentale quam sol. secundum arcum Ι R : at a puncto 4 ad pun- 'chum s Venus ascendens iterum statio-
75쪽
ph ca particularιs. naria conspicitur, nimirum per plures dies secunctum lineam A R, tumque a puncto 1 redit ad locum a quo discesserat. Hinc linea D, Α , I sit horison; tardius Occidit Venus quam sol , si directa fit, id est, si sit magis orientalis; at si si retrograda , id est , magis occidentalis , prius occidit. Idem dici debet de Mercurio, clim hoc discrimine quod frequentius sit direetiis,
retrogradus 3c stationarius, quia & minor epicyclua & citius absolvit situm ci
1. Motus Martis , Jovis & Saturni ab Oriente in occidentem per a est a primo mobili: motus ab occasu in ortum est motu coelorum , quo rapiuntur illi planetae: ita vero rapiuntur ut assixi sint epicyclo, cujus pars stiperior movetur ab occasu in ortum, pars proinde inferior fertur ab ortu in occasium : ex quibus si quuntur omnia phoenomena quae spectant illos planetaS
. Ut illud intelligatur, sit terra A : sit coelum solis B C D stabi s. fig. 8.ὶ stalem rapiens per annum : sit coelum Ma tis 234 rapiens epicyclum per duos se me annos sproportione servata judicandum de Iove dc Saturno) sit epicyclusE F G, qui gyret per annos ferme duos circa proprium centrum : sit Mars H ata
76쪽
Pldifica particularis. 19xus Epicyclo : sit carium fixarum I K L ;
hoc posito explicantur omnia phoenomena. Io. Mars in apogaeo vidctur celerius moveri: Optime, quia pars se perior epucycli movetur ab occasu in ortum : coelum pariter movetur : ergo determinationibus amicis celerior conspicitur morus. Σo. Per menses ferme sex rapiatur Marsa' puncto H ad punctum 6, tunc videbitur secundum lineam A 6 P, proindeque descripsisse arcum X, P; adeoque directus , id est, magis progressus secundum arcum X P versus orientem quam
fixa X: jam vero cum descendit a puncto 6 ad punctum 7 , tunc videri denet stationarius, quia per dies aliquot videtur eidem puncto P firmamenti re pondere.
3 Q. Cum VersuS partem in seriorem epi-
cych transit a puncto 7 ad punctum 8,
jam est retrogradus , id est , repetere videtur occidentem : scilicet in suiusto 8 respondet puncto Q , adeoque magis est occidentalis quam stella X secundum arcum X QI hinc retrogradus major videri debet directo, quia retrogradus non est nisi in parie inferiore epicycli, & non est diremis nisi in parte superiqre; motus pariter Martis retrogradi tardior , quia si coelum rapit epicyclum ab occasu in ortum , pars inferior epicycli rapit Martem ab ortu in occasium.
77쪽
6o Musica particularis. v. Quando Mars ascendit a puncto 8 ad punctum ' , iterum est stationarius, quia per aliquot dies videtur respqndere eidem puncto Q firmamenti. 1'. Quando Mars a puncto ' ad priorem locum redit, iterum directus, id est,
Denique si Mars in parte superiore epicycli fuerit conjunctus seli, erit semper retrogradus, cum sisti opponetur; erit quippe semper in parte epicycli inferiore positus: conjunctus est V. g. in H: peconnum adducitur epicyclus ad punctum π Mars adducitur ad punctum R ; solvero per annum orbitam describet, redi-
bitque ad locum a quo disicess,at: ergo
Mars oppositus soli re retrogradus. Tunc astra sunt conjuncta, quando linea recta ducta ab oculis transit per eorum centra : sic Mars in H soli conjunctus est, quia recta A H transit per centra solis 8c Malais: tunc opposita sunt quando distant se invicem liecundum mediam coeli partem. Quae de Marte dicunmr,. dici debent 1n eodem systemate de Iove & Saturno :hoc excepto quod , fi coelum Martis moveatur spatio unius anni & 3 22 dierum ,& Epicyclus gyret spatio a annorum &χ mensium aut circiter , coelum Iovis r
tationem non absolvat nisi per annos ia
78쪽
Phsica particularis. 6 I& 3 is dies: epicyclus vero circa proprium
Centrum rotetur per annum & dies 34. coelum Saturni nisi per annos 29 dc I 29 dies, epicyclus per annum & dies I 3. cum quadrante. REFELLITUR ST STEM APTOLEMAICUM. Repugnat legibus mechanicis , observationi-
ιus astronomicis, is principiis phesicis.
I'. quidem repugnat legibus mechanicis : nam haec est lex Mechanicae, ut fiat machina omnium 11mplicissima, quae partibus inutilibus & supervacaneis non impediatur, alias fieret aliquid frustra , quod fort8 in ipsus artefacti perniciem
converteretur ; porro vix potest dari machina magis composita quam ptolemaica, in qua , neglecta ratione irradiationum opticarum , tot finguntur CozIi, tot epi- cycli, quot anomalia in syderum motibus deprehenduntur : cui autem bono ingens illa coelorum multitudo, primum
mobile , duo crystallitat 3 cui bono tot epicycli 3 quae quidem omnia ad libidinem conficta fatebitur quisquis praejudicia
non audiet: ergo &c. Deinde repugnat observationibus alta nomicis: nam I haec est obsicivatio astici.
79쪽
nomica,Mercui tum & Venerem aliquandbvideri sole fit periores, ut aliquando conspiciuntur inferiores : atqui hoc explicari nequit a Ptolemaicis, apud quos Mercurius & Venus sunt in coelis positis infr1 coelum solis. 20. Mars retrogradus sexties major se directo apparet: unde insigne discrimen inter ejus apogaeum & perigaeum, adeoque ejus diuantia a terra in Apogaeo est triplo major quam in Perigaeo: porro istud infeliciter explicatur a Ptolemaicis, quia ad libitum fingunt epicyclos magnitudinis incredibilis, v. g. fingunt epi- , cyclum Martis habere diametrum qui aequet mediam partem distantiae Martis
Denique repugnat principiis physicis.
Scilicet.idei, Ptolemaici praeter coelos planetarum admittunt primum mobile, quia cre lunt corp eti simplici non posse convenire motus secundum varias determinationes: porro hoc falsum est: scilicet aqua, dsim. currit Iersus mare, tendit simul
His adde duo admitti Ptolemaicis
quorum unum absiardum & aliud incredibile omnino. iri Abserdum est collos esse solidos; soliditatem autem vulgo coe lis tribuunt Ptolemaici; quomodo , hoc
posito, lumen a stellis fixis ad nos usque
80쪽
mdifica particularis. s perveniet quomodo cometae, tum supro planetas, tum in regione planetica poterunt vagari & discurrere 31o. Incredibilis prorsus est ea velocitas, quam necesse est tyderibus primoque mobili tribuere, ad explicandum diurnum sederum motum circa terram; quo quidem admissb, dicendum est stellas fixas singulis arteriae nostrae pulsibus plurima leucardm millia conficere debere. Porrδ
S τ sT E M A P L - T O N I CV M. Ptolemaicum emendavit Plato; cum
enim vidisset Mercurium & Venerem selesuperiores, ideo sic disposuit machinam
ut terram in centro posuerit, quae circa suum axem moveatur, quam circumstant
aer & ignis , quibus finitimam facit lunam,quam excipit immediate coelum selis. Solem sequitur Mercurius, Mercurium Venus , Venerem Mars, Martem Iupiter,& caetera ut in ivstemate Ptolemaico.
o. Haec machina est nimis composita. a. . Non explicat feliciter Martis Apogaeum & Perigaeum. .so. Si Venus & Mercurius sint ali-