장음표시 사용
191쪽
120 AD GELLILM EMURsUs QUARTII1. liberorum immunitatem a plerisque muneribus personalibus eonis cessit, eamque particulam id unum mirum est neglectam fuisse ab his, qui legem istam restituere eonati sunt triumviris, Goth Dedo, Ramosio et Heineeeio. Et ita quidem res sese habet, si affirmate, ut nune fit, legas, qui liberos tris ha/ent, quam Ireti nem primus dedit Stephanus, ex emendatione carrionis, qui eam ex Bustidiano cod. aecepit, et paueis, quod dicit, aIiis. Mihi quoque, ita fuisse olim in Regio Halaiensi a prima manu, auspicio est. At vero in Edd. ante Stephanum, inque eaeteris codd. planeaποφατικῶς est, quia liberos tria non haberet, quod minime
apernendum et haud scio an melius sit. Quanquam enim Vestae illud saeerdotium in maximo lion ore putabatur, tamen tantum a fuit ut expeteretur, ut Augusti iam aetate fugeretur adeo. senare humanitatis ratio quodammodo postulare videri poterat,' ut hoe onus qui tres pluresve liberos haberent, potius subirent, quam qui non nisi una aut altera filiola gauderent, quarum alterutra capta, ipsa spes potiundi benefieti trium liberorum paene deeollata videri poterat. Neque enim ad istum numerum feeisae nisi liberos, qui adhuc in patris potestate aut bello amissi essent, quorum neutrum in eam, quae Vestae fit, eadere potest, ipse Gellius memoriae mandavit. lam de iure ae commodis Vestalium sermo instituitur.
Virgo autem Vestalis simul est capta atque in atrium Vestas deducta et Ponti cibus tradita, eo atatim tempore sine emancia patione ac sine capitis minutione a patris potestate eae it, et ius testamenti faciendi accipit.
Atrii Vestae ideo videtur mentio laeta, quod id habitationi Virginum destinatum fuisse probabile est. Certe id Lipsius auspi-zatus est, inque eam rem Plinio testimonium denunciavit, cuius tamen loeum nondum reperi. Vellem quoque una dixisset, quinam
sint illi Ponti flees, quibus Virgo tradebatur ab ipso Ponti fieeΜaximo, qui ceperat; nam ut solent, reliqui quoque Interpretes hie altum silent, quod mihi sane eo magis ineommodat, quia, eum haec primum legerem, exspectabam potius eaptam Virgini maximae, quae Vestalibus praesidebat, traditum iri. Quod qui I Lib. II. cap. IS.
192쪽
non est, licet eoniectura uti. Constat autem, quae Ieetae eapta que erant, primo sacerdotii aut decennio sacra didieisse, Institutasque fuisse ab his virginibus, quibus alterum deeennium eurre bat. Praeterea quoque e compluribus marmoribus antiquis elaret, suisse, qui Pontifices Vestae dicerentur, quorum vix alia reperiri potest interpretatio idonea, nisi haec, ut existimemus, additos fuisse e eollegio Pontificum nonnullos Vestalibus, qui praeessent earum institutioni, et unde eonsilia caperent, si quaevenisset circa sacra et ceremonias dubitatio. His igitur tradita fuisse videtur, quae capta esset. Quo autem momento capta fuit virgo, eodem dotemur patria potestate solutam fuisse, quod vel ideo videtur necessario laetum, ne quid in Vestae ministerio 1mpedimenti ex ipsa illa paterna potestate gigneretur, quae veteri
tempore atroeissima erat. Soluta vero fuit absque emancipatione
ipsoque, ut Icti loquuntur, iure, quod et ipsum ratione non earet. Cum enim vel invito patre legi eapique posset, nisi iusta obstaret exeusatio, inutilis videri debebat ethancipatio, quippe quae
contingere non potest, nisi Voluntate et eonsensu Patris expresso. Adde, per emancipationem, in qua et mancipatio interveniebat et manumissio, servilem causam induet, quae vel maxime abessen Vestali debebat. Quod autem ita prodidit Gellius, idem quoque
tenebamus olim ab Ulpiano et nune tenemus e Gaio ), o quo praeterea didicimus, sacratas has, etiamsi nondum essent viri potentes, tamen ne tune quidem tutore opus habuisse. Postquam eiii in narravit, tantum ex L. Iulia et Papia Poppaea femi nas ex iure trium liberorum, ipsis illa ipsa lege tributo, a tutela
immunes lactas, qua antea omnes, etiam adultae, adstrictae erant,
ita pergit: loquimur autem exceptis Virginibus Vestas, quas etiam Veteres in honores sacerdotii liberas esas voluerunt, i aquoetiam Lege XII Tabb. cautum est. Ita Veronae legitur, procul dubio depravate. Quod sentiens Goesohenius pro honores restituit honorem, ut liberatio haec a tutela perpetua foeminarum ad honorem et observantiam ministerii Vestae lacta videretur. Αqua sententia si discessionem fecerim, neque puto me fines ami Oitiae veteris Eanctaeque migrasse, neque leges venerationis, qui obus, quicunque litteras amant, se obstrictos sentient Gali sospita λ Frament. X, b. traditurque Et in I. 3. I. ult. ad SQ. Maeesin. ac l. . q. l. quando de peeul. aetio annal. est, sed obseurius. - 2
193쪽
AD GELLIUM EXCLES Us QLARTus. latori unico, qui eo publieato, et consumtis in eodem ineredibilibus ingenii, doetrinae industriaeque copiis, quousque hae inter mortales aestimabuntur virtutes, nomen suum aeternitati adscripsit. Putem autem a Gaio esse honore, atque, quod toties in uss. fit, adscita e sequente vocabulo Iittera g, factum fuisse honores. Quodsi est, hanc habebimus Icti sententiam: Veteres quidem liberas a tutela voluisse Virgines esse, sed non nisi quousque essent in honore sacerdotii, eo autem soluto, reversas ad proprios lares communi reliquarum feminarum omnium iure censitas fuisse ,, et neo tutore amplius caruisse. Facit praeterea haec Gaii relatio, ut lana Plutaretio quoque vindicias parare possimus. Is enim ex quo
in N uma retulisset, ab ipso hoc rege Virgines tutela immunes factas, a plerisque turpis avaχρονισμού postulatus fuit, Nuniae adscribens, quod demum Lege Iulia introductum sit i). Ipsum enim concedere ex iure trium liberorum id esse, euius auctorem sciamus Augustum suisse, idque adeo aperte Dionem ) quoque eommemorasse. uid vero illi nunc sacerent Gaio, non obscure idem tradenti, quod Plutarchus tradiderat. Ait enim Veteribus e in praerogativam placuisse, itaque etiam XII Tabb. cautum fuisse, quibus verbis quid aliud indieat, nisi hoc, Decemviros anterius et Numae regium ius repetita sanctione eonfirmasse. Sed nec Plutarchus, si verum lateri velimus, id ius ab Augusti favore nreessivit. Verba eius haec sunt: τι χἀς δε ιμεγαλας απεὁακευιεραις παεθἐυαις, ιυν εστι καὶ τὸ δια εσθαι ζιυυτος - πατρὸς, καὶ ταλλα πραττειν αυευ προστίλου διαγούσας, in σπεραι τριπαιδες, ubi male προστατο 1υ auctorem Vertunt, cum tutorem debuissent. Nihil autem sacere videtur Plutarchus, nisi ut comparet Numae praeceptum cum illo, quo gauderent suo tempore, quae nixae essent iure trium liberorum. Ait: in σπερ αιτει παι ὁ ες, quod non aliter videtur aeeipiendum, quam si expressius Scripsisset, ασπερ νύν αἱ τρίπαιδες πραττουσι, ut adeo tuto earere possimus coniectura Hei nece ii δὶ, qui, ut Numae abiudicaret, απεδωκον scribere iussit, pro απεδωκεν. Quod autem
Dio refert: ταῖς cili παρθενοις παυθ ο τα περ αι adde τρις τε κουσαι ειkOv, ἐχαρίσατο, id solum demonstrat, Augustum ex-l Praeivit Lipsius de Vesta e. XI. Seeuti sunt Schul ti ngi us ad Op. XI. I. ult. et Ei se ii hari de Vestalia. et iure Vestali g. XX. iv N. Opse. p. I 24 sqq. - 2, Histor. LVI. l0. - δὶ Commeat. ad L. H P. II, 2. q. VIII.
194쪽
presse disertisque verbia eonstituisse, ut Vestales eodem, quo. τρίπαιδες iure uterentur, quod profecto intererat pronunciare, nomuliercularum solo nomine prolato, Vestalibus abstulisse videretur privilegia, in quorum possessione a cana inde vetustate fuerant. Praeter illa autem commoda Virginum illud quoque earum discimus, ut et testamentum eondere potuerint, quod nee mirum videri debet, eum aliae potestatis suique iuris essent factae. Tum demum autem illud recte intellexeris, vereque praerogativam ei iuri inesse, si reputaveria hanc testamenti factionem licet vel impuberes essent, iis concessam suisse. Id vero totidem ve
bis expressit Sogomenus h): οἱ πάλαι, inquit, 'Pωμαιοι ἀδεῶς διατοεσθαι τὰς 'Eστιακας παρθAους, και ἐγέτας
Ουσας, ἐνομιοθετησαν. Neque quidquam ab illa lieentia detraetum esse Lege Voconia, utut illa in mulieres esset iniuriarum plena, nunc quoque relatum necepimus ) restitutis Ciceronis de Re
publiea libris, in quibus, post tot alia Ang. Maii merita, non
ultima eius laus cernitur. IX. I s mors autem rituque capiundas Virginis litterae quidem antia 'quiores non extant, nisi quas capta prima eat, a Numa re esse captam. Sed Papiam Legem invenimus, qua cavetur, ut Pontifeia Maaimi arbitratu Uirgines e populo viginti leguntur, sortitio qua in concione eae eo numero sal, et cuius Pirginis ducta erit, ut eam Pontifex Maaimus capiat, eaque Vestas fat. Sed ea sortitio ex Lege Papia non necessaria nunc videri solet. Νum si quis honesto loco natus adeat Pontifcem Maximum, atqus erat ad sacerdotium fIiam suam, cuius dumtaxat salvis retiagionum obserrationibus ratio haberi possit, gratia Papiae Legis per Senatum δει. εOriginem Vestalium a Numa repetendam esse, et alii dixerunt. Considerare uutem volo tirones, quod ita simpliciter efferri poterat, qua consectatione verborum, qua obscura diligentia atquoad ostentationem composita oratione idem Noster dixerit. Quod autem sequitur, eo maioris momenti est, quia eorum nihil apud alios relatum habemus, quapropter singula verba ponderare inte
195쪽
AD GLLLIuM EXCUI Us QUARTUM . est, . ut earum Vim omnem plene percipiamus. Cum enim ex Ν mae instituto et remotissimo tempore recepti iuris esset, uti, si
ubi supplendus esset numerus Vestalium, id fieret solius arbia eratu Pontifieis Max., quem in Tebus saeria summum habuisse potestatem nemo ignorat, Lege Papia lata haee innovatio facta
est, ne amplius ab eius voluntate peMeret, quam caperet, et, ne in ea re gratiae ambitionive loeus relinqueretur, ita subventum est, ut non unam ut antea, sed viginti legeret, utque ex eo numero in eontione, quae sit futura Vestalis, sortitione destinaretur. In eo ne ione ait, h. e. in Comitiis, quae omnino recte Lipsius, non eenturiata, sed euriata fuisse divinavit, quippe in quibus solis, quaecunque ad rea Racras pertinerent, tractari
solebant. Duo igitur fuerunt Papiae istius Legis eapita, alterum, ut ad supplendum defieientis Vestalis numerum a Ponti flee viginti de populo legerentur; alterum, ut ex his viginti, aortitione laeta, populi suffragio una eligeretur. De populo inquit, i. e. de qui
que civium cIassibus, quod est novum et notabile. Nam eum antiquitus quicunque magistratus honoresque omnes, sacri prosani, in manu putrieiorum essent, neque plebei ad eos accessus Pateret,
hac demum Lege participes lacti sunt sacerdotii Vestae. Quis euim nescit populi vocem omnes omnium civium ordines complecti, ut via solis plebeiis tribueretur ), postquam horum numerus in republica autem legis Papiae aetate hactenus omnia iocerta sunt. Quam cum plerique olim eandem eum Lege Iulia et Papia Poppaea iudicassent, quae ipsa interdum simpliciter Papia appellatur, Pighius quidem eos recte refutavit, antiquioremque esse debere ostendit, ipse autem ad A. V. C. DIV retulit. Sed neque hoc probari posse, multis argumentis evicit Hei nee eius planeque aetatis incertae esse statuit. Quod licet universim verum sit, id tamen ausim affirmare, Legem hane demum post Gabiniam, adeoque post A. V. C. DCXV latam suisse. Quum enim Gabinia prima fuerit, qua sancitum, ut tabellis populus, non ut ante viva voce in Comitiis uteretur, necessario consequitur, ut illam de Virginibus serius Gabinia latam existimemus. Sorti-Iὶ Testem unum Iaudabo, Martialem Epigr. VIII, 45. ubi ille,
Dat Populus, dat gratus Eques, 'dat tura Senalua. Quaesita ratione populum opposuit Equitibus ac Senatui, cum salvo metro Potuisset dioere, Dat plebes. - M in Annal. ad a. 5bl. - δὶ Comment. ad LL. P. P. Lib. I. c. I.
196쪽
e Ionia enim voeabulum ipsa illa per tabellas suffragia data satia indicat, unde et didicimus in Fragmento Legis Serviliae sortieularum nomine venire, quas Cicero ) ceras legitimas alieubi dixit. Satis de tempore istius legis; ad cuius sententiam iam revertimur. Quod enim dixi duobus capitibus eam absolvi, praevideo vix cariturum invidia apud eos, qui et tertium addiderunt, ex his Gellii verbis: ut, cuius Virginis ductu erit, eam Pontifex Max. eviat, eaque Vestas fat, modo ea Gellii sint. At ego quovis pignore certem, nec Gellii esse, nec Legis, sed
spuria et interpretationis causa adsuta ideoque prorsus eliminanda. Absunt enim a Codd. excepto uno omnibus, absuntque ab Edd. quoque eunctis ante Stephanum. Excitaverat ea de Bu; Iidiano
Cod. primum Iae. Rae vardus ), foverat deinde Lud. Cariario δ), interieeerat denique 1Ienr. Steplianus suae editioni,
ex qua deinceps hi earbones pro thesauro per reliquas omnes propagati sunt. Quod quam sit male laetum, nolo consensum urgere tot membranarum totque editionum, quae istam simbriam non agnoseunt, etsi hoc in Gellio sit argumentum qitantivis poti deris; ipsa Verba per se satis ostendunt, quam sint sarcinula molesta. Sei licet hoc expressa lege sanciendum fuit, eam, quae supplendo Vestalium numero a populo electa fuerit, Vestae feri, aut illud alterum, ut, cuius sors ducta fuerit, eam ut Pontifex cuperet
quasi id non ab antiquo ita lactum suisset, novaque lege indigereti certum est, Me pueri eredent, nisi qui nondum aere Iarantur.
Rem autem eonficit orationis sol eum et stri bligo illa, quam haud malo verbo Sinnium vocasse imparilitatem audio ). Cum enim legimus, et cuius ducta erit, ecquae est, quaeso, quam duetam putemus t Nimirum praeeessit vocula sortitio, et iam habes bonam hane hercle et probam formulam, sortitionem dueere. Condonemus hoc magistello isti, qui notulam illam Minellianam sibi conseripserat, ut haberet quod pueros doceret, non eondonemus neque auctori legis, neque aut Labeoni aut Gellio ex ea referentibus. Atqui, inquis, ne optimi quidem aeriptores ii conveniente huiusmodi verborum compositura abstinuerunt. Audio, et ipse aio defensionem paro laxis compagi hus Disinat. in CaeriI. c. I. - 2 Vm r. II, II. - 3ὶ Lection. . antiquar. III, I. - 4 . Gel I. V, 20. .
197쪽
4D GELLIUM EMURsΓs QUARTvs. oratio iis, Daed tum paro, quando nulla alia elabendi rima datur, nisi haec, bonum quoque Homerum quandoque dormire. ' ut Superest de nomine Legis, qua de hactenus actum est, brevia 'disputatio, quae nulla foret, si, quemadmodum post Stephanum in omnibus libris laetum est, tribus illis locis, quibus Legi nomen inditur, idem conspiceretur, videlicet Papiae. Sed in seripti aeditisque est ante illam Stephani editionem, quae a. 1585 Ρari alia prodiit, atque in iis quidem eunctis, prioribus duobus Ioeis P piae, tertio autem ultimoque Popiliae, sive Populiae appeIIatio. Sie enim res sese habet, non quemadmodum Thysius rei lit, eumque temere secutus Lionus, priore Ioeo Popiliae esse. Νeque tamen' ea nominia diversitas obstaeuIo fuit antiquis Gellii interpretibus, quum iidem postrema verba ita ex suis libris Ieg
rent, mistia Popilius Iegia per so ra tum uet, quibus inducebantur, ut existimarent non de una, sed de bini a Legibus sermonem fieri, quarum quae prior fuerit Papia, sortitionem Vestalium invexerit, altera Popilia recentior, per quam rata laeta fuerit earundem Virginum spontanea per patrem oblatio λ). Sed non
animadverterunt hanc ipsam lectionem stare omnino non posse.
Quid enim, si gratia, h. e. indulgentia veniaque Legis Popiliae atata facta est ista oblatio, qui potest dici eandem ratam esse per set Quae quidem plane ἀσυστατα esse, eum, quod per se ratumeat, alterius ope non indigeat, nemo non videt. Subvenit vero et una litterula mutata rem restituit Gellio Iae. Rae vardua ), ex BusIidiano Cod. legens: gratia Popilias legis per Senatumst, quod deinde e suis Codd. eonfirmatum a Lud. carrione, reeepit Stephanus meritoque retinuerunt insequentes editores δ).
I In qua sententia etiam fuerunt Ant. Augustin. de LL. et So. et Hotton an, Antiquit. Rom. Lib. I. - 2ὸ Conieetan. lib. III. cap. ait. Quod Raevardi opusculum, post eius mortem a Iano Lerinnutio editum, additum quidem fuit eiusd. Opp., quorum tamen in exemplis quam plurimis, nescio quo fato, hodie non reperitur. Recu- sum postea est IIelmstadii I 640, . cura cuiusdam, ut titulus praefert; quem Conringlum suspicor. Sed et haec Ed. raro oecurrit, unde paucis cognitus est hie libellus, bonae quidem frugis, nee tamen a edens ad praestantiam Variorum eiusdem Auctoris. 3ὶ Νullius enim pretii est, quod in Petavianis fuit, perseveratum si, quod et a prima manu fuisse videtur in IIalaiensi membrana. Similiter nec probandum propter, vel eirea sortitionem si, quod in margine libri sui conieeerat olim Petr. Daniel. Is autem liber servatus
198쪽
I 27 Et gratia quidem legis eum sit, quando aliquid de lege remi
titur eiusque observatio eondonatur ' Idem Latinis legibusa o I vero dieitur, nobis autem nuno, ex usu iuria Canon iei, divarisare vulgo audit, euius rei potestas, cum principio apud PopuIum fuisset, postea ad Senatum pervenit. Ipsa autem illa oblationis surrogatio et a lege antiqua solutio Augusti temporibus inprimis videtur invaluisse, quibus aceepimus disicultates obortas fuisse in legendis Vestalibus η), nobilibus filias suas leetioni subita re detrectantibus. Quodsi igitur, quam retuli, vera est Gellii nostri Ieetio, quod nunc nemo diffitetur, non de diverata, sed de una eadeluque lege utrovis Ioeo sermonem esse, satia apertum est, eamque aut Papiam, aut Popiliam dicendam esse. Et Papiae quidem nomen praetulit Stephanus eiusque aequaces, fortasse e Gryphinae margine, ubi, ni salior, primum conspicitur, de coniectura an e membrana aliqua, non habeo dicere, est enim ea editio absque ulla admonitione, ut stolent fere Gryphianae esse. Popiliae eontra plaeuit Raevardo, idque adeo placuit, ut vel ad Numam Pompilium Regem quasi auctorem remitteret, euius opinionis Ant. quoque Augustinum.) video fuisse pnrticipem. Frustra. Νeque enim fieri potuit, ut Numa regnante, quo sub Vestales institutae feruntur, lege iussum ait, primum ut legerentur e populo, deinde ut oblatio voluntaria succederet in Ioeum electionis, atque adeo in eiusmodi electionis, quae sortitione fieret, h. e. tabellis, quarum tabellarum usus seculo demum septimo post Numam invaluit. Illud tamen pro Popilia pugnare aliquantum potest, probabilius esse, ignotae legis nomen in notissimae conversum fuisse, quam Versa vice. In bibliothoea Relpubl. Hemensis, una eum duobus aliis exemplaritius, uno Franc. Danielis, altero Hongar sit, quorum quidem Coniecturas olim descripsimus, sed, domum reversi, Paucas, quae manus pretium facerent, invenimus.
I Praeter Carrionem id multis exemplis patefecit Brisson. dem S. V. Gratia. - 2 In quam rem Vid. Sueton. in Iug. c. 3Iet Taeit. IanaI. II, 86. - 3 Libro de LL. et Sola libro s. v. Popilia.
199쪽
isCapι aulam Pirgo propterea diei videtur, quia Pontineta
Max. manu Prehensa, ab εο parente, in cuius manu eat, veluti
Mus capta, abducitur. In libro primo μι ii Pictoria, quaa Oerba Pontifcem Max. dicere oporteat, quum Virginem cui
acriptum est. Ea verba haec sunt: SACERDOram. VESTALEM
Planissime vim verbi capere excussisse videri potest Gellius. Capi enim res hominesque inprimis dieuntur, qui bello legitimo hostibus ita eripiuntur, ut vietoria fiant. Itaque III pianus λ): Aliud, inquit, est capere, ataud accipere. Capers sum essectu accipitur, accipere etsi quis non accepit, ut habeat: ideoque non vivitur quis capere, quod erit restituturus. Simi-1 Iiter Gaius ): Non videtur quisquam id capere, quod ei necesse est alii restituere. Vestales autem, quarum in Iectione nulla paterni eonsensus fiebat consideratio, quasi bello captas et man--eipia Vestae lactas videri volebant, quod confirmatur auctoritate Fabii Pietoris, euius testimonio etiam alibi utitur Noster. Quem Fabium Pictorem quum eundem esse dicunt vetustissimum Romanorum historicum, qui bello Punico secundo vixit cuiusque ab Annalibus praecipue hauserunt et Polybius et Livius et Dionysius. Halicarnassensis, nescio an verum deprehenderint. Nam quae ex eo, tum hie, tum infra Noster retulit verba satis ampla, atque adeo, ut cum Plauto loquar, ipsissima, non sunt eiusmods, ut ad alitum accedere videri possint, quo illum usum fuisse oportet, sit illo aevo aeripsisse arguatur. Oratio enim licet pressa sit atque demissa, ornatuque careat, nihil tamen habet, quod sordidum sit aut obsoletum. , Neque de aerugine Gellius quidquam detersisse'. videri debet, qui in referendis remotissimorum scriptorum verbia studiosissimus est, quod decebat Grammaticum, et curavit etiam, ne quid deperiret et vetustate sordium. Adde, non videri vero-aimile, antiquissimum illum Fabium in eonscribendis Annalibus, Populi sui tam enucleate tamque subtiliter et accurate in enotandisi formulis solennibus, ritibus atque diversis sacerdotum ossietis vorsa-I L. N. D. de T. S. - 2 L. II. D. de Reg. iur. - δὶ Lib. X.
200쪽
tum suisse, uti laetum in his laciniis reperimus. Quare magis est, ut existimem, sumta haec esse de alio Fabio Pictore, serioris temporis scriptore, cui Servii praenomen fuit, non Quinti, quod illius prioris fuit. Is autem non solum a Ciceronei iuris et antiquitatis sens peritus dicitur, sed et ivria Ponti etililros scripsisse a Macrobio ) perhibetur, ad quorum librorum argumentum vel inprimis sacere debebat formularum sacri iuris
relatio et divinorum rituum solemniumque studiosa enumeratio.
Aeeedit quod Macrobius, qui hoc Fabio usus est, in plurimis rebus eosdem fontes, quos Gellius, adiit. Ad ipsam formulam, quam Fabius tradidit ex ima antiquitate, nihil habeo quod dicam novi. Aliqua tamen adnotabo tironum
adolescentiumque causa, qui has litterulas amant, quos paucos fore existimo. Ea enim tempestate vivimus, ut non a pubertate ad adoleseentiam, sed ad virilitatem ac probe senium illico proeessio fiat, et qui olim Ianuginem adeptam in ovatione ducerent, nunc sibi una nocte barbam crevisse putent, neo de Grammatica aut Philosophia sibi eogitandum, sed de optimo reipublicae statu perfi-erendo somniandum. Verum hoc Diis permittendum. Nunc sum-cit monuisse, in ista formula duplicem esse Iectionem librorum 3Iss. et editorum, quorum alii exhibent Populo Romano Quiritiabus, alii Populo Romano Quiritium, unus etiam adiecta copula, Quiritibusque. Quae varietas dicendi quum et in aliis scriptoribus reperiretur, controversia orta est inter Brissonium et
Gron ovium δ), utrius formulae npud Romanos usus fuerit, Brissonio priori, Gronovio alteri palmam porrigente, utroque Vero, quidquid iudicio suo contrarium videretur in libris antiquis, corrupte-Iae accensente. . Sed verius est, perinde esse, sive dicas Populus
Rom. Quirites, sive Populus Rom. Quiritium, cumque id semper
ita doeuissem, gavisus tamen sum Rententiae huius auctorem menaetum esse amicum desideratissimum, olim inter auditores meos, postea in multis iisque gravissimis rebus magistrum, magnum
illum Germaniae suae Polyhistorem Ni ebulirium ε), qui, o fatal