장음표시 사용
131쪽
r ira Τ Μ oro craJam vero qui fieri possit ut mundas existat divinus, atque actioni divinae aequi, Valens, reponit MalIebranchias , union personae cujusdam divinae , quae suis adorationibus gloriam Deo exhibet infinitam, orbem universum sanctificat, pias homi pum actiones, divinum cultum extolliemirifice, Deoque dignum efficie, cum ei pretium conferat infinitum. Hac igitur unione mundus a Deo factus optime divinas perfectiones quibus Deus gloriatur, exprimit ; in eo ubi Deus complacet sicque ex eo gloriam percipit infinitam quae consistit in relatione quam habet opus Dei cum divinis perfectionibus, quiabus ipse gloriatur Haec sunt ipsa Mali branchii verba. Separa, inquit , mundum a Christ , O νide utrum qui non potes agere nis pri orer glariam suam, Opus aliat quod extrins*m Hrcere possit. Ea quo contendit necessariam eme personae cujusidam divinae Incarnationem ex hypotest quod Deus mundum quemdam efficere
Atque haec est exima pars systematis
Mallebranchiani. Altera parte contendit
Deum ex hypotesi quod aliquid ext A se
operetur , teneri ad mundum effici*ndum.
qui possibilium omnium pulcherrimus sitia perseetissimus. Quam quidem parrem.
ut adiuuat . eodem ac antea ratiocinio
132쪽
utitur. Ex opere, inquit Mallebranchius , opifex cornoscitur. Quo perfectius est Deus, eo persectiones opificis clarius exhibet, honoremque maiorem ei conciliat.
Quare cum Deus agere non pollit m 11 1ecundum id quod est , nisi divino modo , nisi amore quo perfectiones suas prosequitur, non potest non efficere opus perfectissimum. Putandum tamen non est mundum esse
debere omnium perfectissimum propterentium ex quibus componitur pulchrit dinem , sed propter vias atque leges quibus efficitur & conservatur. His namque legibus & viis elucet sapientia opificis. Tenetur itaque Deus mundum regere viis perfectioribus. Viae autem legesque perfectiores sunt viae simpliciores & fecundiores, ideoque generaliores. Via simplicior est via brevior; via composita est via longior. Ex. gr. si Deus vellet corpus Ain corpus B incurrere , illud per lineam Tectam, quae via brevior est, non per lianeam curvam, quae longior est, ad corpus B perduceret. Leges vero generales eae dicuntur quibus Deus varias effectuum in mundo contingentium species non immediate & per se solum producit, sed interventu atque occasionurerum creatarum, quae idcirco causae secundae, causae Occasionales nuncupantur. Porro
133쪽
3 TH cox o G I A leges illae aliae aliis fecundiores sunt prout
plures vel pauciores efectus complectuntur. Lex generalis originem ducit a voluntato divina , quae generalis ex eo dicitur, quod non unicum effectum attingat, sed inn meros , atque omnes qui eadem in Occ sone semper producunrur. Ex. gr. Deus solus est causa essiciens motus corporis
cujussibet sensuum destituti , ut lapidis,
ut metalli &c. non tamen per se solum atque immediate motum illum emit, sed mpulsionis occasione; eamque legem condidit generalem , qua voluit ut quotieS corpus alterum impelleret , toties ei motum Oommunicaret.& quidem pro ratione molis totalis r scilicet si. corpus perculium esset corpori percusso massa aequale , ideoque media pars masse totalis utriusque corporis . percutientis & per- culli tum corpus percutam mediam partem motus, quo donabatur corpus percutiens , acquireret.
Voluntas autem particularis ea est qua Deus certum quemdam effectum immediate , & sine alterius rei interventu pro ducit. Cujus generis effectus cum sint praeter assiletum rerum cursum , solitisque effectibus contrarii, ideo mi acula nominentur. Sic aquas pedibus calcare , nec immergi, miraculum est. His intellectis inquit author nominatissimus , tenetur
134쪽
N A T U R L LI s. Dens, ut sapientiam in opere describat , illud regere 1 v. viis 'timc licioribus ; nisi Pientis enim opificis esset vias adhibere Compositas, dum brevioribus posset finem intentum assequi ; a'. legibus generalioribus viisque fecundio blis quae Majest teiri divinam ex eo magIs claclarant, quod Deus principis iustar non per se. sed per ministios quos dirigit , operetur. Imbineptus haberetur opifex , qui momentis singulis indigeret manum ad opus suum admovere : quanta' veto requiritur iri telligenδi vis, ut innumetabiles effectus ex his leg1bus oriundi praevideantur , at-qde inter se componantur'. Quapropter Deus agit voluntatibus generalibuet Quae enim ostenderetur Dei perspicientia, si qua . proportione multiplicantur effectus , ea cem proportione multiplicarentur decrd: ja. Quod tarnόn non impedit, quin Dectvoluntate speciali quandoque operetur; cum scilichi id expedit, ut ui premum ejus
In res omnes dominium manifestetur. Hinc Deus occasiones in stituit non solum motuum quos in corpo ibus emci .
undis de materialem 'moderatur , sed Etiam cogitatiomina variarum ; quas iri animis producit ; sic rabluum corporis
nostri interventu variae in animo exciris tur affectiones , ω cogitationum occasion e
135쪽
corpore. Imo cum sibi constans sis , nee possit a se ipso diversus esse, voluit preces& desideria animae Christi occasiones eravel causas morales , cur quibusdam hominibus gratias efficaces largiretur , eo u ad gloriam praedestinaret. A tque ea sen tentia est, quae . systema causarum occa sonalium repellatur. .
Ad haec itaque reduci potest Mali branchii systema. Si mundi cujusdam e-ciendi cogitationem Deus suscipiat, cum non possit agere nisi proptΘr gloriam suam
tenetur 1 v. unionem personae alicujux divinar cum ejusdem mundi quodam entae decernere. Hac enim unione sola mundus
efficitur divinus , Deoque conciliatur se ria infinita, quae sola Deo digna est. A si quin nihil esset ger quod mundus aequiva leret actioni infiniti pretii , qua mundus
efficitur. 2x V Tenetur opus suum facer possibilium omnium perfectissimum ex ratione composita. tum pulchritudinis en-xium quibus mundus componitur turiviarum simpliciorum , secundiorum , Mgeneralioxum quibus regitur. Partem utramque ex . eo probat. quod Deus non possit agere nisi secundum: id quod est, nisi divino modo, nisi amore quo perfectiones suas necessario diligit. Quare mum
dum efficGq. debet qui dotes quas Deus
136쪽
habere gloria tiir , perfectiori modo exprimat , sicque maximum Deo Eo'orem conis ciliet. Mallebranchii sentetitiam impugnaverunt Philosophi multi nobiles, maximε auisor operis cle actione Dei in creaturas sectione sexta ; ubi musta leguntur opti
Deus ex fidi thes quod agat non tenetur gloriam is nitam sibi comparare. Probatur. Non potest Deus Infinitam sibi. gloriam homparare , nisi personam quamdam divinam Eum natura creata comjunxerit. Atqui ad ejus generis unionem non tenetur Deus ex hypothesi quod sese ad mundum essiciendum determinet. Nam scriptura constat Ac traditione futuram non fuiste verbi divini cum humanitate conjunctionem . si non peccasset Adamus, eamque sola Dei erga homines bonitate , non gloriae propriae motivo decretam fuisse, ut hominum genus repararetur. Ergo , &c. Et vero assertionis suae rationem ex eo petit Mallebranchius quod voluntas Dei
Aliud nihil sit nisi amor quo perfectiones suas diligit. Quod falsum est , vel saltem
incertum. Nam deeretum de condendo mundo contingens est & liberum 3 amor
εro, quo perfectiones suas diligit, neces
137쪽
larius. Decretum illud est actus 1mptrii
atque efficientiae , amor vero achius pro--& compluentiae. Cum . alitem Pen
ejusdem generis actus in nobis reipsa diversos esse refer3t senses intimus ; quis non concludat eos in Deo simili ratione diversos existere λJamvero si decretum de condendo mundo sit inus ab amore quo Deus, perfectiones suas diligit, omnino diver si is ; quid causae esse possit, cur mundus debeat esse divinus, dotes divinas perfectissimo modo repraesentare , gloriam intani tam ex unione personas divinae Deo ςonferre. Horum sane ratio nulla est.
Ergo, &c. 1ς. Ideo gloria infinita debet ex mundo in Deum redundare , quia debet esse aliquid per quod mundus aequivaleat actioni creatrici, quae infiniti praetii est , atque infinite perfecta. Atqui haec etiani ratio nulla est. Nam actio seu volitio mundi creatrix Deum non perficit , vel saltem non magis perficit, quam ejusden volixionis absentia. Quod iam probavimus. Quaero jam ex Mallebr ncnio , an
ex volitionis creatricis absentia teneatur
Deus gloriam infinitam sibi extrinsecam
Certe si volitio creatrix dicatur ipse Deus , .ejusque effectus ei debeat aequi-
138쪽
N ATURALIM II valerei id necellarium est in genere piri si CO , non in genere morali : ergo mundust quemadmodum opus quodlibet Dei substantia su4 Deo aequivaleat, sicque Deus sit necessie est nec sussiciunt adorationes, quarum pretium propter unionem perso nae divinae sit infinitum. Quod dictu non minus horrendum est quam absurdum. M3'. Gloria haec infinita consistit in externa perfectionum divinarum imaginoe
perfectissima, operisque divini ad De uiri relatione , in quibus Deus sibi complacet, vel etiam in adorationibus inhiati pretii quas persona divina Deo exhibet. Atqui ad ejus generis gloriam sibi comparandam
Deus non tenetur, ex hypotesi quod agat. Nam, inquit author actionis Dei in creaturas , vel Deus ejusmodi gloriam amat ut finem suum ultimum , vel ut medium quo finem obtineat omnino necessiarium aut melius, vel ut medium aequale atque indifferens. Atqui 1'. Deus gloriam illam non amat ut finem suum ultimum. Proin-dE quasi Deus fine suo non frueretur, si ejusmodi gloria Deo non adveniret; Deus ent possiessione sui finis beatus constituitur. Atqui nihil Deo extrinsecum potest Deum beatiorem efficere. Ergo,
x . Non ut medium necess rium aut melius ad finem obtinendum. Cum enim
139쪽
Deus non possit fine suo carere , non posset med.um illud non assumere et proindeque mundus , divimequae personae cum natura creata conjunctio absolute necessaria esset. Quod divinae libertati repugnat.
3 '. Si praedicta gloria sit Deo medium aequale atque indifferens at finem suum assequendam , potest sine illa finem suum
obtinere. Ergo ad eam sibi comparandam necessario non tenetur ex hypothesi quod aliquid operetur.
Deus ex bpotes quod agat , non tenetur. mundum quemdam efficerepsisbilium omnium ex eo persectissimum , quod legia hus atque viis simplicioribus , generali . ribus O fecund2oribus regatur. Probatur. Ideb Deus ad mundum talein inciendum teneretur, quia perfectissimust est & sapientissimus t atqui ad id non tenetur , quia perfectissimus est & sapientissimus. Nam sapientia opificis, ejusdemque perfectio non eum ad certum quemdam operis finem, ad certam quamdam operis lubstantiam necessitate constringunt. Ex. gr. architectus peritissimus pro industria sua non tenetur potitis Regis p latium quam templum, quam urb1S pOrtam quam domum Privatam extruere , - quorum
140쪽
quorum 'aedificiorum sines diversi sunt;
nec certos quosdam lapides prae aliis in .extructione adhibere.. Similitie, artifex peritissimus nono tenetur horologium ,-quod horas dumtaxat indicet, facere potius, quam alteram quod etiam minuta -tum primaeum secunda, quod varios tu
true tum crescentis tum decrescentis motus de torminet i nec potius ex auro quam argento , vel aere horologia elaborare. Atqui si res ita fit, non tenetur Deus pho summa sua perfectione & sapientia mun-rdum essicere proe ter leges simpliciores &generaliores polubilium omnium perfectissimum 1, nam possibiles sunt innumer
biles mundi, singuli in suo genere perfec-: tissimi, quorum finguli regantur legibus, omnium simplicioribus & generalioribus
Telative ad eorum finem, relative ad entia ex quibus Componuntur . relative ad
effectus quos Deus in illis existere vellet; ta ut leges omnium simpliciores & generaliores ad effectus unius mundi producendos , inutiles essent, vel insussicientes, vel minus perfectie pro effectibus in alio' mundo intentis. Proinde quasi leges s pliciores & generaliores quibus horologium aliquod regitur, pro variis horologiorum speciebus magis compositis snt omnium perfectiores ; proinde quasi viae atque leges ad horologium necessariae,