장음표시 사용
181쪽
xσε TH E OLOGI A existere & non existere ,.simul praeteritum esse & non praeteritum , quam verum est idem non posse simae futurum esse & non
futurum. Ergo &c. Retorqueri etiam poterat argumentum de memoria nostra & sensu intimo , quubus habetur certitudo metaphysica, etiari si eorum objectum sit contingens , atque ab eam causam pollit aliter se habere ac cognoscitur. 29. N. maj. ut enim cognitio possit eta errori obnoxia , non lassicit ut ejus objectum possit aliter se habere ac cognotacitur , necesse est insuper ut haec cognitio possit esse in intellectu etiam dum objectum de facto se habet aliter ac cognoscitur. Si enim fieri non possit , ut cognitio sit in intellectu nisi cum obje tum eo modo se habet qao cognoscitur is evidens est potentiam quae est in objecto aliter se habendi nullatenus impedire vel auferre cognitionis divinae certitudinem. Atqui fieri non potest ut cognitio actionis futurae in divino sit intellectu nisi cum objectum ejus eo modo se habe: ac cognoscitur cognitio enim supponit Objectum suum , non illud facit. Ergo &c- Et vero objectum memoriae , objectum sensus intimi possunt aliter se habere ac
cognoscuntur sunt enim contingentia Scsaepe libera. Id tamen non impedit quominus ejus generis cognitiones sint certae
182쪽
atque ideo certae sunt , quia non potet stadesse memoria nisi cum ejus objectum eo modo se habet quo memoria refert ;idemque de sensu intimo dicendum.
Ins. Objectum quod potest aliter se habere ac cognoscitur, in ancipiti versatur. , Atqui cognitio non potest esse ceria , cum ej us objectum in ancipiti versatur. Erg.&c. N. maj. etiamsi enim objectum possie aliter se habere ac cognoscitur, illud ta- men objectum est determinate futurum , si de futuro agatur ; vel determinate exis tens aut praeteritum, si de existente , vel praeterito sermo sit. Atq. quod est determinate futurum , vel existens aut praeteri- . tum, id in ancipiti non versatur. Ergo &c. Itaque objectum contingens in ancia: piti quidem versatur respecta mentis hilamanae, non vero ratione sui ipsius ; cum in se revera futurum sit, quamvis con- . tingenter & libere. Dices. Ideo Deus certo cognoscit tesomnes possibiles, quia sunt objectum necessarium. Atqui actiones hominum fulmrae liberae non sunt objectam necessarium, sed contingens. Ergo Deus non potest actiones hominum futuras liberas certa
moria nostra, seasuque intimo, de cog-
183쪽
έ a ς'. t Tullo fontanitione quq Deus actiones liberas existem. tes vel praeteriras percipit. 2'. N. maj. Ex eo enim quod res pos- sbiles, sed rerum essentiae sint objectum necessarium, sequitur dum taxat Deum co-- gnoscere illas non posse aliter se habere,
ac cognoscuntur 3 non verb sequitur illas
Deo cognitas esse. Quod adeo perspicuum est , ut si per impossibile essentiam ma-
teriae Deus non cognosceret , explicari non posset, quo pacto cognitionem illam ac- quireret. Itaque ideo solum certo cognoscuntur quil sunt objectum cognoscibile ,
objectum determinate verum. Atqui de- terminate verum est actionem liberam esse futuram , actionem existentem esse praesentem ; quamvis neutra sit necessi ria. Ergo &c. Obj. Σ'. Ideo Deus certo praevideret ex ipsa aeternitate liberas hominum actiones ;quia ex aeternitate verum est illas esse futuras, seu , ut aiunt, quia sunt determinate futurae. Atqui liberae hominum' actiones non sunt ex aeternitate potius futurae quam non futurae , seu non sunt determinate futurae. Si enim determinath futurae essent, vel ex narura sua vel ex
aliqua causa. Atqui neutrum dici potestinon primum. Cum enim agatur de acti nibus liberis, actiones illae ex natura sua sunt contingentes, atque omnino indisti-
184쪽
N AjuRALI s. I6sirentes ad existendum vel laon existendum et , proindeque ex natura sua non sunt futurae potius quam non futurae. Verbo diis icam quod contingens est vi liberum. non potest ex i natura sua adi existentiam vel faturitionem esse determinatum. t 2 aeternitate nulla est causa: , i quae liberas hominum actiones & futuritionem deter- ἰminet, easque ex sua indisserentia extrahat. Cum enim supponi non possit decre ii tum divinum quoa earum libertatem des. tiruat ; idem omnino est ac si nullum esset . concurrendi decretum is voluntasque humana la esset actionum suarum causa. Atqui voluntas humanae ex aeternitate non existit. Ergo inulla est ex aeternitate causa quae hominum actiones iliberas ad futuri- :
. N. min. ad cuius probationem n. maj. Ut enim Iiberae hominum actiones ex aedernitate potius futurae sint quam non fui rae; non requiritur, ut ex natura sua determinate futurae sint, vel ab Aterna qu-idam lea in , i quae agat. .ueatumque futu-xitionem ea ipsa aeternitate esticiat ;bsuta ficit, ut causa tua in tempore 'ex titura sit, actionesque hominum existentes effectura.
Nam quidquid in tempore existit, idem hoc ipso solo ,. non vero Pex efiicienti bi
causae cujusdam ex aeternit te agentis in .
185쪽
1ης THROLOGIA 'minate futurum est quemadmod in Umnibus momentis subsequentibus de te minate praeteritum. Ergo &c. i Ins. Si valhret responsio , ex illa se- , queretur causan, determinatae futurionis actionum liberarum esse ipsam determi-
natam earum in tempore existentiam: si
atqui illud absurdum est. Nam si res ita se haberet, causa esset suo ectistu omni posterior :ifuturitio quippe existentiam praecedit quae est futuritionis causa. Atqui 1 causam suo estectu posteriorem esse ab-:
Dist. mah l Sequeretur causam impru-prihi dictam determinatae futuritionis ac- , tionum liberarum esse determinatam ea- rumdem existentiam. Conc. maj- causam proprie dictam. N. maj. Ratio cur a - .
trines liberae ex aeternitate sint determinate futurae , ex eo petitur quod actio nes illae in tempore existant , quod improprie loquendo appellari porest futuis risionis causa. Sed Meca existentia non est icausa essiciens & proprie dicta futuritio. inis. Ad hoc enim requireretur ut futurio cesset taliquod ens positivum actioni superadditum quod ejusdem actionis ipsa
existentia essiceret, suaque vi atque es fietentia E nihilo educeret. Atqui certδὲ non eo sensu actionis existentia est causa a
futuritionis. Cum, ut jam dixi, futuritio.
186쪽
non sit aliquod ens positivum rebus superadditum , sed mera relatio posterioritatis alteri enti jam existenti. Ergo non est causa propriὶ dicta , sed ratio cur actio futura sit. Obj. 3ς. Actio libera non potest esse
determinate futura, nisi consequenthr ad divinum concurrendi cum humana voluntate decretum. Ergo &c. N. ans. Nam in quolibet rationis momento decretum divinum antecedenti , futurum est illud decretum di alioquin nihil ante futurum esset quam exIsteret Pquo posito tolleretur omnis futuritio.
Atqui si decretum illud sit futurum, quod ex illo sequi supponitur, debet in
quolibet momento rarionis ipsum antecedenti similiter esse futurum. Ergo actio libera determinath futura est etiam a recedenter ad divinum concurrendi de-
Ins. Actio illa non est determinate futura, quae abstrahit a futuritione : atqui actio libera antὸ divinum concurrendi decrerum abstrahit a futuritione , & infuturitione. Eten1m actio illa abstrahit a fu- euritione & infuturitione quae mere potasbilis est atqui in momento. rationis divinum concurrendi de crutri antecedenti
actio libera morε possibilis est: Nam cum raturitio non sit illi essentialis; concipien'
187쪽
T Η Ε Ο Ε o G I A' dum est in aeternitate momentum rationis in quo actio versetur in statu merae.
possibilitatis, eique postea accedat & contingenter superaddatur futuritio. Atque hinc est quod Logici vulgo doceant propositiones contradictorias de futuro comtingenti liberos ambas esse falsas, si spe
tentur in momento rationis divinum concurrendi decretum antecedenti. Quia ita illo rationis momento actio libera mere possibilis est . non vero futura vel ins xura. Ergo in momento rationis divinum concurrendi decretum antecedenti actio libera mere possibilis est. , Neg. min. Ad probationem dist. min. In momento rationis divinum concurrendi decretum antecedenti actio libera mere possibilis est, s spectetur in ordine metaphysico conc. min. si spectetur in ordine phy sico nego min. & consequen-riam. Actio spectata in ordine metaphy- . sco est actio considerata quoad essentiam; actio iverbi spectata . in ordine physco est eadem actio quoad existentiam conside
. Equidem si actio libera quoad essentiam consideretur , mere possibilis concipitur , nec ad ejus existentiam vel f turitiqnem aut inlaturitionem attenditur.
Verum in ordine physico atque in reipsa, vel actio libera existit vel non existit, vel
188쪽
MATURA LIq. I is aliquangb extitura est , vel non extitura. nullum reipsa datur inter haec medium; quamvis abstractione mentis possimus ad neutrum attendere , solamque essentiam
actionis liberae, ejusque possibilitatem con
siderare. Quocirca nullum est in ipsa antemnitate momen tum rationis in quo actio libera , quae supponitur aliquando existere , non iit reipsa futura. Tam enim futura est in momento rationis praedictum decretum antecedenti , quam ipsum decretum. Atqui divinum decretum in moment rationis existentiam ejusdem antecedenti futurum est. Alioqu1n necessarium esset decretum decreti in infinitum, vel futuri tio omnis tolleretur. Ergo &c. Ins. Prius est rem omnem, idebque a
tionem liberam esse possibilem, quam futuram vel existentem. Ergo saltem ex aeternitate concipiendum est momentum
rationis in quo actio libera versetur in statu merae possibilitatis. Dist. ans. Prius est actionem esse possibilem quam futuram aut existentem , si
actio consideretur abstractione mentis c. ans. Si consideretur in statu reali, atquctui reipsa est n. ans. 8c consequentiam. Nullum en1m reipsa medium est inter , existentiam & non existentiam , futuriationem & non futuritionem. Ergo &Q. Dices : Mundus non est ex aeternitate
189쪽
futurus nisi per decretum divinum de mundo essiciendo. Ergo similiter actio ii
hera non est futura nisi per divinum concurrendi decretum, aut per voluntatem humanam. Non potest autem actio libera
ex aeternitate esse futura, per voluntatem humanam , quae cum ex aeternitate non
existat, nihil est ; ideoque non potest
ullam inducere mutationem in actiones liberas , quae ex se atque essentialiter futurae non 1 unt. Ergo aci summum actio libera futura est per divinum concurrendi
Dist. ans. Mundus non est ex aeternitate futurus nisi per decretum de mundo essiciendo positum vel ponendum conc. ans. nisi per decretum jam positum n. ans. &consequentiam. Mundus ut argumentum supponit ex decreto divino sequitur: Decretum divinum ante futurum est quam existat. Ergo & mundus ante futurus est quam decretum de mundo essiciendo ex itarat. Quare ad mundi futuritionem lassicit ut decretum divinum de condendo mundo extiturum sit,' Obj. '. Illud non est admittendum quod homines omnes inducit ut omnem
salutis curam abjiciant. Atqui talis est praescientia divina. Sic enim quisque poterit ratiocinari. Vel praescitus sum 1alvandus vel damnandus. Si salvandus.
190쪽
N 4 TU R Azrn x sergo quidquid egerim salvus ero ; si dam nandus; ergo quidquid egerim , repmbus esticiar. Ergo bene agere nihil attinet. I '. :Re1pondeo ignavam illam ratio'nem sive ex fato. sive ex praesentia peti tam omnino ridiculam este i quod ut o tendat Tullius libro de fato , demonstratidem omnino ratiocinium efformari possct sublato fati, vel praescientiae nomine , sin laque supposita futuritione libara. Recte, inquit Tullius , gen 's hoc Id-
tetrogationis ignavum atque iners nominatum est , quod eadem ratione omnis ciuita tolletur actio. Licet etiam immutare uni nomen ne adiungas , & eamdem tamen teneas sententiam, hoc modo. i
. Si ex aeternitate verum hoc fuit, ex isto ariorbo convalesces ; sive adhibueris medicum , sive non, convalesces. Itemque si ex aeternitate hoc falsum fuit, sive adhi-hueris medicum , sive non adhibueris , non convalesc*s. hledicum ergo adhibero
Haec ratio, inquit Tullius, a Chrifi8po reprohenditur. Quaedam enim sunt in rebus simplicia , . quaedam copulata .... ut si e fiet dictum. Luctabitur olin iis Milo referret aliquis : ergo sive habuerit . adversarium , live non habuerit luctabitur . errat ei. Est enim copularum, luctabiitur