장음표시 사용
321쪽
HUMANA. 3OFbia injiciunt, sed modo queruntur omnI- potentiam Dei, quam aliis in locis e in dio tollunt, limitibus circumscribi ; modo in re tam seria joculantur, putantque facetiis rem tanti momenti confici. Alii Materiali stae cum Medico de la Mettrie, authore libri qui inscribitur Homo-machina, contendunt hominem meram esse machinam ; atque ostendere conantur cogitationes omnes animi maximε sensationes aliud nihil esse nisi varias affecti
nes corporis mechanicas. et 'Itaque in praesente disputatione , primum dicemus de sententia Lockii; deinde ostendemus hominem non esse m chinam.' Observandum est triplicis potissimum generis essentialiter diversi monades, quae sint substantiae omnino simplices, partiumque penitus expectes a Leibnitetio distingui. Prima monas Deus est , substantia simplicissima, infinitis ideis claris & perfectionibus ornata. Secunda monas est mens humana, substantia simplex , a Deo Treata, multisque ideis claris , aliis obiaturis instructa. Tertia monas est pars Melementum corporis, & extensionis. Tres illae monades, ut opinatur Lei itzius, essentialitεr diversae sunt y cum habeant determinationes essentialiter diversas , quae ab aliis appellantur attributa diffe-
322쪽
3οι DE MENTErentialia&constitutiva. Si quis igitur curia Leibnitzio sentiret corpus aliud nihil esse
nisi monadum aggregatum, ideoque existimaret corpus cogitare posse, non quiadem quatenus compositum est & aggregatum , sed quatenus ex monadibus sim 'plicibus coalescit, ita ut cogitatio reperiri posset in uno ex corporis elementis penitus simplici di vel si contenderet ex animis humanis licet substantiis partium expertibus extensionem & corpus posse co crescere, eoque sensu doceret corpus ratione suarum partium omnino simplicium
cogitare posse ', is quidem opinionem fausam, majori Philolophorum parti improbatam tueretur. Verum haec opinio e di metro Opponeretur sententiae Materialistarum, qui docent corpus quatenus compositum, quatenus extensum vim habere
cogitandi, ejusque cogitationes aliud nihil esse , nisi affectiones corporis mechaniacas , ideoque extensas, multisque ex partibus a se invicem separabilibus compo
Hinc author Hominis machinae : Lei nit Ziani, inquit, cum suis monadibus hypote sim finxerunt hominum captui imperviam : materiam enim spiritalem fecerunt potius, quam animum materialem.
323쪽
Sententia Lockii. Lockius in famoso opere quod inscri tur 'gal philosophique concernant Penten- dement humain , docet I v. p. 39'. materiam essentia sua esse substantiam solidam,
a Deo creatam , ens autem extensum non posse ex non extensis concrescere. ΣΡ. Demonstrat lib. 4. c. I O. existere ens aeternum & necessarium ; ens autem
illud esse necessari, cogitans, eo quod tam repugnet viribus motus & materiae non cogitantis ens cogitans estici, quam re Pugnat nihilum esse causam materiae essicientem. Probat etiam ens illud aeternum cogitans esse non posse materiale. Alioquin tot essent entia aeterna & cogitantia , quot materiae partes ; ideoque dii .existerent infiniti. 3'. Multis in locis animum nostrum a Corpore , a materia diversum agnoscit , spiritus a corpore separatos admittit. q. Tamen L. A. c. 3-. g. 6. Mus a ny, inquit, des idera de la mariere o de lapesee s mais Reumetre ne seronS-nous j .mais Capalles de conno tre si un etre pure ment materies pense ou non, par la raisonqu'il nous es impossibia de cicoavrir paria contemplation de nos propres idias, sans nepctation, sa Dieu n'a potnt donnd a que ques amas de msitiere didposis comme u
324쪽
yos DE M E Metale trouve a propos , D pui sance d'appe Gνoir O de perfer. Quam doctrinam priamum , ut videtur, velut dubitando propositam Athaeis Materialistis probatissi mam cum impugnasset Doctor Mittin sere, eam Lockius stabilire conatur cumque Doctor fassus esset Dei omnipotentia posse corpus in substantiam immateiarialem in utari; ex hoc temere concesso, arguit Lockius : valida quidem contria praedictum Doctorem argumenta proponit; sed quae non solum falsa sunt, verum etiam Lockii principiis omnino contraria. His sic expositis contra Lockium sit.
Certum est animum humanum imma terialem esse; nec potest Deus quibusdam materiae acervis ea qua voluerit ratione dispositis cogitandi potentiam largiri. Demonstratur. Ex Lockio materia est essentialiter solida, multisque ex partibus 4 se invicem separabilibus composita. ΑΘ qui materiae solidae acervis quacumque ratione dispositis non potest Deus cogitandi potentiam conferre. Nam Deus sua omnipotentia facere non potest, ut eadem substantialis res solida simul & non
solida sit, diVis bilis & indivisibilis , ex
partibus separabilibus composita, & partium expers; quemadmodum facere non
325쪽
potest circulum quadratum ; cum Dei omnipotentia circa res solas possibiles versetur, in absurda vero & contradi istoria vim nullam habeat: quod profectb Lockius istetur. Atqui si materiae solidae portionibus quacumque ratione dispositis vim cogi . tandi Deus largiretur ; imo si materia solida cogitationem pallive reciperet , eadem res substantialis esset solida simul &non solida, divi libilis esset simulque in divisibilis: esset quidem solida & divisibilis , cum supponeretur materia , quae essentia sua, ut Lockio placet, solida est& divisibilis. Esset simul non solida, indivibilis, partium expers. Cum cogitatio ut assensus, simplex sit atque indivisibilis; ideoque rem in qua insit, omnino simplicem, partiumque expertem exigar ', ut multis argumentis contra Epicurum demonstratum est. Ergo&c. 29. Lockius C. II. f. Io. sic probatens aeternum cogitans esse non posse ma--teriale. Si la mallere noli te premier Etrecternes pensant , ii ho auroit pas in Etre unique , mrnel , insini O pensant , mais uranomuere insini HE tres eterneti , infinis ope anta , qui semient independanis ira uns des autres , doni les fortas semient hornges O les idias disinctes , O qui par consequemne Pota olent j ais pro ire cet Otare ,
326쪽
certe harmonie , O certe beauig quon re mariue dans la nature.
Praeclare quidem. In ente quippe aeter no cogitante & materiali, quaelibet pars esset ens ab aliis independens , quod posset mundi existentiam velle, quam pars alterR nollet. Ex quibus sic ratiocinor. Si res in me cogitans esset materialis, nos unicum esset ens cogitans, sed innumerabilia a se invicem independentia; quae proinde numquam possent eum indinem producere , eamque harmoniam , & pulchritudinem , quae in ratiociniis & agendique ratione hominis sapientis observantur. Cum judico non unicum sentirem assensum, sed innumerabiles , imo judicare non possem, cum nulla posset inter multas ideas, vel cogitationes diversas institui comparatio. Ergo certum estA animum immaterialem
3'. Lockius L. 2. C. 13. g. I . docet ex ideis cogitationis, perceptionis, libertatis tam claram efformari substantiarum immaterialium ideam, quam ex ideis soliditatis, partium cohaesionis, & mobilitatis habetur idea clara substantiarum materialium ; & pauid post asserit se ex sensationibus certiorem esse de existentia emtis immaterialis intra se positi, quam de corporibus quae sunt sensationum objecta; nec id posse sibi persuasum non esse. Αω
327쪽
qui si Deus posset quibusdam materia
dcervis ea qua voluerit ratione dispositis vim cogitandi largiri; ex ideis cogitationis , libertatis non certo haberetur idea clara entis immaterialis, ex sensationibus non certo colligeretur entis immaterialis existentia. Ens enim materiale posset sensationibus , perceptionibus, libertate do
q. Si Deus posset quibusdam materiae acervis ea qua voluerit ratione dispositis, cogitandi vim concedere; partes singulae non cogitarent, sed a certa quadam partium 1olidarum dispositione necessario penderet cogitatio. Atqui nihil magis absurdum ipsi Lockio videtur. Partes enim solidae per quamcumque dispositionem aliud nihil acquirere possunt, nisi novam relationem localem; quod a cogitatione prorsus alienum est. Suppofer inquit Lockius. L. 4. C. Io. g. I 6. que cet Ure elemnes pensant ne Dit auine chose γ'un amas de parties de mattere iant chamne e s non
peiae relation locale, qui consise dans me
328쪽
3io DE MENTEnoavelle position de ces disserentes parties. Quod idem de animo nostro dici posset .
si materialis esset. Supponere namque siningulas illius entis partes solidas non cogi - tare, sed cogitationem ex certa earumdem
parium solidarum dispositione emergere, illud est omnem animi humani sapientiam & cognitionem simplici partium solidarum juxta-positioni tribuere. Quo nihil absurdum magis excogitari potest.
Ergo &C. 1 Ex Lockio L. 4-C. 1 o. Tam re pugnat per motum cogitationem essici , vimque cogitandi, quam repugnat nihilum esse materiae causam essicientem.
Atqui si Deus posset quibusdam materiae
acervis certa ratione dispositis vim cogitandi largiri; posset Deus per motHm cogitationem essicere. Etenim potest pegmotum portiones materiae solidas ea qua voluerit ratione disponere. Ergo cum cogitatio ex quadam partium solidarum dispositione nasceretur, posset Deus permotum cogitationem , cogitandique potentiam efficere.
6 Cum modi ut definit Lockius L. 2.C. Q. sint dependentiae quaedam & affectiones substantiarum, si cogitationes esse possent partium solidarum quacumque ratione dispositarum modificationes, totum illud solidum assicerent, eique coeX
329쪽
tenderentur ; sicque concipi possent cogi tationes in longum , latum, & profundum extensae, diversimode figuratae. Quod certε absurdum esse fatebitur ipse Lockius. v. Animus existere se ipse sentit, seque a quocumque alio accurate distinguit. Atqui acervus materiae utpote solidae, dc ex partibus extra se positis compositae suam existentiam sentire non potest; etiam si acervus ille ex octo monadibus supponeretur constari, quod Locxio absurdum esset videtur. Nam vel totum suam existentiam sentiet, non partes ; vel partes, non totum ;vel sensus intimus totius ex intimis partium sensibus conflabitur. Primum contradi ctorium est. Cum enim totum aliud
nihil sit nisi monadum summa & collectio, totum sentire suam existentiam quin suam partes sentiant; idem est ac totum se ipsum sentire , nihilque quod suum sit sentire. Si secundum dicatur. Cum fingulae
monades non sint materia, consequenserit materiam non sentim suam existentiam. Quot volumus. Tertium absurdum est. Ut enim exercitus dicere non potest meam existentiam sentio, etiamsi singuli milites suam existentiam sentiant; sic acervus materiae dicere non poterit, . meam existentiam,sehiis, quamvis suam singesae parres Lentiant. Et ratio aperta quod quaelibet pars caetoras omnes
330쪽
i3 t 2 D Et M E N T Esuo sensu intimo a se excludat. Ita a thor epist. ad materialistam. Tandem vel cogitationum efficienda rum vis in ipsa soliditate resideret, vel incerta quadam partium solidarum dispositione. Utrumque absurdum est. Primum quidem; cum fatente Lockio soliditas ex natura sua iners sit, & passiva. Praeterea si res ita esset, quodlibet corpus vim cogiatandi posset accipere, nec certa quaedam partium dispositio requireretur magis a, quam ad motum recipiendum. Secundum non minus absurdum est. Partium enim
solidarum dispositio quaecumque sit, non est in se & ratione sui ens quoddam positivum partibus solidis succrescens, sed mera relatio localis. Ergo in ipsa partium solidarum dispositione residere non potest
Lockius dei Mente humana disputans
IV. Probatur contendit Lockius Uubstantiam spectatam ut subj ectam commune sive cogitationum entis immaterialis, sive qualitatum corporis meram esse fictionem. Nam, inquit. L. 2. C. 12. g. 18. cumi nomen substantiae de Deo spiritibus finitis dc corporibus dicitur,s si eodem sensu im: rplligarur , hinc consequens erit Deum,