장음표시 사용
401쪽
HUMANA. 383nem, quantitatem spirituum animalium , Dec quae in nutritione, in partium exhalatione , earumdemque reparatione perficiuntur &c. Praeter eam coexistentiae corporis sensationem continuam, aliae, quod jam dic
tum ost, nascuntur eX corporum CX terno
rum vellicationibus, vel commotionibus insuperficie corporis excitatis , dummodo pars nervi infra externitatem non sit ligata , vel nimis compressa , vel incisa , vel paralitica ; aliae etiam excitantur ex insolitis partium internarum motibuS,s tamen nervus in sua origine non sit vitiatus vel paraliticus, ut patet eX ne
No optico , qui si parali si laboret, nulla
colorum vel luminis habetur sensatio. Mens igitur a corpore pendet non solum in sensationibus, rerumque sensibilium ideis, sed etiam ipsa vis intelligendi, vis memoriae & libertatis &c. ex quodam corporis statu suspensa est , atque ex quadam dispositione nobis non minus ig-
mota, quam assectio mechanica, quae se dationibus praebet occasionem. Vicissim corpus ab assiectionibus animi pendet. Etenim rerum vel incorporearumi meditatione corpus fatigatur, affectiones 'mentis in vultu depinguntur, sensus gaudii , tristitiae , metias, amoris, odii, ex rerum etiam incorporearum contemplatio-
402쪽
ne oriundi varios nobis invitis in corpore
motus excitant, nonnunquam adeo vehementes, ut corporis harmonia perturbetur , quandoque destruatur. Cognitio innes , reflexiones , judicia, ratiocinia, reminiscentiam &c. ad caput referimus , ut dolorem ad parrem corporis percussam vel incisa Quibus fit ut naturali propensione quae facile corrigi potest, opinemur caput ipsum esse quod cognoscit, judicat, ratio-
Cinatur , attendit , recordatur. Praetereae voluntatis imperio vel desiderio diversa corporis membra moventur , corpus tO- tum transfertur, vel quiescit, non autem partes internae, eae praesertim in quorum situ , contextura, vel motu vita hominis posita est ; imo nec ad voluntatis nutum membra , vel corpus totum moventur,
nisi secundum quasdam leges, Sc positis quibusdam conditionibus quas penitus ig
Hinc sive nanus, sive quilibet homo, non potest quemcumque motum pro nutu membris aut toti corpori dare , vel si pa- Talisi , alioque morbo gravissimo laboret,
licet velit , corpus aut membrum non movebit; quia leges aliae adversantur, vel desunt conditiones ad motum nece sariae. O . I'. Si mentis cum corpore con
403쪽
inctio mutua cogitationum 3c motuum reciprocatione constitueretur,cessaret uniis statim atque desineret vel interrumperetur illud commercium : atqui tamen nore statim desinit vel interrumpitur unio. Nam inter altum tranquillumque soporem. qualis est infantium vel optime valentium somnus, vel etiam inter lethargum illud Commercium interrumpitur , cum sensuum usus omnis auferatur, monsque interea non cogitet, nec sentiat. Quod ce tum videtur , tum quia cum sensim e vigilia ad somni statum delabimur, ne moeest qui non experiatur quarumlibet mentis affectionum conscientiam gradatὶm minui, ex quo concludere licet, per placi dam somni quietem sensum omnem cogitationis vel sensationis evanescere. Tu quia quo somnus altior est, eo pauciora& debiliora sunt somnia : ergo cum sopor tranquillus est, nullo somnio, nulla. cogitatione assicimur. Tum quia cogita tionum quae per tranquillum somnunet
habitae supponerentur , nullatenus recor damur. Quod argumento est, nullam extitisse cogitationem. Praeterea cui bono ejusmodi cogitationes, quarum reminiscentia nulla superest. Tandem cogitatis utpote quaedam mentis actio cum mota Corporum comparari potest. Ut ergo co
pus potest esse sine motu, sic mens sinoe Tom. H. R
404쪽
Dκ ' M s M T E cogitatione actuali potest existet e. Ita fer
me Lockius lib. 2. c. I. & I'. Ergo dcc. Resp. I'. Qui cum Lockio sentiunt animum non semper actu cogitare, somnumque tranquillum esse sensationis omnis de cogitationis cessationem , iidem arbitrantur unionem mentis cum corporupositam esse in mutua utriusque naturae
a se invicem dependentia, decreto Dei constituta, qua quidem fit, ut si motus in organis excitetur, ex eo sequatur in animo sensatio, dc vicissim ; quapropter unionem perseverare , quamdiu corpus ejusmodi motibus excipiendis idoneum est ; quamvis nullum actuale sit cogitationum 3c motuum commercium ; quod est dumtaxat effectus primarius δc exerciatium unionis a Deo inter corpus & animum institutae. Si autem ex illis quaeratur quid sit haec dependentia i reponunt
eam esse relationem, non ens positivum utrique naturae superadditum, eamque ex effectu atque exercitio potius, quam ex
seipsa concipiendam esse. 1'. Caeteri Philosophi minorem pro positionem negant, asseruntque mentem semper actu cogitare, si cogitationis nomine, prout intelligenda est, intelligatur quaelibet affectio, ipsius etiam existentiae conscitentia, Nam, inquiunt, per somnum
vol tranquillissimum mens sensu quodam
405쪽
MUMANA.. 33 rassicitur. Somnus enim vigilia desinit. Cum autem incipit vigilia, tum mens experitur cessationem cujusdam status e quo exit, alteriusque status, in quem ingreditur , initium ; sentitque utriusque status
diversitatem, non existentiam novam. Ergo &c.
Quisquis etiam post altum somnum se
ipse consulit, animadvertit profecto momentum quo somno sepultus est , & mo
mentum quo e somno excitatur , non esse
momenta duo sibi immediate succedentia. Atqui si nullam inter somnum existentiae conscientiam habuisset, somni devigiliae momenta certe judicarentur sibi immediate succedentia. Ergo &c. Si quis autem objiceret determinari non posse , quodnam fuerit soporis inter Vallum , idque tempus videri brevissimum. Fatebor ; sed similiter fatendum
erit id temporis non videri nullum. Eadem autem ratione brevissimum videtur, qua duratio sensationis gratissimae judicatur brevissima, licet interea mens ex ita tentiam suam sentire non desinat ; ideo etiam tempus videtur brevissimum, quia desunt termini successivi ad comparationem instituendam si en1m somniorum mens recordari posset, quibuscum suam existentiam compararet, somnus diuturnior esse videretur.
406쪽
Ouibus rationum momentis addunt Iri' anImum non tolle magis quam corpus sine actuali quadam modificatioue exis Lere: Σ'. ut corporis humani vita ex motu
sanguinis suspensa est ; sie animi vitam in actuali cogitatione , saltEm in existentiae
suae conscientia positam eme : 3 afferunt experimentum adolescentis , qui versus , semel aut iterum ante somnum legit, quos e somno tranquillissimo excitatus memoriter recitat ; putantque id fieri non possie, nisi per somnum etiam tranquillum cogitavisset. Quae quidem saltem probabilia sunt, ut ostendatur animum etiam per altum somnum cogitare. Rationes vero quibus utitur Locrius, nullas en arbitrantur. Nam , inquiunt, I Q. somnus quilibetis etiam in quo circumstantium strepitus, instrumentorum vel tonitru soni vehementes non audiuntur , non est sensatio
nis omnis & cogitationis cessiatio ; quod ex somniis perspicuum est. Ergo quamvis sensationum & cogitarionum serisus intimi gradatim minuantur, cum e vigilia ρd somni statum sens1m delabimur; non ideo penitus evanescit sensationis omnis cogitationis conscientia. Quid ergo praestat somnus Usum aufert sensuum
ςxternorum , ita ut commotiones in ner-
407쪽
ri u M A N A. Florum originem non perveniant magis, quam dum nervi infra extremitatem ligati sunt vel compressi, sicque affectio
num quae ab extremis organorum partibus oriuntur, sensus gradatim minuitur , placidaque somni quiete penitus evane iacit. Vertim affectiones interea 3c sensationes ab internis organorum partibus naς
cuntur, quae si placidae sint & leves, si
nullae vividiori sensu mentis attentionem erigant, si statim evanescant, si reducanis ur ad contivam & habitualem coexistentiae corporis sensationem , propter hunc ipsum attentionis defectum e 1omno ex-c1tati nullius cogitationis vel sensationis inter somnum habitae recordamur. Quod saepe in ipso vigiliae statu contingit, cum sensationes nimia celeritate sibi succedunt, & leviores sunt, quam uiu possint
mentis attentionem ad se totam rapere, vel animus vividiore sensu totus occupatur. Imo Deee interrogati qua de re cogitemus , quid sentiamus , respondemus, nihil. Licet interea sensationem coexitatentiae corporis experiamur. Et vero , inquiunt, nemo memor est sensationum in utero materno , in prima
pueritia habitarum. Saeph etiam post diutinum delirium, quo tantis motibus membra , totumque corpus agitabatur, ut rΟ-
bustorum haminum vires ad aegrotam
408쪽
3'o DE MENTE continendum vix sufficerent , aegrotus , recuperata valetudine vel tranquillitate , nec delirii, nec motuum corporiS , ne cogitationum vel sensationum hoc toto tempore habitarum recordatur. Ergo reminiscentiae defectus non est 1ensationum omnium absentiae vel cessationis argu
Quapropter, inquiunt, etiam 'dum alto somno sepulti sumus perseverat cogitarionum & motuum commercium ', in quo consistit mentis cum corpore conjunctio. Ex quibus etiam sequitur mentem ac istuali quadam cogitatione, vel sensu intimo semper praeditam esse. Instabis. Si mutua vigeret cogitationum dc motuum reciprocatio, organorum mΟ-tus sensationi praeberet occasionem eX qua sensatisne motus in corpore nasceretur , qui motus alterius sensationis esset occa No , eaque sensatio vicissim alterum motum in corpore excitaret, sicque in infinitum. Atqui ejusmodi progressum admittere ridiculum est. Ergo &c. Nego maj. Motus en1m qui ex sensa tionibus vel aliis cogitationibus sequuntur , novas vicissim sensationes non excitant, nisi motus illi vehementes sint, quales ex vividiore sensu doloris , gaudii, tristitiae, metus , vel voluntaris imperio nascuntur. Caeteri motus vel in cerebro
409쪽
N U M A s A. Gringuuntur, cujus ex dispositione nobis ignota pendet earumdem mentis affecti num reminiscentia, vel ita sensim mi nuuntur, donec ad nervorum extremit rem pervenerint, ut ad nervorum origi nem redire non possint. Ad sensationem autem excitandam requiritur ut motus ad nerUOrum originem perveniat, atque ita
Instabis. Sunt sepius in corpore motus quorum occasione non excitantur in anima sensationes. Ergo non viget praedic
Nego conseq. Commercium enim illud secundum quasdam leges, & positis quia
busdam conditionibus, non quo quo modo CXercetur. Ergo, stare potest illud commercium , licet ex multis corporis motibus non sequantur in animo sensationes. Itaque I v. nervi soli , nervorumque fibrillae sunt sensationum organa. Ergo motus aliarum partium , sive solidarum , sive fluidarum , ut arteriarum, ut sangui nis quamdisi nervis sensibiliter non communicatur , sensationum occasiones nota sunt. Σφ. Nervorum motus debet ad eorumdem originem pervenire, atque in ea fieri sensibilis; mentis autem attentioni respondet quidam capitis status qui vel est partium tensio major, vel motus spirituum anu
410쪽
malium vehementior , vel etiam utrumque , quo sit ut attentione mentis fatigemur, vel etiam dolorem a capite sentiamus. Ex quo etiam explicatur, cur delirantes , somno sepulti, morbo nimis debilitati attentionem sustinere non valeant. Ergo cum facta in nervorum eXtremitatibus commotio ad cerebrum pervenire
non potest , aut nimia partium tensione , vel motu spirituum animalium majore eliditur, nulla in animo sensatio debet excitari. Vel si motus ad nervorum ori- finem transmissus, alio multo minor sit,
evis nascitur sensatio, quam mens non curat, ad quam non attendit alio vivia
diore sensu distenta. Atque hinc est quod miles totus ad vindictam , totus ut infligat vulnera, nullu94it sibi inflicta observet, nullum ex vulnere dolorem patitur; quandiu sanguis excandescit ebulliens. At postquam aestus
irae deferbuit, motus ex vulnere ad cerebrum pervenit, alioque majore non eliditur , sicque dolorem parit maximum Dices. Commercium illud postulat ut
ad nutum voluntatis motus sive corpori, sive variis ejus partibus communicetur. Atqui non sic motus communicatur , nam
si res ita se haberet puer virum opprimere posset, pigmaeus gigantem posset etiam animus motum corporis impedire '