Logica utens, sivè Disputationes scholasticae, super universam materiam dialecticam clarâ brevitate & magnâ claritate concinnatae, ... Authore P. Woltero Schopen, ..

201쪽

sissequitur Conclusio; etiam dicimus, in femine crescit arbor, & tamen semen juxt1 Communiorem essective concurrit, sicut arbor ad stumam: Ex quo patet objecto, vas posse dici causam materialem', & QOmales etiam licere referre ad 2rmalem e

trinsecam.

Obiicies I. vel essent causa univoca vel aequivoca, nihil videtur posse dici, Edigo, &c. Probatur Minor 3 non primum,

conclusio enim tape est diverta rationis V. g. una praemisiarum est affirmativa; ipsa . vero negativa & tape major est univem salis, conClusio particularis; nec secundum, alias non assimilaretur praemissis. Respon deo, esse univocam, ad impugnationem dico , materialiter esse quandoque dive iam unam praemissam, at non ibrmaliter;

si enim praemissie sint bene dispositae, etiam rite Conclusio sequitur, aliis non: ita etiam dic, quando fit praemissa supernaturalis,. g. inristus es homo, Ergo amimal. Instabis et omnis causa particularis est aequivoca, sed essent causa particularis, Ergo,&c. Respondeo Negando Majorem, iit patet in igne indurante lutum, & lique BCiente ceram, posset & minor contro-

Verti. - ,

Obiicies II. conclusio causatur quind6 praemista amplius non sunt, Eri non d

202쪽

pendet ab iis velut causa efficiente. ει hatur AnteCedens: alias in eodem instanti esset asses asius praemisiarum Sc conclusionis. Respondeo Distinguendo Antecedens: quando amplius non sunt nec actu,nec in virtute. N. actu. C. dicuntur enim ideo B amissa formales, non multanea formales, quod bene obserUa. Instabis: potest haberi assensius Conclusionis, quando nec praemisi, sunt amplius virtute, Ergb,S C. Probatur Antecedens: Casu quo quis recordaretur Conclusionis sine praemissis. Respondeo tali casia reco claretur tantum Conclusionis, quatenus propositio est, non Vero reduplicative, &formaliter ut conclusionis, nisi saltem praemissae per speciem impressim haererent. Instabis: licet conclusio formaliter non possit esse sine assensu praemissarum, per hoc non evincitur quod sint stricte causaessiciens, sed sussicit dici conditiones. Prohatur Assumptum ς judicium nequit esse sine apprehensione terminorum, S tamen haec nequit dici causa efficiens iudicij. Respondeo Distinguendo Antecedens et per hoc sblum non evincitur transeat, junctis Caeteris. N. ad probationem inquit Pon-cius oppositum deduci, nam magis dependet conclusio a praemissis, quam judicium ab apprehensione, Ergo cum haec sit conditio,

203쪽

ditio, illae causa emunt. Quod Confirmat Raymundus Orths dicens, discursum non consistere in hoc, quM unum cognoscatur her aliud, sed causetur per aliud. Obsicies III. unus actus intellectds n quit producere alium, sed praemissae so seles stat actus intellectiis, & etiam conci sio, saltem consequens, EiM,&C. Resipo deo Negando Majorem: Vel dico, ut causa principalis transeat, qua. N. Majorem,SConsequentiam.

DISPUT AT IO IV.

De Demonstratione.

T xi in Logica docente demonstrati nem esse Syllogismum concludentem incillibiliter in materia necessaria; at quia fest alia solemnis descriptio , eam hic cum his confinibus materijs agitabo, praevie sit.

QUAESTIO I. Quos sint Maecinitiones,

eunita pDIco : ad Demonstrationem re uirum tur duae praecognitiones & tria prae- Cognita. ita Sco. I. post. cap. q. & alij communiter, licet in modo explicandi a plin ubus disseram. Sensus quaestionis unum

supponit, aliud discutit, priminis est,qubd

204쪽

Omnis cognitio intellectiva vel doctrinae fiat ex praeexistente cognitione,adSyllogis mum enim praerequiritur cognitio praemissarum, ad propositionem simplex apprehensio, ad hanc cognitio sensitiva, nihil est enim in intellectu quod non fuit aliquomodo in sensu , idque in omni facultate, quoniam, ait Sco. ci. dum intellectus permcitur aliqua doctrina, ab imperfecto ad pedi

sectum transit,Ergo obscura cognitio prae- requiritur: alterum, quod discutitur, est, an dum quis vult iacet e demonstrationem,

debeat habere praecognitiones, & praecognita , & quot utriusque sortis debeant in intellectu praecedere. circa quod Probatur primo quod debeant esse duae praecognitiones: ut quis faCiat demonstrationem, debet cognoscere an sit quod demonstratur, de quid β, de quo demonstratur, Ergo praerequiruntur duae cognitiones. Confirmatur Communi consensu.

Respondent aliqui insuper praerequiri, an praemissae sint verse, quid sit medius terminus, &c. FIinc Poncius putat posse plures admitti. Contra: hic quaeritur de praecognitionibus singulariter ad demonstrationem requisitis, illae assignatae plures, ad omnem bonum Syllosismum requiruntur, vel si de medio termino materialiter sumpto intelligant, huc spectant, id est, ad istas

duas

205쪽

. 'M Iso M. duas praecognitiones genericas isnsit,& qmdst vel dic medium verminum debere cognosci praecognitione indistincta a prior,

Probatur secund6, qudd debeant esse tria praecognita: debet enim praecognoscha disquo d*monstro, id est subjectum ; &Hud quod de subjecto demonstro, Sc hoc est

Laedieatum; ac tandem per quod demo ratur, & sunt praemissiae quatenuS demonstrativae, in quibus & medium cognostitue per praecognitiones generiCas quidsit., Obijcies I. non requirotur ad omnem notitiam intellectivam praecognitiones,

Ergo id male supponitur & forte hinc nec

ad demonstrationem. Probatur Antecedens: ad prima principia non praerequiruntur, Fri, &c. Respondeo Distinguem do Antecedens: ad omnem notitiam dis, cursivam. N. non discursivam transeat, sic loquor quia ad prima principia praerequir, tur saltem cognitio sensitiva. Instabis et ad cognitionem sensitivam non requiritur alia praecedens, Eri nee ad intellectivam. Probatur Consequemtia, nobilius est Cognostere absque praecognitione quam per illam, ut patet in Deo &Αngelis. Respondeo actiones sensitivas vitales etiam habere, praecognitioneS V. g. ut canis inserviat domino. debet noscere,

206쪽

an, & quis sit dominus ejus, idem de Angelis teneo, Deus autem omni ci 'eatura perfectior est. Instabis: si ad omnem doctrinam requiratur praecognitio, ad hanc alia, & ad illam rursus usque in infinitum. Respondeb, Negando sequelam: nam proprie eas ad disturivam doctrinam praerequiri sirp-

Instabis: neque requiruntur praecognitiones ad omnem doctrinam discursivam, Eri, M. Probatur Antecedens: Arist. dc Sco. eas tantum ad demonstrationem requirunt. Respondeo Negando Antec dens, probationem distinguo:has determinataS. C. qualescunque. N. unde male imquit Hermann has debuisse tractari ad Syblogismum ut sic, nisi se explicet de praeco nitionibus praescindendo quibus. Obhcies II. tot sunt praeCognitiones, ouot quaestiones, sed sunt quatuor quaestiones, scilicet, quid es,propter quides, quia es, anes. Respondeo Distinguendo Majorem : quot sunt quaestiones essentiam considerantes. C. qualescunque extrinsecae. N. Maiorem, nam pro demonstratione sufficit seste, ansit, & quid sit, qud omnes redu-Cuntur , quae non stat extraneae, Velut quare, . t

Instabis: ad demonstrationem sunt tria

207쪽

praecognita, Ergo & praecognitiones. Re spondeo Negando Consequentiam: omnia enim praeficiuntur per an sit,& quid sit, illud , quod specialiter ad demonitrationem desiervit. Et si petas, quomodo cognosci, dico quoad nomen & quoad rationem objectivam, id est, existentiam metaphysicam vel idealem, non Physicam, prout Masius. contra omnia jura Philosbphandi perpe

ram tuetur.

QuaereS, an praemisse debeant esse notiores conclusione Θ Respondeo assirmati-Ve,loquens de conclusione formaliter sumpta, hoc est, quatenus ex talibus praemissis illata, unde si conclusio esset propositio per se nota, vel aliunde notior, hoc ei non Competit, ut est conclusio,sed ad summum specificative. Et si dicas, conclusio illa potest aliunde habere tantam, imo majorem evidentiam; quam ex praemissis, dico hoc de illa materialiter spectata Verificari, num i quam quatenus ex talibus praemissis deduincitur.

DIcoi Definitio Aristotelis I. post. ex. 9. stilicet, quod demonstratio sit S iugismus eonstans ramissas veri primis, immedia tisinit risus,notioribus, causis renelusionis

208쪽

convenit Eli demon'ationi propter' quid. Ita Avicenna contra Averroem, & omnes modernos qui duplicem demonstrationem admittunt , potissmetam id est propter quid, Sc quia : quibus aliqui cum Them,stio addunt demonstrationem ab aequali, id est ab eis et tu ad effecturia, vel prout alii ex principiis artis Lullianae eam descri-hunt. Vertun hos omneS facile spero conciliare Derlaanc conelusionem, sic in nullo

Authore, vel seripto a me visam : sentio

quippe, quod illae duae species principales,

imb ila reliquae admitti posant, prout demonstratio definitur : Diligismus faciens scise s Vel; concludens infallibiliter in materia necessaria, prout tamen exactet c. ab Aristotele deiCribitur , est cluntaxat unica , priores partes suppono, hoc ultimum

Probatur: demonstratio quia, vel abes

sectu, Vela posteriori quod idem sbnat Don constat praemissis immediatis, primis, prioribus, notioribus, Ergo haec definitio illi non convenit, minus alii S, V. g. de monstrationi ab aequali, vel Lupianae; Antecedens nec egeret probatione , Uzautem intelligatur taplico cum communi: DiCitur primo, Syllogisimus, quod est genus proximum, re liqua loco ditarentiae non tantum in Ordio ne

209쪽

M 19 is ne ad argumentationes impersectas, Syllogistanna malum, sed etiam topicum, imboc in ordine ad separandas alias minores demonstrationes; Dicitur secundd, tan- sans praemissis veris, nam per demonstratio- 'nem sicientia acquiritur , sed haec nequit

causari a falso principio, Ergb &c. Dicitur tertidirimis, per quod Arist. insinuat quod

praemissae debeant esse iactae, ex praedicato essentialiter competenti subjecto, pro medio termino; hinc additur : immediatis , hoc est, ut effectus, qui demonstratur, sit passio quarto modo, immediate pullulans ab essentia. Dicitur insuper, prioribus, per quod insinuatur, licet talis effectus sit cum causis in eodem instanti temporiS, natura tamen praecedere Causam; sic ut prior est rationalitas risibilitate: DiCitur adhuc notioribus, juxta illud propter quod unumquod que est tale , illud es magis tale, & ex viris obscuro nequis generari perfectio sicientifica . Dicu

tur tandem: caus isque conclusionis, adore ne S

praemissae, S signate in demonstratione

materialiter sumpta.

Respondent Compendiatores Mastrii,

at non ex ipsb, demo nitrationem quia non ,

habere praemissas immediatas sormaliter: C. virtualiter: N. S dicunt primas, & irh- mediatas esse' idem et, quod falsum m qn

210쪽

arguo : praemissae demonstrationis

riae eX Sco. q. a. universi & omnis bonus Scottita vocat passioneS modos dicendi per se secundarios, imo hac ratione explicite dicitur demonstratio a posteriori. Respondet Mastrius Distinguendo Consequens : emo demonstrationi quia non Convenit: C. ergo demonstratio quia absolute nequit dici demonstratio : N. Schoc ex ipsb Hermania compendiaVitPereXemplum de accidente , quod in se simpliciterestens, licet non comparatum stubstantiae. Contra : hoc quidem doctius dicitur, vel Volunt demonstrationem 3tura dici demonstrationem cui Conveniat haec defini-

tio, vel non; si secundum , coincidimus;

i si primum, nullatenus valet comparatio, ' nam ens ex Sco. est uni vocum ad illa duo membra, non autem haec definitio ad demonstrationem dc a priori.

Respondent alii: illam a posteriori esse minus rigorosam, sed hoc, & plus admitto, nolo tamen in ordine ad desinitionem in conclusione positam.

obiicies I. In hac definitione esse supe sua, prioribus, primis e c. per causis enimi haec dantur intelligi. Respondetur ab ali- quibus esse descriptionem ; sed male, est enim una exactissimarum, quas fecit Ario a sto-