장음표시 사용
111쪽
tulit rei oblicas Litterariae, quani non modo si docti quiaque, sed nec ipse, qui eam introavi erant , suspicari potueriint . Non primim adsueti homines pulcerrimis experimentis, prae eras corporum proprietates, ac leges se. vi nistrant, atque omnium oculis objiciunt ficii velis mine monente Recentioris physicae utilitatem agnoscunt: quaeis inmedicina plurima utilia monstrat, inanes m
tu depellit , sumtus inmodicos resecat machinarum inventione , ac praesidio bene multa suppeditat commoda hominum societati, quo jucundiorem vitani agitemus . Dein inde, nullo admonitore, nulla lecta panegyri physica Recentioris , aut confiitatione veteris Peripateticae , facile it clemanimadvertunt Aristotelicae physicae inutilitatem : quae post
bis mille annos, amplius , in quibus de materii, dc Drma vehementer disputatum est trullam adhuc proprio
tem corporiun non dico plam , ut Recentiores tepidiano siciunt, - - aer liber ex frit nullum emolumentum hinnii iun norunitati ex laetiti Physicorum disputatione, tantistii laboribus adnuit nec alia in eorumsthmlis audiuntur, quam amo verba, quae nihilo doctiores nos. Liciunt, nec ad explorandam Naturae obsi uritatem aliquia
possunt conserre . Ex quo conmuitur , ut qui eri- 'Physicae adsueti sunt, veteres illos disputatores ne audimquiciem velint: simul atque eripateticus aliquis in ci
culis increpuit , non eum rationibus retundunt, aut ver
ba lacere impediunta seu quasi hominem verba dantem , solum cum Peripatetica ua relinquunt. Nulla ut eis cacior medicina, nulla Que aptior confiitatio ne desiderarx quidem possit, ut eos, qui perspicuae vexitau cedere tunc ad silentium adigamus
Postremo, quod in hoc negotio caput est, illa experimentorum obseratatio, atque diuturnus usus suistri et ocu-:
iis singula investigandi, extremari manum emendationi Physicae pomitu nam veluti in naturam versis, hominum mentes adeo Hirix, acuit, roboravit, axihil ut in hymcis , quod densibus non adquiratur aut non ex sensilibus recte, atque ordine ducatur, a lecti queant. Hinc illud exsistit mirabile, ut etiamsi a fine elapsi seculi gerenana Physices lydamenta aeta ruerint a Nev=tono tamen non nisi praesuit 1 cu lo post Newtoni sim, non mω eadum , is pilaeno m in iugandi,
112쪽
deras Me iudieandi sit,in oti, sed magis mamque per
polita. Ut qui rati nam philomphandi , quae a viginti a te anni apud quoslam Physicos obtinet , illi corni τά quae primis circiter xxxr hujus saeculi annis erat in usu inultum inter esse animadvertat. Nempe primi illi Phy
ei, ut se clecticos, interdum etiam Newtonianos esse proia Merentur, tamen duo interdum contra propria principia peccabant alterum , quod cum verisimilena, vel etiam possbilem rerum cauisam adferrent, sine ulla haesitatione pronunciabant, Veram esse alterum, quo a Cartesianis, vel Gai endianis lacessiti, rebus investi ηandis, quae ab hu-rnana mente nequeunt definiri, se abstinere non Poterant.
Prioris exempla Θ ficu Corporum multa suppeditat cujus recentiora ' veriora experimenta plurima non modo
praejudicatis sententiis opposita st quae omnino explie i non possunt, in dies inianisestant Bella ut ex iis semientias intare, iudiciu anque cohibere etiam perspicacissi in Physici necessa habeant . sed is, o magis pisca Ρή, irinini, seu neumatologia luculenta nobis exempla sub minureati in qua & Leibnixiani, Qqui electici nomia mari amant, instiliciter o hypothesis suas interdum sebuntur . Posterioris vero documenta hon modo omnes, quo nominavimus sed etiam ex Newtonianis viri quidam gravissimi nec pauca , nec obscura nobis offerunt qui ubclem, ut hypotheses Omnes ejurare sibi proponant, idquo nequenter in libris suis repetanta nec de aliis , quam de sensilibus rebus, o disputare velle prae se sera nc tamen v x sibi persuadere possunt, non id blum , quod ponunt, veri Phulici esse; sed hoc amplius boni Physici esse Nootium , temperare ab illis disputationibus, & natura Ia-bvrinthis, quibus nos extricare nostris praesidiis non poflumus nec semidoctorum reprehensiones, aut irrisim
Ex quo intelligitur , Eclinteos physicos pium appes:
lati, paucos tamen M. Atque haud mo, an alimus hucuum fuistit, qui se germarium Eclinicum esse, ne arro. gantiae nota diceret uerit me se in opinio nes filias ac
praejudicatas umquam impegi fis pro certo adseverare . e tum id non Philosiophis vitio, sta imbecillitati ruinamo tribuendum est. Meminerimus nos fle homines, tot tantisque ni is omi ex Parte circunulatos, tam multis e
113쪽
roribiis obnoxios, vix ut a plerisque nos post longam, ditationem liberare possimus, etiam. ut errare saepe raecessct habeamus . Qui ergo sorte quadam in pauciora inpingit errata, is non selicior modo, non prudens disputator, sed summus Philosophus, quantum miseri mortales enis pomis mus , haberi debet. . Atque hancidisputandi viam Recentiores aliquos, quia hus ex meliori luto finxit praecordia Titan hoc tempore excolere coepisse, dubitandum non est quorum ego aliquos amicos ab oesua inam lures essent mos in enaviter incubuerint Philosepniae studiose, sperandum est ibi. re, ut extremo juco ruda parte gravissimos Milosypho, numeremus, oui superiorum gloriam non aequare aiiodo aut in quibusam superare, O quodammodo obscurare videantur . sed de his sequonti, 'ro copiosius disputara comstituimus . Et ait Enem mimus de vicissiturinibus Piutie dicendi.
114쪽
hyi versis temporibus,' locis usque ad praesens, saeculum obtinuit, proximum est, Adolescen- tes, antequam vobis ejuscemodi discipli-
- nae rudimenta trado, breviter declarem ais turam Physices, eiusque vim , atque usum . Quibus nisi recte intellectis , facile in singulis Physicae controversiis haerebitis, nescientes, quid riniter amplesti, quid contra rejicere, quid tamdem extremis tantum digitis adtinoercidebeatis. Quod quia plurimi docti, Macerrimi ingenii homines, quasi rem levem, nullius usus, constituere neglexerunt, turpiter in rebus etiam Perspicius a vero j
dicio aberrarunt . Sed ad rem venio
115쪽
Cum superiori libro i posuerimus, livsicam esse disciplinam, quae tradis istisim Mutinae, id e o istarum rerum semium crea rum, ex sens Mus principiis per ανι- iuioneis ad fg ala iacue ex tali tannitione intelligi potest, quia in Physicae censum veniat, quid e contrario ab ea arcendum esse videatur . sed quoniam non nullosintho ace rime disputare video, aliquas di lationes ad Physicam non pectare , alias spectare non alienumem videtur , vos etiam in eiusnodi negotio praemunire, ne
tempus decertando consumatis sine ullo fructu. Itaque ex data definitione illud primum consequitur, lueologiam Naturalam , seu radiationem de exsistentia , proprietatibus Dei, ad Physicam non pertineres propterea quod etsi naturae argumentatione adquiratur , tamen non agitur de re creata, sed de rerum omnium conditore omnia potente.
Hinc etiam consequitiir, aeuronologiam , seu disputationem de Daemoniis bonis is malis , Physicam non esset propterea quia eos ossifere, locutione divina cognitum sabemus demonstratione natum non habemus multo mianus ex principiis stas nostris suppositis per argume rationem tale diu deduci potes1 ; si mi tacula, quae a Deo fieri possunt,' ad Philotishum uin pertinent, seponis inus. Eadem ratione neutra harum traAationum Philos phia nominari potest nec etiam Metaphysicae nomini subjici, quod plerique Recentiores iaciunt, ut inmotaphysi. o nostra luculenteis enodate exponiimus. a Hinc itidem consequitur, 'Ichologiam, seu disputa
tionem de Anima hominis, ad Physicam merito suo spe etare quippe cujus munus est, ex effretis rebus ad caussas, e proprietatibus ad interiorem naturam rerum creatarum argumentando devenire . Nos autem e mirabilibus animi virtutibus, quae nulli corpori convenire possunt, eum spiritum esse, de liberum, ceteras proprietates haberes,
argumentando conficimus ideoque ejusmodi diputatio Phy est, A vocari Obet.
116쪽
tur, quae mirificam utilitatem Physicae studios adie. Tunt, ut in naturalium rerum investigatione , rarae a. tione firmu pede progrediatur. Quae nos in praesenti breωViter Perstringemus , suis autem locis accuratius disputabimus, cum de singulis, quae hoc capite veluti adum--nus , copiosius,' liniatius sermo minorimus . .
sco sit de tuis rebus disputari, quae nec sensibus externis P cipi, nec ratione comparari possunt: non enim est limminis, ne dum Physici, divinare, sed ex objectis Phaen menis argumentando eorum auia investigare exponere. Cumque plurima , de quibus physici Recentiores magno animorum aestu inter decertant, ne sensibus obsiciantur, ne e sensilibus deducantur , relinquitur ab ejusmodi controversius Physicum, qui modo tali nomine dignus est, scite abstinere debere ut sunt disputationes de rincipiis insen hus remmis turatrum, de pauis , ae n. βιιι , de rebus, quae fieri a Deo possunt, . hujusmodi se centa, de quibus insta dicemus.
II. Hinc rursum colligitur m Phasiris disciplinis primaspa inter Aperientiae Hriis disere, Mi- Ρ--.ι. . . , ix imum, ut ante dixinius, de rebus arisbus si insiti ,- qua sensibus piodammodo supponi possum, rhysici di tam deinde innumera pluenomen ,-im credibilem di putationi mutabent, non nisi plurima, ct a curatiisima periclitatione , machinarum adiumento se sibus objici queunt ut homini his rebus non plane hospiti perspicuum est . inurre ab experientia initium sumem
117쪽
si , nos eras rerum facies vel oculis , penalis sensu hausi Plane insertur ex dictis. Et eo magis hujus carionis necessitas meriti se OGrt, quo cerinis plurim prie nometin, quae perspicua viderentur, mini acciuatiori,
severiori examini subiecta fuere, plerumque Alia , inte duni dubia in tenta frict quod ex historia ex 'me
IIII mne demum infertur nisi de μαε inii Mi socii tui mi ραν philosophari.
Tam enim pauca in Physicis munerantur, quae nobis plane comperta sint, Win quibus omnes, qui pericu tum fecerunt, uno consensu idem pro certo adfirment quod in singulis disputationibus palam aciemus pro sus ut ille, qui non temere, sed prudenter ac certo alia quid constituere, Winde ducere cupit, paueis philosophari, in pleraque vero a judicando, itemque a distulando e rare cogatur III. . '
- Historie e --- discis πιι inpermissisis. Ex autem sieno, vel nullo inmutore, constitue e
potestic Physicam inter omnes disciplinas , uae a turae ratione continentur, inperfectioivini, esses. Duplex est Physicae pars altera ,-- a, qtiae natarae phaenome
proprietates, Metus ordine enarrat altera Rallania hi, quae illorum caussas persequituro tradit. Utraque tamen tam est rudis .inpolita, inperfecta, ut nihil ne cogitari quidem in per t. et ius os sit Principio historὲ Naturae etsi hac aetate tot hominum doctissimorum laboribus mirandum in modum sit inlustrata, tamen tantum abest ut singula quaeque nobis quieo enarret, vix ut ab indoeto homines, qua fit longe absit , suspicari queat. Quod ipsum s si modo illius vicissitudine, duobus ante saeculis accuratissime consideremus nobis
haud ita magno negotio periti essimus . Quam 'multi in. tegro 'lo xvi usque ad lautium superioris soli ' rum historiae addita sint, oitibus ii mestori oecula crea cis compares, barbarici ruisi dicere non dubiis, i
118쪽
sa , ae viso ctant in Gessionem metando non diceret, historiani, tum in suo rumine postam esse' Age, consideremus celso, quae secuta sunt . Quam multi, Deus inmorialis ob initio superioris inculi ad finem ii , idque maxime ab no ioioc inii si in Anatomeri a Bolanica 3
non solum Inorem fan ιni circulatisnem per pulmonem Caequa aliquid jam veteres uspicati fuerant' sed maiorem circa lationem per a ne cauales serporis Uenit his inscripto rExercitati aliatorruca de motu Cordis QSanguinis inarumalibus . Fron furti in . edita . . mi tacendum
buit tum etiam exem - mae MMAE, P ex a te remotiori dilatatur, ad id eo mandum adduxit. Ex quo ad alios professores Italos, atque adeo ad Haσveium, qui ineunte Saec is xvii. Patavii Medicinae dabat operam , croh Doctoris iam ream accepit, nριitiam amasse , verisimile est qui Haretietur tamen rem sam in suo lum1ne Ubi , experimentis comproba- c, amemque usitanis occasioniam removat ex quo non , meris circulatiquis invento nominari potes.
H caiis is asa lymphatica, uetus thoracicus, dinus pancreaticus, dui'usilivares, dumis sublinguaris, augium , d lingua lubrica , n vi, cannes plumini, vist
119쪽
Letalla Illo UNDUs. 93Chemia , Physica , Geometria rastronomia, o nova , mirabilia , incredibilia etiam nobilis imis Philosophis , deteria cognita sunt, quae universam Naturae aciem mutatam exhibuerunt, veterumque systematum utilitatem ostendo. -runt Quid tum perventum ne est ad ultimas linea Naeturae absit tam stultum verbum . Age, animo evolve i soram illam rerum fili am, - nostro hoc seculo a s lartissimis Naturae pervestigatoritas res a sunt, 'um vel in libris era=--- uia nim e stant , vel de quibus E e des oti tae narisant, a vero etiam, eontiumenter reperiuntur 'viri demum tanta admiratio te capiet, ii nescias quid primum admireris, an imbecillitatem mensetis nostrae, a Natura ob rataim, an Conditoris sapiem
re possimur, ex singulis hiscae δαμ- istam non aeque esse
i De quatuor is in acti Academiarum Regiarum
, ris , injectione nobis οὐ mi ima in onoeyx praebereris id enim minime vera est. Ioerhaavius Nelli diste . di Art. Μedic de Anatomi cap. I. 3. Is Veter edit. In ,, ece diis omettervi odi vire u vostra uir ostia circa Pan ,, tomia de cemello, si uti fare qui una secera e pullisa, confessione, che io non ne j niente. Desiderare eo tutio, H euore per altro res reo solo .che fosse ostretio a partie, in questa manie . . . e farebis a certo in gran vaniarato, per ι genere umano se ques parte, eh' Ia piis delicata eis gel a d mite, e ν'ὸ πνια ad Uermis Irequentiis e , is e da molis e fosse toto conosciuia, e scoperta , quanto
120쪽
Vinio nunc ut . physiconii Recentis in iiiventa. si ergo nouomne vel vilissimi cujusque animalis ita bis liquido expositemini, plane ait intelligamus singularum partim numerum, earumque figuram, structuram, xum, vim atque usum, ficile ut de quocumque annanante sine ullo errore judicare possimus minime nam nec partes duras d solidas plane oculis hausimus Ac multo
minus humorum varietatem, ac naturam Uerum utra
rumque usum pereeptum habemus . Sed quid ego de vilis- .simo animante loquor ad nobilissimum rac satis magnum devenio, nempe ad hominis cadaver , quod tanta dilige tia a sesquisaeculo dissectum, examinatum fuit, nullum ut nobis magis exploratum esse deberet. Quid igitur a curatiissimi quique Anatomici de humana librica nobis narrant' ulta illi quidem' nova, rutilia invenerunt a sed quae longe ditant ab Hacta cognitione, dave is hunetam: cuius non alios testes appello, quam inlustriores Anat micos . i) similiter de inminu, si liuiusnodi ..bus iudieare coacti sumi. Habemus quidem multas his temporibus, haraim rerum diligenti mas observationes, incredibili tollertia, magnis, Winaestimabilibus vigiliis,
ingenti vi auri comparatas sed quae vi harum rerum emeteriorem faciem, corticem, ut ita dicam, pervadant ad interiora naturae non penetrent ad quae nec hucusque .Pervenimus , nec Briali umquam Perveniemus , Sed oculos in caelum adtollamus . Quem non movet hujusmodi incredibilis lucritudo Stellarum multitudo imica de Corpo Umano Tomo V pag. m. 63. Adde ναμ am inflammmisell'Avvertimento de Tomoss.