장음표시 사용
121쪽
Lahac SECUN vir s. sdo,o varietas, tum earum, quae inerrantes, tum , quae vagae dicuntur Planetarum phases A cursus Solis ac Lunae varius splendor , itemque utriusque . congressus, d digressus, mutationes 3 eclipsescio quod maiorem admirationem Philosopho adfert, constans ilia Perpetua ex tam Variis, immo sere contrariis , motibus in omni saeculorum serie cohaerentiais consensio E Haec certe tam homines ab ud memoria commoverunt, nihil ut
Physicis prius Haerit, uiuun Astro in notiis observare , eaque, Quae videmiari, litteris 3 monuinentis mari late. Hinc tor,tanimis usu in Merum observationes 4Matutas legimus, nihil ut antiquitis litteris consignatum reperi mus. 11ibus explicandis phaenomenis tot homines, tam
mirificis ingeniis, Ut annos, ne dicam tot faecula labor . Hint, nulla ut pars Physicae tam Mne exculta sit, ut cum hae conseres posse videatur. His autem obstruationibus post inventum lapis saeculo telescopium, tanta secta fuit accessio, ut mirabile diet videatur . Quis autem , quaeso ,
tot sapientissimorum hominum nobis non dico germanam astrorum naturam ac proprietates, quae non nisi conjeeturis continentur; sed verum astrorum omnium systema , earumque rerum, quas in caelis videmus , plane ac distinete potuit enarrares Quis materiam non dic partium luci 'ciorum caeli, non stellarum Fixarum, O Cometarum, non remotiorum Planetarum, sed vel Proximiorum , ut
Lunae, nobis expositi inrismercurii , quis artis, quis Ioris, quis satum externam ficiem , ceteraque, quae prope eos sunt, e acte nobis expressit Quexis maculas Solis, quis uitae, quis Veneris, quis artis , quis Iovis, e rumque ausia liquido offendit Dina finire potuit, an
saturni globus, an Iovis anmartis, an ipsius Lunae ab aliquo animantium genere habitati sint an item Saturarus, Mercurius circum suum axem volvantur an demum Planetae omnes eamdem figuram habeant, eamque sphaer,cam Quis Stellarum naturam . Q figuram, quae modo
splendidae, modo tenebrosiae videntur , modo ne identur quidem, aut etiam quae penitus evanuerunt, nobis omni no explanaviti Quis cursum Cometarum, quis eorum di serentiam , quis usum hucusque Astronomorum distincte adissecutus est si quis numerum Stellarum nobis certo
122쪽
x RE PHYs Ie APotuit aperire, ut non aliae Y aliae acutiori persemmitelescopi conspici possint i)Μagnae ducitur laudi tali Morinaculas solis, ea mque motum o-rvasse solis motum circum tuum rem primo imiteacti satellites Iovis deprehemiiM, earumque eclipses ad calculos reduxisset Nel - las quasdam viditi ex aliis minutissimis compositas et itemque plures alias stellas in ipso Pleiadum,' Orionis signo, d etiam
in Via lactea Veteribus omnino incognitas, perspexime montes, Qvales in una notasse ejusque L Matronem c Uuririssis Nartis variationes, Saturnum tricorporeum, V i Si solas consulimus Maluos stellarum fixarum riverinoemporibus condItos ais Hippi crensi , qui as annis anie
seruatione ooo flesias in catalogum suum retutit. Immo quam rustae in sola consteliatrone Pleiadam , Antianoi , Orio=us σα flet conisectae fuerint, veteribus Apronomisi notae ostendunt Murmu-Iourna des Savans an I 667. s. II. Wh6lonus in Praele R. stron. P. O. 66 49. Hu genim System Saturni p. 3 o. aliique. Vide etiam Casinium t mens 'Astronomier Transactiones Londinenses ad amnum 7Is P. 49. 3o in Tabul. Did vix ahquam eis
123쪽
Lra E SECUNDUs. 97,neris phases animadvertisse Magnae mugenio laudi, quartam Saturni satellitem detexit et Saturni auriculas oste disse nihil alius esse, quam anulum lucidissimum , in quo globus planetae inclusius sit. Magnae item laudi Casta, seni ri, quod parallaxin artis, . Solis accuratius definivit rquod motum Μartis, WIovis circum proprium axem sub
lartissime observavit quod Iovialium satellitum motum accuratissiliae eonstituit quod quatuor alias saturii Arearuaues, praeter illam uygenii, primus internovit quoamaculas veneris feliciter deprehendit quod lumen Mai eale, quod siluationem Lunae haud inseliciter monstravit. Ingenti domum tirudi vertitur L mris, quod montes, Bi--- , quod maculas Veneris , ac phases multo se
Iicius ceteris adsecurus est . Nec etiam minori gloriae Astrinnomis adscribitur sollertissimis S dili sentissimi mo ii, Wrenis, Hevelio, Flamstreio, Halisio, rarier , ceterisque elapsi in currentis saeculi, quod Astrorum disciplinam
plurima, clarissima luce consperserunt Quis tamen adeo ineptus est, qui censeat, nos veram caelestium rerum hi storiam omnino perspeetam haberes quis non illico intelliinsat, ea , quae cognita habemus , si cum iis , quae oculos Iugiunt, conserantur, tam pauca, tamque Obscura ne,Bre ut nulla videantur 41 Eodem modo de ceteris iudicandum esse videtur, quae in melis, quae in ere, purae in terra, quκ subterram investiganti s offerunt. Ut ne ipsa quidem eme hqra,
post tot ac tantos gravissimorum athematicorum adi os, post incredibiles impensas Regum amplissimorum munificentia iactas, huc usque adeo clare definita fuerit, ut
nulla dubitandi ratio remisiuiosophanti sit reliqua. Q
a mutentui , c Newtonus ea suis Arincipiis inferunt
orbem Terrae esse sphaeroidem latam, Iub aequιuor ahaor, inpoli vero depressam , ad forma , ae isserunt amet hi Phia
124쪽
ς Dc RE PHYgIC Ex quo consequitur, quod supra posuimus, nos , ut mulista in praesentia cognoscamus, quae Ueteres ne suspiciati quidem sunt, tamen in historia Naturae plane adhuc fletirones .
quitur, exponit, eo tem vitio inquinatur nam is,scura , atque incerta a chnodum est & si qua ex perspicula certis principiis phaenomena inlustrari possunt, tam a ea sunt , ut nihil compendiosius hac Physicae parte meitari possit. Nec inmerito . Cum enim de rerum natur lium cauliis iudicare non odimus, nisi prius innumeraphaenometra sagacii ime,' constantissime exploremus, quo ficilius dogma aliquo inseramus , quod ad omnia ejusdem generis pertineat cumque pauca, ut supra diximus, adeo
nobis si hubuia Naturae sint exploraui, ut sine uua coit -
timiser in Theoria sacra Telluris eximiis ineqsiis e -- arari infret, sphaeroidem longam , is a Minoire is e sam, vi mihi sera productam, ad formam ovi gamn rei amod etiam ramis mi Mari ematici, Esensit majus , fuenior G - , aliique defendunt, moti ouemmationibas disera rum graduum ejus em Meridiani. Uide hserum inscript Eat
me desinteresse des differens ouvrages Sc. ou determine la figure de a Terre . Amster . 7 I. Imnro es primam, tamquam rem πmhorem Praeferamus, nec illi, M pro ea --Want, aut nim feci aut cum NMI tono ipse in omniam eo
fretiunt quod , eollatis Newtoni , avertus , Condaminii aliorumque Reeentiorum sententiis, manifestum et Nam , ut cetera mittamur, probant illi quidem , esse disersam flexione/α--m meridiani inivmnia, o Permisa, aut etiam in m hae non tamen rabant, parte meririani, quae diter uetram Me retonem jacent , amaeem rationem a 'o' rii diem e.
125쪽
LIuER SECUNDU s. stroversa iudicare possimus, nos in iis deceptos non fui me; sequitur pauca sane esse, in quibus nos queamus in uni iaversum aliquid constituere raefinire maec aliquibus exemplis, vestri gratia Physici tirones, inlustrare consentaneum videtur, quo sicilius intelligatis, quam magna,&quam mi a Naturalium remim ignoratione laboremus
I. 4ri icipio cirporea natura, qua nihil nobis semili rius' praei nuus est, A quae primum Physices obiectura
a. Recentioribus habetur, ixtam nobis est obstura Qi voluta, ut nihil tapra. Videmus quidem, atque sensibus percipimus aliquas proprietates corporis universe, id est
eas, quae singulis corporibus simul conveniunt velut emtensionem figuratam foliaeitatem, mobiΓtatem , cetera ista numquam ad veras earum caussas investigandas pervenire o. tuimus, cum tamen clare intelligamus, aliquas esse deis bere . Quid ρ possumusne pro certo adfirmare, corporis pamtes omnes infinite dividi postea an e contrario ei e partiis culas primigenias, quae etsi mente sine ullo ne dividantur, tamen ob istiditatem suam dividi re nequeant, adeo
ut atomi natura sua dicendae sint. nihil prostes minus. Nulla quidem in primam partem hoc, o ruperiori stic io a Cartesianis, Mibnixianis disputata sunt multa in aliam partem a sagendiaris, Newtonianis dissEruntur, vi quae rem liquido non explanent . Et quamquain prior tentia verisimilior videatur; et tamen cum eiusmodi quaestio infesti risisti notionem quodammodo complast tur, de quo nos iudicare apti non sumus in earum cen sum referri debet , quae pro merito definiri, atque explanari non possunt. Quid ' ceterae proprietates corporis tam bene nobis sunt exploratae, ut vel unius caussas Videnter explicare possimus ne id quidem . Nam de soliditate partium, σsitura , de inertia, ceterisque tot in contrarias partes diis Cuntur , tamque pauca ex conjectura tolerabili definiuntur, nullum ut maius argumentum adducere Ossimus, ut vim
126쪽
Has esse Sed quid ego talium proprietatum caussas requiro pnumero earum tantum continere me volo . Quid tum p possumne sine ulla dubitatione constituere, me omnes Pr prietates corporis generatim sumti ad calculum revocasse,
nulla ut reliqua sit 8 minime vero quod nec ipsi confidentiores eWtoniani adfirmare ausi sunt. I Perspicuum est igitur, nos ex proprietatibus corporis in universum aliquot tantum notas habere sed nondum cognostere, quot proprietates corpus re habeat, quam sit natura corporissimi generatim quae si plane comperta haberemus, tum demunt cata, singularum proprietatum sine u errore
II. Uenio ad alterum obieetiim mores pastum seu Dane in iam multa Physiciis veteres,in novi, de spatio disputarunt an reus fit m esse possis quae fit ejus natura Negant illud primum, post Thaletem, Aristoteles, Hobbesius martesiani, LeiSniriani contraque aiunt Mucippus, Democritus, Epicurus , Lucretius, Galilaeus, Gallandiani, NeNtoniani omnes. Et quamquam si h rum rationes sine ullo praejudicio expendamus, multo gra viores mihi videantur nihilominus dicere non possiimus, ita eos rem in sociumine posuisse, ut clara, demo
strata mathematis haberi debeat nec aliquid , quod comtra opponant, habeant carissiani Certi igitur non dum
127쪽
tra ER SECUNDU . IOIsaltim id, quod volumus , liquido efficiunt, naturam pati nobis omnino incognitam M. Audiamus vel solos de
sensores Batii macri Morusii & Ne-onusia tales illi proprietates tribuunt, alae seu Deo conveniant . Mod laem inius, Claria 4 auplissimis Merodonus , Rudivrus , dixere, non repugnante Cud ortho, ocimino nec alia ruibus scholasticis, s qui syatium ab inmensitate non istinguunt. Μusschenbroerius vero spatium ens affinuum, S Mependens ab aliis rebus creatis vocat, sed factum a Docte putat . Oolli rursum is miribi ponunt hic vero
sin. o. Audia tκ Lucretius L. pag. 3. edit Hanuni Is66. Omnis ut est igitur per se natura, duatar, Consistit ebur nam corpora sunt, o inane. D instar
Sin intactile erit, ε . de me quod ullamis Am rabibere pina per se irarum meantem s
is silicet hoc id erit, Haemor piscina- --1- . Sine etiam Memmi quoddam admiserario, eae auis senses Demueriti, e Epicuri discipuli is Mira m--- autem, , inquiunt stoici, circu-fusum esse vacuum inmenflam, quo ais fit inerar rem et incorporeum autem id esse, ιο a corpor , hus contineri queat, non autem contineatu . , Laertius Lib. IVRP. 1 O. u. 33. H Enchirid metaphys P. I. Cap. 8. S. 8. Pag. 69 eum.
et Principior. athem schol gener in fine e Optic. L. II p. 4. quaest. ao. 3 Physica Divina L. I. cap.8. est. . pag. 3 6-67. AE Appendicem de monitis Censurum P. 79o seq.
System. Intellect MMI pag. roo . odi in eam femtentiam impori aperte shis In menstat, ininius metiae e fissi onis suis . , rimi est 'atium inter in capax omni naturae eis is bilis ium corporalis, tum Diritua Inmensitas Amina est primum intimum inter sium, seu spatium, oriae' omnis inter si , T s a tium omnium spatiorum , cur
omnium locorum is Leonaris Lepus de Divinis Persecti Mib. VII cap. I. n. II qui alios laudat.
128쪽
mutastis. 1 Illi cum Raphsono inrisi se etiam mente nostra putant: de a reapse is ile. Illi infinitum, aeto num me finium, me mi, quodque m volente possit non este inlidiatandus ensis ιμ- esse negat, sed meae quid facit inire sub tiam , e acer ni 3)verumtamen miradu in aeternum, independent: lepideque vocat bati nihil, seu simplicem corporis corpoream et e dimens πι πnerarimem QNam vero illua μου medium, atque ilia negaris aetem , in Mucta, independos, non eisdem dissicultatibus sit obnoxia , atque ens tale positivum . Itaque de natura Diali zacui, quod tamen politiores Philosophi recte admittendum esse putant, nihil ne conjectura quidem definiri potest. IV. Sequitur motus, quo nihil nobis apertius est, nihil in Phystica celebrius . Sed tam hoc est apertum , --pora a Deo in locum moveri , corpora a crporitas motis moveri quam est illud obscurum I. quo virtute corpus aut πο-oeat se, uti moseas alius , aut moveri esinat . a. quae si eatis D Uranssui corporis in terram, ejusque ac Hatimetis . . a membra mori corporis arbitrio animi nostri moveantur. 3YNam tot tamque varia sententiae de singulis quas stionibus ieruntur, iacile ut appareat, nullum adhue rei veritatem in suo lumine posuisse.
In prima enim nihil huc usque ab sectarum primipilis excogitatummit, quod Philosis io rei causas, non mera', quin in principio remit Deus tactum Terram , hoc est , patium, o Corpora iubens confiteor, me spatii rea, tioneni non posse concipere sed nec eana corporum ex nihilari pro titiorum intelligo . Hic mens prorsus caligat, scit dusschenbroe hius , Elem. Physic cap. 3. f. 89. Et licium f. 9 I. negat , Spatium esse adtributum Dei. i , Mutationis tamen capax eris. M ufichenbr. Gij.89 a Princip. Philo Natur. O. cap.a Propos. 5. P. m.*8.
129쪽
Ling SECUNDU s. ros verba quaerenti, satisfacere potuerit. Quod ad secundam, alio modo rem explicant Peripatetici, alio Cartesiani, alio Gaflendiani, alio alii sed nulli tolerabilem, verisimi- lem caussam adducunt. Immo nec ipsi NeKtoniani, qui melius ceteris philoisphantur , atque perspicuo emisti, nempe adtractione quorumdam corporum contenti sunt ;hujus adtractionis caussam, agendique modum , ac peculiares leges etiam in ipsis systemate Solis, nobis explanare potuerunt an rebus autem ac Phaenomenis terrestribus
ac magis similiaribus , ne unum quidem ex legibus adtractionis, quas lanciverant, distincte atque intelligenter eo Plicarunt. 3 De tertia vero tres sint in praesentia nobila sente tiae Peripateticorum, qui in xm H, in ponunt: πι- lebranchii is Cartesii ad stentiam exposuit, , emendavit qui ea tu cμasionam Gibniet ii, qui insem in aes
iam. Et licet Malebranchii systema sine una controversiaverisimilius sit, nihil tamen adsert ut palam intelligamus, quo pacto animus, corpus vicissim adficiantur et ita
se haberes, non sensu intimo tantum , sed oculis ere a riamus . Fatendum est igitur, nos de natura, atque causas Physicis motus nihil adhuc explorati habere Tantum aliquot leges motus nostra, parentum memoria feliciter inventas videmus in quibus des instrandis scit
niores philosophi versati sunt . a Sed rursum quaeror An certi sunt ejusmodi Plulassiphi,
dem adfirmate ausus, . Qirusiam sertunate Galilaeus , in nrtalis memoriae Philas litis, in corporibus observavit: quibus alias Wanisus, Wrennius, Humenius, Newtonus. alii alio tempore athematici aliis addidere, ea ue ex in
thematicae principiis confirmarunt se vero omnes omnino
detexifle, ausus est dicere nemo Maud an earum se Wm, quae nobis pro constantibus tradunti ri, certi sumus in omni-
disin an a Gallus creationis, qua nobis Diu vcognitae
130쪽
bus omnino casibus , qui accidere possunt , eodem modo se habere omnes ne id quidem . Nam primum leges sensus norum ita a Galilaeo, Ricciolio, Cartesio, Ne t
m, ceterisque ad calculum revocatae sunt, ut ponant, Per corpus meabiles, veluti est aer jec enim motum in vacuo magno experiri potuereo certae densitatis corpora gravia talem, d talem proportionem seu rationem habere. Qui , si per corpora aiVersarum naturarum seu specierum gravi d scendan quid , si variae regiones j utilem aeris diversas densitates habeant I quid, si grave escendens incurrat in atmosphaeram corporis alicujus magnetici , an eamdem
proportionem habebit rimis huc usque id constituit nullus prosecto. a Quid quantitas velocitatis an definiri potest minime. Leges autem comminiculanis motui in elabis eis velut eburneis, vel minues velut argillaceis , recte se here putant Philosophi, positis his, Willis adiunctis. Secton eodem modo se habebunt in corporibus diversiim Morarum, mutatis adiunetic quis definiec nemo homo certe . Similiter motus liqui leges satis constantes Phy- scis , qui pericula faciunt, esse videntur . Sed an eodem modo in canalibus corporis humani humores movebuntur pia est, quod nullus Philosophus huc usque potuit definiare. 3 Immo cummathematici ipsi aliquid in his acco
1 Aerem totius Atmosphaerae nostrae non aeque esse densum ;ne in omnibus aeris regionibus eamdem proportionem esse im
I inmora eo re en quin , is quibus experimenta non μη, facta . Poteris Lex aliqua in mille eorporibus obtinere is noximo exceptionem pari is Merhaavius, metia Acata Miae resciom. f. I9. p. m. 62. 3 Nihi midentius, quam effata generalia Mechaniae sis rh I fallacius, quam ea, quae ex his usis Dii de corpore, hu yano ronuntiant Mechanici ...... enim de vasit