장음표시 사용
131쪽
Lra ER SECUN Dos. Ioseatius eonstituere volunt , tam mire dissentiunt, ut nulli
magis Borellius i verbi caui putat, resistentiam in a teriis ad motum ianguinis , detracto eliserio arteriae , in miniimim parem in libris i 3s, ipsem vim e dis, quae illam siperare debet, parem libris 3 o hoc est, vim satis esse ad superandum libras, sin uinis . eluiusta
morellium emendaturus, ex quodam principio insere, vim cordis parem esse cunctis r ex alio autem principio eamdem vim parem unciis 8 facit. Iurinus , 3hqui Keillium refutare sibi sumsit, putat resistentiam sanguinis propulsi ,
Sarteriarum distentarum esse aequalem sere vi cordis hane autem vim non excedere libras Is uncias Hales ex alio experimento vim cordis aestimat aliquot centenarum librarum . Alii demum cum alterio ue considerantes de multitudinem arteriarum, Mearum elasterium Whum rum amam Ia librarum, quae per eas propelli debet in velocitatem , oua, teste microscopis , movetur etiam in a
teriis capillaribus in ipsam naturam singuinis imulto a huc maiorem vim coram talia siperantis esse dicunt , stavim ipsam definire non audent inue ma s oppositae se tentiae excogitari possunt Μitto cetera nimis multa, da in quibus omnino ingqntes tenebrae se inerunt e nam ex dictis satis, superque conficitur , nos etiam in iis, qua n his probabiliora videntur , omnino pauca pro certo adfirmare posse. Concludendum est igitur, phasicam Milonalam saltim tam esse inperitatam, quam Historic m. dicta func in vasis nostris flexilitas, o elasticis, atqω - , moribu commessionem recipientibus, viscidissipue, vera esse nos, passu r. M Merlinarius eis. 1 Demotu Animal. P. H. Prop. 76, ω8a. a Tentamen Phys de vi cordis, P. 63. et Tran- Philas abrem V IV. Di Pag. 8s. Trans Philos num 3s8. s Ad Merhaavium de Cordis abrica M. L. 18s.
132쪽
sicam Rationalem non nisi proxima Sc perspicuas rerum caussas investigare posses. Cum enim , ut diximus, a Phrisca de rebus , quae sensibus non subjiciuntur , constituere non possit, nisi ejusmodi sint, quae ex sensilibus clarissime colligantur ; cumque remotae caumae ex rebus sensilibus nullo pacto derivari possint, ut supra demonstravimus L a relinquitur nihil de illis Philosophum scite atque prudenister constituere possE. Haec tamen multo iacilius exemplis,
quam rationibus , vobis, Molestentes, probabimus , quaeve sine ulla ingenii contentione , id, quod volumus, ediaciunt, ac persuadent . Ea autem pro exemplis adstinam quae ne ulla controversia ab omnibus Recentioribus c. iustumque semiliae a distiplime sint, blent admitti.Ι nilia aquam haurit ad pedes Rheni 33 hydradignum vero se mercurium i vocant hemici ad oblices a circiter . 3 Quaeras rationem . Respondent Recem tiores, exploratum esse ope Nachinae neumaticae, externi aeris prellionem caufiam esse adscens in aquae, hydram gyri reste quidem . Perge tamen et interroga, ex tio 1bnte tanta vis aeri insit. Respondent iterum ex rei ic ne aeris contingentis aquam ex vi illa se restitue itiit in priorem statum, seu vi elaitica, quae tanta in aere est, de aquam tam comprimit , ut eam Per antliam aere va
133쪽
vel ad minutissimas particolas flexiles et ariae magnituinis, Eonmigenae figurae, quae in aethere uetuent, ab eo distrahantur &c ut Boylius et alii ad si ιram po=vrum S mat riam subtilem , ut artesius alii ad aerem subtiliorem , ut Perraultius alii ad exiguos oraues in porulis inclusios, ut
Nazierius alii ad particula se mutuo repellantes, ut Grav Ωndius , Halleius alii ad alias caussas mera verba χιhil enim percepti s cogniti habemus ΙΙ. Aqua tubo serreo diligentissime claus umenta,
vehementi frigori expositi, dum rarefit, tubum, etiam digitum tons,ersum crassum , non sine admiratione lacerat scindit. 1 Interdum vero in retionibus Septemtrion
libus muros separat, domos a fundamentis adtollit, is tera. usschenbr kius verosa periculo fieto ostendit, complexionem seu cohaerentiam partium metallorum non nisia i , quae aequet 7, a pondo , superari poste r tantae igitur vis erat aquae rarefactae. Haec apud omnes Recentiores pro exploratis habentur. Sed, quae causta, quaero , aquam rareficiendo, tantam illi vim tribuit Alii ad simelasticam aeris confugiunt. Sed hic rursum, ut supra diximus, quaeri potest, quae caussa adeo potens sit, ut tantam
vim elasticam aeri largiatur . Alii vero ad Orpuscula quin initros, quae raritatem illam inducant. Et si quidem non omnino male neque enim de re dubitamus, se caus iam quaerimus . inii igitur fieri potest , ut exillima corpust aa, quae ne sensibus uuidem subjiciuntur, rem talem, tamque incredibilem proare possint λ d frementationem it
rum recurrunt riserbari nam ho ipsum quaerimus , a fisam fermentationis. Igitur de caussis remotis nihil. Et haec de vi elastica potentissima. Accipe nunc caustii Hiam'
nuissimam, sed multo elastica potentiorem. III. Aeris pulmonibus redditus respirationi animalium,
atque adeo ducendae vitae aptus non est adeo ut si eumdem semper aerem ducamus, brevi deficere, Minterire necesse habeamus . Itaque in odinis aerem milibus en Vare, ne operae uisecentur , necesse est 3 urinatores
O Ruisiui Digrest de si respirat.
134쪽
ios Dan a PHYsic Acertam mensesam novi aeris singulis minutis . 1 ex vati
aere planis , quae secum aemuit , haurire coguntur ne e mant . Quod itidem in bestiis locum haberes, plurimis p xiculis actis demonstrarunt assoWiusia vilesius 3 adiique nullus ut dubitandi locus reliquus sic tametsi
lia aliis animantia in eodem aere diutius vixerunt . Si percuncteris Philosophos , quae caussa tantam illam aeriselasticitatem quae compresso aere in clopeio neumatico Per annos I 6 nec exstinet , nec diminuta est ris quaeque tantam vim habet , ut duo hemisphaeria aenea diam
tri ruinae medeburgicae aere vacua, non nisi ci valan tissimis equis 6 separari potuerint tam subito imi vel et oculi deleverit totam , ut qua materia alioua iners cmollis se inerato respoηdebunt aecuratiores isse , e exhalationes e pulmonibus, corpore animantis prodeum tes, quae aerem vi elastica privarunt . sed non ibi mat ria adest aliqua subtilis, quae velocissimo suo motu eam restituat non exigui sortices, non virtim se mutin re --
ter, non mima tura mimiculararum , non cetera sunt in promtu, quae elasticitatem in regno suo conserventi minime , ea evanuit omnis . E quo sente autem tenuissimae exhalati ne tantam vim accipere potueres Id est, quod ne coni istura quidem definiri potest res tamen est explorata . Eademque vis elastica ope incensi sulphuris deperditur sed multo maiorem admirationem capies si cognoveris , deperditam elasticitatem insensili alia caussa subito mcuperari. I. si novum aerem veteri adjungas. a. si particulam Mutili spiritus rebelli e phiala extractam aera
i Ditis a 31 solidi aerii fingulis fere inmuis inept re
135쪽
ris, ut secit Halesius , a per aliquis tempus respirarem. teris. En subito alius' potentissimus emetiis ab exillima causta pro iis . umere, quo pacto ignorant. Non ergo
remiam, ut certissimarunt , cauisae intelligi , explanari Possunt IIII. Causis proxima Soni 2 motus circularis aeris a corpore sdnoro excitatus, qui circuli ad impanum auris iue diffinduntur, idque varie commovent c. nonicus ac in piscina, misso lapillo, aliosis alios aquae orbes oriari , t dilatari videmus. Id praesidio machinae neumatica compertum est in qua, exhausto aere, sisnus tintinnabuli non sentitu inmisso aere , sentitur . Haec ab omnibus pro manifestis poni olent, nec inmerito. Percunetare caussam circulorum aeris . Respondent, esse incitatiliamum trem Tem particularum corporis sonori . Nam tam diu corpora lanum edunt, quam diu tremunt quem tremorem in Maibus, campana, vel oculis, vel manu ipse sentimus inio si tremorem manu impedimus , estori us . Et id quidem sensibus perceptum est . At ex quo state , qu es , proseucitur tremor ille partium En subito tenebrae. Alii
ad caustas elasticitatis, quae multo sunt obsturiores , quam simis imi ad aliud effugium se recipiunt, recusantes ignorantiam filam aperte, atque ingenue confiteri. In quo illud mirabile profecto est , quod quamcumque hypothesin
amplexentur, explicare nullo modo Postunt, cur annum, eurum, duo metallari ex quibus igne fusis constat camis Pana quae seorsum partes elastica non habent, igne peris mixta incredibilem illam elasticitatem adquirant . Igitur de veris fisi caussis nihil dicere risumus, quod Vel nam
V. Similiter de caussis, quae eis scienssis pulsant, uis dicandum est quorum phae inenorum post longum studium, incredibilemque diligentiam ad summum proximas caustas interdum venamur remotiores vero nullo minio, ac diligentia venari postumus . Habetis e templum in i risui . scimus, particulas iubtilissimas e corpore Graio continenter , idquo infinita copia, proquere quae , cum
136쪽
in membranam interiorem narium incurrunt , alam sensum excitant, qui vocatur Odra . Voca has particula DILuar, voca su uinea , voca omius, nihil ad rem e pluriami experimentis id ita se habere compertum est. Se quae
caussa , quaero, tantam copiam particularum ex omnibus eorporibus avolare facit Hic iterum sileant necesse est Philosophi exercitatiores . Alii 'mentauionem partium Nerudunt . Sed rursum quaero e quid est frementatio p quae caussa eam genera quae tanta fermentatio esse potest in krro, ceterisque metallis, lapidibus, quae singula a
rant isti ad materiam subtiLm recipiunt , praeclarum illud ignorantiae perfugium. Sed quae malum, est me
materia 'btilis, quae quo subtilior praedicaturi, eo ineptior videtur a mirabilia illa omnino diveri , immo Plane eontraria esciendat cur ambiam is albethum seorsum simia odorem gratum his re non sinit commixta vero secit Coniecturae
UI. erem esse veluti sentinam omnium vaporum , exhalationum , quae ab aqua, 4 terra, ct plantis,in antrumantibus effluant , tam multis experimentis est com Pr batum, ut nihil in Physica certius sit. Horum phaenom norum caussam ponunt Physici ignem subterraneum , terrestrem, cibiarem , qui corpora ingrediatur, partes agitet, excutiat, distrahat, sursumque propellat. Et id quidem perspicuis experimentis est demonstratum immo vel nudis oculis videmus vapores, exhalationes , quas ignis terrestris ex corporibus, siccis, d humidis elicito su
sum mittit. Sed quis, quaeis, nobis hucusque exelanavit, cur exhalationes me uicae, aere ipsi multo graviores, ad tantam altitudinem adstendant, , quod plus est, in ea tam diu permaneant nullus quidem. - Aiunt non nulli cum Halleio, Parucidas vaporis aquα
non esse s ras solidas, sed intus vacuas, quarum dia meter decies maior sit diametro priori proinde in aere natare ME. Sed hoc est obscurum per obscurius expon re,& figmentum pro ratione dare. Alii easdem particulas
materia aetherea circumdant, quo leviores aere reddantum qui eodem nomine irrideri debent. Alii respondent, nacitatem particularum aeris impedire, quominus descendat particula gravis habent enim eamdem rationem ambitus corporis gravis, R)ςsistentia corporis liquidi, in quo
137쪽
Lrnxnsscv Nous rixauitat a se quando uitiique par est , aequilibrium stratent necesse est. Pulcra theoria sed hoc ipsim quatititur, cur .ssis debeant aequilibres, si inetalla , immora aqua gravi xa sunt aere ikDeinde quo subtilior est particula, eo minus resistentiae Mendat oportet vapores autem subtilis sim praeter opinionem sunt . Igitur minimam is strenullam resistentiam in aere flandere debent. Praeterea aer Plenissimus pororum est, qui locum subtilissimo vapori cedere debent. Postremo atmosphaera ex aere elementari, vaporibus, ae exhalationibus constat . Itaque perperam confugiunt ad maiorem densitatem tmosphaerae: nam hoc
ipsum de atmosphaera , ejusque partibus quaeritur quarum aliquas elasticas ipsi putant. Nihil igitur pro ratione dant, Praeter quam Phaenon non ipsum. VII. ut innumera, cinae adduci possunt , ne dicam omnia, tantum considerabo ulcerrimum phaenomenon aestus oceani certis temporibus, Wperiodis. Alii cum Galilaeo, Walliso accessiim istum, recessum aqua- ex motu Terrae circum solem, illiusque motu diurno circum situm axem explicare contendunt. In quo iterum non nulli non motum Lunae circum Terram , vi contra motum Terrae circum Lunam ponunt. Alii vero eosdem
maris motus ex compressione atmosphaerae nostrae a vortice Lunae facta perbelle explicari posse defendunt, ut Cari sus ejusque Retatores . Alii demum cum Keplero, memton , ex adtraetione globorum Solis in Lunae, & Terrae , variaque eorum distantia, posito Terrae ipsius motu Mannuo, Wdiurno, exponunt. Qui quidem nec ipsi in omnibus consentiunt e nam uterus a Newtono in quibusdam
recedit. Et quamquam posterior hypothesis ceteris verisim Aior videatur, tamen aliqua ponit, cujus omnino caussis proximis ignorant , ut est 'actis myapropter necaue ad ultimas rerum lineas pera mire possumo . Ut mi tam aestuum varietatem, quae in variis viris partibus tan,
iam offert, ut interdum aestuc tumeactio maris inqui
i Gramitas steri a quae ad irrepitatem aeris es , ut 1 o. ad . Nec inteIlgi potes , quomodo Minuci m
138쪽
ara RE PHYs xe Abusdam laesa ne sentiatur quidem. aDInterdum vero, ut in portu Tunking maris sinensis, accessus, re misi in plagis nostris quater in die naturali a duo non nisi bis
tempore, horarum fiat nec id mlum , sed bis in mense nudus aut recessiis , aut accessiis sentiatur. Illud etiam in avi hypothesi difficulter explicatur, cur lacus aliqui in gnesia ut Mare Mytum, ut acus exua mi - esus eneris alia aestam nullum habeant. Itaque in
rebus Naturae interioribus undique rationes dubitandi , unis dique terricula, verbo dicam, tenebrae tales nos circum
assi ita tu vis. Illae vero intellia potest, quam male tempus, προ
tam collocent illi homines, qui de retrus , quae non modo sensus , sed rationem ipsis fissunt, tam fiaenter
deliberant, quasi rerum interiorem naturam, immo vero sipientissimi eri ris consilia oculis haurirent. Qui error cum Philomphos non modo Graecos , itemque Scholasticos, sta etiam Cartesianos. Gissendianos is vero etiam Plurimos eorum , qui se clecticos in praesentia Cesse, Senominari volunt, pervaserit; delendus omnino est , ac minuenda opinio sapientiae , ostendendumque tironibus , quia in hoc negotio sapienti Philosopho praestandum sit. A proseet quidem vel ipsa naturae ratio declarat, quam ineptum is vero etiam indignum sit homine u quam litteris polito, nedum Philosiopho, iis inmorari r bus, quae nulli industria nec mente percipi, nec oratioris
explanari possunt . Fin e te in se deambulantem horologium in alta turri animadvertore , Mus iachinatio ab interiori turris parte tam miro artificio si sebresina, ut non modo horas ac stilo,' percilisione, panae inaicet, sta fingulis quadrantibus horae symphoniam aliquam carn -
139쪽
panis apte positis edat, aninaosque audientium talibus si riis demulceat cujusmodi aliquot in Europa esse scimus
qMedam ipsimet Mndimus . Haec dum tacitus contemplaris , duos ibi amicos tuos animadvertas, qui tales machia nationes nec vidissent, nec de illis umquam dicentem a diruiss)nt , qui magna laterum vocis contentione disputent de fibrica riuimodi horologii; tum numerum, de misteriam is figuram partium aliam' aliam pro arbitrio excogitent alter alat, alter neget, ad ravim usque de
certent. An te con inere ofles, qui rideres an tales dis sputatores non ipsi met Heraclito risum excuterentis Credite, Adolescentes, hanc fibulamin saepissime actam suisse, agi saepissime . Quid enim aliud laciebant Graeci, cum de suis principiis intensilibus acerrime disputabant pquorum tam illi habebant notiones, quam nos eorum , quae in centro Orbis Terrae Ueniunt Legit Ciceronem, legitae Plutarchum, legit Empiricum, legite Laertium , Graec rum opiniones ordine enarrantes principia rerum , ea
rumusco tum denique Plane intelligetis . talas Phil sisnos de iis rebus fere semper dis utasse , quas non modo numquam perceperant , sed ne comestiua quidem informore poterant
. 1. Quis enim δε persindeat, Pythagoram, dum ex numeris velut elementis constar omnia dixit; dum eorum symmetrias, id est accommodatas proportiones, quas in
monias, concentum, cohaerentiasque vocat, rerum elementa secit dum unitatem, d infinitatem, & binarium inter principia retulic; claram in certam ideam habuisse illius , quod dixi Quis credat Platonem , cum posuit ideas , seu substantias quasdam universalem, aeternas , a Deo separatas , quae dum materiae fluxae adhibeantur , rerum creatarum essentiam constituant f dum finxit trinitatem quamdam
principiorum , nempe caussam , rationem seu λοοι , ωania mam mundi, ex qua anima decerpti sint Daemones , qu
rum opera in cotulandis mWndi partibus usu sit Deus ;dum neuras quasdam pyramidales , medrica , cubicas , icontarios singulis elementis adtribuit δε eiusmodi N
140쪽
xi . o x x PHYsrca Aristotelem, dum inuirae v linurum de ruiti dilan anseniam vocavit primam in x in corporis organici idum eam non a se , sea ab alio moveri dixit com mentes duas o sit in homineu passisam, quae sit propria anima hominis ;- --, qvie adventicia sit , Munica in cunestis hominibus, non inlatinans, sed ad ns, ut vocant Scholastici
dum sensum quemdam communem internum excogitavit eumque a phantasia distinetiim dixi tu is ejusmodi alia paradoxa sane, incredibiliaci ullam perspicuam notionem habuisse doctrinae , tLim posuit Quid quis item Epic rum certam deam atomorum illarum habuisse existimet quae ab aeterno tempore in infinito inani cadant , quae a recta linea deflestant, quae concursu Brtuito cohaerescanta quae tali natura sint praeditae , ut alia aliis sit gravitas ,
aliae aliis conjungi pollint, alia non possint ejus generis multa, quae apud Antiquos nerunt inud Grae- ei homines nec penitus intelligebant, quae nos in tanta ingeniorum atque disciplinarum luce, post diuturnam, ditationem , quale tamdem sit , mente complecti non vi simus' quis anus talia adseveret λ II. Quod si ad Philomphos, qui post Christum vixere, primis Ecclesia inculis floritere, devenimus, eorumque
opiniones accurate examinamus; quis sapiens non animavi vertat, in quanta rerum notionum obscuritate perpe tuo versati sint λ Qtiis censeat clecticos , seu Platonico- Alexandrinos, qui nominis celebritate taeter caeteros I ruere , ullam notionem habuisse emanationum illarum , princ/piorum , quae ex primo Deo essent aliιer es cient , et a rarumque rerum , quibus Physicam suam reserserunt Mitis legens Plotini, Iamblichi, Proesi, Narini, Naximi , Damasci , ceterorumque clecticorum scripta , non putet se
delirum senem , aut Sybillam aliquam incredibili furore serenam audires sed senaticos Philos hos, quique deis inis omnibus enthusashio quodam etaphysico abreptiam cuti sunt, sis iaciamus ad Recentiores, 4 paullo cordatiores veniamus
. braca Platonis, quae a nemine sanae mentis intelligi possimc,
abal es in Apparatu nostro P. I. L. I. c. 6. Usu etiam reliq-rum Graecorum ρrniones exponuntur , quae eodem vitio HUMAnaintur, ut homini obere cot erant manifesum critia