Aloysii Antonii Verneii ... De re physica ad usum Lusitanorum adolescentium libri decem. Tomus primus tertius

41쪽

Lra E PRIMus as euram partium, Stirpiumque dirirentias , de similitudinea, si ejus generis alia exponere sibi sumat tamen quam in scite in ejusmodi rebus sit versatus , quamque epe dece- tus, illius libri satis luculante demonstrant. I

In Anaimis vero via quaedam magis conspicua cogit vis eos, invita vero aeque clara ne vidisse quidem, compertum est percupidis Anatomici historiae. t quamquam vel a tempore Alcmae mis, qui fuit Pythagora discipulus, antinalia exsecta fuerint; ahatque Di es Carysthius iubAntigono Alexandri Magni succetares, itemque marinus demo is cnnmalia 'cani conseripserint ς 3 tum paullo post Herophilus , Erasistratus primi cadavera humana nimis

multa secanda curaverint, ut partes scrutarentura tamen Parum in his viditis eos, Graecorum opera, quae supersunt, maxime Aristotelis de Histo a , Partitus, motu, e Generatrone Animalium, qui superiores in compendium dedit eorumque ratio philomphandi de singularum partium usu, satis superque declarant.

Una est Physicae pars, in qua illi post Chaldaeos, Aegyptios QPhoenices valde laborarunt , nempe A -- amylario, e Geographia , de quibus egregia multa no i Consisse Ererichium linit capa. f.3. a mne primum fuisse , qui a nimina inciderit, ait o

ei ius is Platonis Timaeum 3 Galenus de Administr. Anatomic L.II. Pap. 29. AE, Hippocrati temporibus us familia Anatomes -- manae notitia aliqua vigebouo usque ad Herophilum, T Era fatum, Eudem: citem , o Marinum, sudium Anatomes te moramim fuisse est Galenus Admin Analom. L.II. c. r. -

eiis, id stera inici a mn sectatores non invenerunt, immo nee tuerunt, propterea quod non ineui riti, Rehum auctoritate erant

defensi. Nec risurins , qui illis paulo antiquior est , homines scapi , Ied besim inmmisero fatis illa ostendis sui tempor

42쪽

16 DE RE PHYsICA bis reliquerunt Pitemque de aliquibus mathematiea mixtae partibus Sed haec etiam satis confuse tradiderunt: at et

quam multa, quamque incredibilia xn ronomia post Grae cos reperta' cognita sint, maxime post inventum Telem sto im cocinitiun mulo in Graecis Astronomis correcta ; satis notum est, Adocet praeter ceteros l. cassinius. 1 Quod idem de Grana ua dicendum videmes quae non m do in partibus nondum cognitis Terrae , sed in iis etiam , piae Graecis notae erant, ac vicinae, tam diversa est a vetera

Fus neminem in homine tentare id ausum fu/se . Ille enim in Hist. Animal. .I. cum fine cap. Is dixisset, exteriores hominis partes ex situ evidenter dignosci , ita scribit v. m. , at ero interiores contra Amt enim hominum in rimis certae, que incoinitae. ν-- - ad μυ------- is serui, W-- fimile Dinu ια'Miae, referemes, eas com-

bit, Herophilum homino aperuisse, non bestias, ut ceteri Medici iniebant . Erat enim Mosi tam in eo ora Iecare , visceraque scrutatri: ideo θ' corpora religionis vi fair masantur , e paenis gravissimis ea discerpere vetitum erat. Adestit qui aliquid acci alius nosceres serent, necesse haberent comsulere vel sepular casu aperta , e Iacmorosos patibulo Umos, veIetiam infantes a matribus ejector sed praesertim simias diu debant explarabant hod etiam Plinius senior adsue Dotempore, nempe vergente primo Cissi secula , vetitum fuisse, fert Hist. Nat. LXXVIII. c.a. Et hine plurimi tui errores se

Hem , Praxagoram , Phila imum, ceterosique Graecos ---πμno in Anatomia vidisse, ne eorum habendam esse rationem ει libro An sanguis in arteriis natura contineatur prope finem verti me scribit , rasistratum , quem instauratorem Anat miae ixerat, in dissePione corporum mulium esse mentitum eiaque plures errore δε ibuit, quos videas aptis Geuisum loco citi pag.88a seqq. cy in Hist Anatomiae . xxv I.

43쪽

quas autem historiae Naturalis partes vel praetereundo etiagerunt, vel omnino omiserunt, vel ne cognoverunt quidem a. In Rationali vero Physicae parte turpillam alucinatos esse evidens est . Naturam enim rerum ex ingenio suo plerumque adumbrarunt, talemque cogitarunt, qualis nec umquam fuit, Brtasse nec esse potest nihil ex vero ex preti runt. Deinde tot paradoxa excogitarunt, tamque confuse

id ipsunt enuntiaverrunt , ut sispicionem nobis ingerant, eos ipsis socratico more interrogationibus seligatos, quid ceteris tanto cum sisti, atque stientiae opinione obtrude rent, aegre exposituros atque vel invitos demonstraturos, sese nihil aliud praeter mera verba, quasi res Physicas χκ- ploratas, discipulis suis venditasse, posterisque tradidisse . a Duos excipio Epicurum,' Hippocratem. Ille enim

multo clarius, accuratius, quam ceteri, disputavit: lumen Recentior physicae, si inpia dogmata separos, non contemnendum accendit . 1ui si Naturae historiam curi 1ius explorasset, si corporum vires diligentius inquisivisset, si Deum conditorem rerum omnium, ac moderatorem P

suisset 3, 3 inter philos hos thnicos veluti Physica sol alter splenderet. Hic vero aperte intellaxit De diuturna, a constanti observatione phaenomenorum, quae in humanis corporibus occurrunt, morborum cognitionem duci debere quia me seliciter praestitit , adiutus . ut verisimile est , Democriti philosis ua Verum cum Hippocrates signis morborum

1 Cusinis i id. Sed haec fumi explicata invenira infro

a De his Libro II. e.6 3 seqq. fusus disputabimus ' 3 Hae tria stadia I semat Epicuri, palmam ceteris quae quidem inpietatis item durimum habent praeripere certum ess

44쪽

18 DE RE PHTRICA occupatus, ex quibus de eorum caussis, ac remediis judieasset, de Theoreticis disciplines Vix , aut nullo modo disseis

ruerit, inter eo Philos hos, qui de caussis rerum limatius disputarunt, atque systemata, dideriint, collocari non potest. 1 Nullum enim systema ille praetulit immo in-dicina ex systemate aliquo, aut hypothesi iudicandum non esse, apertissime sessus est. a)In quo ego sapientissimi Μ die julacium laudo quem si non modo Medici, sed Physici omnes presso pede secuti fuissent, mulio meliorem Ph

scam, atque adeo Medicinam ex eo tempore habuissemus rnec tot errores apud Veteres Ossenderemus , qui ex contra

Ecclesiae μοι - αι- apud Gentilas, tum uua strui in sis N m aliter sub Romanis imperatoribus Naturalium re rum pervestigatio sis habuit immo magis masisque deterior nil est semper. Cuius si rationem perquirimus ,

reperiemus, positis rebus ut erant, secus evenire non mtuisse. Caussae autem hujusce rei memorantur multae Priamum ipsa constitutio Romanae reipublicae, deinde inclinatio seistarum Philomphicarum in Graecia, tum contemptus quidam Physice , qui Romanos invaserat Praeterea odium,

quo Mologosis filmsmathematicos persequebantur ad haec Eclecticae sectae in scholas inductio, postremo Romani

is quaestionis genus , calidum, aut stigidum, acit humiduam, Mis, siccum , aut aliud quidvis roposuerunt ii, tam rem brmi coni ahumi, e idem morborum mortis inin mersum causa, sae principium unum , vel duo constituunt, in mustis quidem , quae dicunt, errat icuntur. Hippocrates de Pris Me ivrcana 3.3 eit risi . .

45쪽

ad Philomphiam animum adjecerunt nec id semper , nec plurimi , sed pauci numero . Cumque Graecis doctoribus uterentur, qui Romam plurimis de caussis veniebant, a nihil aliud praestare excolere potuerunt , quam quod a magistris acceperant. Nam cum Rholas publicas non haberent, sed privatim Philosbphis darent operam, quantum sat

esset ad vitam recte instituendam, atque Rempublicamir curandam Dea totum persecuti sunt , quae ad id , quod sibi propositishm, conducere videbantur. At mos cum sub Imperatoribus magis magisque inveteraverit , mirandum non est, nihil ab Homanis hominibus in Physicam disciplianam esse prosectum. Accedit, quod illis temporibus Philomphorum distipibnae apud Graecos vel penitus exstinctae erant, vel adeo e tenuatae, ut pleraeque ad Augusti aetatem vix perveniret tuerint. Quare cum Graecorum Respublicae , a Romana, te opprem, re evanuissent lamiliae autem Pilosophorum adeo dissipatae essent, ut, unam is alteram excipias, Prorsus intermortuae viderentur; consequens fuit, ut nec Graeci ipsi, qui Philosophia aliqua detestabantur, aliud facere quiverint, quam veteres seetas revocare nec Romani homines , qui ab illis dominam acceperant, Physicam expolire', amplificare potuerint . mire etsi legamus, si imper toribus Romanis Graecas sinasis in urbe, alibi suscit to fuisses, idque opera Graecorum , qui Romam ex omni

parte eonfluebant; viduam tamen legimus , aut Graeco magnopere de Physica ruisse bilicitos aut Romanos reli quis istis praeter Stoicam , 3 quae varia ossiciorum gens rata seu sentes iuris Civilis indicabat , valde delectitos G a ser i is Philosophia jacuit urique ad hane aetatem , nee um n, habuit lumen litterarim Latinam 4 , Cicero Ucui. LI.

46쪽

I RE PHYgre Aseri summum Epicurea institutione contentos, a reliqua non curasse . a Nec id solum Physicae studio atque incremento obfuit sub imperatoribus Romanis, sed illud magis, quod qui a. tura partem aliquam diligentius scrutari pro ratione omis coacti MEM , indisi erant, veluti Diostorides Anaia heus 3 Galenus Pergamenus is aliique is morum autem ars cum a Romanis, quasi ad imperandum natis, quodam rhodo ado par ur, vel certe omittere t inhiuis satis

i Constat id ex Aemate ueretii uiuistiano conseriis pii , in qu Dicini philo sphia describitur quam doctrinam alii posteasecuti sunt. Et Lactantium Instit. Divin. L. III. c. . a , Nemo apud nos ,-rdem quod Plinius pie sece- , rato tentaverit nemo aput Graecos , qui unus omnia ea r a. ammt., Plin. 'inat. s. Nat ,

tractat ν

ruit Rome sub Mareo inelio , o Commodo , αι ad merum . Serum praeter hi opbie praedam , a plurima

Medica, tram Anatomica, aesertim De Usu partium corporis Humani , rubro vri. - eris erui Aris in Momicis flanta ue Velut Oribasius, qui Anatomica scri t. sed ex Galeno sua sumsit , interdiam i ex his ita Mytis genisis Compilato resutiqui Galanicorum librorum , quos idaea apud Fadi icium

mus Hist. .XXIX. c. I Nola me hic inmiserare disceptationi demedicorum a Pua

Romanos veterestondi orie et strvili vel thynua, quom

47쪽

nuo ,- gloria, neque caput eGrre potuit , nec increme tum habere . 1 Et quamquam unus 3 alter Romanorum, veluti Plinius senior ' L. Si,nec , aliquod argumentum Physicum traflandum sumserint tamen nihil aliud secerunt quam GTecorum libros nullo iudicio pervolvere, e rumque inventa corradere, conglobare . Nam Plinius, quae de Stellii,meteoris , Animantibus , Vegetabilibus , os fit

- libro de indicorum apud veteres Romanos degentium condicione , qua contra I. Sponium QR. radium servi. rum atque ignobilem filis ostenditur Cantaser et I 726. . inrtertim in ali Dissertationis de Medicorum Romae dege tium condicione ignobili, ac servili, contra Anonymo quosdam, Notarum Brevium, Responsionis, atque Animad D. sonis , auctores , defensio . Cantiarig. 727. servilieondicione fer 'unt. Mihi H est, ex Deo Imr, eonferre, 6usenori nem, etiamsi apud Graeco in pretio esset, armen apud Roma res , qui cieres Moemabantur , non a 'o inis rure

i mamquam Hadmanus , i Antoninus uu imperatorer Romani Alexandrinis professoribus ira etaticii , eneremeis Phila his, Mathematicis meritas , honorarium de issico constitumni temporibus sequentibus , niaxime Iv. Saeculi,

n tantun creverit talis medicorum latι , ut pro omni exin Perimento uisceret Medico ad comimendandam artis auct Titatem , si Alexandriae se diceret eruditum is Ammiantur Mareelinus Histor L.XXII. c. I 6.βriptum reliquit tamen is

misitum res in Meteina refecisse , auctor es use Galenus , qui Ala, Midriae item miranae Mois rami, qui res Suhsar,

48쪽

α DERx P rix fr*assibiis, ecterisque scripsit U-xxxvii. de Rerum Natiora, ex lectione duum milium voluminum is eo amplius desumsit; i nec ab ineptiis, fabulis abstinuit. Immo nec abstinere potuit tempus enim singula examinandi homini publicis negotiis valde occupato non erata in describendo idque aestinanter Iucci is horis , ut ipse scribi , totum conliamebatur . a Seneca vero et quaedam Phaenomena. Pnysica , praesertim Meteorologica , in libris NMWatium a stionum accuratius pers quatur id tamen ad Graecorum mentem , quom decreta erat amplexatus , exprimit a metum, interduin sine uno delectu in nihil exquisiti in Phy- sua, etiam Histinia, b eiusnodi riptis possit mri. 3,Μultum etiam Physicarum eritin incremento restitit. pro aIudiciaria, quaera stante republica is sub impe-.x toribus , Tiberio , Vitellio, Domitiano , Rome mirifico quodam lato vigebat, praesertim apud ineptos, ct indoctos, futuri nostendi cupidos . Cum enim Astrologi ejusmodi Chi etiam Caldaei Genetbaci dicebantur qui aliquid Physicum admiscerent praedictionibus suis, &mathematiciis νminarentur; fallacii suis potentes deciperent in magnam,

g , Phrosphiam , aut ullum Gerale respicit sta

. Hum , nisi cum luto Intra calantin, cum aliquis pluvitis in- , temenit diei, quem perdere licent Itaque tonsam liae Philo.

49쪽

ver u a'seu, Nathematica distinguere nesciverunt, tempe raiunt sibi, ne ad Physicam , Mathematicam animum apis plicarent. Et quamquam ejusmodi ars inanissima ea quidem tam saepe vetita misset; a tamen cum saepe resurgeret, atque etiam Christianos homines inquinaret imperatorum Constantii, Teodosii junioris , Valentiniani, Gratiani, legibus rursum vetita fuit, eorumque libri flammis addicti: 3 quod etiam Concilia aliqua confirmarunt

Sed nihil magis tractar ampli indae bometh scae obfurit , quam missio sina, s quae incliminis eulo ir Christi, Alexandriae in Aegypto nata est , auctoro

Pota nisne quodam homine Platonico cemendatore vero Am nimis area christiam resis ionis destrior . Ille Graecos pluavi hos in concordiam adducere inepto. c insilio aggres sus est hic viri soliun Philosophorum placita, etiam'

ligionum omnium, ac superstitionum, maxime orientalium, quae Alexandriae obtinebant, decreta multo stolidius concullia re alia aliis sibi proposuit 6 immo, Physicam cum Theologia arcte coniunxit, eamque ideis absti aestis totam re-

XII. Cod. Iustinian L. X. tit. 18. Tolatanum I. Bracarens L Laodicenum, Constantis politanum in Trullo Consule Ioan. Georg. Buroanni inrti de Maleficis, mathematicis.

s Disersa hae ratio Eclinicae sectae fuit ab Eclectica P trum, eris, lectica ilia, quae hae aetate nostra praeci a Minde habemr his enim ne omnino a re u in Apparaxum

6 Peroto in ust mi fori a Platini, o Iamblichi , -- asini Plotini vitam a re diris inii scriptam Horiis mi in iis viis Orphyrii

50쪽

- RE PHYs Ie Aplevit . o Quod tam propitio sidere tentavit , ut 3 pl. res discipulos instituerit , eorum opera , maxime Plotini, a per Graeciam, perque alias regiones eamdem philosopliandi viam propagaverit. Cumque hi homines pleras que Platonis sententias luas iacerent, cum aliis conjungerent, Recentio putonicorum nomen sibi arroganter sum.

- . Quamquam nihil minus erant, quam Platonici, qui Platonem, Aristotelem , Zenonem , ceterosi eis ortos inquinatos dederauit , ninnino ut in eorum. libris Detinanae talium Philos horum mitiae dignosti non pos sint. Cumque in secta ad finem usque vi. saeculiis rudum in modum invaluerit, atque omnes fere alias deleumrit; tantum detrimenti adtulit Pi me dominae studiis ,

ut credi vix possit. Porro autem Romani imperii interitus in occidente non rnoclo impedimento fuit, ut Physica institutio , sed etiam ut reliquae Philomphiae partes accuratius trae arentur . Nam mim praecipitante Saeculo Christi, Gothi Primum , tum sequenti Saeculo Longobardi Romanum imperium in occidente divino quodam instinctu invadentes , incredibili iacit te dister rent, ac delerent atque ataliconinis Barbaro mim armis tamquam procella quadam actata , iuestem non posset nullum non modo philosisliandi , sea nec Gaiquas artes ingenuas exercendi tempus suppetebat . Ex quo non modo Philomphia conticuit, sedis artes omnes male habitae fuere idque adeo, ut ratio ipsa scribendi , ac si

eteras pingendi tam ierit depravata, ut qui inscriptiones allorum temporum , non dico cum Augustianis inscripti nibus , sed cum illis, quae III S IIII. Ecclesiae Saeculo in- . sculptae fuerant, conserat, non in media Italia . conditas, sed in Aethiopia, aut America aliqua esse putet. Quod si Ethnici homines, apud quos Philomphia tan et cum plausu tradebatur, ut ab illis ad nostrorum scholas

Wofluxerit, tam male de Physica meriti fuere; amnime mi rum debet rideri, illos, qui Christiano nomine censeban . - , atque orivioribus curis distenti erant, paucos in ea disciplina hami e progressus . Huc accessit, quod veteres