장음표시 사용
121쪽
sed quod minlis cupiditati ad xertum, observatuque sacilius . Semper ergo Angeloriim custod ia etiam in maximis, Sc obstinatissimis peccatoribus Hroficua est , & ideo nunquam cessat. Vide Sanctum Doctorem quae-
Id vero , quod de certa peccatorum mensura dicitur , explicatione opus habet . Si enim sensus sit, Deu in , qui omni S creaturarum , ac praelertim hominum , actionibus certum numerum , tempusque Praestripsit , decrevisse tanto, & non majori tempore , peccatorem ad poenitentiam expectare quo elapso cum morte aliove casu , juxta communem curium, ne inque causatum naturalium, subito percutiat, ut
poenitere amplius non possit ; id verissimum est ἡ ω negari a nemine potest , ω hoc duntaxat probant, quae in contrarium adducuntur , idque susticit plane ad peccatores quoscumque terrendos , cimi quanto diutius peccato inlimni , tantis viciniores, termino sint, quem Deus aliis longiorem , aliis breviorem praefixit - omnibus stace tum , & brevi finiendum : qui ergo non timeant , cum non ignorent, Omne momentum posse ullimum , & decretorium esse t Ita Theodoretus super illa Danielis verba : Appenor es in Hater in '.'tibi . Docet prehxe verba Propheta , nnii esse , quod vi d
ra luadam , O mia re hominaui adhiberi suando ergo transgressus es , inquit, elemes tiae sines, auis. ειυinam sententiamu Et San. Eius Augustinus Sermone 3 i. de Veib. Dom. Elia arbor infructuosa , non jam ἰrria deas , Uta parcisur tibi , data est securis , ποιῶ esse securi, venier, edi am utabreis .
Et Sanctiis Gregoritas Lib dis . Mor. 'M.
stiisus objectionis sit', Deum ali iam, certamque mensuram peccatoriam statuisse, qua picta , etiam viventi , re ratione ultinti omne auxilium, gratiamque etiam sufficien tem subtrahar, qua poenitere , & divina praecepta implere possit ; hoc milia vero ne gamus , quippe contrarium tot illis Dei pollicitationibus , quibus omne genus atorum ad syem , ta poenitentiam horta. ur. , ω veniam promittit quamdiu: viavit . Deinde quam ex te, quid intellisas m . mine illius certae menti irae peccatis assignatae, aut enim intelligis , aliqua esse mccata tam gravia . ut . ijs admissis , continuo mccator omni auxilio . & facultate poenitendi spolietur at id falsissimum eli ; constat enim ni illima cilia peccatum tam grave ἡcui lacus vcniatur non 'olliceatur , & con-1euitanter gratiam pCenitendi ; nam hoc no- rei tam csset, quod veniam negare , quae sine poenitentia ha ri non poteti : si tu.-rtur , inquit , peccata vestra ut raecinum ,
quasi nix dealbabuntur, O si fuerint rubra Lux
vermianiae ἰ sicut lana alba erunt Isan Gvers. t S: Et quod maius peccatum odio Dei,
Idololatria , ipsoque micidio ς & tamen .ut in Iudaeis patet, illa quoque misericordiam , dc veniam adcpta sunt . Aut in te, ligis , omnibus peccatoribus Greum peccatorum numerum praescriptum esse , quo expleto , quamdiu vivunt, nullum amplius veniae locum dari atquae naajor series peccatorum excogitari potest , quam quae prinfertur , duratique usque ad moueni t est tamen tunc quoque sperandum est , ut in S . Latrone ostensum, de quo celebre illud Au gustini : Unus esi . na des eres , unicur est ,. ne maestimar. Et illud non minus celebre
Chrysostomi hominis alioquin austerae sanctitatist contra Novatianos : Et si mu-ιἰes peccaverir , O poenitentiam egeris , Ecclesiam ingredere: Sit utare qlloque exemplum Manassis est, utoue in ultimam seno ctu. tem Deo rebellis , de cujus peccatis , &poenitentia haec leguntur 4. Reg. 2 t. M 1. .
Paralis . 3 3. Duodecim annorum eras Manas
ses , eum re nare cepisset quinquaginta quinque annis regnavit in Ierusale in , fecissmalum In conspectu DomHI se juxta idola Gemtium , ct erexit aras Baal atiraemia om. nem Militiam Cali , eonis eam , O est xis aras in Domα mmiiii , O altaria unia versae millisae Caeli in duobus atrἰii Templi D
mini , O traduxit si tum suum per ignem , O
cerer malum super Gemes , quas eon trivit D
122쪽
sis nynem Anaxiam fudis mulium nimis , Angeli destinantur , ut sipra ostensum . nee impleret Ierusalem uis ad Idciri De Pharaone conitat, aliquando poenituisaeo suprν In biIa eis DomInus ex. eitum Regis se licet postea reciGetit ) quod sne er Atriorum, caeperinire; Manassen, quἰ, pos- tia feri non potuit. Verba ipsius fiunt Ex
quam eoang attis est, straυit Dominum Deum di 27. Pereavi etiam nunc , Dominus iustus . suum, O egis Paenisentiam valde coram Deo , ego , O populus mem impii . In quae verba
deprecatu A; es eum , O Obsecraυit intente , O Sanctus Augustinus lib. de Praedest. & Grat. axandisit ara;ionem ejus, reduxita; in Regnum. cap. a . De cuius Libri diibia auctoritate
suum. jam alibi dictumest : Si pia de Deosmi
Ergo mulum peccatum est , aut gravita- -mus, etiam Pharaoni non denegavis misericer. te tam maΘnum , aut tempore tam diutur- diam fuam nunquid enim non potuit 'Minum , cui exemplo Manassis venia sperari flagellis eedens expulit Iopulum ta m/rason possit. Via denis: per mensiiram illam eulis eredens Deum tantae virtu is agnos
peccatorum intelligis non omnes quidem , νε ι1ed aliquos tantum peccatores esse , quibus De obduratissimis vero, di immemten- certo numero expleto quamvis viventibus , tibus Judaeis, de quibus Apostolus dixerat de ratione praeditis omnis ad conversionem ad Rom. 1. Secundum duri iam , Q. Nan/gratia subtrahatur t Dico ratione praeditis , teni eor thesaurietas sibi iram in die irae , Prada am si aut morbo , aliove , di improriis miserat paulo ante a An divitias semιaras
se , Videlicet vulnere, naufragio , pra- eius, o patientiae, O longan πιιιatιβ -ἔem Cipitio aliqui Deo cursum naturae non impe- viti , in ignoras , quoniam bem iras De diente , ita occupentur nat mentem ad poetiAentiam te adducit i Et capio. Prael Deum, H quae animam spectant . elevare autem dieit : tota die expandι manus meas sidnon missint, certum est , istis quippe in mputam non exedentem , O tentibus nullam gratiam poenitendi sirin mihi. Quibus ergo cre&ndus est Deus gra- Petere. Extra, inquam, hunc casum fal- tiam , di miscricordiam negare, quam nonium cst, alicui peccatorum viventi, suaeque Anti Christo, non Pharaona, non mindli- rationis compoti omnem gratiam subduci , sinisJudaeis negat Ut taceam, nullam ra- qua converti ad Deum possit: Id enimνυ - tionem esse, Qb quam hos fines divinae dins,
Ws, dum vivunt, ad poenitentiam, de v- Iiit ut peccatoris malitiam puniat 3 at satis niam invitantis , nullumqtie excludentis'; punita est, s vel morte repentina percutiat, at excluderet, si Deus auxilia necessaria ne- vel eo morbo tolli mrmittat, quo cogitaregaret; Paria enim sunt veniam negare, & de poenitentia non potest : Vci ctiam , si negare auxilia sne quibus obtineri venia non gratias illas efficacissimas sutiaucat, sine qui Potest . Ne ranar Augustino , cujus , ut bus praevida, im enitenum oriturum ;supra Vidimus, senter tia est : Nullam se his enim rationibus idem effectus sequctur , Animam tam Perr et iam , modo YHAetnari salva Dei bonitate , & toties facia promisposiς , in cuius conscientia non Iritiatur Deus, sone venia . risset dieat , Peccatum morta- nullumq; esse tam reprobtim tam eritim, qui te hanc poenam mereri , ut doc rus. Dei gratia. dum in hae vita era , penitus Thomai 3 meentra Gentes caP. I 62. Jam ill mexcludatur . I cpugnat cxperientiae : quis supra respondimus, non hic quaeri , quia enim pejor , o uiatior , veniaque indi- peccato debeatur, alioquin sequeretur de lognior Anti liristo, Pharaone, isque im. te ordinalia, & plerumque hominem , Pri- Poenitentibus, de quibuς Apostolus e The- mo peccato commisse , mox toto vitae suae sat rigetur sibi iram in dia Ai , at nemo isto- tempore potentia resipiscendi , mistodiaque ma Dco ita penitus desertus est , ut poe- Angelica privari , id enim peccato deber nitere non posset, De Anti Chisto jam au- tur , ut loco citato observat Sanctus Tli divimus ex S. Doctore , neque illi Angelia mas. Non eieto quaerendum a nobis est , s mctistodiam deluturam, ergo neque fam quid Deus ex debito. sed quid G abundan-
M illuminationes , ob quas potissimum tia infinitae Misericordia suae, di iaciat , ta
123쪽
Dcturrum promiserit; promisit vero omnibus omnino , dum Viverent , veniam admissorum , & ideo non aliquos tantum , non plerosque , sed omnes omnino ad poenitentiam invitat ; ergo dat etiam auxilium , quo possint poenitere , alioquin ad impossibila invitaret , hoc est, ad volandum , non datis alis ; ad transfietandum, non data navit quae omnia de Deo dici a surdissimum est. Illud vero concedimus peccatoribus, qui
consuetudinem peccati in naturam veri runt , dissicillimum este, ut convertantur rosinis enim esse remedio locus , ubi qua fuerunt vitia , mores fiunt , ait Philosophus
Stoicus. Et de hujusmodi dicitur Jeremiae
13. Si mutare potes AEthiops pellem suam ,
aut pardus varietates fuas, O vos poteritia Mnesaeere, eum didiceritis maia. Et Sanctus Augustinus lib. io. Consess. cap. . Dicunt mihi ereturae omnes, ut amem te, nec cessant dicere omnibus, ursis iuexcusabiles I altius autem tu misereberis , adloquin eatam , O terra surdis loquuntur . Tantoque magis
grandescit dissicultas, cum Deo causis iiscundis naturalem cursum permittente peccatoribus occasiones occurrunt , quae alliciant : adulatores , malique Conliliarii , qui seducant a fastidium rerum aeternarum , contemptusque Sacerdotum utilia monentium t orandi desidia mente in res , causasque temporales penitus absorpta rrerum caducarum asiluentia , quae oblivio. nem aeternorum pariat, & alia mille, quae inveterati peccatoris conversionem plane arduam reddunt, non tamen is eois bilem,
sed nec desticillimam , si modo remedia usurpet a Deo copiose oblata. Id Augustinus de se ipso testatur lib. 8. Consisscap. s. Suspirabam ligatus non ferro alieno , sed mea ferrea voluntate a velle meum tenebat MImicus , O inde mihi eatenam feceraι , o constrinxerat me I quippe ex voluntate per orsa DeIa es libido , O dum se λων libidini , Decta es consuetudo I O dum e.nsuetudini non re itur , facia es neres i. . Sed paulo poli litas. Confis s. cap. r. Mox idem Ausus inus i ubjungit : Quam fisale mihi subito factum est , carere Davia
rat , ε ' jam dimi re gaudi'm s . Ei ciebas enim eas a me tu Intrabas pra Miamni voluptate duleiis . Idemque Seneca i se lib. de Ira cap. ix. Nihil tam est di
cile , quod non humana mens vineas , in infamiliaritatem per ear as ua Meditario ,
nullique funi tam feri , suique juris assectus.
ut non riseiplina perdomenrur e quodcumque μῶ animus imperavis , obtinuis . Vino quidam I alii Venere , quidam omni bum re interdixere eorporibus . Dixerunt alii M. funibus ambulare , immania onera ferre , mergi in profundo , nee respirare . Sunt v
ro expugnandae consiletudini haec prae se tim remedia . Primo servens, constantque
imploratio divinae gratiae huic enim nihil est insuperabile ; & oratio nunquam
non exauditur ob divinam promisitionem , constatque experientia , nullum unquam
a Deo petiiste , quae ad Alutem pertineant, nec impetrasse, ut proinde dubitare prudenter nemo possit, quod nulli, di nunquam a Deo negatum est, id sibi negatum iri .
Erubescat humana plaritia I plus vuls Deus dare, quam tu accipere e plus vult ille mi
veri , quam tu a miseria liberari , inquit Sanetus Augustinus de Verb. Dom. Senaa.
r. Et ibidem circa finem: Qui tam cumuas , ut terram intueatur , terrena Delieitate laetetur , aliam coelesem non Gedat I qnicum que , inquam, 1am curvus es, erigatur, O
si per se lasum non potes, invocet Dominum enunquid enim, O mullir illa evrva per se ipsam ereeta es t Vae illi , si manum illa non
porrex; et . iacterum contra consiletudinem
praesidium est sortis , frequensque resolutio , perversam consuetudinem superandi , ac contrariae virtutis exercitium, quo paulatim, sensimque prima consuetudo langue scit, ac tandem cedit. Qua in re memoria dignum , quod in vita B. Bemardi legere est . Is in nobilem virum incideratAdeo impuris amoribus captum , ut lateretur, ne una quidem nocte carere iis posse. Cui San.
eius: quaeso te, inquit, in gratiam Dei vel triduo abstine, & ad me redi. Abstinuit . rediitque, ad quem Bernardus: nunc , inquit, tantumdem Virgini presta. Fecit e S Bernardus, senaci adhuc , inquit, omnibus in Coelo Sanctis inducias has posco:quod cum pactus Nobilis esset, ipso lite usu didicisset, fieri posse, quod futurum prius dei
124쪽
peraverat, ae smul tam conscientiae dulce. dinem , pacemque experius,& quantum ista brevissimae voluptati praestaret, ad Bernaodum , regressus, sponte sua Plura promist, praestititque, quam alter egerat: Hyu , inquit, amplius diurnas cum Deo inducias , sed perpetuam pacem, stetitque prinmissis: adeo verum est, non in Reipublicae tantum, verum Giam in Animae causis saepe
consultum esse: Arte rem moliri, vis Π .ul habere .
Denique optime vincendae consuetudini remedii m est, mortis non tanquam rem
tae , scd tanquam imminentis ut revera semper est , aut esse potest assidua Meditatio u Nemo enim est tam in lanus , qui brevissimum gaudium longissimo dolori Iraeserre velit, si modo persitasiam habeat , revissimum illud sere. In quam rem non injucundum auditu est Sacerdotis cujusdam,
rerum ad animas pertinentium callentissimi , egregium strata gema , quo vitiis non minus, quam annis linem ad poenitentiam, vitamque mutandam perinovit. Is constabrus accessit, longamque peccatorum aeriem,
quibus incanuerat , exposuit . Sacerdos primo jejunium imposuit . Illa vertiginem Lausante , cilicium Jusit : Scum alter imrellexisset, quid rei cilicium esset, ideoque respueret ; ergo , inquit, Sacerdos, cer-Ias quotidie preces e genu recitabis at ille
ne hoc quidem possum, quippe imbecilli ,
ac languente corpore . Flagello ergo te ca
des : flagellum, reponit , mihi alias satiscenti, & vix muscam toleranti l tum Sacerdos, ergo hoc saltem agito: toto proximo mense, cum te noctu ad lectum, & Q-lium paras, Prolixam hanc, canamque barbam attente, niuitum ue spina, ac manibus versa, nihilque amplius. Senex primo riadere , tum facere a ad repetito quae ipsa Sacerdotis intentio fuerat bari ae aspectu,
mortis vicinae recordari; hinc timore , c Iaque suturorum angi, adeoque permoveri, ut lacrimis persulas ad Sacerdotem rediret , Iantoque poenitendi ardore , castigandique corpori S ageretur, ut fraeno, quam stimulo deinceps regi oportuerit. Ergo, ut dic bam , nulla est tam inolita, haerens lite con.
suetudo, quae vinci gratia, & studio non possit, de ideo nullius quoque salua de spe
randa est, modo medentem adtattat, νε- nisi admittat, non consuetudo , sed volvu-tas accusanda est . Quae vero ex Sacris Litteris, Sanctisque Patribus in contrarium opponebantur , melle ex dictis solvi possiunt: illa enim ver
ba . In interku quoq; vestro ridebo : dorsum . O non Delam Gemdam eis r nemo eo resti potess.
quem Deus despexis, Iam, inquam , ct his si milia significant tantum immobilem, de in. sexibilem subinde Dei voluntatem , circa poenas temporales intagendas: sisnificant etiam efficacissimas illas gratias subinde - pendi, Peccatore impedimentum ponente. Deoque iustissime vindicante. Ea vero sub tracta gratia peccatum non necessario quidem, sed certissimo triuitur . Et denique, ut ex Ausustino vidimus , iis loquendi in mulis significat Scriptura , subito peccat rem , improvisoque percuti, ut poenitendi. animumque ad Deum convertendi spatium non habeat; quid enim justius, quam iis, qui toties tempore abusi sunt, tempus austerri tXXI. Opponitur meimo a Certissima est Gennadi regula a Memini videlicet gratiam dari, nisi petenti. Verba illius sunt Libro de Ecclesiast. Dogmat. 2 eminem eredimus , nisi per gratiam Lalvari, neminἰgr riam dari , nisi poscenti. Atqui multi sunt qui fratiam rite orandi non habent, prae sertim infideles : Oportet enim oratio nem, ut a Deo impetret, quod postulat . esse fidelem , permanentem , & fiducia-lam, seu spe munitam 3 at quam multi non sic orant f Deus, inquit, Augustinus, dat
omnibus as enter, utque his omnibus , qu. siepetunt, O tantum petuns , Pomodo, O quantum rosanta petenda es. Lib. de Nat. 5e Grai. cap. I . Et lib. I. quast. x. ad Simplicianum : Honne aliquando itis oratis norasie repida est, Mi potius frigida, O pen. nutata, imo interdum ita nulla, ut ne hoe in n.-lis eum dolore adversemus, quia ' hoe dolemus , jam oramus. Quid erga aliud o ndia itir nobis, nisi quia, O petere, O quaerere , o pulsor ille concedis, qui, ut luefaciam-,
Respond. Aliud est, peccatores non orare, aliud non habere gratiam, & facultatem, qua orare possint , ca lite auxilia impetrare ,
quae iis neccssaria sunt ad Legem divinam adiuv
125쪽
adlisiplandam : hoc postremum negamus , illud vero concedimus : aliud enim est care.
re gratia , aliud gratia uti nolle ; sicut
aliud est, carere Medico , a quo saneris , as ud sanare volentem nolle admittere: est enim gratia medicina voluntatis , suae datur, ut sanetur , bonumque velit , sed non tanat invitam . Quod ut recte intalligas. o servandum est , ad divina praecepta implenda , vincendasque tentationes duplici auxi.
Iio nobis opus esse , remoto Videlicet , de pro Aimo. Remorum est gratia orandi , petendique a Deo vires neces larias. Proximum est , quo nobis vires tribuuntur , Praeceptum ipsum adimplendi. Remotum auxilium , seu gratia orandi omnibus, qui praecepto tenentur , loco , & tempore opportuno datur et habet enim se per modum primi principii seraeiici , quod alio principio non
eget, sed est causa omnium aliarum atti num id pernaturalium : Sicut eni in Deus in ordine naturali hominem prae reliquis brutis animalibus investem, inermem, rerumque omnium inscium , rudemque secit; nec ideo
tamen deservisse dici potest ut Plinius
Philosophus Lib. r. In Prormis imperite conqueritur sed potius omnium maxime curasse , quia manum illi, & mentem dedit , quibus non una tantum , & extrinsecus accepta ratione , ut animantia, scd va.
riis, & infinitis modis , nec tantum ad nec statem, verum etiam ad commoditatem,& delitias, juxtaque temporum, locorum, conditionum , aliasque circumstantias, vostiri , armari, scientiis quoque , & artibus imbui posset ; idque non naturae, sed quod longe praestantilis est , arbitrii, & industriae
suae dono. Idem de ordine supernaturalidi. cas . Nastitur homo omnium, quae ad virutam aeternam pertinent, expers, denudus
sed ut omnia , sine quibus nascitur , indu stria quoque sua, re cum merito acquireret, data est ei, postquam ad usum rationis pervenit , gratia, & Dacultas orandi, qua velut manu uteretur ad omnes reliquas ξratias somparandas, sine quibus iacc legem imple. Te , nec vitam aeternam conicqui possit . Caeterum haec gratia , seu spiritus orandi , gradus quoque suos , de minorem , majorumque persectionein, habet i Nam quoad
initia sua, prrimosque gradus , a Deo non petitur, sed sponte, gratisque datur ata quin eundum in infinitum esset , &hoc ipio , quod petis, iam gratiam petcndi ii,
bes γ non ergo petis, ut detur, sed datur, ut petas : sicut rota , non quia volvitur .
rotunda est , sed quia rotunda en , ideo volvitur ; sed quoad majorem intensionem,
fervorem , & persi verantiam , etiam ipsa gratia orandi postulatur ; sic enim cum Eoclesia precamur': Hesiones nostras quae sumus Domine aspirando praeveni , O ad υando pr
fetuere , ut cuncta nostra oratio , O operatis
a resemper imipias , O per te cepeta finiatur .
Et ideo tantopere a Sanctis Patribus orati nes illae jaculatoriae commendantur; quippuob brevitatem , & facillimae , & ardentissimae , & frequentissimae esse possunt, suntque semina quaedam omnium aliarum grati rum , parva quidem mole , sed maxima virtute , ac fructu , de quibus haec habet Sanctus Augustinus Epist. ii t. ad Probam
cap. s. Dicuntur Fratres in AEgypto erebrasqtiidem habere orationes , sed eas tamen brevi mas , O raptim quodammodo vaculatas , ne Illa et stilanter erecta , quae oranti plurimum necessaria est, permoductiores moras evan scas , atq; bebetetur intentia . Miq; ρον hoc
.liam insioris ostendunt , hane intentionem , sient non est obtundenda , si erdurare non p.- is u ita si perduraverit , non eiro esse rumpendam a absit enim ab oratione multa Lentis ,
sed non desit multa precatio, si fermens perseveras intentio . Tales orandi formulae filerunt illae Davidis : Peceavi Domino : N Iosue :Sol contra Gabaon ne movearis .iEt Iudithae, cum serrum in caput Holophernis vibraret: confirma me Domine Deus in hae hora Et Susannae jamjam obruendae : Deus aeteme, ecce moriar , cum nihil horum fecerim. Et Publi cani r Deus propitius esto mihi pereatori . Et
Latmnis: Memento mei Domine , cum vene
ris In Regnum tuum . Imo Dominica oratri
non soliun brevissima ipla est , verum etiam nihil est aliud , quam contextus brevissima. rum petitionum , quarum sngulae ribus', vel quatuor verbis absolvuntur. His ergo
orandi principiis, quae nemini desunt, &major , ac perseverantior orandi spiritus , de proximum auxilium Dei ad linem implendam obtineri possunt . Primis ergo illis precibus , quarum facultas Dei liberalissi
126쪽
mo dono omnibus precatoribus praesto cli, duo petimus: opportunum videlicet auxilium Dei , tum ad omnem orationcm se. quentem ) quam oportet humilem . Gu-cialem , ac perseverandem esse ) t sim ad omnem operationem honestam , &sa Iuta-
ci er vult salutem i ita ad illam obtinentari omnibus copiosissima media tribuere , quorum potissimum , & maxime necessarium est gratia orandi. Id ipsum ex. sacris Litteris
constat , quae toties omnes , nulloque e cepto ad quaerendum , pulsandum . Deten-
rere debeamus si enim es sides , q- orando impetrar , quod lex imperat . Et lib. di de Libet o Arbitrio cap. I9. Deo gratias Maut ,
aliquid sine di ulla ne faciant , O ubi di cultatem aliquam sentiani , forti Mio perseveranti is precibus , O Miferi sedis pro id operibur aeIlla rem a Domino Im. petrare Persidant . Dilanum quoque mem ratu est, quod Sanetiis Gelasius Fri'. s. ad omnes Episeopos in Piceno constitutos contra Pelagianos censet , ideo Luciferum . M
rem , sed audiamus Augustimim , id ipsum dum, vitamque mutandam invitant: duae impius docentem. Nam Lib de Giat. & li- omnia supponunt, haec fieri posse , hcomta ro Arb:tris cam i s. diri alῖ tia , quae sequenter gratiam saltem remotam, hoc est, noet Iimu a. quid ab orandi , 5 petendi omnibus dari, alioquin si ultra peccatores ad rem impossibilem invia tarentur . Quod si tu ab ista universali , Scin Sacris Litturis toties rc petita regulis albquem excipias e oporoebit hanc exceptionem probari , quod nunquam facturus es . Haec
ipsa est mens Augustini . qui mille locis de hominibus non imaginariis, non in coria bus Lunae , aut rerrcstri Paradiso degent bus , sed de hominibus , quales in Mundoirunt, hoc est , peccato originali, multi Adsimis in h. uin' ' ' 'ς - 'ualibus obstrictis . , constantissimen I. λ' ' ν 'caturos violatis divinis prae
abstinuerint. ceptis, nisi potestatem haberent illa obse Di tincti fiunt Si in umprimit ho Q vandi , & consequenter . nisi haberent er
3mit ranaeo , Inco iam ex eo inre ne inierunς qui fumido , occidendo adulterando '
Ont. Et Sanctus Tliomas l. Part. quast M. articul. 4. ad s. Nee vales iustantia
rationem , ob quam Adamus deceptus est , non aliam suille , ouam quod orationem omiserit. Idemque de Petro diccndum est , toties lapsus imminentis . Ac orationis admonito , dc tamcn, ut cavere t , & Orarct, nunquam persuaso. Hoc vero primum auxilium locis, S tem. poribus opportunis nunquam negari, patctam primis ex iis, quae toto hoc paraerapho rem , quid fac
Augustini mullo peccato , quamdiu ratio Viget , amittitur libertas , & potestas a implendi Legem divinam , vitandique peccati ; ita nullo peccaro omnis gratia ruffciens , de ronota , hoc est gratia petendi amittitur . sine qua omnem quoque liberi tem tolli necesse est o Sta audiamus Augustinum sic enim in actis cum Felice Mani-
ο P. ait: μιἰ se inre legem κοα, /n potestare ejus est . si velit: non eni-dιxi ., non Potuerum , sed noluerunt . Hineerre, quod uolunt serratare legem , Da --
luntare nolunt . Et trast 13. in Joan. Ne
qui quam negeo voluntatis arbitrium , a-deaς excusaremeeatum audiamur Dominum ,
praeiapientem , est' opitulantem , O juben- rem . quid facere debeamus , O adjuvantem . t Givitii 4 -
127쪽
am sarique peccatum eontra Manichaeos, qui liber tamen Pr babilius Evadio Episcopo Uralensi tribuitur : Quis non elam et , sultum esse , praece pia dare eἰ , cui liberum non es , quod pro ' pii Dr , facere , O iniquum se , eum dam nare , cui non fuit puteriasjusta complere tAtqui etiam peccatoribus dantur praecepta,
de istis obligantur ; at , teste Augustino , stultum id esset, si liberi non serent , &consequenter nisi vatiam haberent, qua possent praeceptis obtemperare. Et lib. 3. de Libero Arbitrio cap. i . Si laboriosumes, omnia mandare memoria , quae . nobis
Et Lib. de Fide exponit: Propterea non m erant eredere cquia dkit Isaias i exeoavis oeulos eorum , mox hanc quaestionem proponit δε si non '
terant credere, quomodo ergo non credendo mo
tabunt i aut quod peccatum es hominis non fa-elantis , quod non potes faceret Ad hanc cium
stionem quid responderet Iansenius, nisi rideo non poterant credere, quia ob peccata praecedentia saltem originale omni gratia . auxilioque carebant i quid facilius hoc recponso, quid ad intellisendum planius t At non ita Augustinus: Primo enim causam , quod non possent credere , ast nat corum
perversam voluntatem ; certissimum enim
am multa de pereare, O voluntate libera dia est, te non posse, quoa non velis; & ideo , quamdiu nolueris credere, tamdiu certum est, non posse te credere . Verba Augustini sunt: Quare autem non poterant eredere, si . me quaeratur, eiιο respondeo , quia nolebant
malam enim eorum voluntatem praevidens Deus per Prophetam praenuntiavis r excaea cor populi hujus, ut videntes non videant. M.
cundo respondet Augustinus: ideo non potuisse credere, quia a Deo deserti, hoc est, adjuti non sunt; ut vero deserer tur, malam eorum voluntatem meruisse . Si vero ab Augustino quaeras , quaenam fuerit haec mala eorum voluntas , ob quam deseri meruerunt ἔ an Peccatum originale t an peccata attualia praeterita quae ut non fuerint
juris nostri, de arbitrii amplius non est quod Iansenius, aliique putant i Non, i quit Augustinus : S.d quia ita superbe fulc-
bant, ut crederent , se Dei ad toria ad bene
τλendum non indigere I quamdiu. ergo id pertinaciter sentiebant , tamdiu in se ueο- illa. indignos se divina gratia reddebant,sa sunt, Me br Upimum tene . Vt acumlueissa es ea a voluntatis, si ei non potes resipi ,sne pereato ei cessitur . Si autem potes i non ei cedatur , non peccabitur. Haec sane Au-tustini testimonia nulla interpretatione opus habent, sed simplici lectione, ut cuilibet certissimum si , Sanctum Doctorem generatim in omnibus, & singulis hominibus agnovisse possibilitatem ad implendum quaelibet praecepta Dei per ipsius auxilium, ri opitulationem, ut nemo jure , Vereque conqueri de prircopto aliquo possit velut o servatu impossibili . Neque dicas, Augustinum Lib. I. Retrahi. cap. I s. haec scribere r ui aurem e renti in ditari bona volunt re re ere non p.rs , jam Me ita peceatum est , ut bt etiam pamna peccati . Ergo ex mente b. Doctoris co
tingere potest, ut aliqui praediti bona volun- ate careant auxilio susticienti ad resiste dum, sive non peccandum, quod alibi quoque , &sepius repetit Au ustinus . . RU Ond. Primo i Loqui Augustinum de ponebantque obicem juvare volenti , obi-
auxilio proximo , & immediato, Praec Ptum implendi, non vero de auxilio remo-
o , hoc est , de gratia, orandi , & impetrandi, quod nondum habes; de hoc enim semper locum habet universalissimum , &vulgatissimum illud Augustini axioma :Deus impossbilia non iubet, sed jubendo monet, infacere . quod possis, se petere, quod non possis. Deinde nemo melius Augustinum inter. pretatus fuerit, quam ipse Augustinus, qui hanc quaestionem in terminis proponit , d ciditque omnino ex nostra sententia. Cum . in Tra I. 3 3. in cap. 12. Joan. ea Verbacem, inquam , non praeteritu in ob peccatum originale, aliaque actualia olim commissa; sed obicem piae sentem, actuque i fluxum gratiae impedientcm. At carebant potentia , carebant gratia , hunc obicem amoliendit minime, inquit, Augustinus; aderat eis potestas, aderat gratia, 'ua obicem removerent, si uti vellent; sea uti nolebant ; & ideo tandem tota ratio , quod non possent, erat, quod non vellent . Verba Angus ini sunt: Dedit .Apotestat.m suiοι
128쪽
sunt rego εἰ gratia, quia data est poteritas , O
orandum , ne fuceumbat infirmitas non poterant ergo eredere, non quia mutari in
melius homines non possunt, sed suam liti talia sapiu/it, non possunς cretere. Quando ergo
scribit M ustinus, aliqua praece seta esse , quae homo implere non possit, intelligendus est, ut seipsum loco proxime allegato explicat, de impossibilitate in sensu eumps-
ω, dc ex ipsa prava voluntate hominis proeveniente: avarus enim, quamdiu talis est , restituere aliena non potest, sed potest avarus non esse, obicemque amovere, quod ut
iaciat, semper illi potestas, & gratia remo.ta praelio est; facultas videlicet orandi, petendique a Deo. Idem de impudico , idem de iracundo, aliisque peccatoribus dicas . Denique sciendum est, saepe a Sanctis Patribus , ipsisque Sacris Scripturis ea dici impossibilia, quae valde dii sicilia sunt, ut jam iupra ostendimus.
f. I I LUei gratiam etiam obstinatissimis peccatoribus non deesse longa serie , multisque exemplis ostendi
in peristissimos pcccatores ei E- siilima Bonitas tanto clari evadat, placuit, longa fortat. se, sed non injucunda narrati
ne id ipsuin exemplis ostende. re, ut ex iis, quae Deus sceleratissimis praestitit, intelligas, 'uae praeliitit minu sceleratis, minusque indignis. Anno.Mundi i O. Cain fratrem suum Abelena innocentem, de per tuli dias obtruncat. Fuit Cain primus, 3c excmplar Omnium re roborum Gilacrilegus vidi licet, in vidus, fratricida, atheus, inino liens, dein peccatis iis longe obstinati sumus. Et tam n vide, quot modis ad poenitentiam, de
veniam vocatus t Deus ipse corporalem si eciem indutus eum convenit. de occisis in te rogat , crimen ante oculos ponit, P nam inuigit patris potius, quam vindicis re custodiam, ne impune occidatur, Promit . tit, sicque novo hoc beneficio in spem, agendamque poenitentiam erigit, denique sexcentis annis ad veniam expectat. Quo sine haec omnia , nisi ut crimen agnosceret, Melueret at noluit; ipsius ergo culpa, non Dei fuit. Anno Mundi iss6. Totum genus hunia num Oa fagitia, de praesertim impudicitiam aquis deletum. Sed quot prius beneficiis, a prodigiis praemoniti peccatores, ut scrvarentur 3 mimis Noe, qui centum prius annis c imo quingentis , ut Chrysostomus notat mmil. 1 i. O 1 I. in Genesim P Mundi nausis gium praelicaret, qui totidem annis Arcam ante oculos , dc in conlpectit omnium pararet . Animalia ingenti miraculo, de quod so itum ad convincendos etiam obstinatissimos suis iet, longo ordine, multisque mensibus toto orbe collecta, de in navim progressa ;denique aquarum imbres non uno impetu , sed paulatim dc .c. dierum spatio citus , ut lictim locus poenitcndi, vitamque mutandi daretur. Quot ergo ictus, quot fabri, mal. lcique circλ Arcam intonabant , quot animantium, &voluc ira species, quot nubes in acre, quot dies , dc hora' volvebantur . tot nova poenitendi argumenta . Quis hic Dei miscricordiam , dc patientiam in m catores non advertat i Audi Basilium Orat. s. Erat facile υet ab Ar ligno dueemum falυ re, sed tessam constituit trimum , lentum tue
-cae aedi calorem , ut vel o visis concepta for-mIdine intuentes ad polientiam traheremur Trat , e hoc divinum in hominum gratiam
εο amentum invitamento ad paria iterat Iam . Et
Nanctum Chrysestonium Homi l. t. de Poe
Et re ipsa multos eorum, qui diluvio sci erunt , ad frugem rediiise , oblataque ad poenitendum gratia uses csy, claru insinuat
Sanctus Petrus i .e . . ac Rupet tus s. in Genesim. Imo Sanctus Hieronymus tradit, neminem corum, qui dilux io absorpti sunt , damnati uncise probatq. ex littera Ecbiaica: cxponens culinea verba: rion permani iaspis
129쪽
spiritus meus, sic loquitur . In Hebraeo feriartum erit et Non judicasse Spiritus meus tram nes uris In aeternum , quoniam earo f. ν; baceri a quia fragilis est in homise conditio . non eos M aeternos servaba erueiatiis ; sed illis restituam, quod merentur . Ergo non severita rem , ut in no Iris condita s legitur, sed dulgentiam Dei senat , dum pee ror hiems
felere visitatur. Quid dici possit de Deo clementius ZHoc ipso tempore, post Diluvium vi dolicet, & vivente adhuc Noe, initium cepit Idololatria; adeo nihil poenis, vi metu prosectum, ut potius pejores evaderent hinmines, inique cultum, di amorem Penitus abjicerent, quod ante diluvium nunquam est factum . Auetor hujus impietatis Ninus filii se dicitur, qui Babylone publico in Optimatum, Princi eumque Conventu Patri Belo, Imperii Ast,riorum Fundatori, ingentem , & preciosi operis statuam dedicavit, Sacerdotibus, Sacrificiis, Altaribus, ac jure Asyli addito; qua pompa, sacroque apparatu homines pestricii aliquid non tantum regii . verum etiam divini in hujusmodi statuis suspicati, eas instar N
minum primo admirari, deinde etiam cole re, invocare, & pro Diis habere ceperunt.
Prima ergo Idololatriae causa fuit patuarum pompa, & privilegia illis , qui colerent ,
Principum voluntate concessa . Unde paulatim eo deventum , ut quidquid inter homines , aliasque creaturas etiam sensuum expertes quacumque ratione aut bellica, aut morali virtute, aut potentia , aut etiam so a corporis emineret imo quidquid M. Deficum esset, pro Diis haberetur. Quam superstitiosam insaniam adjuvabant, & Dat. monum artes per sinu lacnra loquentium , ac sutura vaticinantium , & Magorum Iudibria s nam ista cum Idololatria cepere Ita Sacerdotum avaritia, qui quaestum, &authontatem ex Religione captabant, &Principum exempla, imo justa , populos
Deorum metu coercentium , &denique ac praesertim corruptissimi hominum mores , qui cum nihil amplius, quam corporea, &mortalia cogitarent, amarentque , nullos quoque alios Deos agnoscere poterant,quam
corporeos, & cupiditatibus, ac scelcribus sitis sinu Emos: Quid enim avaro, de impu-
dico gratius esset, quina Deos habere non. tantum non Vindice , verum etiam impudicitiae, de avaritiae suae authores fautolesque malumq; non solatii tantum, verum etiam glor ae in adulteriis Jovem imitari 3 crevi que eousque insanis, sirrorque adorandi, ut omnem plane admirationcm sirperet, quod i e Seneca Lib. de Superiticione a S. Augustino allegatus Iss. s. de civit. Dei eam Io his verbis eleganter expressit: se H intueri vacet, quae faciunt, quael; patiuntur , iuveniet tam indecora honestis, tam ind gna in ris, tam dissimilia sanis, ut nemo fueris dubi- .raturus furere est, si cum pauciornus fur
rem , nunc sanitatis patrociatum insanientium turba es . . is ramen 1 -ari certum tempus
si . Tolerabile est semel in anno insanire . Sedue in capitolium pervenias, pudebis publicata
dementiar alius horas γνυi nuntiat I ali. ILetor est, alius unctor, qui vano motu brachiorum imitatur ungen em . Sunt, qua Iunonῖ.
ae 3 neris capillos disponant: sunt, quae sp eulum teneant I furit, qui libellos erant , illos causam suam doceam. Sedent quaedam in capitolis, quae se a Iove amari iurant, nec Iunonis quidem iracundissimae respeeiu terrentur. Quid, quod , O Mair onia Deoru iungimus , O ne pia quidem , Fratrum sciliaeet , ct ferorum t Bellonam Marii collocamus. Vulcans Venerem.' eptuno Salariam sp asdam tamen eaelibes relinquimus , ere.
Nec incredibile alicui videatur , ad tantum insaniae potuisse homines pervenire, ut non tantum foetibus, G Draconibus. quae suit Netyotiorum Religio 3 verum etiam ut mutis simulachris inesse aliquid Divinita tis crederent. Cum enim hominem a bruto ratio distinguat, quid mirum est, non ut homines , sed ut bruta sensisse ratione per cupiditates opprestat Furor ergo erat, quam Religionem vocabant, & suror tam publicus, lateque spatius, ut ultra bis mi illa annos, hoc est , a diluvio usque ad Christi Nativitatem, totum sere oriam pervaserit, omnibus aut idola colentibus, aut cultum simulantibus , ne popular invidiam, odiumque inciderent . Tales Philosophi erant, intcr quos Seneca Libro paulo ante
laudato : Haec omnia Sapiens se abis tanquam letibui jusia i non tanquam Diis grata omnem ergo i tam ignobilem turbηm Deorum v am
130쪽
indor a mus , ut mem aer m eultum ejus maris ad morem hominum . quam a trem pertine
re. In quae verba Sanetus Augustinus; de Civit. cap. io.. Sed i ampuli Romani Senator Gleba: , quiad reprehendebat , , agebas , quod arguebat, adorabat , quad ineu abar iquia videlicet magnum aliquid eum Nil sophia cocuerat a ne videt cet super tiri. Di est M
Nemo tamen persuasum habeat ingratissimis i psis. & inlanissimis hominum divinam gratiam de suille, qua, & occultis, eca otii limis in adis ad verum Deum cognoscundam invitarentur , juxta celcbrem illam Prosperi s latentiam de Vocat. Gent. OP.
gratiam DeI Omnmus bom n bus adfuisse , quo. niam si υe manifeste , si se occulte, las, ur 1 solus ais, Sal τον omnia in haminum est, maxime Fideliam .
Quam lententiam Prosperi, ut intelligas, sciendum est, vallas illas Monarchias,
idololatriae coaevas esse, qui PM cum Inal rio Assyrioruni natas; nam ut Justi nux o
lius Orientis populos subegit Ut ergo Deus velut ex altilli.na lpecula omnibus facem veritatis essent,i quam nemo po sui ignorare, saepissime , maximisque ser
digiis , Regibus, & Imperatoribus Divi
uitatem ilia. a vitandit. Id ne prolixior sim,
de quatuor tan um Monarchiis palam lacere animus est . Prim, igitur Monarchiam Assyriorum omnium alitiquissimam quod attinet , Per intervalla temporum iniit a Deo sinit Daniel. Esdra, tonas, Nahun , Jeremias , multique ex Iudaico populo ,, a quibus , de
oret enus. M per prodisia veritatem edoc rentur, Deo etiam capti v itate suorum utente, ut Babiloniis , & AEgyptiis innotes e S. Quae causa iliit illius Angelorum certaminis, quod apud Danielem legimus, aliis
pultura retinere volentibus, ut Babit nios ad cultum veri Dei converterent, aliis vero missionem optantibus, ne mai 'rum exemplo perverterentur . De Nyptiis coimstat, a Mose, Josepho, Jeremia, olim
gisto', aliisque unius, verique Dei notitiam accepisse. Ab AEgyptiis vero maxime Propagata est, nam, de plerique Sapientumor, sectiones in regu tum adornabant, quales intcr alios tibere Homerus, Pythagoras, Plato, Lycurgus, Solon, S omnes fetiam Ct vitates , Provinc aeque, quoties magni aliquid, arduique occurreret , illinc Oracula petebant. Et ipsi quoque AEgyptii colonias toto orbe mittebant , quem postea morem Romani imitati sunt. Praelertim ininotitiam propassavit celcbris illa Sacrarum litterarum transatio a Ptolomaeo AEgypti Rege serocurata, totoque postea Orbe te rarum sparia. San Eusebitis in Libris Praeparationis multis argumentis ollemiit, optima quaeque, quae Plato in suis Libris conscripsit, hausiste ex Sacris Litteris Veteris Tullamenti. IJanc ipsaen Dei cognitionem Sibyllae toto Mundo dii perlae, earumque lubri cantabant , quae caula fuit, ut Christiani Sibyllinis Libris ad conu incendos Genti-Ies maxime uterentur. Quam ii I rem opi,
me iaciunt Clementis Alexandrini verba metinoratu dignis ina Lib. t. Si romar. ubi r