장음표시 사용
91쪽
in habet, nisi aliunde impediatur. Idem de gratia dicas. Aliae lactrix, quae voluntatem expugnat ; alia effrax , quae virtutem expugnandi habet , quaeque ipso facto
voluntates omnium expugnat , quotquot impedimentum nullum ponunt; unia quod una, eademque gratia alium sectat i non gratiae , sed voluntatis culpa est : Sciendum enim, hanc esse libertatis creatae naturam, ut quanicumque etiam efficacissimam gratiam Possit cludere, cassamque reddere;
quod si potest, quid mirum est, si aliquan- O agat sicut enim nulla gratia est , quae tollat libertatem; ita nulla est, quae tollat potentiam resistendis quid ergo novi , a turdique , imo quid non rationi , & experientiae conseruaneum, resistere aliquando illam , quae semper potest resistere, juxta illud Act. r. Vos semper Spiritui Saneia remitis . Non quod major sit in voluntate virtus resistendi , quam in Deo potentia superandi , sed quod Drus nolit potentia, sed gratia uti,
hoc est, non cogere liberam, sed invitare, ac more nobilis casiique Amatoris, petere consensum , non rapere ..Et vero haec creatae voluntatis etiam potentissimis gratiis resesendi facultas, nullibi clariusquam in Lucifero, di Adamo apparuit : Nam ex una parte nihil in iis erat, quo possent ad malum inclinari r non appetitus cum ratione cem
tamcn , non indigentia alieni & extranei boni, non perversi, & inoliti mores, non ignorantia, non cupiditas , non dissicultas honesti, non aliquid eorum , quae homines ad inccandum illiciunt. Ex adverso, nihil corum aberat, quo possent facillime in oscio contineri, & ad bonum, ac virtutem com-picetendam prope compelli a simum tranquillitas animae, persectissima Dei cognitio, α par cognitioni amor, summa quoque, &iacilitas. 5c suavitas operandi honesta, spes certa futurorum, secura, & plena possesso Praesentium, ac denique omnia, quae Optam aliquis ad sanctitatem, & Delicitatem posset. Et tamen inter tot praesidia virtutum, quisuam credidisset, cadere illos, quam stare iste 3 cujus si causam postules, dari alia non potest, quam Voluntatis humanae liberiatas, quae praesentibus, & honesis, incerta ,ec flagitiosa praeposuit, nec validissimis gratiis , quibus ad bonum rapiebatur, vinci stpassa est. Ita Angelicus de peccato Luci
aliqua monitate ,sed ex solo libera arbitrio . Et
ad ι cum sibi objecisset: quantὸ magis altaqιιιd inclinatur in aliud , tanto miniis potes ab Illo deficere I sed Angelus quanto eri SuperAr , ani. magis inclinatur in Deum , erga minus Dies a Deo pereando demere a Respondet eQuid, quantaeumq; inelinatio ad banum in D
premo Angelo, tamen ei necessitatem non inducebat , unde potuis per liberum arbitrium eam
non servi. Sententia ergo S. Doctoris est , quantumcumque gratiam, cujus tota e Mcia in eo est, utini larvalidiisimi ponderis,& intellectum, & voluntatcm ad cognoscundum , prosequendumq; bonum inclinet dc posita a libera voluntate vinci, &de facto risu premo Angelorum, primoque homine victam esse, quorum uterque deliquit deflexi que a bono , non aliquo gratiae desectu, sed voluntatis arbitrio. Certe de Adamo S. Augustinus lib. de Corrept. & grat. cap. II. hac
habet :. Quid ergo, Adam non habuir Dei gratiam i imo ruero habuit magnam . sed Hsparem rille in bonis erat, qua bonitate sui creatoris acceperat, edi in quibus nullum pressus patiebatur malum, nullaq; tali rixa aselas adversus se lasum tentatus, atq; turbatus, in illo beati
tudinis loco , sua seeum pace fruebatur. Ergo nec Lucifero, nec Adamo , nec aliis multis magna gratia defuit sed defuit magna, Mbona voluntas. Hanc vero maῖnam , Vatia dissimamque gratiam , quam etiam cadentiabus , & respuentibus dari diximus , appellat Augustinus sescienti mam facultatem a siet enim lib. a. de libero arbitrio c. t 6. loquitur e
Ex eo igitur, quod non accepit, nemo reus es . Ex eo vero, quod non facit, quod debet, isse reus eri, debet autem, si accepit voluntatem liberam,
suspeientissimam facultatem . Hanc ergo , ut loquitur Augustinus, sitffcientissimam , di validissimam gratiam, non quomodocumque, nec parva manu , sed abundantissime
hominibus dari ex Sacris Litteris maussiste
probatur. Nam: Jacobi I. cap. 4. Muἰ dat omnibus as en ter , O nemini improperat . Nota illa verba omnibus, ct affluenter r omnibus, ut nullum excludat: affluenter, ut copiam ostendat .
Et ideo Gen. I . Deo nomen Saddai tribuit , quod mmmcum, uberrimum, & instar
92쪽
Cornucopiae abundantissimum significat, ut merito dixerit Augustinus: Erubescat humana pigriιia; plus enim paraιus eri Deus da- Te, quam homo acccipere . Et Thomas Angelicus iii haec verba: Deus dar liber Alier, quia non vendia ,sium multi ; dat generaliter, quia non uni .d omnibus: da; abundanter, non Parce rdat erurialiter, cisse,quia non improperas .
Plane cum Deus iit 1iimmum bonum, tam naturale , & ingenitum est illi copiose dare, quam ingenitum est mari, copiose, ta non
guttatim ei fluere. i. Ad Timoth. s. Sperate in Deo vivo ,
qui praebial nobis omnia abunde ad ferendum aquae verba, licet videantur de bonis temporalibus accipienda , multo tamen magis de spiritualibus intelligenda sunt , quae stant sinis temporalium, d quibus multo peti ctius aninia Deo assimilatur, de conjungi-
Ad Titum cap. 3. Secundum misericordiam Isiam salvos nos fecis per Iavacrum g merationis , O revocationis Spiritus Sancti , quem es dis in nos abunda 'r yesum chria
Et ad Rom. cap. ro. Ides est Dominus omnium. es in omnes , ινιῶ in eant illum . Et ad Ephesi. DEUS autem, qui dites es
suam , una dilexis nos , conita caiis nox incisim , ut ostendas abundantes dititias gratiae
fuae. Hic iterum audis divitias misericordiae, abundantiam gratiae , excessum charit iis, M. Non quod in mum cadcre excessus aliquis possit; quid enim excedat infinitum sed quia de merita, & vota, & expectationem hominum amando excessit : nemo enim, quae Deus praestitit, ausus esset oin
Et ad Roman. 3. di. Qui etiam pro ria Filio suo non pepereis , sed pro nobis omnatis tradidit illum; quomodo non etiam enm illo omisnia nobis donaiae 3 Si omnia donavit, ergo
non parce. Et si donavit illis, pro quibus Filium dedit;ergo non praedestinatis, non Pau'cis, sed omnibus di quid etiam potuit negare, quibus Filium dedit Plane sicut omnia, quae hominibus donat Deus, sunt incomparabiliter minora Filio, ut absurdissimum est, dicere Deum, qui dedit hominibus; quod incomparabiliter majus, noluisse dare, quod
incomparabiliter est minus; hoc est, omnia ad salutem consequendam necessaria , dc o
Et Deuter. c. Cum Moyses ea verba pr. mi sisset : Si tamen audieris vocem Domini Dei tui, o custodieris praecepta eisi , qua in lege haeonscripta funx , ur reversaris ad Domin Deum tuum In toto corde tres , O in tota an ma tua I mox addit : Mandatum Me, quia praeeipio tibi,nonfura re est,nec procul positum.1sed juxta te est.sermo valde in ore ιus , O in eo
de tua, ut facias illud . Quae verba applicans S. Paulus Legi Evangelicae, ac praesertim praecepto Fidei amplectendae, quod tamen ex natura sua dithcilliinum est cum res actu, cognituque dissicillimas complectatur ita ad Rom. Io. concludit: me est verbum FLdei, quod praedicamus. Ecce & Moysis, &Apol totus ad omnes Hebraeos, Romanosque loquebantur, hoc est, ad omnes illos, qui ad Legis Mosaicae, & Evangelicae observantiam invitabantur, inter quos multi utique mcca. tores;reprobique,& tamen eas gratias, & auxilia omnibus promittunt, quibus non utcumque, sed tam facile, commodeque legem observarent,quam facile ea videmus, & tangimus,quae nobis vicina, de ante oculos post.
ta sunt. Quo etiam faciunt illa Christi ver ba, omnes justos, &injustos ad subeundam
Legem Evangelicam invitantis. Matth. Ir. Tollite iugum fure vos I iugum enim meum suave.' onus meum leve es. Ubi nota , cum
omnes homines ad jugum Evangelicum s
rc ndum ea ratione invitentur, quod sit i
te,&suave; sequi, id intel Ependum esse , non sollim de jugo Evangelico secundumst,& ex natura sita, sic enim durum potius,& grave est) verum etiam secundum viresserentium,quas a gratia Dei acceperunt Alim quin stranea esset, & vana invitatio, Gcut Bustra paralyticum ad ambulandum Provocares ς quamvis enim ambulatio iscundum se sit homini naturalis, & ideo non sacvis tantum, verum etiam 3ucunda: h
mini tamen paralysi adstricto impossibilis est, & ideo frustra suadetur. Eodemque semla dixit Ioannes Epist. i. Scimus, quia mandata eius gravia non sunt. Circa quas Scripturae sententias observandum est, legem, ac mandata Evangelica, & iugum; hoc cli, One rosa, α levia appellari: onerosa ,sii eorum
93쪽
naturiam, viresque hominis morbidas attam
das: levia vero, & suavia, si gratiam spectes, quae omnibus , qui ad fidem invitantur a Deo offertur: non quod gratia onus , Sedissicultatem Evangelidae Legis tollat, sed
quod vires tribuat,eam dissicultatcm vincet di: : nam & rota non tollit, aut minuit pondus rhedae, imo multo auga, & tamen novo hoc onere facit eam velocius agi, quod si rotam currui adimas . pondus quidem minues, sed immobilem reddes : idem de velo navium, de alis, pennisque avium dicas. de quibus more suo eleganter Augustinus terna.
1 . de Verb. Apost. Habent O aves penna. rum suarum sarcinas , portant illas MDrta tur. Tu si misericordiam velis praebere avῖ , praesertim asiate , o dicas a miseram is ais aliaculam onerant re ae , O detrahas onus , hae interera remanebit , eui subvenire valusi. Porta ergo Pennas pacis, alas acclas ebaris aris ; haec est
sarcinaola implebitur Lex chrisii. Duplici enso ratione mandata Dei, & gravia, & leviaicuntur. Levia, vel quia ob magnitudinem, excessumque amoris, & gratia tota
plane difficultas extinguitur, juxta illud Angelici Doctoris opusc. de diligendo Deo :
Anima, quae amat, vaeratur magna reputas ramar operatur multa , O reputat paucae ve
ratur diu, O reputat breve . Et illud Berna di: Labor meus via es unias horae O si plus est, κοn sentio pra amore. B ideo cleganter SGregorius amorem vocat machinam cordis cmachina eorias vires amoris I scut enim parvis
machinis ingentia onera nullo iere labore I vantur squales erant Archii die una, levique trochlea integras Romanorum triremes in altum rapicntes, A quibus totum se globum terrestrem moturum centro spondebat , s locus standi daretuo ita nullum cor tam vi liis grave,quod tolli in Cllum nequeat amo re mo. iente,ut in Magdalena, ipsoque Augustino patuit, cuius sunt illae voces lib confesss. cap. I. sua e mihisaaὸ DEIMm est,
carere Daunatatis nugarum , O quas amittere metus fuerat am dimittere gaudium erat,o de quo imo, altoquefoeto evocatum es in momento ιitarum arbitrium meum , quo subderem cerviacem legi iugo tuo , O humeros Ioi sarcinae ruae chrisia Iesu adjuιον meus, O Redemptor meus.
Sed haec gratia omncm penitus dissicultatem ne operandi extinguem singularis, de Paucorum est. Aliomodo magis obvio, & qu tidiano dicitur jugum Evangclicum leve ,
quia lici t gratia onus, & difficultatem op randi non tollat; facit tamen eam super te. Ex adverso lex Evangelica gravis diciatur, tum datam rationcm, quia videliacet ejus dissicultatem gratia non penitus
delet; sed vincit, juxta illud Christi D
mini: Regnum caelorum vim patitur , O vi lenii rapitim illud e tum etiam, ac praese
tim in sensu eomposito, hoc est , quamdiu
amorem creaturae retines, nec ei expellc ndo
gratia uti statuis, tam diu lex Evangclica non solum disicilis, verum etiam impc simi, lis observatuesti At s gratia uti velis, ut facile posscs, Evangestum obsti abis, evadetque onus leve, quod prius gravissimum vid batur. Res exemplo dcclaratur. Fac aegrintum aliquem esse, qui, vellam ti labri laborans, ardentissimam sitim patiatur; facili t
men sanari possit, si videlicet Medici tan
tum Olmm, manumque imploret, ac pauci si mas languinis uncias, quo alias A noxie abundat, e venis mittat. In hac, inquam ,
hypothesi, aegrotoa,' dissicillimum, & fa cillimum est , ardentissimam sitim vincere, Potuque omni abstinere: dissicillimum quidem, quamdiu Lbris urit, quae desiderium bibendi accendit, facillimum vero. quia nihil facilius i quam sanitatem consc- qui implorato tantum Medico, emissaque exigua parte superflui sanguinis; sic enim obtenta sanitate, extinctaque fibri , stis , ardorque immoderatus bibendi sponte sua cedet. Idem de peccatore dicas non corpore sed anima laborante: febris illi vitium est .stis, amor illicitis fruendi: durum est avaro, alienis abstinc resurum impudico sine thalamo vivere; veru quamdiu impudicus, di avrurus est sed facile remediu ut de sinat esse, oratio vidclicet,& lassitio superfluorum in palmperes ut alibi susus ostendam quis ista non possit aut quod facilius obtinenda sanitatis remedium, quam tantum rogare Nedicum , ut velit sanaret quod nis facias, quis veniam socordiae dabit φ Si ergo dicas avaro, ne ana
pecuniam; aut impuaico, amet voluptatem;respondebunt, se id non posse: sed si dicas ut a Deo pctant, ne ista ament; quis e rum respondere audebit e ne petere quidem
posse t Audi AuguDinum lib. de pectet.
94쪽
Iustit. ante medium: Ion est grave, quod tibi diligendo sit; nam perfecta charitas fati it praecepit sarcinam levem, nec solam non pra mentem nere Pondearum , verum Miam sublevantem vice Pennarum. Anima ergo, quae Elagravia sentis, oret gemitu voluntatis, ut impetret d
num facilitatis. Ergo quod grave est violentia morbi leve est facilitate remedii. Quae omnia eo spectant ut ostendam omnibus, qui ad Legem Evangelicam invitantur, reprobis videlicet , electisque gratiam non qualem inque sed talem ogerri, qua Lex Evanuelica suavis, facit itque obiurvatu fiat, quod nisi cssci, gratia vix dici posset, cum difficultas
diuturna opus, cui annexa est,moraliter impossibile reddat; Nemo enim diu facit, quod aegre ac disti culter facit. Ex allatis ergo
Scripturae verbis manifestum est: Deum non tantum serio omnium salutem vclle, verum etiam ad hanc ccinsequendam ,non aVare non Parce , scdes usiis me quantum est de se omauia media sup ditare, quae non modo sui
ciant, imo abundent . figit videlicet Deus more splendidissimi alicu ius, nobilisque paxentis , qui filium Regni haeredem peregre ,& in longinqua prosecturum, non nece uariis tantum sumptibus instruit, qui videlicet ad vitam aegre stillentandam, iterque pedibus metiendum sussiciant, sed etiam iis adornat, qui ad sacile, commode, jucundeque viani superandam , fallendosoue itineris labores
conserre possint; hinc rhedae, hinc famuli hine supellex & viaticum patre, filioque dignum. Ita cum hominibus Deus, quippe filiis, R
gnioue haeredibus. Videant ergo, quam bene de divinabonitate, ac magnificentia se viant illi, quicumque gratias reprobis hoc est,
pleritque hominum datas, tam ex natura ibatenues, imbellesque faciunt, ut cum iis nemo ad salutem pervenerit, nemo Perveniat, nemo Perventurus sit. Qua in re observandum est, non omnem
a nobis gratiam sufficientem excludi, quod I seni mdccuit, quodque summi I ontifi-
sdam:rarunt, scd sol n eam gratiam sui cientem non admitti, quae cx natura sua taliseii, quaeque numquam e flectum suum com-yictum aucquitur. Eam vero gratiam iussicie nicin agnosci, de doceri . quae subinde impletur , subinde repugnante libero arbitrio, non implatur, effectuque Iuc culpa voluntatis caret, quamque S Augustin. clarissime .& frequentissime docuit, ut ex laudatis sit- praeJus textibus patet, di quam tota Societas Jesu amplectitur, gravissimique alii Doctores.
Qui igitur gratiam sufficientem statuunt,
quae nunquam effectum suum completum
assequitur, talem mihi videntur statuere gratiam, quae non est gratia, hoc est, de qua nemo sperare aeternam scelicitatem suam possit; quis enim speret , se cum ea gratia aetemnam salutem obtenturum, cum qua nemo obtinuit, nemo obtenturus esit aut quis morbo suo pharmacum optet, de quo con fiet, nullum unquam sanatum esse, nullum sanatum iri, imo, quotquot acceperunt, molati cessisse 3 Haec est ergo nimia illa charitas . qua dilexit nos , haec copiosa redemptio, haec superabundans ratia, hae divitiae misericordiae toties in Scripturis decanta doties Promissae t dare videlicet auxilia tam ex natura sita parca, tamque invalida,ut ab Orbe co dito , spatioque sex mille annorum inter tot hominum myriades non unus repertus sit ;cui illa ad aeternam vitam profuerint, nec do inceps ad mundi finem profutura sint, quaeque nemo petere, nemo optare possit ad aeternam v itam consequendam, qui pye cum a
ceperit, certissime periturus 3 Ut silentio praeteream, quod illi dicunt, hujusmodi sufficientes gratias potentiam quidem agendi dare, sed nunquam actum. Quis c nim inter
tot millia causarum , vcl unicam causae speciem, stilicet naturalem, seu artificialcm vidit , aut saltem narratam ab aliis audivit, cujus nullum unquam individuum in opus, ac finem speciei, naturaque suae congruum prodierit i aliquem ignem, qui nunquam arscrit aliquam aquam, quae nunquam made&cerit .aliquam stellam, quae nunquam luxerit, aliquod speculura , quod nunquam imaginem ob)ceii retulerit t.Planetam nova haec sunt, tam inaudita; ut ncc dici Abeant, cum careant ratione, ncc credi possint, cum careant exemplo. Imo si aliquid in rerum
natura esset, de quo dici tam insolita, N pr digiosa deberent. dici tamen de gratia non flant, quam talem esse oportet, ut maximine ficii rationem habeat; at beneficium non es quod nemo optare,nemo petare, S a quo nemo syrare aeternam salutem potest; quis
95쪽
enim speret nunquam Acta , nunquam simi- facultate caret, alter non emi r ita nem posital Plane tale beneficium est,gratiam homi- set Iudaeis impoenitentia prae Sidoniis ex- ni dare, qua nemo unquam operatus est ; probrari, si utrisque aequaliter quidem Chim quale est remedium dare, quo nullus aegrin stus predicaret, aequaliter miracula ederet. tus sanatus est, scutum dare, quo nullus sed non utrisque gratiam internam aequaliter adversus hostem defensus est: cibum dare , daret sine qua tam nihil predicatio, & mira- quo nemo resectus est. Sed reliqua videa
Haec ipsa,& effusissima Dei in homines
bonitas non necessaria tantum, sed copiosa tribuentis ex aliis etiam Scriptum, Patrumque testimoniis ostendi potest, docentium rsaepe reprobis aequalia , aut etiam majora , quam electis auxilia conferri; sicque quod truti damnentur, non desectui gratiae, sed eorum malae voluntati, & socordiae adscribi. Id ex celebri illa Christi sententia inanististe pacula prosunt, quam nihil surdo prodest optima, de dulcissima cantilena . Responderunt
ergo Christo Judaei: Quid surdis fabulam
canis prius surditatem tolle, ut sublaturus ex Sidoniis, & tunc aeque, ac Sidonii predicantem audiemus; nam si illis surditatem tollis, nobis non tollisi hoc est , s illis, intc rnam gratiam praebes; no bis non p bes, mirum non est, si nos non audimus, & audiunt illi si nos non poenitemus. & menitent illi. De-ἰήδε, cum dicit Jan senius: gratiam internam tet . Judaeis impoenitentiam exprobrantis majorem Sidoniis, quam Judaeis a Deo para-
- -- - L σἰL- tam esse, licet auxilia paria essent; cam, in
quam, hoc dicit Jan senius, divinatorem p
tius, quam Theologum agit: Interna enim ,
t occulta sciri nisi per externa non possunt; alioquin si externa removeas, tam sciri nequit,quid Deus intra Iudaeorum, & Sidoniorum conscientias egerit, essetve acturus Matth. II. Ttim ceris exprobrare civitatibus, in quibus facta sunt quam plurimae virtutes , quod non es ena poenicentiam : Vae tibi Eet
Dida vae tibi coronaim, quia si in Tyro, O S done facta fui ni, quae facta funι in vobis ,
missita eris in die iudii, quam vobis. Et tu quam sciri non potest, quid in corpore humano agat anima, nisi vultu, colore, aliove signo prodente. A nobis ergo,qui per externa tantum de internis arbitramur, ita se tiendum est, ut credamus, illis plures, majoresque fratias internas datas esse, qui H
res & maJores externas accepere, nam e x re
na ad interna tanquam finem diriguntur ..Si cut ergo , qui videt quam plurimos remos adornandae Classi, aut quamplurimas machi nas expugnandae Urbi a Principe parari:nulatus dubitat quamVis non Vidcat, parem quo-rie Regum, militumque numerum condi
una ira, sine quibus nihil machinae, remiquσ - proficerent ; ita dicendum de Deo, cujus dix
que cum Jan senio dicas, Christumi i terna vocatio nulla esset, nisi jungerctur inqui de pari gratia externa , non vero de Pari ternae, Fc ideo idem foret, non v ccare, quam Drema. : Id illippe absurdissimum esti Chri- sic vocare, nam, ut optime notavit etiam Jnstus enim de illa gratia loquitur, cum qua fio xis Consultus a VihII, O inutil. raria esse diri poenitentia potest; at non potest cum sola euntur. L. quoties s de Sadi . cogat. Obse externa; sicut non potest cum sela luce exb vel Jansenius opera naturae & gratiae, vid terna oculus videre, si careat interna sacub, bitque externis organis, & ins rument is nisitate videndi: unde quam non Potest coeco contraIium per accidens, extraque ordinem imputari, quod magis impingat, cadatque, continga internas quoque vires, & poten- quam ille, qui sanis oculis est et quia licet utri- tias sociari. Plantae non sol sim radices ha- e Sol luceat, unus tamen interna videndi tant, sed etiam vim;nternam,& nutritivam,
Capharnaum usque in infernum descendes
quia si in Sodomis factae Disient vIrintes, qua facIae funi In te , forte mansipenι resque in hune
diam a verum tamen dico vobis, quia terrae So
domorum remi fias eris in die judicii , quam iiM. Hic si modo veritatem fateri ingenue velis , removeasque alienas illas, tortasque interpretationes, quibus nihil tam clare dicitur , quod obumbrari non possit in hic, in. quam, apertissime docet Christiis, cum iis dem gratiis, qua Iudaeis impoenitentibus d insunt, Trrios. & Sidonios poenitentiam Leturos; sicque cum una, eademque gratia alium poeniteae, non poenitere alium.
96쪽
diua alimentum trahant: avibus & alae, & vis volandi : animalibus & oculus externus , &in oculo sensus videndi . At lapides, aliaque inaniniata,sicut vitam non habent, ita nec organa , & instrumenta Vivendi . Idem degratia dicendum, nunquam videlicet gratiam, &vocationem exicrnam sine interna esse. Quod tanto certius est, si& ordinem natura, de Oiscium Angeli tutelaris attendas: Ordinem quidem naturae, quia cum objecta externa senium, sensus pliantasiam, phantasia intellectum, intellectus voluntatem quodam nexu , ac terie missandi naturaliter moveant, fieri non potest, ut ex iis, quae foris audiuntur, de 1pectanturinon Proportionatae, paresque illis externi in intellectu, & voluntate, ipsaque conscientia,cogitationes, cognitiones, trepidationes, aliique motus, de affeetus animi existant, quos nemo non experitur, quoties pr
digiosi aliquid videt auditque: Oilicium vero Angeli Tuteinis quod attinet, quis ausit negare , etiamsoonas J udaeorum tam stupidos, ta saxeos fuisse animos ut Christoclim verbis, tum prodigiis divinitatem suam afferente nihil moverentur; quis, inquam, negare ausi, non id Custodem Anzelum egule, ut inter. nis piissile cogitationibus, illustrationibus, inspirationibus, ac praelertim flagello timoris
illorum conscientias asitaret, urgeretque ad credendum iis,quae soris, tanta itie coruscati
ne veritatis agebantur: Quod si Christus devocatione externa verissime dixit Joan. 4. 2GF ego venissem , o signa in eis stelasem , quae
nemo alim feris, Peccatum non haberent: quan
to masis, veriusque dicendum erit de vocatione interita, eos,qui ista caruissent, non peccaturos; cum, ut dixi, multo haec magis ad credendum , q*am illa necessaria sit; sicut adscribendum magis necessaria manus , quam penna & ideo inagis etiam excusandii , qui non scribit, si careat manu,quam si careat pennamam huius defectus suppleri potest. Denique nescio,an dici aliquid possit a Dei cenio,
ac dignitate magis alienum, quam eum imitatione vanitatis humanae pompam sui amorissoris tantum expromere ac instar Romani illius Caesaris pictis tantum conviviis invitatos stustrari: cum potius experiamur, in om nibus operibus suis plura , de majora intus condere, quam in superficie forisque ex pinnat. Compara, quae in plantis,quae in brutis,
uae in hominibus, quae in Coelis, quaeque ita
Sacramentis videmur, cum iis, quae non videntur,de intelliges, verissime a Prophcta dictum: adidita Deus abscondsius es, hoc est, minime ostentationis, pompaeque amicum, ac in
star Solis pretiosa quaeque in fundo, occuli que elaborantis. Quanto ergo potiori jure id quoque de operibus gratiae dicendum erit . quae rationem beneficii,de hominis utilitatem pro fine habent; Deum videlicet vocando, dicendo, miracula patrando; non tantum soris, verum etiam multoque magis inspirando, illustrando, excitandoque intuso in anino operari; etiam sine interna hac vocatione , tam ext ira illa nihil prodesset, quam evertendis moenibus nihil machinae bellicae prosunt, foris quidem, SQ aspectu terribiles , sed intus vacuae. Potest quidem Deus dare,aut nVare gratiam, cum nemini debeat,sed si dat, dubium nullum est, talem dare, quae Iuvare hominem possit,& qua nisi utatur, exprobratione , penaque se dignum reddat;at talis non est sola gratia & vocatio externa nam ut frustra ligatum ad fugiendum invitas, viamque monstraS,qua excat . dc non exeuntem injusti si si me accusas, nisi aut ipse solvas, aut saltem
in striimenta solvendi osscras; ita fiustra ad poenitendum miraculis, & praedicatione Judaeos Clu4stus vocabat, frustra prae Sidoniis
arguebat, si nihil in eorum cordibus per ii ternam gratiam agebatur, quo selverentur .
Aut ergo injusta exprobratio Judaeorum erae Sidoniis fuit, aut si justa, noli minus per internam vocationem Jucaei, quam Sidonii ad exeundum S penitendum ad)uti, quod etiam eleganter S. Prosper, magnus de fidelissimus
Augustini Discipuli istis victis expressi lib.
2.de Vocat.Gentc. 26. Gratia Dei in omnibus justimationibus principaliter pr.eem,et, suademis exhortat onibus, terrendo perientis, ine tando miraculis, dando Intellectum , inspiranda Gnsilium sorque um illuminando O Dei affectionibus imbuendo: quae opitulatis per innumeros modos, sile occultas sive manifestos omnibus adhiberiir , O quod a multis refutatur rtim es nequitia. quod autem a m MitIi reclai: tir , gratia es dimInae , O voluntatis humanae .
Ubi vides S. Prosperum de gratia internae voecationis aptissime ic qui . . .
Dicunt alii, ideo iudaeos prae Sidoniis o jursatos esse, quia pares Sidoniis quoad gra.
97쪽
iam susscientem erant, qua poterant in nit re; licet impares e&nt quoad gratiam e a ad aetum praedeterminantem, quae s
lis Sidoniis destinabatur. Sed plane si asse.
eius, & Mevcntio absit: nemo non videt , quam parum lisc responso ad rem priscnu miaciati Gratia enim sussiciens ad penitendum, quam illi statuunt,talis intrinscce & ex natura sua est,ut tantu detur ad posse, non vero ad ideo,quam actus secundus creatus ne-
cc stato, re essentialiter a causi prima ioc est, a Dco pendet; tam im si Wio praeter gratiam sussciciatem, qu ae dat posse, irequiritur gratia alia intrinsece efficax, quae cit agere, sine uua, ut ipsi unt, tam nequit actus secundus, & operatiocsse, quam nequit aliquid esse non depc ndens, non proviniens a Deo;& icto ab Orbe condito repcrtus est nemo , qui sum hac sola gratia suffcienti , quam illi docent , actu , ver que Meni- lucrit. Quaesita sunt, sequitur, non posse Judaeos piae Sidoniis objurgatione disnos constitui : Nam primo ncino paria ab iis exigit, quibus paria non dedit rat Judaeis, RSidoniis paria non dantur; istis enim gratia Iussciens, & eis di datur, illis sufficiens tantum; quid ergo mirum est, miniis reddidisse ,
qui minus acceperant , minus vicisse minus armatos minus navigasse, minus vento ad-giosi Si Princeps aliquis duos habeat belli
uccs, quorum utrumque in bellum, &hostem mittat; sed primum manipulo tantum ;alterum Phalange instructum: primus vero hostcni non aggrediatur, ut poterat; alter ag-giet diatur, & sundat: primus quidcm nec laudem, nec Pa Sinium mercbitur, imo potius pl-nam,quia non fecit, quod poterat s suppono enim aggredi potuisivi sed non propterea poteris exprobrare, quod in tanta virium disparitate non sque, ac siccundus pugnavit. & vicit; nam ut quis absolute arguatur, sufficit non secisse, quod poterat: ut vero quis arguatureo 'rarive ad alium , necessaria est Paritas viii uin , conparatio enim est squa
Eum,non ira qualium. Idcm de Iudaeis N Sidoniis dicas: isti Phalangem, illi manipulum accepcrant, hoc est, Iudaei gratiam sufficientcui tantum scujus ad efficacem minor propc ii C , quam manipuli ad Phalangem est t iacit i & suffcientem, de eis cem; quid er. u. tium est,tam disparem cssectum secutum esse ex tam dispari causa t Quae incommoda Iocum non habent in ea λratia tu lante ,
quam Prξdicamus: ea enim, cum ex nauara
sua, & copiosa, di efficax sit, hoc est, virtu- lcmprcducenda effectum de se habeat; nec ad
posse tantum agere , verum etiam ad agem
dum tribuatur, re cum illa ipso lacto quam plurimi agant, egerintque; sic contingat te non agere; non gratiae desectus erit, udum lunt is tuae vitium. c resert Deum prΞ-
vidisse, cum illa te non acturum; pie visi Ocnim nihil mutat naturam rei, causique pri vitis: ncc etiam tenebatur Deus, non dare eam gratiam,qua pie videbat te non usii rLm; sciat nec ideo tenebatur abstinere creando
Soli, ac luci , quibus tamen quam plurimos prε videat ad perniclim, di flagitia usilios . Accedit , moraliter saltem impossibile esse ut nihild .cam de impossibilitate physica )cum dola gratia illa susscienti poenitere , suam impugnamus : Illud enim moraliter impossibile dicimus, quod tani dissicile lic mini est,ut nunquam aut rarissime ab eo fiat: at cum gratia suffciente, qualem illi statuunt , non tantum rarissime, sed nunquam C mnino factum,nec suturum est,ut quis poeniteat atquod moraliter est impossibile, quomodo e
protrari imputarique ludetis, sucine eo tam bravi poena, quam ess terna,puniri potuit tid plane perinde est, ac si aliquem tota die Iu-dcre alca ubeas, nec sub poena capitis alium numerum,quam strarium jacere, quod phys ce quidem possibile est alioquin ne simia
quidem eveniret ac morallicr impossibile . Quanto ergo minus dicendum , praeciperς
Deum Judaeis, ut cum sola sussicienti illa gra . tia P niteant, aeternum eerituri, nisi faciant: cum tamen id eo genere impotentiae moralis impossibile sit qua major dari non potest, ita, ut nunquam, & a nullo homine, vel iactum, vel suturum sit. Hanc i psam de auxiliis aequalibus sentcn.
tiam,quibus alii cooperantur, alii vero non cooperamur tradit quoq; S. August. ει ι . lib. I 0 6.ubi quaerit: I pulchra mulieris facie duobus oblata squaliter corpore, equaliter animo qualiter Icntatione perversa tacetis , imus amori succumbat alter obsistat, ni eatque pudi β; quaerit, inquam, quae ratio sit in causa tam pari, tam disparis voluntatis scom
eluditque : non id dispari animo , dispari
98쪽
tationis disparitate ' quanto nugis cessare de- non es mutandum: Respondetur a Dei orisbet posita inaequalitate gratiae s Aut erξo fetentiam non cogere hominem ut talis sit qua Augustinus omnia etiam ex parte gratiae iam praescisis Deus, sed prinire talem fui aequalia sti ponat, aut si non supponit, Vana rum,t qaalis futurus es, eum cierit illius inquintio , vana ratiocinatio . Sed seceris μη . Exsere nihilominus fori n. alia
ens verba audiamus: S; enim aliqui duo aequa- quem reor, qui dicar, m Inus idoneam ad salutem ει:er afecti nimo, in corpore videaris unius cor- viam , si nulla intrinsecus vocatione pulsaris, ruris pulchritudineis, quaevisa umiis eorum ad tamen quispiam flagelletur. Unde Naebueb do illicite perfruendum moveatur, alter in votan- nosor ergo poenitem iam meruit fructugam tata pudicastasitis perseverit, quid putamus esse nonne post innumeras impietates flagella iusta causae, ut in ilia fiat, in illo no fiat voluntat mala. nisuit, in Regnum , quod perdiderat riuros Vsq;emm pulchritudo ilia corporis,nam eam non Meesis Pharao autem lam gellia est duriae Deat in ambobus ' quandoquidem amborum non esse rus, O periis. Hic mihi rationem reddat da pamΠων oecurris aspectibus t an caro intuem PIGυDum consilium nimium alium saniantitis in ea a es 3 eur non azus 3 an vero an corde dijudicat, eur medicamentum unius M mus eur non utriusque 3 Ambos enim O an dlai mani confectum , aliis ad interisum aliasma, O eorpore aequallier aseros fuisse praedi' valueris ad salutem l ris quia chrsi bonis
x us. An dicendum est, alterum eorum ορο odor, alns est odor vita in vitam, aliis odor momeusta maligni spiritus funestione tentatum P tis In mortem. Quantam ad naturam, amba quasi non eidem funestioni, O qualisumque D ' hom nes erant quantum ad GInliarem' ambo Fon ἰ propria voluntate consenseris i Hanc igi' Reges et quantum ad causam , ambo eaptivum D ronsensionem, ne malam , quam malesua' Populam Dei Possidebant: quant m ad poenamaenas a ιιMιι voluntatem . qtiae an eo res fece- ambo flageLA crementer admonis; . suid eroarit, quaerImus. Nam ut hoc quoque imped mem fines eorum feris se diversor nisi qtiod unis tum ab I a qaaestisne tollatur, si eadem ren manum Dei sentiens, recordarione propriae iniacono ambo tententur, O unus ei cedat, atque quitatis irae is r alter libero contra Dei m consentias i alter idem , quἰ fueraς , perseve' sericordismam veritatem pugnaυis arbitrio .
Mi r quia aliud apparet, ns unum voluisse , Ubi observa, ex ipso Sacro textu manifestum alteris nauisse a eastitate deficere: Idem Au- esse, Deum non solum externis proditiis. ve- glutinus lιb. de Praedestinat. Ograt. eap. I s. rum 'eriam internis inspirationibus Phara quaerens, quid causae suerit, ut Nabuchodo' nis animum pulsasse: Cum enim Movses &
99쪽
prodigiis sectias& Deum agno vit, α mccatum suum consessus est: Misit, inquit, Pharao, O vocavis Mostsen O Aaron, dicens e Pee- cavi etiam nunc, Dominus justus est, ego O ρο-
Fulus meus impii. Haec vero agnitio Dei sine gratia interna fieri non potuit, & ideo o time argumentatur Augustinus ; mquid non potuit sicut flagellis cedens expulit populum;
Da miraculis eredens,Deum tantae vistulis agno
sere tHanc quoque aequalitatem auxiliorum agnovit S.Thom. in c. 8.ad Rom. Lect, a. ubi: Haec vocatio es e ax in praediarinatis , quia hujusmodἰ voeationi assentiunt. Dis paritas ergo
non semper ex gratia, sed ex voluntate est ;quod etiam Dominicus Soto insignis S. Th mae Discipulus, his verbis explicavit Lib. de
Natur.&Grat. cap. I s. In adultis reddenda es proxima causa , eur, etim duos aeque sit Deus Iarari mus convertere raesenti simaque utrum que misericordia adspiret, hune trahar, illum non trahat, quae revera reddi non Dies nisi quod alter praebear assensum, O cooperetur , alter ve
νο min e. Vides hic a Soto supponi, Deum ex parte sua aeque ad utrosque conuertendos Paratissimum esse, quod dici non potest , nisi utrique Parem gratiam adspiret. Quod vero non uterque trahatur, id esse, non quod Deus non aequaliter juvet , sed quod homo non aequaliter velit. Idemque S. Doctor P- qu.
69. a. 8. ad 2. In baptietat:s, quod major, vel minor gratia apparet poteri dupliciter contingere tmno modo , quia unus in Bapissimo percipia mi rem gratiam , quam alius prop:er devotionem maiorem . AI o modo, quia etiam aqualem gratiam Percipiant a non aequalit cr ea utuntur, sed
nnus sudiosius in ea proficit . alius per negi
gentiam gratiae Dei deest. Ubi nota, D. V ctorem non loqui tantum de gratia habit li , verum etiam de actuali, quae per Sacramenta non minus, ac habitualis aequaliter dis sitis, aequaliter confertur, uridem docet
S. 62. α 2. Deinde, illa verba ; non aequaliter ea
Drun. ur, sed alius gratiae Dei dees, significant
ni iam actualem quae sola dat usum. de actuat influxum , & ideo ei soli dicimur deesse, sicut qui Soli oculos claudit, ne videat, non dicit ur deesse oculo, aut facultati v isivae, suae dat potentiam videndi; sed dicitur deesse Soli, ac luci, quibus ad actualem v isio in excitator
Imo idem Angelicus clarissime tradit, non sollim aequali, verum etiam majori : gratia interna a Deo instruetum vocationi subinde
non res Pondere, ac consensum negare: D cet enim I .P.2.62. a. 6. Oq. 63. a. . Angelos gratiam, qua converterent ur ad Deum, coniecutos esse juxta mensuram persectionum naturalium,sicque Lucifero, quippe omnium perseetissimo , maximam quoque ante alios gratiam contigisse. Verba S. Doctoris sunt
Dicendum, quod secundum gradum naturalium: Angelis data sint dona gratiarum , perfectis beatitudinis, ut puta si ad caior lapides polis
ad construendam domum, ex hoc ipso, quod alia quos pulchrius, O decentius usat, videtur eos ad honoratiarem partem domus ordinare e Sic igitur videtur, quod Deus Angeias, quos altioris naturae fecit, ad majora gratiarum dona,ct ampliarem beatitudinem ordinaveris. Et idemanaret ex parte lasius Angeli: Non enim A gelus es composlans ex diversis naturir , tir ω- clinatio unitis naturae impetum alterius I, Gat,aut retardet sicut in homine accirit. Quan do autem non es aliquid, quod retardet, aut impediat , natura in id secundAm totam Jam vidi utem movetur et O ideo rationabile es, quod Angeia, qui meliorem naturam habuerunt, e fortius, eius ad Deum stat tonversi, quia secundum intensionem conversionis in Deum da. ur major graria, gloria . Unde videιur,s dAngeli , qui habuerunt meliora naturalia, b buerunt plus de graba, O gloria, ... Fuit a νcm Daemonum peccatum DPerbia , euius m tDvum est excellentia, Hae suis maior in superioribus Angelis , O ides dicit Gregortas , quod ille qui peceavit, fui; si perior inter omnes , dism Im etinctis agminibus Angelorum praelatus
paratiane elatior fuit. Et hoc u detur probabῖ. 64s p quia peccatum Angeli non prores: ex ari. qua pronisare, sed ex solo libero arbitrio, is de magis videtur consideranda esse ratio , quae sinmitur a motiso excellentiae ad peccandum. Ea-.demque opinio est Magiitri Sententiarum in
. Dissine . a. ubi ἐν Angeli, qui natura magia subtiles, O sapientia amplius perspicaces creati sunt ibi etiam majornas gratia muneribus 'κ-
dAi sunt. Et nota verba Angcilici Doetoris, non solii in de gratia habia uali, verum di iam actuali intelligenda esse: Dicit enim : Ange.
100쪽
Iliaeἰus ad Deum ran versores at haec sortior Nesticacior conversio opi vest gratiae actua- Iis, ut taccam, gratias actuales proprietates
esse habitualis, R ideo majori habituali maj res quoque actuales debentur, ni si obicem ponas,at Luciser ante peccatum nullum obicem positit, unde sequitur, si majorem habitualem habuit , ma rem quoque actualem habuisse.
Idem S.Thomas I. I. q. Io 6. a. 2. ad 2. cum praenii sisset: Lι iam littera Evangeli; occideret, nisi ad. ιι interiis grai Iasidei sanant, adjunxii r Si quis pos acceptam gratiam Pisii Testa-
Menti peccamerit , majori pana dignus es tan- qnaan majoribus beneficiis ingratus , O auxilia sibi dato nen urens. Oe tamen propter hoc dicitur, qu d Lex nova iram operatur, quia quantum es d. sesu elans auxilium dat ad non peccandum .
Sicut ait S. Doetor, peccans post acceptam gratiam Novi Telian i majori poena di .gnus eii tanquam maioribus benc ficiis ingra. Ius, tequi Iur , multos cum majori gratia, tam
interna, quam exicrna nam sola ext crna beneficium dici non potest, cum )uxta S. Dcctorem ad litteram occide;:ἰ p rtineat) in Novo Testamento gravius reccare, quam peccaverint alii cum minc I i gratia in Tellamento antiquo; sicque cum majori gratia peccare aliquos, cum tamen alii cum minori , aut
non peccent, aut salicto non tam graviter peccent.
Idctiam videtur apertist me Christus insinuasse, cuin Matth. 32. dixit: VisII AA ii.esurgenι in Ddkio cum seneratione sa , O eondemnabunt eam , quia panitentiam egerunt ira praedication. nae , ct ecce I plias quam γν.:as hie. Regina Austrifurget eum genera sine i ia, in condemnabis eam , quia et enit d. i iis Temsti, audire sapientiam Salomonis:'ecce I plus
quam Salomon hie. Hic docci Christus Ju. datos majoribus , neficiis, di gratiis donatos, quam Ninivitas , Austrique Reginam sitissise , re tamen Iudaeos non credidiste cum Ninivitae,ia Regina Ionae, ac salomoni credide. rint tanto Ciuillo minoribus, S idco Juda os a Ninivitis condcinnatum iri . Ncque hicitcrum opponas . haec Christi verba de gratia exicrn . non interna intelligenda csse, nam
ut jam dicta omittam, Christus loquitur demanri bunc ficto Judaeis quam Nipi vitis praestito, ta cla quo prae Ninivilis ad crede n-
dum, ac pinnitendum moves debuerant Iat L arta externa, nisi internae respondeati b 'neficium dici non potest, nec ad magis et ndum, ac poenitendum luiscit,cum , L: su a ex S. Thoma notavimus, gratia externa sine interna ad litteram occidentem pertineat. Plane desperet Medicus, qui crederet, se majus beneficium vulnerato pictitisse. quod non validiori ad sanitatem, sed pulchriori ad si ciem, aut majori emplastro plagas obduxisset. Ipse suoque Seraphicus Doctor de hac ipsa aequalitate gratiarum ita
loquitur Distinet. I 6. p. 1. a. 2. q. I. Ex x ualivatIa aliquando magis ferveus eiicitur motus , aliquando minus fecundum e seratAnem liberi
arbitrii . Nec vero mirari oportet, cum sortiori, aulae uali gratia alium dissentire, alio coia: enium dante δε cima enim nulla gratiatam valida sit, cui dissentire non possis: quid mirum est, aliquando dissentiri, hoc est aliquando fieri, quod icta per fieri potest 3 imo potius mirandum esset, si quod fieri potest , fieret nunquam. Sed jam alia vide
V. Haec ipsa effusissima in homines bonitas ex iis etiam arguitur, ouae in bruta animantia, omnesque etiam insensibiles creaturas videmus a I eo suotidie confirri: Quod enim brutum tam vile, cui non omnia ad vitam necessaria, imo etiam commoda pro sngulorum natura non copiose suppetant φ Ambori datae radices, quibus alimentum rapiat , fibrae, quibus transmittat, solia, quibus Pr tegatur, fores, quibus Ornetur, pluviae,rores, lucis, umbraeque vicissitudo, quibus nunc frigore, nunc calore, justa, aequalique temperie foveatur. Quid dicam, singulas sere stellas singulis arboribus propitiast aliae siquidem crescente, aliae cadente Luna proficiunt: aliae Martem, aliae Venerem, aliae Cancrum, aliae Taurum amant i Vites, & oleae Virgiliarum exortu concipiunt, Solstitio fio. rent . Quid ventos maturandis fructibus paratost aliae enim Aquilonibus, aliae Favoniis germinant. Quid nives tegendis , s vendisque siminibus lanae instar hyeme in- hctas 3 Quod si arborum aliquae ultra solita , & communia naium Mneficia , p culiaribus praefidiis indigeant, quando ista defuere 3 sic vitibus, quia Sole,& aprico gaudent, ne calore nimio laederentur , dati F adver