장음표시 사용
71쪽
Clim ergo nullus in Deo si desectus , frustra in illo quaeritur cauli , & origo peccati ; sicut in flamma frustra quaeritur origo H-poris , de in Cedro frustra quaeritur origo
vermis , & corruptionis. Tota ergo , &sola causa peccati voluntas creata est: in hac enim multiplex desectus reperitur. Dc eius videlicet Originἰι; quia creatura est ex nihilo facta : deiectus es turae , quia sicut Deus est pelagus Emis, hoc est, omnis E iis perfectiones complestitur , ita creatura
est gutta Entis ; hoc est finitae , ω limitatae
pellectionis, adeo ut paucissimae snt pers ctiones , quas habet, innuinem, quas non habet, & ideo non Ens potius, quam Ens diacenda est : cum enim denominatio fiat a potiori, & forma praevalente , sicque AEthiops absolute dicatur niger, lice vcandidis dentibus; sequitur, creaturam quoque non Entis potius, quam Entis nomen mereri , quia nulla proportio est periectionum, quas habri , ad illas , quas non habet. Est etiam in cre tura desectus cognitionis: Undu sequitur de tus amoris, de essicacis voluntatis , quae origo est omnium peccatorum. Dentur, ut alia quam plurima omittam, in in volunta' te desectus Virtutis ad prosequendum bonum arduum, vincendumque juxta normam rationis, impetum boni desectabilis concupiscentiam moventis. Cum ergo voluntas creata, hominis praesertim tot titulis deficiat ; quid mirum est , etiam in opera do nam operatio sequitur es semporia desectum, & malum tendere , nisi per
gratiam adjuvetur 3 Ex quibus tandem conficitur, Deum , licet ad omnem entitatem peccati concurrat , nulla tamen ratione cau- in peccati dici posse : tum ciuia causa mali semper est deficiens , quia Deo non con-Venit , t m quia es non potest dici causa non esse , sicut scriptio non potest esse causa non scripti , & albedo non potest esse
causa non albi: tiam quia malum non continetur in Deo , nec formaliter , nec eni
so causa , in qua nulla ratione effectus continetur tiam quia non potest esse defietus ; qui non pendet a causa , quique causa non eget ; at peccatum , cum sit non non potest pendere a Deo , sicut erro non pendet ab arte , cum possit esse sine' arte, & non lucidum , sin obscuri, non pendet a Sole, cum possit esse fine Sole : t.m quia , quando ad aliquod opus
duae causae eoncurrunt, quarum una , non
altera deficiens est r desectus operis soli causae deficienti adscribitur; ut claudic tio non animae , sed tibiae eurvae ; inceri
ludo conclusionis ex duabus praemissis , quarum una est evidens , alia inevidens ,
seu probabilis, praemissae probabili non evidenti ; st,nus dissentis non 'criti moMusco , sed cytharae stactae , aut disco
dantibus nervis: tum quia peccatum est recessus a lege; at Deus concurrendo ad cinita tem omnis peccati, non recedit a lege ; sed potius legem, & ordinem primi Entis, primaeque Causae, & universalis Gubernatoris implet; cujus ossicium est, in omne bonum influere, alioquin daretur aliquod bonum , quod non esset a primo Bono: re aliquod Ens, quod non esset a primo Ente . Imo
peccaret Deu S peccato omnium maximo, nus ita concurreret, quia contra officium, Ic-gesque primi Eutis, & omnium Creatoris aseret , sicque non erit Deus , quod omnium malorum Wssimum est. Ium quia, ut loquitur S. Thomas I. 2. q. 9. art. I. ad Gufectus e se media procedens ab ea , secum- dum quod subditur ordini causae prima , N-dueitur etiam in causam primam is Sed si W-eedat . ea a media , secund-m quod exis
ordinem causae prima , non reducisur inca
quid contra mandatum Domini , hoe non ν - dtieituν in Dominum sicut is ea cu'. Et si militer precinum P Pod liberum arbiιrium commistis eontra pracvtan mi , non redueitur in Deum sicut in causam . Tum denique , quia Dcus concurrit ad omnes h minum actiones concursu εenerali, & i
die crenti quod omnes Catholici admittunt , quocumquci tandem modo concursum illum indifferentem exponant ) relicta videlicet humanae voluntati libertate, hoc, illud ve agendi r Ut enim Deus uno, eo demque nutu voluntatis suae in quem Theologi actionem virtualiter transeuntem V cant in omnia quamvis diversissima creavit ; ita uno eodemque voluntatis suae nutu ad omnes , 8c diversissimas hominis actiones concurrit omnia portam Verbo et immis
72쪽
tutis suae, Verbo, inquam, nam verbis, uno,
non pluribus, sed uno omnia complectet te . Erectus vero, quoci sit talis in specie non tribuitur cauis universali , & indifferenti c cum hujus influxu etiam oppositiun fieri potuisset y sed causis: particulari, & i pecificae , quod exemplo Solis clarissimum est : Is enim in omnes flores fructusque arborum calore influit , unde oessante influxu , ut hieme contingit , nulli erunt fi res. nullique fruetus: Quia tamen influxus Solis universalis est, & ad omnes producendos fruetus indifferens nam idem alitatis c lor , qui cum spica granum , & cum vite
uvas produxit, cum Lauro bacca cum quercu landes, & cum malo poma produxisset γideo fructus non Soli, sed plantae tribuitur,
hoc est, non ideo est pomum, quia a Sole , ita quia a malo; nec proles ex homine nata filia Solis, sed hominis dicitur, nam quan
tum ex parte Solis erat, poterat Aquila , aut Cygnus nasci. Multo minus monstra Soli tribuuntur, cum hujus influxus sit ad persecta, nisi deseruis impediat causae lectandae. Idem de influxu Dei dicas: Audi Angelicum
Doctorem I. 2 q. 8 o. a. 2. ad 3. Dens e ireniversale 'Acssitim omnia interioris motus humani . Ved quod determinetur ad malum voluntas humana, hoe disecto quidem est ex voluntate humana o a Diabolo per modum persuadentis , vel a petibilia protonentia'. Et libro . contra Gentiles cap. 65. arti c. s. Secunda agentia sunt quasi Oarticulantes , O determinantes aectionem primi Assentis .
Vide quaestionem teri iam de malo art. 2. se obseat , deformitatem aetiis ab eius entitate in palabilem esse : nec enim ideo se uitur , Deuna, si ad unum, etiam ad aliud concurrere ; nam in actu quoque visionis una eade inque res est , esse actum italcm ,& esse imaginem objecti , & tamen quod si vitalis, non ab objecto , sed potentia , α quod sit imago , non a potentia, sed objecto hia,t,: Ita in actu homicidii , quidquid boni ,& entis est, a Deo est fonte omnis boni; quidquid mali , dc dcirmis , ab
hominis voluntate sente omnis mali .. Idem de obduratione dicas , cujus caiisa totam hanc disputationcm texuimus. Et haec ratio est , cur in Sacris Litteris, cadona o
duratio , jam Deo , 1am homini tribua
tur , utriusque enim est diversa ratione, Nunc audi Augustinum de Genesi ad litteram capite s. Non dicimus , Deum feei se
tenebras, quoniamspeciem lasam Deus fecis , .non Arisationes , quae ad nihilum Perrinenc , . quas tamen ab eo Ord natas intelligimus , cum dieἰiur dii i Deus inter Itieem , O tenebras o ne vel is se privarianes non haberenν ordinem suum , Deo cuncIa regente atque a
minorante i sicut ineantando inter positiones silentiorum certis , O moderatis intervallis , quamvis τοeum privationes sint , bene tamen ordinanirer ab iis , qui cantare I Mut , O silaiita: I universae eantilenae aliquid cons . runt . Et umbrae M piaruris eminentiora queque dipinguuns , ac non specie , sed Ordine placent . Nam , O visiorum uψ-rum non est mi mr Deus , sed tamen ordinator est . eum eo loco peccatores constituit , ct ea perpti cog t quae merentur . Ad hoc valet , quodo Ues ponuntur ad dexteram , haedi autem adsint iram . Quaedam ergo facit Deus , O O
disar : peccatores autem In quantum pecco
rores sunt , non facit , sed ordinat tantum I se ergo faciente , pulchra funt singula , C sese ordinante , pulchra fune omnia . Addi
potest , & alia horologii gnomici similitu
do In hoc enim duo ad umbram concurrunt . Sol & serrum : de licet sine SoIeumbra non est ut , ea tatnen, cum privatio.
Iucis sit: non a Sole sed a ferro , aliove corpore opaco est. Id tantum a Sole habet ut per certa inter alta , ordinatimque pro cegat, ac Solis curtum ollendat: Ita obdu ratio , aliudve peccatum sine Deo non esset; nec tamen a Deo est, sed a libero, larreo que arbitrio: id selum a Deo habet ut ad bonum ordinetur, sicque etiam invito peccatore curium Solis oliendat; hoc est divinae Sapientiae, Providentiae, Bonitati ac Iusti tiae testimonium praebeat. Ergo quot umbraei tot icilii nonia Solis, & quot peccata , tot argumenta Dei. Alia quoque ratione haec ebduratia, simi
te: i: loquendi modi quibus Scripturae uti solant, rapi cari nossunt. Si videlicet dicas, nihil in Sacris Litteri; nequentius e se , quam ut de Deo ejusque operibu humano modo sermocinemur; Sicut Oaim non ilitelligeret Gallus Arabice , aut Persice loquentam . ita nec homo intelligit
73쪽
Deum. nisi humane loquentam . Nec mirum eli , Dcum , qui, ut ab hominibus amaretur, humanam naturam induit , v Iuuse ctiam , ut ab hominibus intelligeretur, humanam linguam imitari: Nidcous demus mille locis . Uco in Sc Lipturis manus, 'dcs, cor, dolorem, iram, poenitentiam , aliosque humanos assectus tribui : non quod illa revera ii, Deo sint; . sed quod istorum efi ctias: Facit enim inus omni tantia, ψ Amore M Justitia Misericordia, Patientia, quod homi ncs manu, corde , ira , pinnitcntia , & somno. solent . Hac ergo ratione dicitur Dcus adurare se excaecare, non quod revera id saciat, & ve sit - aut quod eius tanc ficia- ct influxus eo specient, cum potius ex natura sua, Denique clementia , ac intentione ad solve udam caecitatem , dc obdurationcm diriganturi quid enim ad mollici dum cor pharaonis ad eliminandas tenebras Iudaeorum aptiux potentiusque facere. Dcus potvir , quam
quod siccit Sed quod ex Dei Ionganimi
tate, & clementia non alius sequatur cfiectus, quam major caruitas , maJorque o duratio. Sic dicimus . Magistrum prenis, di flagellis nihil aliud agere, quam ut contumacem Discipulum magis, magisque o duret : Dominum beneficiis , & indultcntia servos indomitos , & insolcntcs' reddere ; non quod hoc velin V, scd quod non alius essectus Ιὀquatur, quam si liu vellent dataque opera molirentur. Eadem ratione qui manu crystallum tenet, illud iuci cade re., elidique m rmittit , dicit ut iugisse secum tamen id totum permiscrit , & casus acdamnum vitri non postive ab homine. Wrmittente, sed a fragilitate cadentis vitri proveniad, cadit enim, & frangitur, quia vitium est Sic qur laxatisi vinculis L --m pcrmittit in hominc in rucrae . dicitur hominem occidisse , non quia positi ve occidit, kd quia permisit, effectu non minus ea hac permissione . quamcx positivo insu xu sique nre : Ita Dcus dicitur humano sensu obdurare, quia ita ipso permittente noπaninus obduratio in voluntate humana sequitur , quam in aqua sequatur frigus , igne ac calore subducto; tam enim pronum est ho- surari, & caecari, quam innatum est FU , cisai ite igne frigere , aut reme Q,
scurari cadcinte Sole: illo tamen distam ne, quod, ut sit pra vidimus , Deus numquam occidit homini, nunquam desinit mili reri. nisi plane repulsus : Si enim qua ras, cur germittat Respondetur, id partim ex judiciis cccultissimis quidem, sed non injustis provenire , partim exi impedimen iis, quae Voluntas Deo vocanti opponit et nec enim deserit , nisi deserentem ; quod de ipso Pharaone omnium obduratorum Principe Augustinus testatur sic enim in lib. 8 . quaest. losuitur apud Bedam in cap. .
s.. ad Roman. sol. Si Iurgaveris vetus fermentum , c non adhuc parvulus in christo ut lacte potanduisis , O perveneris ad virum perfectum , de ins dicitur Sapientiam loquimur inter perfectos a tunc demum ,
rectὸ, O non praepostere audies , si qua sunt de
Animarum occubissimis meritis, O de gratia τε ljustitia fiereta omnisolentis Dei. Nam de Pharaone facile respondetur , prioribus meri-ιis , quibus astrisit in Regnostio peregrinos dignum e feritum , cui aduraretur cor, μι nec manifest missignti j ensis Deῖ crederet . Ex eadem ergo ma a , id es , peceatorum svasa misericordiae pretulis, quibus subvenire iam eum depocarentur , O vasa irae , qu
rum susplicio illos erudiret , ides , Pharaonem k ct populum ejus a quia quam υix essens utriue peccatores, O propterea ad unam mas-sam pertinerent, aliter tamen tractandi erant, qui uni Deo ingemuerant , ut eis subienireto aliter illi , quorum injussis operibus Inge
muerans . Periislις ergo in multa parientia vo
sa irae, O eo ipso, quo ais, in multa patia iit; salis Ru caruit, priora eorum Lucasa , in quibus eos pertulit , o opportune iunci vi die it , quando de illorum et indicta subvenietitam eraι hA , qui liberabamur, e ut n-tas faceret divitias gloria suae in vasa Miser . cordiae . I unquid enim larebat Pharaonem , quantram bonum eonsecurae fuerant i terrarer advenium Iosephi Illius ergo rei. genia cognitia, ejus vocaris suis, tit populum Israel
misericorditer tractans , non est ingrat L . Muἰd autem huic vocationi obtemperare nolnis, o exercuit erudeIitatem in rex, . quibus humantias , o in sericordia debebatuπ, minuit A nam , . - ίnduraretur illi cor, O tantam cae
quam sive in singulis hominibus, site in sua.
74쪽
ID, atque Indiso Genere Iumauo per temporum opportunitates operatur , altae in profunda orinationis es , Oomyr bendision ροι se , misi forte ab iis, qui diligunt Deum ex ιο- so eorde. zama anim charisaie fundati possunt iam fortasse eum SaneIi, Tomprehendere longia rudinem . latitudinem, aliisnuinem , o profundum . Illud tamen constanti simasiae res nendum , neque Piaquam Deum inisse facere,
neque ullam esse naturam , quae non Deo debeat
id, quod es . Ex quibus Augustini verbis
.clarum est, obdurationem, d caecitatem , si proprie loquamur, non ex Dei voluntate , sed hominis culpa, liberoque arbitrio Provenire. Quod etiam nec minus luculen. er Scriptura ipsa testatur , quae optima iiii
interpres est: mam. Sap. I. Excaeeaiar, in-7uit , eos marisia eorum. Et Iob. α . I si
uertim rebelles lumini. sui dicunt Deo 1 r cede a nobis. Et Ioan. I. In Mundum tinnis , e sui eum non receperum . Et Joan. s. risu multis venire ad me, ut Gram habeasis . Et Ioan. 3. Lux venis in Mundum , dilexe-Funt Zomines magis aenebras , quam lucem , eram aenim mala vera eorum . Ubi cernis
causam . durationis, & excaecationis non in divina , sed humana Noduntate tesse . Quod adhuc multoque manifestius ex iis ipsis locis constat, qui nobis opponuntur zubi enim Isaiae s. dicitur: Exeaeea cor populi
hujus, ut midenses non videant , o audientesmon Intellisant, ne forιe convertantur,
mem eos. Salvator ipse hunc Bajae locum
Matth. I g. ita exponiti Et ad pletur in eis prophetia Isaiae Prophetae: Audietis, O non elligetis , incrassarum eri enim cor populi hujux, O MnIOsfisos cI anserunt , ne quandoilaeant oculis . , auribus audiant , cteorde intelligant, ct convertanxur , O sanem eos. Et Actor. ultimo et Bene Spiritus Sane Ius I cutus eriper Isaiam Pro1hetam et aure audiatis , O non intelligomiar; O neulos suos eompresserum, ne forae videam , O converta
tur. Ubi iterum advertis, totam caulam excaecationis in solos Iudaeos reserri . dicetiam ubi Exodi 1. habetur: Ego obdurari eor Pharaonis , id in textu Hebra o saepissime Pharaoni, e)usque malitiae , Perversa que voluntati adaeribitur: nam eodem cap.
7. vers. I 2. Eι roboravit , inquit , Ie cor
proprio, humanoque more loquendo , 8dex causis su tribatis , dicatur Deus , cor Pharaonis obdurasse, quia obdurari permi-st; vera tamen & propria hujus obdur et ionis caula ipsius Pharaonis malitia , die avaritia fuit, nolentis pulum dimittere . cujus operas , & semitia sibi, regnoque utilissima &quaestuosa censibat: si crgo. quando dicit Scriptura: Manus Domini fetae
e omnia; non intelligis propriam manum,ine Deum facias corporeum p di cum iterum diciti tactus dolore eordis intrinsecus, paenitomefecisse hominem ; non intelligis propriam nitentiam, Propriumque dolorem , mam facias mutabilem, recorruptibilam; cur etiam quando dicitur , Obdurasse coe Pharaonis non truci ligas in propriam, demetaphoricam causam obdurationis , ne Deumfacias impium, & seductorem Id enim multo μjus est quam facere in aram, & mortalcm, 'Obdurat ergo Deus. obdurat peccator; scd pcccator iaciendo , Deus non impediendo. Sed audiamus dia sertissimum de hac te Augustini, testim nium, sic enim Tract. sa. in Dan. Ratio
cinatur: Meaecavit oculos eorum, O indura. A cor eorum. Mia dicitur nobis e si non potve Nun credere , quod peccatum es hominis non facian ii , quia non 'res facere φ .... Audi is Fratres me; proposiram quaestAnem , nem' quam Profunda Ris, cernitis I sed re udemus,
ni possumus. Quare non poterant credere, si a me quaeratur, cito rei 'ondeo , iuia nolebam a malam quippe eorum 'voluntatem praesidis Deus, O per Prophe m praenuntiavis ille .
75쪽
ravit cor eorum. Et iam hoe eorum voluntatem
meruisse respondeo : sic enim excaecat , se ο dtirat Deus, deserendo, O non adiuvando , mi occulto judicis facere potest , ini suo nommis. Quid ergo dic nisi i nunquid tuisti ras en apud Deum φ a Dr si ergo a s , sive - quando ad vat , misericorditer facis , siete quando non adjuvat , isse auit , quia omnia non temerisate , sed judicis facit . Porruesi dieia Sanctorum justa sunι , quanto magis Sanctimantii , O justimantis Dei t j a er-ν sunt , sed occul:a . Ideo clim qu Aiones jusmodi In mediam venerint , quare alius sic , alius autem sic , non nobis jud iam de iudicio tanti Iudicis usurpemus p sed contremiscentes exclamemus i o altitudo divisiarum Sapientiae , O Seiantia Dei , quam inserti:abilia fiant Judie a. 6io , ct inve I gabiles viae ejus I Unde dictum es in Psalmo ijudiata tua ab us multa . NPn ergo mei In rees ad hane penetrandam altitudinem , ad hanc ab um discutiendam , ad insi rabilia
perscrutanda expectatia vesse charitatis impingat . nso modulum meum ; altius
est hoe inerementis meis , O fortius visibus eir , puto , quia , O vestris . Ipse enim Dominus IESUS DA illis magnis, O pracipes. OLEIῖι DMelatilis dieebis: multa habeo vobis dicere, sed non potes is portare modo . Ambulandum est, preficiendum est , crescendum est , ut sint corda nostra eapacia earum rerism, quas capere modo non Psumus. Quod
si nos ultimus dies proficientes inveneris , ibi dissemus , quia hic non potnim πs. Si quis a i m Nam quaesitonem liquidius, O melius nomis f. s.' , O considit exponere , α ν ,
non sim paratior discere , quam docere , ta tum ne audeat qu*quam liberum arbitrium sie defendere , ut nobis orationem , qua dicimus.
ne nos inferar in t .rtarianem y conetur anserisve t rursus ne qu; uam neget voluntatis arbitrium , O audeiat exeugare peccatum . In
utroque erro illius benescia cognoscamus rmam agendae sunt gratiae , quia data est tot stas , ut filii Dei fiamus , O orandum , ne fueomba: iustiliat. Sis ergo I dieium est , non poterant credere , ubi intelligendum .se , qu.d nolebant , quemadmodum dictum est de Domino Deo nostro : negare sest sm non pa- μ' . De omnipotente dictum es , non pο:s . Sicu* ero , ruod Dominus nua'se iisum non potest, laus est voluntatis disinae r iis quod ILli non poterant credere , eulpa es voluntatis humanae . Hine, O illi non poterant crede- , non quia mutari in melius non tu unx , sed quamdiu talia sapiuna , non possunt eredere ohinc ex cantur, O Indurantur, quia negando ditisum adjutorium , non adjuvantur .
An fora. , O Me desupernae medicinae miser cordia factum intelligendum es , ut quoniam superbae, O perversae voluntatis erant, suam justitiam constituere volebant , ad Me desse
rerentur , ut excaecarentur , ad hoc excaeca
rentur , ut impleretur facies eorum ignominia , atque ta humiliari quaererent furiam
Domini, O nonsuam. Hic plane Augustinus clarissime simul, re elegantis sine mentem suam exposuit; nec credo, in omnibus Augustini operibus luculentius testimonium esse. Primo cnim quaestioncm proponit , qua ratione ad Deum rei rri causa indurationis non debeat, cum de i plo Isaias dixerit : excaecavit oculos eorum , O induraiit eον eorum i Secundo , ad sero sitam quaestionem inspondct i duas liurus obdurationis asi
signari rationes posse, quae tamen in unam reducantur : primam, M pr cipuam , Voluntatem Judaeorum luisse, quod vidcli tnollent credere , quodque nactuerint , ut indurarentur , hoc cit, ut a Deo deser rentur : meruerint , inquam , quia opin
ribus Legis , & superbia tumidi nollent Gdei stiriecti esse ; nollent in Mediatorem ,
& Salvatorem credere . Quod vero id norulent , imo non possent ; id non ex gratiae desectu , divinaque voluntate cum mutari utique in melius potient , quae potet laxa gratia crat in lod ex eorum malitia pro v nil se qui quamdiu talia supcrent , in lai su composito , ut Theologi loquuntur , credere non poterant; sicut quamdiu oci los aliquis claudit , non potest videre quod igitur non pollent crudere , culpae is -s mim iiiisse - Tertio . Quantum vero enc
parte Dei est; ideo illum dici obdurasse , quia obdurationem non inal edivit; ideo vero non impcdi visie, tAm quia superbia, Mperversitate sua id mercbamur. rtim ut implerentur facies eorum ignominia, de hac saltem ratione humiliati discerent, quod sit perbi discere non poterant, inmiscnique, quia
hoc ad occulta, non tamcn injusta Dei judicia.
76쪽
cla pertinet. Quam Non per Deum stare qui est stopus Dis putationis noli rae ut
tiam excaecati, obduratique salventur, tum, quod eorum obduratio, a P ccatis, propriaque voluntate , non divina sit , ium quia etiam diuneos excaecari Deus Imrmittit. gratiarn tamen largitur , qua potcstatem ha&ant . in filios Dei evadendi, quaque mutare per vel sam voluntatem in bonam possint . docet Augustinus, duo in hac quaestione Christianis inconcussa tenenda cite : Hmὸ, nullam in Deo esse iniquitalcm: δε- inde; iacmini libertatem; re potestatem ad credendum bicque vivendum deesse. Haec ergo Augustini sententia est , totam obdurationis causam in malitiam, & voluntatem humanam referentis , etiam ex illa parte , qua Deum pemittentem, &non impedientem spectat, quod licet non omnes modo intelligant, intelligent tamen aliquando , Ve-
Sed audi Augustinum Serm. 88. de temp., et potius, ut notant in ultima Augustini edit ione Patres Benedictini Parisienses, G. . sarium Arelatensem Augustino coaevum , Faustique, ac Pelagianorum hostem acerrimum , qui multa de gratia, & libero arbia trio ex Sacris Scripturis, sanctisque Patribus contra eandem haeresim collesit , quae post ea Fflix Papa per Epistolam suam confirmavit , ut videre est apud Philippum, Labbaeum de Scriptor. Eccelesiastic. Is er
go , seu Augustinus , seu Caesarius , ita
scribit: Ruo et os, Fratres charissimi, ut Primo Me siriliter, Osirmiter eredat Dileerio ve. fra , quia nunquam prius Deus doctis hominem , nisi prius ab homine deseratur . Cum enim , O semel, edi fecundo , O terrio unus
qui gravia peccara commiserit, expectat ramen ultim Deus, ni convertatΠr , O v at . cum mero in peccatis suis ee erit permanere, de multitudiae peccatorum 1iascitur desperatio , ex des ratione obduratis generatnν . Dum hominet riegligentes In primia desilitans peccataf in , Y ia pama sunt , crescentibus minutis peccatas, adduntur etiam erimina, O cum ultim faciunt , o emereunt . Quod ckiu factum fuerit, impletur hoe, quod scriptum est :
Fum , contemnit. Quae ideo charitati vestratio Siluare volat , ut intelligatii, Mia , o ob duratio non Dei potentia eompellente dicitur , sed Dei V Isione vel indulgentia genera: ur , ac si Pharaonem non ditana potentia credenda es obdurasse, nam quoties eum Dei plaga Percussi, a 'ictui paenituis. At ubi ei vemiso di. mina Indulgentiam dessit , iterum se in siperbiam elatus erexit. Hoc ergo desinisi me credῖ- re Fratres, O hoe intelligise, quia quotῖes Dominus dixit a no Indurabo cor Tharaonὼ ς non
pendo plagas meas, unde eum per indulgentiam meam contra me obdurari permitio . Sed forte
aliquis dicat: quare illum Deus parcendo indμ- rari feceris , O quare flagella removerit ' hoe loco securus ego respondes r Ideo Deus torias fa-gεlla remotis, quia Pharao pro ingenti cu mulo peccatorum Dorum , non tanquam sitir ad emendationem meruit corripi , sed tanquam hosti Hrmissus es indurarI . De hae obduratione etiam Propheta ex persona populi ad Dominum
clamat, dicens r Indurasi cor niarum, ne temeremus te , quam rem multis praecedensibus sacrilegiis in populo Iudaeorum impletam se cognovimus. Nemo ergo cum Paganis, aut Man chaeis Dei usi cationem reprehendere, aut culpare prα sumat , sedcert; simo credat, quod Pharaonem n din Dei violentia, sed propria iniquitas, O indomabilis superbia contra Deἰ praeceptas cerit obdurare. VMId es autem , quod dixis rQο in rabo cον Hum , cain abfuer i gratia mea , obdures illum niuilia Ioa . Sicus enim quorias n Afrigore a tua Gnsiringἰtur , Solis ea re superveniente. resolvitur , ct de- eoaedente eodem Sole herum obduratur . ita uἰ- mimm reccatorum frigo gestat cham casmul: orum, O velut glaciei obdurantur. 9 ctaniis iterum calor divinae mise ordiae fuer Oenerit, reselet Mntur. Quod etiam er a Pharaone nimpleirim est , a quo quoi ea Ragella remota
tem Deus Disper non omnes ita misericorditer .gellat , Μι nullum contra se obdurari permistaἰς aut Glorum inistitiali adson ndum est, aut ad Iris rutabilia Dei judicia reserendum . Quam
rem etiam circa Vernaculos nostros eiercere cov-
Devimus , quos nimis delicate , aur remissenuirimus, vel quatis frequenter peccantibus indulgemus p cum enim pejores de ipsi remi O ne redduntur, fuemus his ex obrores dicere rua te talem feci, ego tibi parcendo proterviam
77쪽
mam. negistent pamque nutrivi . Et lare non quam tamen ita homInem, licet obstinatis
dicimus , quos ex ruoluntate nos a In notam ι Φ .c. -- - -
sini superbiam devoluii , sed quia magis de bo.
nitate , vel ἰndulgentia nostra fuerint obdura-II. Ita, ct Deus de I haraone fiet e dignoscitrer . rus veri Fratres chari fimi, qui in veriarate agnosc/mus , quod ex multitudine peceatorum desperatio nascitur, O ex desperasione obduratio generatur I quoties nobis aliqua 'e-eaia furrepserint , sine ulla mσra medicame sum eleemos=nae, vel potentiae festinemus ani--arum nostramum vulneribus providere . Ut IIter enim malagina, vel fibula ealidis adhue vulneribus apponitur , O cito ad sanitatem mulnus reducisur , quod Οιrescere longa ab
sione non sivi:ur . Hactenus Augustiti vel Caesaritis. Circa cujus verba aliqua obst Uentur. Primo . Perpetuam esse hujus S. Doctoris sententiam , quam in hoc etiam
sermone tantopere auditoribus inculcat a Deum videlicet hominem non deserere , nisi miias ab homine deseratur Per peccatum vis
delicet actuale: namsi de originali intelligatur, cum nemo hoc careat, frustra pon
ret Ausustinus discrimen inter eos , qui
Deum deserunt, &eos, qui non deserunt, cum nemo peccato originali careat. Ut i
ceam illum, qui solo originali tenetur, dici non posse , Deum deserere , cum ipse peccatum hoc non faciat, sed ab alio factum
contrahat potius, quam committat. Si ergo Deus neminem delerit , nisi desertus , quomodo in illo predestinationis decretorio
momento, & in quo summa rerum incommutabiliter votitur , tot hominum myriades deseruit, ab iis non desertus, hoc est ,
simum deserere ; ut non ei pratiam tribuat . qua, N possit poenitere, imo, di qua actu eniteat, si velit, ut Pharaonis exempla
patuit, qui Deo flagellante jam in Mosea
exarsit, eique mortem minatus est : jam poenituit, suumque Peccatum , di agno vii , & palam consesuas est: Dominus, in quit, Daut es s ego autem, O populus me Mimpii. Quem ergo peccatorem deserat Deus. si non deseruit Pharaonemo aut quis tam o,
duratus, qui non possit, quod Pharao, ecpotuit, & fecit. Quarto denique, si quis ad primum
catum , aut cujuscumque hominis , aut Adami, aut etiam Angelorum deveniat , interrogetque, cur Deus hominem permiserit in primum peccatum illud delabit Res. cndendum erit strimo , inverecundamnc quaestionem esse, cum Deus profite tur, se illud velle ignorari, quae ergo aud cia est, scire velle, quae Deus velit non sciarii perinde ac si tonsor aliquis, aut agaso ,
non vocatus, non admisias, Regium th
Iamum irrumpat ,.velitque explorare . quid, di quare in arcano, & Senatu decretum e quid tonsori, &senatuit quid ma cipio , & thalamo' Deinde suscitanti, cur ergo aut Anselus, aut homo primum catum admiserit 3 respondendum est : quia voluit. Quod si porro insistas: cur volu riti respondeo, stultam hanc esse quaesti
nem, nec reiponso dignam; cum cnim prima , & peccandi causa sit creaturae volu tas, idem est, quaerere causam, cur volu des deseruit, auus non Geterius, noc eu , rit, quod quaerere , cur prima causa nonnullo eorum peccato, demeritoque praeviia habeat aliam causem l hoc enim ipto, quoaso plane ut haec omnium maxima desese est prima, aliam non habet , ω ideo nectio ita non potuit a Deo initium ducem , alia quaerenda est. Eodem modo , si quae- sed . ora visis hominum peccatis. Prius er- ras, cur Deus primum peccatum in Angς- Eo ouam peccata hominum p viderentur, Io, & Adamo permiserit i respondendumi que quantum ex patete Dei filii, nemo de- erit: quia Angelus oblata gratia uti nolit , sertus, nemo exclusus , nemo reprobus ; obicemque poti ut vocanti , G ad Int ergo nemo non electus. Secundὸ, obdur ODEo . Quod si pergas suscitari: cur l,ustionem precatoris non a Dei voluntate , hoc impedimentum auferre noluerit, aliam- non a potentia, sed ad hominis malitia . que gratiam , qua praevidebat, usiuriim , eiusque peccatis ortum ducere , longa serie non in suppetias miserit 3 res'ondebitur , commissis , nullaque poenitentia deleris ; quia id ordo singulis creaturis praescriptus tunc enim permittente DEO, sed homine exegit; nam ut in naturalibus, ita in tum agente. Sc promcrente obduratio nascitur . naturalibus rebus, omnibus quidcm ncccl- Tertia, Deum, quamvis desertum , uun- saria ad finem obtinendum media Pi aebentur.
78쪽
tur, i on tamen eadem omnibus, sed aliis alia . Quod si rursus inquiras a cur hunc potius k quam alium ordinem , seriemque mediorum Deus homini, aut Angelo parare voluerit resyondeo, importunam hanc esse, absurdamque quaestionem: cum enim divina voluntas sit prima rerum omnium , &reetissima causa, nullam aliam, & pri rem causam habet: idem ergo est , causam primae causae inquirem quam petem , cur prima principia nor, per alia probentur ,
cur trianzulus habeat tres angulos, aut cur circulus iit rotundus si enii est pesina cauti, non habet aliam; si non hatat aliam, non est quaerenta. Pergit Apostoliis : Dicit enim solatura PharaonI uia in hoc ipsum excitavi te a ut ostendam in te vis rem meam . Jam supra ostendimus , non ideo velle Deum peccata, ut ex illis aut potenti aut mi:ῖricordiae ossentandae occasionem captet, cum infini. ta alia media non desint; hunc finem innoeenter nulloque hominum damno consequendi ; majoris enim potentiae est, facere, &conservare, quam perdere , & demoliri , nec misericordia , sed crudelitas esset, miseros facere , ut possis miscresi ;id enim perinde suerit , ac si Medicus aliquos vulneret ut peritiam curandi alijs ostendat . inudi Sanctus Augustinuin sit
Psilm. 18. Est quaedam iniquitat , quam quiveraἔur, non potera ferr, ut ei misereatur Deus; ipsa e 3 defensio peccatorum: Si enim quid mali fecerint, volunt ino imputarI. Vsmo est, qui audeat dicere et bonum es aduli Cum , bonum est furtum , sed quomodo ista defendunt . Si Deus noluisier k id non secissem ,
uid vis faciam fato meo e ergo peccatum Itium d fendis , ut Deum accuses 3 Ideo excusatur Nus, ut culpetur Iudex t prorsus taleno in quitatem operantium non miseretur Deus . Si
ergo voluntasem Dei antMedentem conside. res , ideo Deus Pharaonem creavit idemque de omnibus pcccatoribu dica Si ideo Re.
Ita secit , idco peccatorem sus inuit; ut
o servirer, ut coelo potiretur ; ud c- cata corrigered , ac poenitentia deleret .
Hoc , inquam , Deus voluit; hoc unice intendit . Quod si peccator Dei patientiae,& misericordiae non cedar; grati atque Obla. as iterum , itarumque respuat, tunc do
mum vult Deus voluntate eo seruente rimcato' , tanquam vςneno , ad aliorum lanitatem ; & correlii nem , aliosque honestissimos fines usi , quales sunt: Potentiae , misericordiae , gloriaeque suae manii statio; sicque instar periti muni Pictoris non auro tantum, miniqMe ; vesiim etiam umbris,& atramento imaginem bonitati v , & s pientiae suae pingere ; nam ut in tabula . ita , & in Mundo , non alia res magis picturam , S lumen , quam umbra commendat . Non ergo vult Deus , 'Phara nem peccare , sca post Uam peccare Pharao statuit , vult peccato Pharaonili ad bonum uir sicque , ut toties inculcat Augustinus , Deus non est Amiar , sed ordinator peccatr , prohibet enim fierr , sed facta in bonum verti e , more ustilicet sapientissimi Medici , non facientis quidem venena , sed facta in medicinas , & sanitatem
aptantis . Quod ergo de cloacis Romanis Plinius notat lib. cap. S. Eaifuis operum omnium dictu maximum , fusosis moni bus , aliue urbe'nsili , subterque navigata ;hoc de peccatoribus dicas , DEo non minorem in illis ordinandis , quam in bonis quibuscunque providentiam suam testante ;quanto cnim magis malum a bono distat , tanto majoris potantiae tam remota , & pugnantia jungentis , Cloaca ergo Pharao , cloaca Hcrodes, cloacae omnes impis, sed non ideo istis turpior Mundus, sicut nec illis turpior Roma, Deo etiam turpia tu mira
Sed nemo Apostolr sententiam melius Apostolo ipso exponet . Dixerat in hoc capite : unia ad Me exeirati te hoc est , ut Hebraicus, Chaldaicus , & Graeus textus habent : sustῖnui conservaυῶ te uo
ostendam im tar potentiam meam ; quod qua
ratione sit iis ligendum : idem Apostolus ad Rom. 1. jam supra iis verbis clurissime
ostenderali : An diυiiiax rinitatis eius , O patiantiae edi longanimitatis ignoras φ qnniam benigninas Dei ad poenitentiam te adducit ; secundum antem taritiam tuam , ct imo panitens cor tuum thesauriet a tibi Iram in dia
irae . Quam sententiam textus Graecus majori cum emphasi expressit: εἰς μετανοιαι, α γεν; hoc est , ad poenitentiam te agis, ra
79쪽
sicus qui paulatim arcum Intendit , tempus
dis a ieri , ut fugiat , quὸd si fugere nolit , tanto fortius sagita emissa configitur I Me
Deus , quἰ laneos habet pedes , sed ferreas manus , tarditatem supplicii gravitate compe
fat. Quod crso Deus Pharaonem sustinuit, totque prodigiis , & flagellis admonuit: id
ad dibilias bonitatis patientiae , O tingenia miratis cjus pertinuit, nec alio sine , quam ut eum ad poenitentiam adducerct, imo ut Graecus habet et urgeret , impelleret , Sed illo reculante , Z secundum duritiam , O impaenitens eor suum divinam iram provocante succcssit voluntas coni qudias, qua
decrevit talis malitiam Pharaonis ad majorem gloriam , potentiam , & justitiainsitam ostendendam vertere , illaque uti ad populum strum in vera fide , ac Reli ione confirmandum. Duo ergo ad sustinendum,
serendumque Pharaonem Deum promo
runt, benignitas , de justitia ; Benignitas , ut converter tur , justitia , ut puniretur ; sed ut prius benignitas , mana 3ustitia , sciit , dc in quolibet non pessimo Principe prior pacis, quam belli volui tas in noluit enim justitiam , Se potentiam sit in in illo experiri, nisi post quain toties .ec tamdiu benignitatem frustratus est . Ubi etiam observa , ex hoc ipso loco ad Rosta. Σ. clari ostendi , i λη n non esse causana obd rationA , Dei enim patientia peccatorem ad pernitentiam adducit, ut hic Apostolus docti , obduratio vero non adducit ad poenitentiam , sid potius abducit ; non ergo
Deus causa obdurationis , quam potius expellit . Simile est illud Isaiae : Expectar D
quit. non ut puniat, & perdat, sed ut mist reatur,& parcat. Denique : Ara non habet , inquit Ap stolus V figulus potestatem , ex eadem massa
meliam faetendi φ Aliud hoc argumentum est : quo beatus Apostolus sententiam sitam confirmat : Opponentibus enim Iudaeis, &cauiam sapitantibus . cur Deus Gentiles in populum iuuna elegisset' 'respondet , nul-iuria quaestioni, nullum querelae locum esse: tam enim ludaeos, quam Gentiles peccat res , dc utrumque populum sine omnibus operibus bonis, ta cum multis operibus malis filisse ; cum ergo uterque nihil haberet . . . quod gratia dignum esset ; eadem ratione Deum unum prae alio adoptasse, ac Legis Avangelicae Metatores Iudatis Draetulisse ,
qua figulus ex eadem massa aliud vas in honorem , aliud in contumeliam facit : Iaenim tam injustum non esse , quam non est injustum , licum duo tibi centum talenta debeant, alteri debitum remittas , ab alio
exi as; nam quod exigas, justitia est ,
quod remittas ἰ gratia , quam rationcm
perpetuo Augustinus urset . Sic etiam . si e duobus fratribus aeque sordido, ac plebejosanguine natis , unum Princeps in lilium , & haeredem adoptet, alium conditioni suae relinquat ; nec relictus habet, quod co queratur ; nec electus, quo glorietur; hic
enim accepit, quod non merebatur , ille non accepit , quod non debebatur . Idem
de Iudaeo , S Gentili dicas. Uterque ad
candem inalsam pertinebat , quia uterque Peccator , uterque adoptione indignus a quod vero Gentilis prae Judaeo assumptus ;id merae gratiae , α voluntatis filii, tant
que minor Judaeo dolendi causa , quod, dc ipse pertinere ad Electos possit , si velit, de credat ; nam si nolit, seipsum argucre, sibique irasti , non Deo debet. Potest etiam haec sentcntia hoc modo explicari . Si Deus permittat , alios in peccatis sitis pessum
ire , ut olim Pharaonem , alios vero non permittat, ut Nabuchodonos brein Regem; tam id Deo verti vitio non posse , quam non potest figulo , aliud vas in honorem , alluc in contumeliam faciciati : utitur enim
Deus jure , ac potestate sua , cum instar
optimi Regis duobus aeque mis , aeque P nam , ac supplicium meritis uni clementi sime parcit, alterum stili me punit, tanto irae justi iis , quod etiam illi veniam , ac
gratiam obtulerat , volebatque indulgere , nisi maluisset perire . Caetcrum Jam susera ostendimus , Deum voluntate anteced cnte , & quantum exle est , neminem saceravas in contumeliam . sed selum voluntatu consequente , destinando vidc lictit ad poc-nam , quos praevidit malo potinaciter. Scuseue ad finem inhaethros . Duo ergo ad iaciendum vas in contuintiliam concurrunt , peccator , & Dcus : precator delinque
do , Deus plectendo cum vero plectit.
80쪽
potentiae,& iustitiae est; clim non plectit, M.tient me,& misericordiae. Semper emo verum
est, quod dicit Apostolus: In pote ita te figuli esse, aliud vas in homorem, aliud in conti meliam facere; hoecit, in potestate Dei
esse, aut par Ic, aut punire, utrumque vo-Iuerit .
Sed ut totam hane, longamque disputationem, qua sententiam Apostoli exposuimus. in compendium colligamus, retexere
omnia lubet, & sub unum aspectum pol re. Conquaeruntur Judae adoptionem, & hae ditatem coelestium bonorum Abrahae, ejusque posteris proinissam, ad Gentiles velut exteros nihilque meritos defcrri, nec aeotium putant majorem fidei Christianae qua Gentiles praeferebantur quam Legis Mosaicae tot saecul muta possessone insignis rationem haberi. Respondet Apostolus, verum qui
dem em , hinscrutabili Dei judicio fidem
Christianam Mosaicae prolatam, di non huic, sid illi veniam peccatorum. gratiam rustifim cantem , adoptionemque adstrictam esse, idque soIa Dei voluntate,nulloque vel ad op ra Legis Mosaicae,quibus tantopere Iudaei fidebant, vel ad Amerita, & peccata Genti- Iium res metu. Sed id nec mirum, nec novum, nec iniquum videri Judaeis debere: An enim Jacobus, licet secundo loco gEnitus ,
non ante ortum, sicque nullo operum merito , solaque Dei electione praelatus in Regno iratri majori sierit cur ergo Deus non possit Chrii uanam Legeni praeserre Mosaicae tAn figulus non hat at potestatem, ex eadem massa vas aliud in honorem, aliud in contu- nullam fingendi Cur crgo non habeat potest alcm Deus, ex eadem 'eccatorum, nihil me mcrentium seia ti Christianos potilis quam Judaeos adoptandi Maximδ cum M istos adoptare paratus sit, mod5 Christit macceptent, ejusque seligi subdant; quid cui niustius peti poste quam ut figulo lutum obe diat An non Nabuchodonosoris, 3e Pharaonis Regum memincrint 3 quordin, cun Mturque peccator esset, sicque privari R 'no, Perdique nreruiiset, uni tamen, licet immersio, benignissime Dcus peperc rit , Miorum. quia poena d muni jussissime pmnieriti Si ergo nulla iniquitas, imo maxima aequitas Principis, duobus aequalitcr supplicium meritis, ita poenam moderari, ut
elementia rigori mixta uni indulgeat,alterum plectat multo miniis aspergi Deo invidiae, injussitiae qualemcumque notam posse , si cum Iudaei, & Gentiles aeque indisni essent imo ob ingratitudinem Judaei magis) cumque nec operibus Mosaicae Legis, nec Fidei
Christianae adoptio & Regnum deberentur . voluerit tamen fidem in Christum medium ad Regnum, & adoptionem consequendam potius csse,quam Mosaicam Legem, quod si rationem quaerant , cur antiquis illis, cur Templo cur Sacrificiis, Evangelium & Crucem Deus praetulerit; id arcanum supra hominis modulum, Si captum esse, & ideo non quaestionem, sed fidem, &obsequium mereri; tam enim non esse hominis, de Arcanis Dei, quam non esse servi de arcanis Principis judicare. Hactenus Apostoli senten
Ex quibus tandem facile ad objectionem initio factam ν. pondere est. Opponebatur enim: Deum, cujus vult misereri, & quos vult indurare, illiosque facere vasa miserico diae, alios vasa contumeliae; non ergo Omnium, sed aliquorum tantum misereri. Ref- ponder enim, ea verba Apostoli non de grat a Vocationis intellisi, quae omnibus datur, sed de gratia adoptionis, ipsaque anc ma gloria, quam cum posset Iinus tam Judaeis ,
quam Christianis dare: nolit dare Judaeis., quamdiu tales essent, sed Christianis tant inisivan eli in Lesem observantibus. Quod si velit omnino etiam de gratiis actualibus ad evitanda peccata. Lesemque implendam intelligi; dicendum est, Deum aliorum quidem misereri, alios vero ut obdurentur, permitti. re, sed tamen nec ipsos obduratos pro sus deserete, quando ctiam, dum obdurari Permittit,potestatem largitur, qua in melius mutentur, quae potestas non aliunde, quam
a fritia proficio citur. Nam, ut ait S. Augustin. lib. I. Retraei. cap. in . Into sare quirpe hominis est , mutare in melias voluntatem ,
sed haec pote Has nulla Uy, nῖ si a Deo detur, de qua dictum est : Dedis eli potestatem , sitiss
cap. Is . Nulla est antina, quamvis perversa, is in ur eo Hentia non loquaiών DEUS i de in Psalm. 6. post medium. de precatoribus o duratis loquens: Dedis Deus eos In reprobum sensum, nam ea est caecit menias , in eam ruisernis