장음표시 사용
301쪽
H Periurio per Genium Principis . a 8
Plures namque erant modi jurandi, praeter duos illos , etiam Jure Romano approbati l. 3. g. ut .seseqq. D. de Purb. Sed hos forte omnes, vcl ad obtestationes cxtrajudicialcs, vel ad implicitum jusjurandum per Deum rescrri poste, aliquis dixerit . praeeunte Ulpiano in l. 33. D. de ju=ejurando. Major dissicultas , quod non omne pessurium , quo numinis violata religio, impunitum dimitti videtur exl. 22. D. de Dolo malo , ubi Paulus sine d isti nctione ait: Num siniculperjurii poena. Insuper Modestinus libro singulari de poenis, in I. ult. D. Stellionatus , exilii ad tempus meminit :Arcadius infamia pessuros notat, in I. qi. C de Transact. Zeno dignitate exuendos sancit , in I. Id. C. de DigniI. dc Justinianus denique in I. Σ. C. de Indicta viduitate Ioll. le- , gum , quae perjuria puniunt , mentionem facit. Quae tot lo .ca ad pedurium per Principem nullo colore restringi possunt, cum generaliter loquantur. Vix dici potest, quam variae extent opiniones corum, qui hac de re scripserunt. Illud equidem certum est, quod pedurus , licet frivola sua provocatione directe in Deum peccet, in civitate tamen
secundum prudentiam legislatoriam, puniri possit & debeat: ne si scelus illud quilibet impune serat, omnis fides , dc
maximum expediendarum litium remedium e foro hominum Iollatur. Vir maximus . Iacobus Gotholaedus , in notis ad Tertulliani libros ad Nationes pag. Ior. Jurisprudentiam Romanam a naevo liberare conatus est, quo hacte-aius ob negi cistam periurii divini poenam laboravit; ideoque Tertulliani & Minucii Felicis loca, superius a nobis allata, indicia saeculi appellat, ad Principum adulationem conversi. Rem omnem autem una distinctione absolvi posse censet, inter juramenta Yolatica, seu quotidianae incursationis, ic seria, in c0ntractibus dc re pecuniaria praestita: Illa tam crebra fuisse dc occulta, ut non nisi Deum vindicem habere potuerint, L 2. C. de Reb. cred. haec vero a ina pistratu civili punita esse l. II. D. de DoLmalo. Verum idem
302쪽
Gotholaedus alibi ad I. 8. C. Wh. de Pactis N Iransare aliam conciliandi viam ingrcssus est; per calorem admisso perjurio, poenam , ait, non imponi; at judiciali , seu inaudicio admisib , imponi omnino, d. l. 22. ut & h in intastrumento falsum jusjurandum admissum fuerit. I. uis. D. Stellion. & in specie l. 4. C.si minor se Ior. Nullam vero legem occurrere . de poena perjurii, admissi adversus jusjurandum . quod de re aliqua praestanda vel facienda, pacto vel religione comprchensum fuerat; etsi hoc casu jurisjurandi religionem observandam , AleXander Imperator inculcarit, etiam minori quinque dc viginti annis I. I. C. Iadvers. end. Haec ille
Verumenimvero si prieter allatas antea a nobis distinctio nes binas, alias adhuc quatuor adsciscamus, iis demum expositis, facillimum erit jura concordare, quae prima fronte pugnare videntur. Intererit ergo III. an litis decisorium voluntarium praestitum fuerit extra judicium ; an vero j diciale, aut necessarium. Illius , si pejeratum per Deum. nulla est poena, nisi divina: quia de eo nec inquisi convenit S. 4. Inst. de Except. I. F. f. 2. D. de Drej. nec est d lus , quo nemo decipitur: non decipiuntur autem, qui sciunt& consentiunt; multo minus qui Jusjurandum ab alio exigunt; hoc enim servandum esst, quia transactum videtur
I. ar. D. de Dolo mala. maxime vero propter conventionem
conditionalem , qua deferens promittit, se ab ulteriore persecutione destituturum , si modo reus juraverit, rem suam esse, quae petitur, vel se nihil debere; unde plus uno loco eonditis jurandi deferri, referri, suscipi dicitur in L 3. I. 26
f. ult. l. 3 . f. 7. D. de Purej At si quis in judicio, adversario vel judice deserente pejeraverit, j avolutus sit, Laribro actionem de dolo in eum dandam. Pomponius 8c Marcellus , stari religioni debere ; Paulus perjurii poenam su ficere censebat d. l. ai. V 22. D. de Dolo malo. Quanquam
303쪽
de Terismo per Genium Principi, . 28
non facile liquere possit de pessurio ; nam etsi qui juravit,
testibus postea aut instrumentis convincatur , cste potest , ut testes corrupti, inltrumenta conficta simi, evidens autem calumnia detegi debet arg. l. 63. S. I. D. de condi I. in-deb. Vide Hilliger. ad Donetl. 2 . cap. I7. Deinde IV. discrimen constituendum puto, inter perjurium merum, &id quod cum alio crimine cst conjunctum. Qui salsum te .stimonium dixisse convictus crat, ex L L. XII. Tabularum e saxo Tarpejo dejiciebatur , auctore Caecilio apud Gellium lib. XX. NOLI. Ait. c. I. Quae poena, utpote durior, deinde in exilium conversa fuit, aut relegationem in insulam, quam perpetua infamia, aliaeque poenae a judicis arbitrio pendentes, intcrdum & capitales , comitantur, I. I. D. Ad Legem Get n. de Sicar. l. I 6. D. de Tesibus. Paul. I. V. Sent. III. I s. Sic debitor si instrumento juraverit , sua esse pignora, quae sciebat esse aliena, ad tempus eXulare jubetur in I. ult. D. de Stellionaia: non quia pejeraverat, sed quia in stellionatum incidit, cujus poena, licet absit pessurium, locum haberet. I. a. c. Σ. D. I. 2. C. Eodem.
Praeterea V. multum refert, num quis consulto juraverit, an calore iracundiae, errore, temeritate, vel alio effer-xescente mcntis motu . Saepe enim evenit, ut quis in rixa
iratus juret, se aliquid facturum . in quo tamen nomini praejudicium fit, si pejeret, aut promisia, si servantur, se Iere sunt adimplenda. In priore specie, ubi de dirimenda Controversia, vel contractu firmando quaeritur , fide opus est, ne alter laedatur, & perfido fustisit pejurii poena. Signanter Ulpianus noster rei pecuniariae meminit , & explicat, dare se nou oportere , vel darisbi oportere, vel intra ceri mitempus jurariverit, se soluturnis, nec tamen solverit , tum uim . fustibus castigandus erat, qui per Genium Principis pejerasset; alia vero, dc leniore poena, si per Deum. Neutraharum autem obtinebit, si quis in malis promissis mutat de-
304쪽
cretu in . & leve votum rescindit. Eleganter & pie hane in rem Alexander Faustiniano rescribit: Alienam sectae meae se licιtudinem concepisti , quas crimen Majestatis sustineres, s servotas iratus ese non perseveres, quod semper re facturum ImCONSULTE juraveris, in l. 2. C. Ad Legem yuliam Maj.
Eodem pertinet ejusdem l. 2. C. de Rebus creditis , quam i tegram adscribo, ut lucem asserat dc foeneretur: Iuris,-randi contemta religio fatis Deum ultorem habet. Periculum
autem corporis id cst fustium ictus ) vel majestatis crimen, fecundum constituta Divorum parentum meorum Severi & Antonini in nostrat. g. fin. D de Iurej. es per Principis senerationem l ODAM CALORE fuerit piseratum, inferri non placet. Nil clarius, si bina haec rescripta conjungantur equod in priore inconsultum jusjurandum vocat, in posteriore per calorem quendam eXpressit ; calor vero est inconsultus quilibet animi motus, ut ex legibus docuit Criacius lib. I L. Obs cap. 19. & patet ex Quintil. II. cap. I F. Iuvenili calore Polus incon sideratior. Nec Samueli Petito accedo, ad Jus AN ticum lib. IV. tit. 6. existimanti, hac l. 2. Severi &jAntonini rescripto esse derogatum. Quasi vero hi adeo rigidi fuerint, ut calorem juvenilem sic enim Graecam eorum
formulam eXplicat, μὴ .um, cum calore ne jurato dc
lubricum linguae inconsultum , dc extrajudiciale quidem, fustibus plecti voluitant. Quinimo particula es in hac l.
2. contrarium potius nos credere jubet, quae sui natura ampliativa est: nec fidiculis quidem calorem illum ex L Li3. f. sin. extorserit Petitus: in re enim pecuniaria jura. tum dicitur diserte. Et nonne sic omnis periurii poena fuisset sublata , cujus tamen Paulus , Alexandri consiliarius, mentionem fecit i. 22. D. dei Dolo malo. Plane si Felicis consultatio superesset , quaestionem hic de eo, qui in rixa, calore iracundiae motus, per Genium Principis pejeraverat, Alexandro propositam fuisse, certo nosceremus.
305쪽
de P burio per Genium Incipis. 29 IS. X. Denique VI. tempora probe sunt discernenda. 2Etate Iurisconsultorum per Deum pejerans infamia nuspiam lcgitur notatus. Certe nihil de co expressum cst edicto de in .famibus, quod cxstat in I. I. D. de his qui nor. in f nec alia ulla lex ejus tituli hujusmodi quid prodit. Arcadius vero& Honorius infamiam primi irrogant, nec cuivis pejeranti, sed ei, qui adversus pacta & transactiones jurejurando confirmatas veniat. in I. 4 l. C. de Trama I. Jam antea Alexander Imp. contractus jurifurandi religionc firmato , etiam minori servandos inculcarat, in I. I. C. Si adv. ven- dit. nulla vero constituta poena, si quis hac parte pejerasiasti. Arcadius vero perjurio hujusmodi , a majore 23. annis commisib , quatuor varias & atroces imposuit poenas, adeo ut post Alciatum, Molinaeus, Menochius & Wisien bachius hanc constitutioncm , tanquam ab Arcadii tutore Rufino , turpi legum cauponatore , expressam , & iniquiorem , moribus receptam vel recipiendam non fuisse existimarint, quibus Gotholaedus filius d. l. 8 C. . Ee Pactis , & Brunnem. adHict. I. 4 I. n. I 3. contradicunt. Ast quot Quot pro legis hujus usu pugnant, tot limitationibus eam rc- stringunt , ut regula prope absorbeatur. Bene monuit Beyerus ad rit. de transact g. 8. Pactum , licet juratum, jure Romano, non produxiste actionein, sed exccptionem tantum ; quod si quis ergo nudo pacto transigens, aliquid se daturum priustito jurejurando promitteret, quia nulla ad promissum exigendum actio prodita erat, aliis poenis, ut infamia, opus fuisse, quae hodie , ob diversam juris rationem, cessat. Post Arcadium Zeno quoque aliquid immutavit , dignitate periuros exui jubens, in I. I 8..C. de Diagnitat. Non quemlibet autem coercet novella haec constitutio, sed illustres viros , neque hos passim dc quacunque in causa pejeraverint, sed tunc solum , cum criminali judicio conventi , cautioni duratae non steterunt. Atque ad
306쪽
varias hasce poenas, ante tempora sua dictatas, Iu stinianus d igitum intendit in ι. a. de Indicta vidAit. Ipse etiam poenas quasdam in eos statuit, qui se nihil cuiquam judici dedisse vel promississe jurarant, NOV. 12 . quae poena tamen
non tam pessurii erat, quam corruptelae. Denique ex Nov. 117. Tribunus militum vel chartularius militia exauctoratur, si mulieri de marito suo inquirenti falso juraverit, eum decessisse. f. XI. Coronidis locu varias variarum gentium poenas adjicere. Iubet, quibus pedurii crimen coercere placuit Ab AEgyptiis ordiemur, quia primi hominum Deorum notitiam percepisse olim credebantur, auctore Luciano de ma Syria. Hi peduros capite mulctarunt, ut qui duas humanae societatis res sanctissimas violarint, pietatem in Deos, & inter homines fidem . ait Diodorus Siculus lib. II. Testatur etiam Rabbi Abenesdra in Decalogum, suo adhuc aevo capite plectendum fuistis, qui apud AEgyptios per caput Regis pejeraverat, nec tanto auro, 'uantum ipse pendebat, redimendum. Scythae si quem hominem per vaticinos convicerint, pejeraste per Regis solium, sine mora caput excidunt, Musque facultates inter se partiuntur, scribit Herodotus lib. IV. pag. Io8. Athenis qui per Apollinem x , vatem non mendacem, pejeraverat mutilatus, ex lege Solonis , cujus meminit Lysias Orat. VIII. pag. m. I 28 Apud Graecos recentiores, qui ex sententia judicis, vel adversario postulante . jusjurandum in Ecclesia praestiterat, tactis Sacrosanctis Evangeliis , et pessurii postea convicto, ex Novella Leonis & Constantini, lingua abscissa, ut tradit Harmenopulus in Proch. lib. I. rit. 7. & Attaliates SDn f iit. I 8. utraque etiam manus aliquando amputata, quo sic , qua corporis parte peccasset , eadem & puniretur, Procop. de Bello Goth. lib. L. Similiter apud Francos, cum pessuria invaluissent ex consuetudine jurandi, & multitudine
307쪽
dine conjuratorum , Carolus M. anno 779. cavit: De eo qui perjurium fecerit, nullam redemtionem det, nisi mauum per dat, in Capitularibus cap. Io. apud BaluZium Tom. I. pag. I97. 86o. 2' Ihro. quod & repetitum est Lege Lang bard. tit. 18. lib. 2. & Frisionum tit. Io. Mahumedanis vero ridiculam & leviculam perjurii expiationem eXpro
brat Joannes Cantacumnus Orat. Σ. κατα του Μωσμεν , S. I.
licet in Alcorano gravior etiam, quoad Deum poena proponatur , id. Sciden. de Synedr. Vct. Ebr. lib. II. cap. xi. f. s. Inter judicii Westphalici causas Uelim Dogicas per-jurium relatum fuisse ex Henrico de Hervordia, AEnea Sylvio, aliisque monumentis Meibomius Rer. Germ. tom. III. Tract. de Irmensula cap. XLI. & Datte de Pace pubi . lib. IV. c. 3. n. As docuerunt. Nam & SaXonum lege antiqua lib. 2. c. 8. qui sciens pejerasset capite punitus, qui nesciens, manum redimere debuit. Regio Hispanorum jure quinta pars dentium testi falsum asserenti olim ademia L fn. iii. I 6. partit. 3. Ungarorum legibus de perjurio convictus omnia bona amittit, & disparibus vestibus indutus, zona cannabia succinctus, discalceatus pedibus di nudato capite semper incedere cogitur , juXta tit. 3o. Dr. consuet. Hu . apud Stephanum verbeugum. At secundum Stephani I. lib. II.
decretor. c. I F. perjurio addictus, perditam manum luit, aut quinquaginta juvencis cam redimere tenetur. Opes enim Ungarorum olim in juvencis constitutor. Jure Canonico
pedurus homicida pejor habetur, & infamiam incurrit, ica testimonio arcetur , cap. constituimus 9. qu. s. c. infames qu. I. caus 22. qu. ψ. can. 7. Cui aditipulatur Constitutio Carolina art. Io7. & Ius Lubecense Itb. LV. iit. I .
Item Speculi Saxonici Glossator lib. 3. art. 83. n. q. EX eadem Nemesi Carolina, qui pecuniae nomine vel lucri consequendi gratia, in judicio pedurium commisit, vel ur-phedam, de non redeundo , aut carceris injuria non ulciscenda, ruperit, amputatione duorum digitorum punitur, Δα
308쪽
dict. art. Io7. st Io8. .rae pinna & Indis usitata fuit, auctore Strabone lib. XV. Apud Belgas frequentior est arbitraria coercitio. Vide Groene . aa l. 2. C. de Reb crad. n. 6. & Matthae. de crimis. lib. 47. iit. ult. c. I. Praxi tamen Germaniae invaluit, ut articuli digitorum priores, quibus in coelum elevatis juratum fuit , abscindantur. Vide pluribus CarpZov. Prax. crim. qμ. 66- θ' - . n. II. seqq. Lyncker. dec. I 79. De mulieribus Richter dec. 93. n. 18.
309쪽
L. Lxxv III. g. f. D. de Contrah. emt. de L. xv. g. 2. D. Locati.
Ateria hujus dissertationis non eget commendatione , ipsa enim se ostendit; quia dc rerum varietate pulchra , & usu quotidiana est. Metus autem, ne Iuris stu-α, idiosis nebulas offundant, duo Pandectarum capita . de quorum intellectu , primi nominis viri, Claudius Salmasius , & Desiderius Heraldus odiose inter se contendcrunt. Meum forsan non erit, tantas com Ponere lites; symbolam tamen conferam, Aquid aliis visum lacrit, quid ipse sentiam tecum. Lector Ben
vole communicabo. Prius autem quam rcm ipsam aggrediar. Iurisconsultorum verba praemittenda erunt. Alterum caput in I. 78. f. s. D. de contrahenda emtione, Labeonis est . ex lib. IV. Posteriorum : Frumenta, quae in herbis erant, cum τω-
310쪽
praestaturum: ea frumenta nives corruperunt e Si λυοderasae fuerunt, contra consuetudinem tempestatis, agi tecum ex --to poterit. Altera l. I s. f. a. D. Locati ex Ulpiani lib. xxxii. ad Edictum petita est, dc ita sese habet: Si iis tempestatis calamitosae contigerit, an Iocator conductori aliquid. praestare debeat δ videamus. Servius omnem vim, cui ressi non potest. dominum colono praestare debere ait: ut puta suminum, .graculorum, surnorum , ω s quid simile acciderit, avi s incursus hostium sat . Si qua tamen vitia ex ipsa re orianis tur , haec damno coloni esse et vetati s visum coacuerit , s raucis , aret herbis segetes corruptae snt. Sed V si labes facta
sit, omnemque fructum tulerit, damnum coloni non esse; ne supra damnum Ieminis aravis, mercedes agri praesare cogatur. Sed N s ureri fructum oleae corruperit, aut solis fervore non assueto id acciderit , damnum domini futurum. Si vero nihil extra consuetudinem acciderit, damnum coloni esse. Idemque dicendum. , s exercitus praeteriens per lasciviam aliquid abutit. Sed N s ager terrae motu ira corruerit, ut nusiquam si, damno domini esse: oportere enim agrum praesari conductori, ut frui possit. Eccet uterque locus plenus est aequitatis, ac rerum naturalium tanta abundat copia ,
Labari faber ut dest, non fabro labor f
N ATURAM C ASUS, EJUS UEDIVISIONEM EXPONIT.
S. I. Providentia divina reguntur omnia, etiam adversa. II. Eibis. n eorum vulgus forinisa Deae Forsan.e ad crisist, quae denudatur. III. Fatum Stoieoram fatuum, velo proiidentiae amictum. IV. Vis alia divina, alia naturalis Iurisconsultis. Tempesules divinae. V. Puid sit ea s, exponisAr: aliquando culpam notat. VI. Gus exempla innumera: quiά labes e, vis calamitose tempestatis. VII. Incendium yon promiscue ad casus refertur. VIII. Furtum , factum , Prin ι