장음표시 사용
341쪽
de Praesae. eas. ID. in lit. S insolentissimor. 317
cipiuntur, age, nunc totidem illustremus exempla, quibus tacite idem agunt contrahentes. Primum pctemus ab aestimatione rei in conventionem deductae : ea enim , saepius dominium in accipientem transfert, nec tum ambigendum cit, periculum transire. l. Io. 3. 4. D. de iure dot. Dillinctione autem hic opus est , an aestimatio venditionis, an taxationis gratia adjecta fuerit : illud communiter funt Dd. factum censeri in contractibus, quibus dominium transfertur, ut in dole, i. I 6. D. l. Io l. 2 r. C. de ' αν. dot. Hoc illis in negotiis , quibus translatio dominii non intenditur: sic enim magis . ut re deteriorata vel corrupta facilior sit decisio. res aestimata videtur. I. so. D Sol. ADIr. Burgund. de Peris. culp. c. I 2. Mev. ad J. L. l. I. ιιι. s. art. 8. Fab. C. lib. ψ. tit. I. def. 9. CarpZ. . Σ. c. d. 26. Quod autem Constantinus Harmenopulus scribit : Semper esimatio auger materiam contractus , es natura sua postulat summam curam, addit enim periculum in fortuitis casbus, non
leviter quidem juvari videtur per t. s. 3. 3. D. Cominia. sed quia haec satis commode de periculo expressis pacto suscepto explicari potest , & aestimatio plerumque taxationis gratia facta censeri debet, nec in dubio a natura conventionis discessum praesumitur, odia item restringenda sunt, hinc Graeculi doctrina mihi suspecta est, arg. l. 8. D. Mand.
l. 8 o. g. f. D. de Contr. emt. nisi expressu accipiens alternative se obligaverit , ad rem incorruptam, vel rei pretium praestandum I. I. g. I. de O imat. Lauterb. C. N. Pr. de lim. S i 7. Schceps. Θnops iit. commod. n. 6 r. Altera quaestio esto , si quis periculum in se suscepit, an etiam de casu fortuito teneatur Z Nimis generaliter Bariolus hanc negat ad I. 4 Si quis caui. in jus. Periculi enim vox . pariter ac custodiae dc diligentiae, ex substrata materia interpretationem capit . designatque detrimentum culpa vel casu fortuito contingens, cujus causa aliquis periclitatur & tenetur. Textus apertus in l. s. f. 7. D. Comm .: Dico pr. ruulum , quod culpa comingit. Hinc phrases periculum cul-
342쪽
pae, custodiae subire , perichio contumaciae vel negligentiae s ubjici in l. 30. 3 IEA. 4o. D. de A . tui. l. 69. D. Locat. l. I. 3. C. de Per. tui. ArtifeX vero, qui pacto periculum in se suscepit, de casu fortuito tenetur l. I 3. f. D. Locat. juncta l. 2s. S. 7. eod. Idem est, si omne periculum rei susceptum , maxime ex formula Germanica, Bbsehe vor alle gefabr, arg. l. 7. i. 8. D. Comm. ι 3 F. S. 7.D. de Conrr. emt. Bach. ad Treuit. V. I. d. 2o. th. I . tit. D. Vinn. 6 2. L qu. mod. re contr. n. q. Tertia species
sit, quod dominus territorii, accipiendo vectigal pro securitate, tacite promittat, se damnum a latronibus datum reis sarcire velle, R. I. de anno a Ff9. arg. l. 3. L l3. pr. de Ost . Praef. i. r. f. i 2. de O f. Praef. urb. modo viatorcs via regia fuerint usi. Gail. I. II. O. 64. n. II. & Imperans in inquirendo, puniendo atque restituendo negligentiae argui queat CarpZ. qu. crim 9 I. n. 7o. Rationes ex pristino si tu Germaniae adduxit Schili Ex. 42. S. 33. Quod si vero potens tetritorii dominus ultro damnum praestare nolit, laesus de eo non valde gaudebit. Quis enim litigare vellet cum Principe , quem majestas & ferrum tuetur λ Euclio Plautinus Aulal. aft. 3. s. Dii immortales s Facinus audax incipit, mi cum opulento pauper homine coepit habere negotium
Proximus nunc locus est, ut sive expresse sive tacite casus susceptus sit, quis praestandus si, videamus. Variarunt in hac quaestione Glossatores antiqui, & Doctores hodierni. adeo ut Salicetus ad I. I. C. Commod. n. io. so diversis sententiis prolatis subjecerit: His opinionibus sic recitaris tremisco eligere 2 sed quia propter mandatum mihi a matre nostra factum, de qua in exordio , cogor eligere. Quidam eum, qui recepit casus fortuitos, non nisi de communiter contingentibus teneri voluerunt ; quia non praesumitur esse promisi sum , de quo non esse cogitatum verisimile videtur. Adeo
343쪽
in licet jurejurando pactum de casu fortuito simpliciter initum sit , paciscentem tamen de insolito non teneri autument; tum quod jusjurandum non auget obligationem l. s. C. de Leg tum quod illud ad non cogitata non cxtenditur c. venuns X. de Iurej. Alii contra, recipientem non ad solitos, sed ad insolitos tantum praestandos obligari cxilhi. marunt; quia magis fortuita sunt, quae praeter cXspcchationcm nostram accidunt. Alii denique casu gencraliter suscepto ad omnes obstringunt; quia genus tantundem . quantum enumeratio specierum operari debet. Priori sententiae favet Bariolus , Medices , Mantica , etiam Bochelmannus, eamque communem dicit Gallius ι. 2. obf. 23. n. i8. lc. Κloch. t. 2. cons. 72. n. 76. Alteram Baldus , Gratianus,
Iason, & alii amplexi apud Pinellum ad i. 2 C. de res. vend. E c. q. & Brunnemannum ad i. 78 3. de Conir. int.' Tertia Martini fuit & Accursit opinio , quibus calculum adjecit Salicetus d. l. Struvius autem omni periculo suscepio, quoslibet casus. non attenta distinctione interpretum , praestandos esse inculcat S. L C. Ex. XX. g. 4 . Uerum Iasonem & Bariolum sibi non constare, dudum observarunt alii , ic mihi plerorumque disputatio in meram lo- Somachiam abire videtur. Adeo ut incertas ceterorum disitinctiones si quis postillet certas facere ratione, nihilo plus
agat, quam si det operam , ut cum ratione insaniat. .
Origo tot errorum & dissensionum ex male intellecta L78 6 3. D. de Contr. emt. petenda est : Uerba Labeonis :Frumenta, quae in herbis erant, cum vendidisses et dixisti , re squid vι, aut te sate factum esset praefaturum. Ea frumenta nives corruperunt, s immoderatae fuerunt , contra consiue rudinem tempesaris, agi tecum ex emto poteris. Bariolus ejusque assectae caput hoc directe contra sententiam ac verba Labeonis interpretati sunt, ec magno conatu magnas nugas egerunt; adeo ut hic locus vel unicus supinam patrum commentandi rationem arguat palam, eosque non tam juris CX
344쪽
plicatione, quam Accursit implicatione occupatos fuisse mstendat. Criticorum quoque principes hic t tus non parum exercuit: Desiderius quippe Heraldus c. 3o. Obs pros immoderatae legendum contendebat eis , quem comulans Salmasius e. OV ad jus Ait. unius literulae mutatione pro tempestat δε emendat tempestatEs. Hunc more suo laudavit Vinnius 2. SeI. quaesi. c a. reprehendit Heraldusa . in Salmas obf. ιib. a. c. I . Ego item licet sciam ii brarium Florentinum saepe E & I permutare, hic tamen nihil mutandum puto; quod si enim voce tempestatis non imbres, nimbos, procellas, turbines, sed tempus ipsum intelligas, res plana est ; ita Plautus, Cicero, Livius, Sallustius. ejusque imitator Tacitus plus semel. Quod si autem , Labeonem in praecedentibus , si quid vi aut impsare factum estis, de tempestate horrida & adversa locutum,
quis urgeat, hunc scire velim , unam eandem9ue vocem, eodem vcrborum ambitu variam saepe significationem praebere. Vide missenbachium ad i. 23. de S. 46. Et sane Labeonis genius a Gellio descriptus t XIII. Nodi . Ait.
c. io M intentio ejus hoc suadent ; nec enim de variis tempestatibus. sed de solis nivibus quaestio erat: hae veroi si immoderatae fuerint. & contra temporis consuetudinem saevierites, tum demum pronunciat eX emto agi post), adversus venditorem. Is nisi promisisset, si quid vi aut tem pestate factum csset , se praestaturum, nullo modo teneri poterat ; quia perfecta emtione perieulum est emtoris, pro-m ea . tantum , quae rς per t. quaeque Vi & tempestate contigerant, praestat , non quae secundum consuetudinem Dista: haec aequo animo ferre debebat emtor, quia ad ca- .sus fortuitos non sunt referenda. Nimirum cκ rci rusticae auctoribus didicerat Labeo. & ab ipsis agricolis acceperat pro- tul dubio saepius, quando sex mensious quotannis secede. . bat, & cx urbe, tanquam eX vinculis , rus evolabat, mediis aquilonibus nives adversus vim frigoris magis prodesse frumentis, quam ea vitiare: hinc impora distinxit. &ni
345쪽
Post Zo res gelidi glacies Aquilonis inuris,
Ambustumque caput culini fuligine tinguite Seminis aut teneri turgens dum germinat herba, Continuis nimiisque perit constricta pruinis, Nec potis est tenuem telluri ingere fibram.
Minime autem Anton. Rub. in l. vimum n. 8o. Si cert. pet. contra rationem & fidem omnlam exemplarium, in fine legis particulam non inscrere, nec Antonius Faber cum Acis cursio ex ea regulam formare debebat . min qui se obligat ad casus insolitos, non ideo teneri ad rilitos ; S contra , qui se obligat ad solitos, de insolitis non teoeri : id enim non egit Antistius, ut casus solitos ab insolitis distin- ueret, sed casum fortuitum ab eo damno separavit, quod
rumenta secundum consuetudinem a tempcitate moderata accipere solent. Damnum ex nivibus immoderatis contingens venditorem suscepisse praesumi debebat. non ex modicis & consuetis, quia in obscuris quod verisimilius est, aut quod plerumque fieri solet, inspici debet l. ii . D. de A. P. Erudite. ut solet, Exeellentissimus D. Noodi lib. III. probab. c. XI. quem 'evolvisse non poenitebit. S. IX. Quemadmodum ergo subductis columnis tecta ruunt, sic in fumum abit, quicquid regularum ex prave explicata le-gc 78. plerique recentiorum, pariter ac veterum, libi finxerunt. Nobis omnino si xum sedet, eum qui casum in se recepit, & solitum & insolitum praestare teneri. Illum, quia de solitis inprimis cogitant paries ; hunc, quoniam quod rarius contingit magis appellatione casus fortuiti continetur , adeoque generalitati vocis tamdiu insistendum, donec contraria probetur exceptio , l. 8. D. de Publ. in rema I. I. S. I. I. de LV. praes. Maxime, quia ab insolito mi
346쪽
nus periculi est , atque ideo regulae bonae interpretationis non patiuntur , ut pro recipiente pronunciemus, cum is in Tarius Contingentes omnino consensisse videatur , sibique imputare debeat, quod legem pastioni apertiorem non dixerit t. 18. D. de Pact. Natura igitur pactionis hoc suadct,& jurisprudentia l. 7. S. 6. de Pactis l. 39. D. Mandati l. 9. f. 2. D. Locati. & consensus meliorum quorumvis Doctorum. Ita Vinnius I. 2. Sel. quaes. c. I. & Clarissimus Collega noster Dn. van Ech ad rit. Commod. f. 34. Praejudicia dabit CarpZov. p. a. c. 26. def. 8. & p. z. c. 37.
co . ' Me v. p. a. d. 9o. Zigler de cais fori. g. Io. Qui in diversa cunt, nituntur inprimis l. 4. g. 4 Si quιs caui. jud. sis. ubi Ulpianus negat valere, renunciationem eXccptionum, uae contra vadimonium desertum excusent, nisi specialiteruerint casus fortuiti exprcsit. Quotquot in hanc legem inciderunt Pragmatici, id quod quaerebant. se inveni sic putarunt : at pro thesiuro carbones t Aliam pactorum con- Ventorum , aliam stipulationis Praetoriae esse indolem , hi considerare debuissent : deinde renunciationes esse fricti juris, nec ad ea extendi, quae non sunt in contrahentium potestate, neque brevi vcrborum compondio expressa dc cogitata videntur. Minorem speciem habet , quod ex Papiniani l. Io. S. I. D. de Ann. leg. obmovetur : certior enim erogatio rium annuarum , quam casuum fortuitorum forma est, hi enim, inde quod incerti sunt . nomen acceperunt. Ce. eris , quae eX I. I 2. D. de Pign. act. 2ς l. I 3. S. I. D. des sur. petuntur, non immorabor, VinniuS d. c. I. videatur,
di Struv. Ex. XXVI S. II. f. X. Alia insolentissimorum est ratio, qui per hominis memoriam vix centesimo aut millesimo anno semel contingunt. Hos enim, qui casum generaliter recepit, non praestatὸ cum vix probabile sit, virum prudentem de iis cogitasse, propter raritatem arg. l. 6. D. de Pign. l. I F. S. 26. D. de Iu- 16. Diuitiaco by Cooste
347쪽
r0. Conventiones autem, quantumvis general cs, nunquam trahuntur ad incogitata, sed ad ea, qtiae jam apparent, referri , non vero ultra intentionem contrahentium operari debcnt arg. l. s. D. d. nama I. l. D. de PacI. I. 77. D. de Contr. emt. l. . de R. I. Atque ita in praxi observari CarpZovius auctor cit p. 2. c. 26. d 8. Brunn.-l 78. D.
de contr. emt. n. - . Ο 9. Gail. l. 2. O. 23. n. 18. Zanger. de Excepi.' p. c. 23. n. lo. & quos alios, ad clegantem
facti speciem , laudat Crespus de Uald aura tom. 2 obyervat. 9 . n. 21. syΤ. Fac ergo, conductorem praediorum rusticorum, qui excursus fluminum marisque , dc sterilitatem ex aeris inclementia metuendam , similiaque aliquoties expertus est . periculum casusque fortuitos in se recepisse, de edaci autem locustarum pernicie in omni vita nec audiviste neque cogitasse, an dicemus pactum cilla, de quo non cogitavit , nec cogitare potuit Z Certe non patitur natura pacti, paciscenten. ultra id teneri, quod promisit ata l. 2. S. I. D. de Her. vend. l. 26. de Acq. posi. Hinc Diocletianus ocMaximianus , in I. 18. C. de Locato , Amno rc scribunt, tempus, quo edaci locustarum pernicie sterilitatis vitium in tercessit, excipiendum esse. Et neminem sui ordinis dubitare , quin locustarum examina, ad casus rarissimos exceptos pertineant , confirmat Mornacius ad l. I F. D. LocaIi. Valas . de Zur. emp t. q. 27. n. 2s. Amaya lib. III.POU. c. g. n. 8. Hopp. disp. de edaci locust. pernic. In omnibus tamen contractious inspiciendum est, quid actum sit; adeoque si verba omnino enixam voluntatem demonstrantia adhibita . vel omnes casus sive soliti, sive insoliti , sive inso lentissimi recepti . aut principalibus enumeratis generalis clausula subjecta sit, nil causae est, cur ejusmodi pactum
invalidum dicamus; quia de promittentis intentione constar, isque damnum praeter expectationem emergens suae facilitati imputare debet, alter vero, in cujus utilitatem clausula tendit , citra hanc conditionem se contrahere noluisse obtendet. Ita Fab. C. t. q. Iit. i. d. F3. Burgund. de peris. cuip.
348쪽
c. 8. n. Io. Struv. Εx. XIX. f. 4 . θ' Sabb. e. I 6. g. I . Rittersitus. ad i. 23. de R. 7. c. I 8. p. 236. & recte lNam qui omne dicit, nihil excludit, sed omnia & singula, quae apta sunt, comprehendit l. 68. pr. D. de leg. 3 ι. i 3.
C. Mand. Cravetia conf. 29 . Strauch. lex. pari. voc. omnia.
I. XI. Duae istae regulae ad omnia negotia, in quibus expresse vel tacite casus recipitur , applicari possunt ; sed ne limites dissertationis egrediamur , contenti erimus ad sterilitatem & frumentorum pericula haec retulisse, de quibus Mutrumque Caput . quod eXplicamus, conceptum est. Noti juris est, conductori praediorum mercedem totam vel pro parte remitti, si ager incursu hostium vel latronum occupatus est , aut propter pestem bellumve superveniens coli non potuit t. 9. f. I. l. 33. 34. D. Locat. I. I 8. D. Commod. l. I 2.3.2. de Reb. aurit. DL pus idque rationem habet naturalem, quia merces determinata fuit secundum usum, quem per id tempus locator non praestitit, ut debebat: nam oportere agrum praesari conductori. ut frui possit , infit Ulpianus l. 1 F. f. a. M. D. Locati. Et Cicero de provinc. Consul. publico mi non potuit, hic regitur ipsa lege Censoria. Idem vero obtinet, si in fructibus nondum perceptis absque culpa conductoris extrinsecus, ut lue tempestatis , nimio fervore, vel alio coeli vitio, calamitas contigerit insolita taplus quam tolerabilis, tum enim, ex benignitate juris Romani, Iocator arbitrio judicis mercedem pro parte vel in totum remittere jubetur. I. I s. S. 2. I. as. g. 6. D. I. 8. C. Locat. Quod si jus strictum sequamur, sterilitas damno coninductoris est, cui ficultas utendi praestita; dc sicut exuberans proventus ipsius commodis servit, ita casum malignum' eodem animo accipere debet, praesertim cum unius annisterilitas alterius uiartate soleat pensari. Ita Grotius I. E. c. I 2. f. 38. & Pufendors I. V. e. 6. g. 3. Accedit quod
Daus T. O. M. fructibus intuitu personarum benedicit,
349쪽
de Praestat. eas stit. insolit. insolentisFnor.
aut eos grandine verberat in poenam . quemque autem suum peccatum ferre aequum cst, Gen. XXX. et . Exod. XXX lΙ. 33. Quomodo serilitatem , aut nimios imbres, ου cetera natuis rae mala , ita luxuriem dominantium tolera dam, inquit Tacitus IV. HVI. 74. Recte tamen jurisconsulti & Imperatorcs temperamentum adhibuerunt in hoc bonae fidei contractu, ne colonus , ultra damnum seminis amissi , mercedem praestare cogatur , ait Ulpianus noster in i i s. g. 2. D. Locali. Aliam rationem a magnitudine damni petit Crius in I. as. S 6. eod. Vis major non debet conductori damnosa esse, s plus , quam tolerabile es, laes fuerint fructus: alioquin modicum damnum aequo animo ferre debet colonus, cui immodicum lucrum non aufertur. Ad bonam fidem & aequalitatem , in contractibus onerosis observandam, provocat Imp Alexander in I. 8. C. de'Loc. Higinio rcscribens : Si quae evenerunt sterilitates ubertate aliorum annorum repensatae non probabuntur , rationem Iut juxta
bonam Mem haberi, recte postulas. Pictati adscribit Cassiodorus , ut agrorum stuctibus enudati subleventur onere tributariae functionis , S in quantum possessoris laboravit utilitas, sublevetur. lib. IV. Var. Epist. so & rursus lib. X. ep. 27. Cultor agri ad futuram famem deseritur , nisi ei, cum necesse fuerit, Dbveniatur , fu nimis impium es , plenissimis cellis vacuos esurire cultores. Ex quibus constat, sat validis momentis subnixum esse juris nostri temperamentum, quo locator casus fortuitos cum conductore partiri tenetur, ut ille
pensionis, hic seminis & laboris jacturam ferat. Rationem disparitati S, cur immodicum lucrum colono relinquitur, si altero tanto plus fructuum, quam solebat, percepit, ex diversa ubertatis & sterilitatis . diversa locatoris & coloni causa. dedit Cujacius lib. XXUI OV 36. Quid autem, si conductor remissioni renunciavcrit, & solus quod vi majore fructibus extantibus accidisset, susceperit ρ Pacto standum esse, Julianus ait, sive solitus si vo insolitus casus secutus sit l. D. Locati. rarissimus autem , de quo non
350쪽
cogitavit, damno non erit colono, sed mercedis remissi,nem conciliabit. CarpZov. p. 2. c. 26. d. 8. n. T.
Quod de remittenda vel non remittenda mercede colono, ob 1 rilitatem , dixerat Ulpianus m f. a. d. l. i . illust mox in S. 4. Papiniani verbis, ad vcctigalium conductionem pertinere monet ; ut si forte publicani animose vectigalia conduxerutit, ta inopinata mala incesserunt, per quae solvere non possint, non nihil pecuniae ipsis remittatur ; nisi aliud nominatim pactis, locationi vcctigalium adjectis, cautum fuerit. Hoc idem Et in vectigatis damno respondit. Perperam Gotholaudus pater, quique eum sequuntur, dc agro vectigali, seu emphyleuticario haec acceperunt; quum ne quidem
de agro ; nec ob sterilitatem quidquam damni obveniat laudo, sed fructibus ; dc emphyleuia dcnique solus omne damnum ferat. Igitur respublica , quae vcctigalia loca conductoribus praeitare dubet, ut frui possent sique ob bellum , seditionem, aut morbum epidemicum . nihil ad ipsos vectigalium redierit , aequum est, ut summa minuatur. Idem erit, si hostium copiae nori longe abfuerunt, licet irruptio facta nulla sit: Sumit enim pccora relicta metu instantis periculi, dc agriculturiim desertam esse. aucto- .re Cicerone pro Lege Masilia. Multo magis id obtinebit, si mercium importatio aut exportatio,' vel tota navigatio interdicta sit. Atque ua Sem tirin Romanum, si quae riselamitas intervenisset,' hyblicanos mercedum parte levasse. Polybius scribit his. c. I . Et Ciccro publicanos.colonis pares facis, lib. III. de Osf. c. 22. Ego, inquit, sum Catone meo saepe dississe et nimis mihi praefracte videbatur aerariuis . vinealiaque de indere 3 omnia publicanis negare , multa sciis , in hos benefici esse deberemas , cum ruis sc agere, as cum -- -υ fisemus. Verissime di hic , dc ad An cum lib. s. ep. 17. 18 queritur Cicero de rigore Catonis. quo Caesari Pomprio fenestra aperta est, rempublicam